Simon
13-02-03, 15:16
Saddam stelt het lot van Blair op de proef
De strategie van de Britse premier Tony Blair om een 'transatlantische brug' te vormen tussen Europa en de VS is riskant. Maar Blair is bereid er zijn baan voor op het spel te zetten.
Door onze correspondent Hans Steketee
LONDEN, 13 FEBR. Tony Blair wil dat Saddam Hussein zelf bewijst dat hij geen massavernietigingswapens heeft. En dat kan niet, zegt Alan Simpson, de Labour-parlementariër die al weken geen kans voorbij laat gaan zijn premier de voet dwars te zetten. ,,Het is alsof je gevraagd wordt of je geen slechte gedachten hebt en dat het aan jou is om het te bewijzen'', zegt Simpson. ,,Zulke redeneringen gebruik je alleen als je een oorlog wilt.''
Hij is niet de enige die zo denkt. De honderdduizenden Britten die zaterdag in Londen zullen demonstreren tegen een Amerikaans-Britse aanval op Irak geloven dat het besluit daartoe al is genomen. Met hun protest, de grootste manifestatie sinds de Vietnam-demonstraties in de jaren '60, hopen ze Blair ervan te overtuigen dat nog niet alle vreedzamer alternatieven zijn verkend. Zo kan het Frans-Duitse plan voor langduriger en krachtdadiger VN-inspecties bij veel Britten op sympathie rekenen. De opiniepeilingen spreken voor zichzelf: minder dan één op tien Britten is tegen een aanval zonder VN-mandaat. Een kleine helft wil zelfs dat Britse troepen ook mét een VN-stempel niet meedoen.
Blair houdt intussen vurig vol dat hij gelijk heeft met zijn steun aan president Bush en hij gaf toe dat hij bereid is er zijn baan voor in de waagschaal te stellen. Die steun geeft hem genoeg krediet om Washington af te houden van roekeloos optreden, gelooft hij.
Gisteren zei Blair dat een tweede VN-resolutie over het aanpakken van Irak er nog steeds inzit. En dát Irak moet worden aangepakt, staat voor hem als een paal boven water: ook als er geen rechtstreeks verband is tussen Al-Qaeda en de massavernietigingswapens waaraan Saddam heet te werken, is het een kwestie van tijd voor die twee elkaar vinden.
Blair gelooft dat zijn standpunt hem in staat stelt in Washington een gematigd Europees geluid te laten horen. Omgekeerd probeerde hij op het Europese continent sympathie te winnen voor de gevoelens van onveiligheid die het Amerikaanse beleid sturen. Zo hoefde hij zelf niet te kiezen tussen Europa en Amerika en kon Londen dienen als 'transatlantische brug'.
Maar London bridge is falling down, zegt een bekend kinderdeuntje en daar leek het deze week op. De barsten die de NAVO vertoont zijn dezelfde als die in de Europese Unie en de Veiligheidsraad. In die cruciale drie fora staat Blair nu voor het dilemma wie te volgen: Bush, met wie hij zich solidair heeft verklaard, of de Europese stemmen die vragen om meer tijd en ruimte voor VN-inspecties en die ook zijn voorkeur hebben, heeft hij meer dan eens gezegd.
Kiest hij voor 'Europa', waaraan het Britse lot volgens Blair uiteindelijk is verbonden, dan lijdt zijn special relationship met Amerika. Kiest hij daarentegen voor een Amerikaanse Alleingang in Irak, dan zal zijn tanende invloed op het vasteland verder verschrompelen. De coherente Europese defensie- en veiligheidspolitiek die Blair nastreeft, lijkt in elk geval verder weg dan ooit.
Thuis staat mogelijk zijn premierschap op het spel. Blair moet óók maar rekening houden met regime change in Londen, zegt zijn dissidente Labour-achterban alvast.
Om de fatale keuze te vermijden kan Blair daarom niet zonder tweede VN-resolutie, en die moet méér inhoud hebben dan het afstempelen van een aanval die toch al vaststaat. De komende onderhandelingen bepalen meer dan het lot van Saddam Hussein.
NRC, 13 februari 2003
© Op dit artikel berust auteursrecht
De strategie van de Britse premier Tony Blair om een 'transatlantische brug' te vormen tussen Europa en de VS is riskant. Maar Blair is bereid er zijn baan voor op het spel te zetten.
Door onze correspondent Hans Steketee
LONDEN, 13 FEBR. Tony Blair wil dat Saddam Hussein zelf bewijst dat hij geen massavernietigingswapens heeft. En dat kan niet, zegt Alan Simpson, de Labour-parlementariër die al weken geen kans voorbij laat gaan zijn premier de voet dwars te zetten. ,,Het is alsof je gevraagd wordt of je geen slechte gedachten hebt en dat het aan jou is om het te bewijzen'', zegt Simpson. ,,Zulke redeneringen gebruik je alleen als je een oorlog wilt.''
Hij is niet de enige die zo denkt. De honderdduizenden Britten die zaterdag in Londen zullen demonstreren tegen een Amerikaans-Britse aanval op Irak geloven dat het besluit daartoe al is genomen. Met hun protest, de grootste manifestatie sinds de Vietnam-demonstraties in de jaren '60, hopen ze Blair ervan te overtuigen dat nog niet alle vreedzamer alternatieven zijn verkend. Zo kan het Frans-Duitse plan voor langduriger en krachtdadiger VN-inspecties bij veel Britten op sympathie rekenen. De opiniepeilingen spreken voor zichzelf: minder dan één op tien Britten is tegen een aanval zonder VN-mandaat. Een kleine helft wil zelfs dat Britse troepen ook mét een VN-stempel niet meedoen.
Blair houdt intussen vurig vol dat hij gelijk heeft met zijn steun aan president Bush en hij gaf toe dat hij bereid is er zijn baan voor in de waagschaal te stellen. Die steun geeft hem genoeg krediet om Washington af te houden van roekeloos optreden, gelooft hij.
Gisteren zei Blair dat een tweede VN-resolutie over het aanpakken van Irak er nog steeds inzit. En dát Irak moet worden aangepakt, staat voor hem als een paal boven water: ook als er geen rechtstreeks verband is tussen Al-Qaeda en de massavernietigingswapens waaraan Saddam heet te werken, is het een kwestie van tijd voor die twee elkaar vinden.
Blair gelooft dat zijn standpunt hem in staat stelt in Washington een gematigd Europees geluid te laten horen. Omgekeerd probeerde hij op het Europese continent sympathie te winnen voor de gevoelens van onveiligheid die het Amerikaanse beleid sturen. Zo hoefde hij zelf niet te kiezen tussen Europa en Amerika en kon Londen dienen als 'transatlantische brug'.
Maar London bridge is falling down, zegt een bekend kinderdeuntje en daar leek het deze week op. De barsten die de NAVO vertoont zijn dezelfde als die in de Europese Unie en de Veiligheidsraad. In die cruciale drie fora staat Blair nu voor het dilemma wie te volgen: Bush, met wie hij zich solidair heeft verklaard, of de Europese stemmen die vragen om meer tijd en ruimte voor VN-inspecties en die ook zijn voorkeur hebben, heeft hij meer dan eens gezegd.
Kiest hij voor 'Europa', waaraan het Britse lot volgens Blair uiteindelijk is verbonden, dan lijdt zijn special relationship met Amerika. Kiest hij daarentegen voor een Amerikaanse Alleingang in Irak, dan zal zijn tanende invloed op het vasteland verder verschrompelen. De coherente Europese defensie- en veiligheidspolitiek die Blair nastreeft, lijkt in elk geval verder weg dan ooit.
Thuis staat mogelijk zijn premierschap op het spel. Blair moet óók maar rekening houden met regime change in Londen, zegt zijn dissidente Labour-achterban alvast.
Om de fatale keuze te vermijden kan Blair daarom niet zonder tweede VN-resolutie, en die moet méér inhoud hebben dan het afstempelen van een aanval die toch al vaststaat. De komende onderhandelingen bepalen meer dan het lot van Saddam Hussein.
NRC, 13 februari 2003
© Op dit artikel berust auteursrecht