Marsipulami
09-01-03, 08:23
Brusselse EU-onderdanen zijn ook allochtonen
06/01/2003
Bart Aerts
IN het Brusselse komt er een vierde en meer dan waarschijnlijk ook een vijfde Europese school, waar voornamelijk kinderen van EU-ambtenaren gratis meertalig onderwijs volgen. Een noodzaak, want de uitbreiding van de Europese Unie met tien landen brengt naar schatting tienduizend functionarissen en familieleden naar de hoofdstad en de rand. Drieduizend daarvan zijn kinderen. De huidige drie Europese scholen kunnen het succes niet meer aan en dreigen uit hun voegen te barsten. Nu al tellen ze meer dan 7.500 leerlingen. Nu wordt tachtig procent van de plaatsen voorbehouden voor kinderen van EU-ambtenaren. Deze leerlingen betreuren zelf dat ze bijna uitsluitend contact hebben met 'eurokids'.
Met enige zin voor overdrijving zou dit fenomeen de ultieme ontmaskering van kortzichtige racisten kunnen betekenen. Want tegen de komst van de Europese scholen rijst nauwelijks protest. Waarom mogen de rijke, blanke Europeanen probleem- en geruisloos scholen uitbouwen in België, terwijl het land te klein is als allochtone stemmen opgaan om islamscholen neer te poten? Wie de arme, donkere moslim dat misgunt en stoïcijns blijft bij de komst van Europese scholen, discrimineert toch op basis van godsdienst, huidskleur en afkomst?
Niet alleen over onderwijs is er vandaag selectieve verontwaardiging. Waarom moeten allochtonen van Turkse of Marokkaanse origine wel en allochtonen van pakweg Griekse of Duitse komaf zich niet integreren? Of beter, waarom wordt de vraag om zich aan te passen aan de blanke bevolkingsgroepen in ons land niet zo vaak hardop gesteld?
Iedereen die naar België komt en niet afkomstig is uit ons koninkrijk is een allochtoon. Dat woord betekent immers niet meer dan ,,van elders afkomstig''. De laatste jaren heeft het begrip weliswaar een veel meer beladen betekenis gekregen. Het lijkt wel of alleen Marokkanen uit Borgerhout en Turken uit Schaarbeek aanspraak op die titel mogen maken.
En terwijl iedereen de mond vol heeft van inburgering van allochtonen, komen steeds meer Europeanen in Brussel en omgeving wonen. Ze werken voor de instellingen van de uitbreidende Europese Unie, de NAVO, een ambassade of een internationale onderneming. Behalve zakenlui moeten deze eurocraten, noch hun familieleden zich inschrijven als ze zich in België vestigen. Een afspraak die België maakte met de EU en de NAVO. Een soort gebaar van de gastvrije hoofdstad van Europa die internationale functionarissen en diplomaten alle privacy gunt.
Kinderen uit eurocratenfamilies gaan meestal naar de Europese, Duitse of Britse school, een enkeling stuurt de kroost naar Belgische schoolbanken. Vrije tijd wordt met landgenoten doorgebracht, maar even vaak zetten Europeanen zich bewust af van het 'enclave-gevoel'. De biotoop van een eurocraat reikt soms niet verder dan het tuinhek rond de villa, al worden sommigen lid van een bewonerscomité om te strijden voor een leefbare woonomgeving.
Deze Europeanen zouden vaak meer affiniteit hebben met de uitlaatgassen op de Brusselse ring dan met pakweg geuzebier of het rijke museumaanbod in de hoofdstad. De rijkste onder hen wonen in een prachtige villawijk in de stad of de groene rand. Het typische eten halen ze in een speciale supermarkt en een al dan niet Belgisch biertje drinken ze het liefst in een pub waar geen Belg te vinden is. Vaak worden de Europese Brusselaars versleten voor profiteurs die een torenhoge wedde opstrijken en geen belastingen betalen. Ondanks deze vooroordelen worden de eurocraten min of meer met rust gelaten. En de opmerkingen die er zijn, kun je bezwaarlijk racistisch noemen.
Als Belgen van Marokkaanse of Turkse origine Nederlands moeten leren, waarom moet de Zweedse topvoetballer of Britse CEO dat dan niet? Die vraag wordt de laatste tijd meermaals gesteld. Daarbij worden de eurocraten vaak vergeten. Als iedere allochtoon zich in zekere mate moet aanpassen om deel uit te maken van onze samenleving, dan moeten de eurocraten dat ook doen.
Weliswaar moet aanpassing gebeuren met respect voor de eigen wortels. Welke bezwaren kan een breeddenkend mens hebben tegen een Turk die zijn brood bij zijn Turkse bakker in de Gentse Sleepstraat haalt of tegen een Brit uit Tervuren die zijn Earl Grey tea koopt in de Britse supermarkt in Everberg? Dat kan onze samenleving alleen maar verrijken.
Bovendien blijkt dat het met de integratie van eurocraten best meevalt. Ja, er zijn exclusieve tennisclubs waar alleen rijke Britten lid van zijn. Inderdaad, in Overijse zijn er enkele straten waar alleen welgestelde Nederlanders een villa hebben. Evengoed zijn dat getto's. Maar toch beseft een groot deel van de eurocraten dat ze zich best zo goed mogelijk aanpassen aan onze levensomstandigheden. Steeds vaker maken ze plannen om ook na hun pensioen in België te blijven. En van de diplomaten, zakenlui en lobbyisten die hier maar enkele maanden verblijven, kan je niet verwachten dat ze meteen alle banden met het thuisland doorknippen.
Dat de kennis van het Nederlands voor vreemdelingen, daarbij inbegrepen de eurocraten, daarbij een conditio sine qua non moet zijn, is in Brussel een absurditeit. Willens nillens is de lingua franca in onze hoofdstad het Frans, en dat zal waarschijnlijk nog een tijdje zo blijven. Het stadsgewest is niet alleen een smeltkroes van culturen, het is ook een bonte verzameling van taalgroepen. Het tweetalig model voor Brussel is voorbijgestreefd. In een internationale, meertalige context is het niet verdedigbaar om mensen te verplichten zowel Nederlands als Frans te leren.
Daarom is het meertalig onderwijs een goede stap naar een open, multiculturele hoofdstad die het voortouw neemt in de discussie over hoe we onze samenleving moeten vormgeven. En als Brussel dan haar tolerante maatschappelijke realiteit uitstraalt naar de rand, verdampen de faciliteiten als vanzelf. Wie zich in Vlaanderen vestigt, is binnen afzienbare tijd, als de praktische voorwaarden vervuld zijn en de wetteksten goedgekeurd geraken, toch verplicht Nederlands te leren. Duitse dames die in het Frans aan een gemeenteloket in Tervuren klagen dat ze niet in de taal van Molière worden geholpen, durven zich dan niet meer vertonen.
(de auteur is zelfstandig journalist. Hij schreef de vijfdelige reeks over de Europese Brusselaars, die in deze krant verscheen tussen 27 december en 2 januari.)
©Copyright De Standaard
06/01/2003
Bart Aerts
IN het Brusselse komt er een vierde en meer dan waarschijnlijk ook een vijfde Europese school, waar voornamelijk kinderen van EU-ambtenaren gratis meertalig onderwijs volgen. Een noodzaak, want de uitbreiding van de Europese Unie met tien landen brengt naar schatting tienduizend functionarissen en familieleden naar de hoofdstad en de rand. Drieduizend daarvan zijn kinderen. De huidige drie Europese scholen kunnen het succes niet meer aan en dreigen uit hun voegen te barsten. Nu al tellen ze meer dan 7.500 leerlingen. Nu wordt tachtig procent van de plaatsen voorbehouden voor kinderen van EU-ambtenaren. Deze leerlingen betreuren zelf dat ze bijna uitsluitend contact hebben met 'eurokids'.
Met enige zin voor overdrijving zou dit fenomeen de ultieme ontmaskering van kortzichtige racisten kunnen betekenen. Want tegen de komst van de Europese scholen rijst nauwelijks protest. Waarom mogen de rijke, blanke Europeanen probleem- en geruisloos scholen uitbouwen in België, terwijl het land te klein is als allochtone stemmen opgaan om islamscholen neer te poten? Wie de arme, donkere moslim dat misgunt en stoïcijns blijft bij de komst van Europese scholen, discrimineert toch op basis van godsdienst, huidskleur en afkomst?
Niet alleen over onderwijs is er vandaag selectieve verontwaardiging. Waarom moeten allochtonen van Turkse of Marokkaanse origine wel en allochtonen van pakweg Griekse of Duitse komaf zich niet integreren? Of beter, waarom wordt de vraag om zich aan te passen aan de blanke bevolkingsgroepen in ons land niet zo vaak hardop gesteld?
Iedereen die naar België komt en niet afkomstig is uit ons koninkrijk is een allochtoon. Dat woord betekent immers niet meer dan ,,van elders afkomstig''. De laatste jaren heeft het begrip weliswaar een veel meer beladen betekenis gekregen. Het lijkt wel of alleen Marokkanen uit Borgerhout en Turken uit Schaarbeek aanspraak op die titel mogen maken.
En terwijl iedereen de mond vol heeft van inburgering van allochtonen, komen steeds meer Europeanen in Brussel en omgeving wonen. Ze werken voor de instellingen van de uitbreidende Europese Unie, de NAVO, een ambassade of een internationale onderneming. Behalve zakenlui moeten deze eurocraten, noch hun familieleden zich inschrijven als ze zich in België vestigen. Een afspraak die België maakte met de EU en de NAVO. Een soort gebaar van de gastvrije hoofdstad van Europa die internationale functionarissen en diplomaten alle privacy gunt.
Kinderen uit eurocratenfamilies gaan meestal naar de Europese, Duitse of Britse school, een enkeling stuurt de kroost naar Belgische schoolbanken. Vrije tijd wordt met landgenoten doorgebracht, maar even vaak zetten Europeanen zich bewust af van het 'enclave-gevoel'. De biotoop van een eurocraat reikt soms niet verder dan het tuinhek rond de villa, al worden sommigen lid van een bewonerscomité om te strijden voor een leefbare woonomgeving.
Deze Europeanen zouden vaak meer affiniteit hebben met de uitlaatgassen op de Brusselse ring dan met pakweg geuzebier of het rijke museumaanbod in de hoofdstad. De rijkste onder hen wonen in een prachtige villawijk in de stad of de groene rand. Het typische eten halen ze in een speciale supermarkt en een al dan niet Belgisch biertje drinken ze het liefst in een pub waar geen Belg te vinden is. Vaak worden de Europese Brusselaars versleten voor profiteurs die een torenhoge wedde opstrijken en geen belastingen betalen. Ondanks deze vooroordelen worden de eurocraten min of meer met rust gelaten. En de opmerkingen die er zijn, kun je bezwaarlijk racistisch noemen.
Als Belgen van Marokkaanse of Turkse origine Nederlands moeten leren, waarom moet de Zweedse topvoetballer of Britse CEO dat dan niet? Die vraag wordt de laatste tijd meermaals gesteld. Daarbij worden de eurocraten vaak vergeten. Als iedere allochtoon zich in zekere mate moet aanpassen om deel uit te maken van onze samenleving, dan moeten de eurocraten dat ook doen.
Weliswaar moet aanpassing gebeuren met respect voor de eigen wortels. Welke bezwaren kan een breeddenkend mens hebben tegen een Turk die zijn brood bij zijn Turkse bakker in de Gentse Sleepstraat haalt of tegen een Brit uit Tervuren die zijn Earl Grey tea koopt in de Britse supermarkt in Everberg? Dat kan onze samenleving alleen maar verrijken.
Bovendien blijkt dat het met de integratie van eurocraten best meevalt. Ja, er zijn exclusieve tennisclubs waar alleen rijke Britten lid van zijn. Inderdaad, in Overijse zijn er enkele straten waar alleen welgestelde Nederlanders een villa hebben. Evengoed zijn dat getto's. Maar toch beseft een groot deel van de eurocraten dat ze zich best zo goed mogelijk aanpassen aan onze levensomstandigheden. Steeds vaker maken ze plannen om ook na hun pensioen in België te blijven. En van de diplomaten, zakenlui en lobbyisten die hier maar enkele maanden verblijven, kan je niet verwachten dat ze meteen alle banden met het thuisland doorknippen.
Dat de kennis van het Nederlands voor vreemdelingen, daarbij inbegrepen de eurocraten, daarbij een conditio sine qua non moet zijn, is in Brussel een absurditeit. Willens nillens is de lingua franca in onze hoofdstad het Frans, en dat zal waarschijnlijk nog een tijdje zo blijven. Het stadsgewest is niet alleen een smeltkroes van culturen, het is ook een bonte verzameling van taalgroepen. Het tweetalig model voor Brussel is voorbijgestreefd. In een internationale, meertalige context is het niet verdedigbaar om mensen te verplichten zowel Nederlands als Frans te leren.
Daarom is het meertalig onderwijs een goede stap naar een open, multiculturele hoofdstad die het voortouw neemt in de discussie over hoe we onze samenleving moeten vormgeven. En als Brussel dan haar tolerante maatschappelijke realiteit uitstraalt naar de rand, verdampen de faciliteiten als vanzelf. Wie zich in Vlaanderen vestigt, is binnen afzienbare tijd, als de praktische voorwaarden vervuld zijn en de wetteksten goedgekeurd geraken, toch verplicht Nederlands te leren. Duitse dames die in het Frans aan een gemeenteloket in Tervuren klagen dat ze niet in de taal van Molière worden geholpen, durven zich dan niet meer vertonen.
(de auteur is zelfstandig journalist. Hij schreef de vijfdelige reeks over de Europese Brusselaars, die in deze krant verscheen tussen 27 december en 2 januari.)
©Copyright De Standaard