Malcolm_X
25-03-03, 14:05
Een andere kijk op de oorlogsize
De Arabische zender Al-Jazira weerlegde dit weekeinde met beelden de verklaringen van het Pentagon.
Door onze correspondent Joris Luyendijk
KAIRO, 24 MAART. Het was een journalistiek topweekeinde voor Al-Jazira. Terwijl BBC en vooral CNN zich vrijwel toelegden op het samenvatten en van plaatjes voorzien van de Amerikaanse legerbriefings, had het pan-Arabische satellietstation correspondenten in Mosul, Suleymaniya, Basra en Bagdad die erin slaagden een aantal verklaringen van het Pentagon te weerleggen.
Zo was er de claim afgelopen vrijdag dat Khaled Al-Hashemi, commandant van de 51ste brigade in Zuid-Irak zich zou hebben overgegeven. Het werd gepresenteerd als bewijs van de massale Iraakse overgaves waarop toen nog werd gehoopt in Londen en Washington. Maar zondag bracht Al-Jazira een interview met Al-Hashemi vanuit Basra. Eerder was al een Amerikaans bericht ontzenuwd dat vice-premier Tariq Aziz zou zijn gevlucht. En terwijl op vrijdag de Amerikanen al de overwinning hadden uitgeroepen in Umm Qasr, was dat havendorpje van 4.000 inwoners gisteravond nog steeds niet onder controle.
Al-Jazira is wel de Arabische CNN genoemd en dat klopt. Zoals CNN een vocabulaire en invalshoek hanteert die impliciet de Amerikaanse politieke agenda ondersteunen, zo doet Al-Jazira dat met het perspectief van de gewone Arabieren. De Arabische regimes krijgen intussen klap na klap. ,,Waar zijn onze leiders? Ze zijn nergens, want wat zit het pluche toch lekker.'' Dit soort citaten komen uur na uur langs in straatinterviews in Kairo, Amman of een andere Arabische hoofdstad. Een immens verschil met de eerste Golfoorlog, toen de regimes de informatiestroom naar hun onderdanen vrijwel geheel beheersten.
CNN spreekt van 'coalitiestrijdkrachten', 'coalitiepartners' of 'geallieerden' die een stad hebben 'zeker gesteld' (secured) dan wel 'bedwongen' (contained) met een operatie 'schok en ontzag' (shock and awe). Dat klinkt toch heel anders dan Al-Jazira's ,,invasietroepen die een stad hebben veroverd na zware bombardementen''. De Britse en Amerikaanse verslaggevers die met hun troepen meereizen, beschrijven uitgeschakelde Iraakse eenheden vaak als ,,een bedreiging die is weggenomen''. Al-Jazira heeft het dan over het Iraakse 'verzet' dat na een lange strijd tegen een overweldigende meerderheid het onderspit heeft gedolven.
Correspondenten van CNN en BBC volgen in hun analyses de stelling van het Amerikaanse en Britse legercommando dat de geallieerden zo snel mogelijk Umm Qasr willen veroveren om ,,humanitaire goederen het land in te krijgen''. Ook herhalen de correspondenten de legerlijn dat de geallieerden koste wat kost een stadsguerrilla willen vermijden omdat dit ,,zoveel burgerslachtoffers kost''. De Arabische analisten stellen dat het de Amerikanen en Britten in Umm Qasr primair te doen is om de logistieke lijnen van het eigen leger te stroomlijnen, en dat men bovenal terugschrikt voor een stadsguerrilla uit angst voor eigen slachtoffers.
Ongetwijfeld de grootste primeur van Al-Jazira dit weekeinde waren de beelden, overgenomen van de Iraakse tv, van Amerikaanse krijgsgevangenen.
Een interviewer van de Iraakse televisie vroeg in belabberd Engels: ,,From any city?'' Daarop antwoordde een van de Amerikaanse krijgsgevangenen ,,New Jersey''. Waarop de verslaggever voor de Iraakse kijkers thuis vertaalde: ,,Hij komt uit de stad New Jersey''.
De beelden van de gevangenen werden de hele avond herhaald op alle Arabische kanalen, opnieuw een steun in de rug voor Saddam Hussein die hoopt het idee te doorbreken dat de Amerikanen onoverwinnelijk zijn. Een schok ging door de studio van Al-Jazira nadat de Amerikaanse krijgsgevangenen voor het eerst waren getoond. Opeens zag men doodsbange westerlingen, op een kanaal dat tot nu toe alleen maar dagelijks dergelijke angst op Palestijnse en Iraakse gezichten kon tonen. Verontwaardiging was er over de Amerikaanse waarschuwing dat de krijgsgevangenen humaan moesten worden behandeld en niet mochten worden gefilmd. Ten eerste hadden de Amerikanen hun Iraakse krijgsgevangenen ook vastgelegd op film, in de hoop daarmee de Iraakse moraal te ondergraven. Nog belangrijker vinden de Arabieren dat de VS zelf al anderhalf jaar de krijgsgevangenen uit de oorlog in Afghanistan in Guantánamo Bay alle rechten uit de conventie van Genève ontzeggen. Op de Amerikaanse basis op Cuba zitten veel Arabieren, wier familieleden regelmatig op Al-Jazira komen.
Op CNN zei sterverslaggever Wolf Blitzer dat hij zich ,,heel goed kon voorstellen'' dat de Amerikaanse zenders de beelden van de krijgsgevangenen en doden niet zou uitzenden, want die beelden waren ,,aangrijpend en onaangenaam''. Zoals westerse kanalen ook zeer terughoudend zijn met Iraakse burgerdoden.
Maar de Arabische kanalen zeggen dat ze het journalistiek onverantwoord vinden om de gevolgen van oorlog verborgen te houden. ,,In het kader van onze onpartijdigheid tonen wij deze beelden'', zei de presentatrice van Al-Jazira toen de Amerikaanse lijken langskwamen. Daarom ook toonden Al-Jazira en anderen zaterdagavond een Iraaks jongetje wiens hoofd voor een derde was weggeslagen en waaruit de hersens langzaam weglekten. En van Amerikaanse gesneuvelde soldaten met geblakerde kinnen en kogelgaten in het hoofd. De Arabische krant Al-Hayat opende gisteren met een foto van twee Britse soldaten die in een schuttersputje kijken. Ze zien twee dode Iraakse soldaten, met naast zich een stok en een witte vlag.
24 maart 2003
De Arabische zender Al-Jazira weerlegde dit weekeinde met beelden de verklaringen van het Pentagon.
Door onze correspondent Joris Luyendijk
KAIRO, 24 MAART. Het was een journalistiek topweekeinde voor Al-Jazira. Terwijl BBC en vooral CNN zich vrijwel toelegden op het samenvatten en van plaatjes voorzien van de Amerikaanse legerbriefings, had het pan-Arabische satellietstation correspondenten in Mosul, Suleymaniya, Basra en Bagdad die erin slaagden een aantal verklaringen van het Pentagon te weerleggen.
Zo was er de claim afgelopen vrijdag dat Khaled Al-Hashemi, commandant van de 51ste brigade in Zuid-Irak zich zou hebben overgegeven. Het werd gepresenteerd als bewijs van de massale Iraakse overgaves waarop toen nog werd gehoopt in Londen en Washington. Maar zondag bracht Al-Jazira een interview met Al-Hashemi vanuit Basra. Eerder was al een Amerikaans bericht ontzenuwd dat vice-premier Tariq Aziz zou zijn gevlucht. En terwijl op vrijdag de Amerikanen al de overwinning hadden uitgeroepen in Umm Qasr, was dat havendorpje van 4.000 inwoners gisteravond nog steeds niet onder controle.
Al-Jazira is wel de Arabische CNN genoemd en dat klopt. Zoals CNN een vocabulaire en invalshoek hanteert die impliciet de Amerikaanse politieke agenda ondersteunen, zo doet Al-Jazira dat met het perspectief van de gewone Arabieren. De Arabische regimes krijgen intussen klap na klap. ,,Waar zijn onze leiders? Ze zijn nergens, want wat zit het pluche toch lekker.'' Dit soort citaten komen uur na uur langs in straatinterviews in Kairo, Amman of een andere Arabische hoofdstad. Een immens verschil met de eerste Golfoorlog, toen de regimes de informatiestroom naar hun onderdanen vrijwel geheel beheersten.
CNN spreekt van 'coalitiestrijdkrachten', 'coalitiepartners' of 'geallieerden' die een stad hebben 'zeker gesteld' (secured) dan wel 'bedwongen' (contained) met een operatie 'schok en ontzag' (shock and awe). Dat klinkt toch heel anders dan Al-Jazira's ,,invasietroepen die een stad hebben veroverd na zware bombardementen''. De Britse en Amerikaanse verslaggevers die met hun troepen meereizen, beschrijven uitgeschakelde Iraakse eenheden vaak als ,,een bedreiging die is weggenomen''. Al-Jazira heeft het dan over het Iraakse 'verzet' dat na een lange strijd tegen een overweldigende meerderheid het onderspit heeft gedolven.
Correspondenten van CNN en BBC volgen in hun analyses de stelling van het Amerikaanse en Britse legercommando dat de geallieerden zo snel mogelijk Umm Qasr willen veroveren om ,,humanitaire goederen het land in te krijgen''. Ook herhalen de correspondenten de legerlijn dat de geallieerden koste wat kost een stadsguerrilla willen vermijden omdat dit ,,zoveel burgerslachtoffers kost''. De Arabische analisten stellen dat het de Amerikanen en Britten in Umm Qasr primair te doen is om de logistieke lijnen van het eigen leger te stroomlijnen, en dat men bovenal terugschrikt voor een stadsguerrilla uit angst voor eigen slachtoffers.
Ongetwijfeld de grootste primeur van Al-Jazira dit weekeinde waren de beelden, overgenomen van de Iraakse tv, van Amerikaanse krijgsgevangenen.
Een interviewer van de Iraakse televisie vroeg in belabberd Engels: ,,From any city?'' Daarop antwoordde een van de Amerikaanse krijgsgevangenen ,,New Jersey''. Waarop de verslaggever voor de Iraakse kijkers thuis vertaalde: ,,Hij komt uit de stad New Jersey''.
De beelden van de gevangenen werden de hele avond herhaald op alle Arabische kanalen, opnieuw een steun in de rug voor Saddam Hussein die hoopt het idee te doorbreken dat de Amerikanen onoverwinnelijk zijn. Een schok ging door de studio van Al-Jazira nadat de Amerikaanse krijgsgevangenen voor het eerst waren getoond. Opeens zag men doodsbange westerlingen, op een kanaal dat tot nu toe alleen maar dagelijks dergelijke angst op Palestijnse en Iraakse gezichten kon tonen. Verontwaardiging was er over de Amerikaanse waarschuwing dat de krijgsgevangenen humaan moesten worden behandeld en niet mochten worden gefilmd. Ten eerste hadden de Amerikanen hun Iraakse krijgsgevangenen ook vastgelegd op film, in de hoop daarmee de Iraakse moraal te ondergraven. Nog belangrijker vinden de Arabieren dat de VS zelf al anderhalf jaar de krijgsgevangenen uit de oorlog in Afghanistan in Guantánamo Bay alle rechten uit de conventie van Genève ontzeggen. Op de Amerikaanse basis op Cuba zitten veel Arabieren, wier familieleden regelmatig op Al-Jazira komen.
Op CNN zei sterverslaggever Wolf Blitzer dat hij zich ,,heel goed kon voorstellen'' dat de Amerikaanse zenders de beelden van de krijgsgevangenen en doden niet zou uitzenden, want die beelden waren ,,aangrijpend en onaangenaam''. Zoals westerse kanalen ook zeer terughoudend zijn met Iraakse burgerdoden.
Maar de Arabische kanalen zeggen dat ze het journalistiek onverantwoord vinden om de gevolgen van oorlog verborgen te houden. ,,In het kader van onze onpartijdigheid tonen wij deze beelden'', zei de presentatrice van Al-Jazira toen de Amerikaanse lijken langskwamen. Daarom ook toonden Al-Jazira en anderen zaterdagavond een Iraaks jongetje wiens hoofd voor een derde was weggeslagen en waaruit de hersens langzaam weglekten. En van Amerikaanse gesneuvelde soldaten met geblakerde kinnen en kogelgaten in het hoofd. De Arabische krant Al-Hayat opende gisteren met een foto van twee Britse soldaten die in een schuttersputje kijken. Ze zien twee dode Iraakse soldaten, met naast zich een stok en een witte vlag.
24 maart 2003