De Rode Roos
30-03-03, 21:33
Koerden knagen al aan Irak
In Noord-Irak zijn de Iraakse linies teruggeweken en zijn de Koerden Irak binnengetrokken.
door Thomas Erdbrink
QARHA ANJIR, 29 MAART. Midden in wat ooit het mooiste casino van het gebied was, staat een lege kippenren. Daar waar ooit leden van de regerende Iraakse Ba'ath-partij hun maandsalarissen inzetten op de roulettetafel liggen nu helmen, soldatenlaarzen en beschimmeld brood. Er wordt allang niet meer gespeeld in het casino van de Iraakse stad Qarha Anjir. De afgelopen twaalf jaar diende het als onderkomen voor de leiding van de Iraakse vierde legerbrigade.
Een portret van de Iraakse leider Saddam Hussein ligt op de grond. Iemand heeft er met een stok vier gaten in geprikt. Eén in zijn mond, twee in zijn ogen en een in zijn neus. Vanuit het raam van het casino is te zien hoe Koerden met een shovel op een muurschildering van hun grote tegenstander inrijden. Als de machine (eigendom van de Verenigde Naties in Noord-Irak) met een doodklap tegen het gevaarte aanrijdt, valt de muur om. Een luid gejuich stijgt op. De dictator is gevallen.
Ook vanuit het noorden wordt nu aan de Iraakse linies geknaagd. Twee dagen geleden ontdekten de Koerden vanuit het autonome Noord-Irak dat de Iraakse regeringstroepen in Saddams kant van Irak hun posities aan de grens hadden verlaten. Gisteren trokken ze Irak binnen.
Een vijftien kilometer lange weg ligt tussen de laatste Koerdische controlepost en Qarha Anjir. Geflankeerd door groene heuvels golft de kaarsrechte weg richting Irak. Mensen zijn er niet. Een doodstil landschap strekt zich uit. Her en der liggen elektriciteitsmasten. Het is onduidelijk of ze zijn opgeblazen of van ellende zijn omgevallen. Iraaks afweergeschut staat onbemand naar de hemel gericht. Even verderop staat een kazerne die een paar dagen eerder door de Amerikanen is gebombardeerd. Er fluiten geen vogels, er klinken geen schoten. Iedere kilometer lijkt op de andere. Dit niemandsland zou het einde van de wereld kunnen zijn.
De Koerdische opstand in 1991 en de instelling van de autonome Koerdische zone in Noord-Irak die daarop volgde, betekende het einde van Qarha Anjir als levende stad-met-casino. Plotseling veranderde het in een grensdorp van waaruit de Irakezen de Koerdische autonomie in de gaten hielden.
Burgers zijn er al jaren geleden vertrokken. De huizen zijn vernield of doorzeefd met kogelgaten. Het grootste deel van de stad heeft als legerkazerne gediend. In een van de onderkomens ligt een poster die op de gevaren van nucleaire wapens wijst. Midden in een plas water ligt een gasmasker. ,,Irak is voor alle Irakezen en Saddam is onze leider'', staat er op de muur. In het hoofdkantoor van Saddams Ba'ath-partij liggen op de grond blikjes met atropine, een middel dat bij aanvallen met chemische wapens moet worden ingenomen. Uit een doos steken onderdelen voor gasmaskers.
De Koerdische soldaten bekommeren zich niet om de rotzooi die de Irakezen hebben achtergelaten. Dat is voor de plunderaars die door alle gebouwen krioelen. De soldaten racen in de richting van de oliestad Kirkuk, waarvan zowel de Koerden, Turken als Arabieren zeggen dat die aan hen behoort. Even verderop is de Koerdische opmars tot staan gekomen, ongeveer twintig kilometer van Kirkuk dat nu ligt te schitteren in de zon. Op de olievelden wordt nog steeds gas afgefakkeld. De televisietoren staat fier overeind. In de verte stijgt een rookwolk op.
,,De Iraakse soldaten hebben zich allemaal in de stad teruggetrokken'', zegt Nazeem Hossein. Hij was een van de eerste Koerdische soldaten die het gebied binnentrokken. Hossein had een reden. ,,Voor de opstand was dit allemaal mijn land'', bromt hij vanonder zijn grote snor. Hij maakt een wijds gebaar naar velden die zijn omgeploegd met loopgraven en bunkers. Over zijn schouder hangt een machinegeweer. ,,Al moet ik sterven, dit keer gaan we Irak bevrijden'', zegt Hossein. Toen hij Qarha Anjir binnenreed waren er nog drie Iraakse soldaten over om de stad te verdedigen. ,,We vroegen of ze zich wilden overgeven, maar ze openden het vuur. Een hebben we uiteindelijk gevangen genomen, maar de rest is ontkomen'', vertelt de soldaat.
Op de terugweg naar Noord-Irak staan de gezichten van de Koerdische soldaten plotseling nerveus. Een half uur later komt het Iraakse antwoord op de inval. Ongeveer zeven granaten dalen neer in het Koerdische Chamchamal, jarenlang de stad waar Noord-Irak begon. Witte wolken zijn te zien, de knallen van kilometers afstand te horen. Als een horde bijen zoeven de Koerden in hun pick-ups weer de berg af richting hun eigen gebied. De tijdelijke overwinning heeft echter zoet gesmaakt. Koerdische bronnen zeggen dat Kirkuk binnenkort samen met de Amerikanen zal worden aangevallen.
Bron: NRC H
In Noord-Irak zijn de Iraakse linies teruggeweken en zijn de Koerden Irak binnengetrokken.
door Thomas Erdbrink
QARHA ANJIR, 29 MAART. Midden in wat ooit het mooiste casino van het gebied was, staat een lege kippenren. Daar waar ooit leden van de regerende Iraakse Ba'ath-partij hun maandsalarissen inzetten op de roulettetafel liggen nu helmen, soldatenlaarzen en beschimmeld brood. Er wordt allang niet meer gespeeld in het casino van de Iraakse stad Qarha Anjir. De afgelopen twaalf jaar diende het als onderkomen voor de leiding van de Iraakse vierde legerbrigade.
Een portret van de Iraakse leider Saddam Hussein ligt op de grond. Iemand heeft er met een stok vier gaten in geprikt. Eén in zijn mond, twee in zijn ogen en een in zijn neus. Vanuit het raam van het casino is te zien hoe Koerden met een shovel op een muurschildering van hun grote tegenstander inrijden. Als de machine (eigendom van de Verenigde Naties in Noord-Irak) met een doodklap tegen het gevaarte aanrijdt, valt de muur om. Een luid gejuich stijgt op. De dictator is gevallen.
Ook vanuit het noorden wordt nu aan de Iraakse linies geknaagd. Twee dagen geleden ontdekten de Koerden vanuit het autonome Noord-Irak dat de Iraakse regeringstroepen in Saddams kant van Irak hun posities aan de grens hadden verlaten. Gisteren trokken ze Irak binnen.
Een vijftien kilometer lange weg ligt tussen de laatste Koerdische controlepost en Qarha Anjir. Geflankeerd door groene heuvels golft de kaarsrechte weg richting Irak. Mensen zijn er niet. Een doodstil landschap strekt zich uit. Her en der liggen elektriciteitsmasten. Het is onduidelijk of ze zijn opgeblazen of van ellende zijn omgevallen. Iraaks afweergeschut staat onbemand naar de hemel gericht. Even verderop staat een kazerne die een paar dagen eerder door de Amerikanen is gebombardeerd. Er fluiten geen vogels, er klinken geen schoten. Iedere kilometer lijkt op de andere. Dit niemandsland zou het einde van de wereld kunnen zijn.
De Koerdische opstand in 1991 en de instelling van de autonome Koerdische zone in Noord-Irak die daarop volgde, betekende het einde van Qarha Anjir als levende stad-met-casino. Plotseling veranderde het in een grensdorp van waaruit de Irakezen de Koerdische autonomie in de gaten hielden.
Burgers zijn er al jaren geleden vertrokken. De huizen zijn vernield of doorzeefd met kogelgaten. Het grootste deel van de stad heeft als legerkazerne gediend. In een van de onderkomens ligt een poster die op de gevaren van nucleaire wapens wijst. Midden in een plas water ligt een gasmasker. ,,Irak is voor alle Irakezen en Saddam is onze leider'', staat er op de muur. In het hoofdkantoor van Saddams Ba'ath-partij liggen op de grond blikjes met atropine, een middel dat bij aanvallen met chemische wapens moet worden ingenomen. Uit een doos steken onderdelen voor gasmaskers.
De Koerdische soldaten bekommeren zich niet om de rotzooi die de Irakezen hebben achtergelaten. Dat is voor de plunderaars die door alle gebouwen krioelen. De soldaten racen in de richting van de oliestad Kirkuk, waarvan zowel de Koerden, Turken als Arabieren zeggen dat die aan hen behoort. Even verderop is de Koerdische opmars tot staan gekomen, ongeveer twintig kilometer van Kirkuk dat nu ligt te schitteren in de zon. Op de olievelden wordt nog steeds gas afgefakkeld. De televisietoren staat fier overeind. In de verte stijgt een rookwolk op.
,,De Iraakse soldaten hebben zich allemaal in de stad teruggetrokken'', zegt Nazeem Hossein. Hij was een van de eerste Koerdische soldaten die het gebied binnentrokken. Hossein had een reden. ,,Voor de opstand was dit allemaal mijn land'', bromt hij vanonder zijn grote snor. Hij maakt een wijds gebaar naar velden die zijn omgeploegd met loopgraven en bunkers. Over zijn schouder hangt een machinegeweer. ,,Al moet ik sterven, dit keer gaan we Irak bevrijden'', zegt Hossein. Toen hij Qarha Anjir binnenreed waren er nog drie Iraakse soldaten over om de stad te verdedigen. ,,We vroegen of ze zich wilden overgeven, maar ze openden het vuur. Een hebben we uiteindelijk gevangen genomen, maar de rest is ontkomen'', vertelt de soldaat.
Op de terugweg naar Noord-Irak staan de gezichten van de Koerdische soldaten plotseling nerveus. Een half uur later komt het Iraakse antwoord op de inval. Ongeveer zeven granaten dalen neer in het Koerdische Chamchamal, jarenlang de stad waar Noord-Irak begon. Witte wolken zijn te zien, de knallen van kilometers afstand te horen. Als een horde bijen zoeven de Koerden in hun pick-ups weer de berg af richting hun eigen gebied. De tijdelijke overwinning heeft echter zoet gesmaakt. Koerdische bronnen zeggen dat Kirkuk binnenkort samen met de Amerikanen zal worden aangevallen.
Bron: NRC H