Waterval
23-04-03, 10:27
woensdag 23 april 2003 uur.
Van onze buitenlandredactie
AMSTERDAM - Waar zijn de massavernietigingswapens? Twee weken nadat Saddam van zijn sokkel viel, hebben de Amerikanen en Britten nog niets gevonden. Dat leidt tot steeds meer kritische vragen over de rechtvaardiging voor de oorlog. Was Saddam wel echt zo gevaarlijk?
'Ik denk dat ze in Irak geen massavernietigingswapens hebben gevonden omdat ze er simpelweg niet zijn', zei onderzoeker Barthelemy Courmont van het Franse Instituut voor Internationale en Strategische Betrekkingen vorige week tegen persbureau Reuters. Als Irak daadwerkelijk over verboden wapens beschikte, dan waren die volgens Courmont al wel gevonden, of anders had het regime van Saddam ze wel ingezet tegen de troepen van de coalitie.
Saddam vocht 'een conflict om zijn eigen bestaan', citeerde Reuters onderzoeker Aziz Alkazaz van het Duitse Instituut voor Midden-Oosten Studies. Daardoor is het op z'n minst 'onlogisch' dat de Iraakse president geen massavernietigingswapens heeft gebruikt, meent Alkazaz.
'Urgent' nieuws over de vondst van verdachte stoffen is er afgelopen weken genoeg geweest. De ene keer betrof het een chemische fabriek in de buurt van Najaf, de andere keer ging het om 'wit poeder' in een militair complex of om vaten met een chemische inhoud.
Maar tot dusver bleek het telkens om vals alarm te gaan. Het laatste nieuws kwam dit weekeinde van The New York Times: een Iraakse wetenschapper heeft de Amerikaanse troepen in Irak op het spoor gebracht van stoffen die zouden zijn bedoeld voor de productie van chemische wapens. Of dit bericht wél klopt, is ongewis.
Het uitblijven van een snel succes in de speurtocht naar verboden wapens leidt tot toenemende argwaan. De VS en Groot-Brittannië zijn de oorlog tegen Irak immers begonnen met het argument dat het regime van Saddam vanwege die wapens een bedreiging voor de wereld vormde.
So where are they, Mr Blair?, kopte de Britse krant The Independent zondag over de volle breedte van de voorpagina.
Minder opgewonden maar wel zo kritisch is het Amerikaanse weekblad Time van deze week. 'Pentagon-functionarissen vertrouwden erop dat de kwaliteit van hun informatie de troepen vrij snel naar de illegale voorraden zou leiden zodra Amerikaanse laarzen op Iraakse bodem zouden staan', schrijft het blad. 'Nu stellen zij het beeld bij: het Pentagon zegt dat zijn soldaten geen grotere kans maken om over een wapenvoorraad te struikelen dan VN-inspecteurs als Hans Blix.' Washington heeft inmiddels gezegd dat de zoektocht een jaar kan duren.
Wellicht zijn er gewoon niet zoveel wapens in Irak als president Bush heeft gezegd, stelt Joseph Cirincione van het non-proliferatieproject aan het Carnegie Fonds voor Internationale Vrede in Washington in Time. In dat geval heeft de Amerikaanse regering te maken met 'een enorm falen' van de informatietoevoer, 'een enorm probleem voor de president' en een 'enorme slag voor de Amerikaanse geloofwaardigheid'. En dat is volgens hem nog het gunstige scenario.
Het ongunstige scenario is dat er wél zoveel massavernietigingswapens in Irak aanwezig zijn als de VS zeggen - en dat die, nu het regime van Saddam is verdreven, voor iedereen te grijp liggen. Dat maakt de jacht op de wapens volgens Cirincione van levensbelang. De oorlog tegen Irak was juist bedoeld om de verspreiding van massavernietigingswapens tegen te gaan. Nu vrijwel alle regeringsgebouwen zijn geplunderd, bestaat de kans dat eventuele verboden wapens alsnog in verkeerde handen vallen.
De VS hadden de oorlog misschien beter kunnen beginnen met het argument dat Saddam Hussein zijn volk geselde, stelt de Nederlander Frank van Kappen, oud-generaal der maniniers, oud-adviseur van VN-chef Kofi Annan en specialist op het gebied van vraagstukken over vrede en veiligheid. 'Waarom hebben ze dat humanitaire aspect niet als hoofdmotief gebruikt? Tijdens de Kosovo-oorlog hebben ze dat ook gedaan. Ook toen had de Veiligheidsraad geen toestemming gegeven. Maar achteraf werd dat ingrijpen gebillijkt.
'In het geval van Irak ligt dat humanitaire argument misschien nog meer voor de hand dan in het geval van Kosovo. Dus waarom hebben ze het niet langs die weg gespeeld? Ik kan niets anders bedenken dan dat de VS er heel sterk van overtuigd waren dat die wapens er zijn. Ik begin alleen wel twijfels te krijgen of ze het bij het juiste eind hebben gehad.'
Volkskrant 23-04-'03
Van onze buitenlandredactie
AMSTERDAM - Waar zijn de massavernietigingswapens? Twee weken nadat Saddam van zijn sokkel viel, hebben de Amerikanen en Britten nog niets gevonden. Dat leidt tot steeds meer kritische vragen over de rechtvaardiging voor de oorlog. Was Saddam wel echt zo gevaarlijk?
'Ik denk dat ze in Irak geen massavernietigingswapens hebben gevonden omdat ze er simpelweg niet zijn', zei onderzoeker Barthelemy Courmont van het Franse Instituut voor Internationale en Strategische Betrekkingen vorige week tegen persbureau Reuters. Als Irak daadwerkelijk over verboden wapens beschikte, dan waren die volgens Courmont al wel gevonden, of anders had het regime van Saddam ze wel ingezet tegen de troepen van de coalitie.
Saddam vocht 'een conflict om zijn eigen bestaan', citeerde Reuters onderzoeker Aziz Alkazaz van het Duitse Instituut voor Midden-Oosten Studies. Daardoor is het op z'n minst 'onlogisch' dat de Iraakse president geen massavernietigingswapens heeft gebruikt, meent Alkazaz.
'Urgent' nieuws over de vondst van verdachte stoffen is er afgelopen weken genoeg geweest. De ene keer betrof het een chemische fabriek in de buurt van Najaf, de andere keer ging het om 'wit poeder' in een militair complex of om vaten met een chemische inhoud.
Maar tot dusver bleek het telkens om vals alarm te gaan. Het laatste nieuws kwam dit weekeinde van The New York Times: een Iraakse wetenschapper heeft de Amerikaanse troepen in Irak op het spoor gebracht van stoffen die zouden zijn bedoeld voor de productie van chemische wapens. Of dit bericht wél klopt, is ongewis.
Het uitblijven van een snel succes in de speurtocht naar verboden wapens leidt tot toenemende argwaan. De VS en Groot-Brittannië zijn de oorlog tegen Irak immers begonnen met het argument dat het regime van Saddam vanwege die wapens een bedreiging voor de wereld vormde.
So where are they, Mr Blair?, kopte de Britse krant The Independent zondag over de volle breedte van de voorpagina.
Minder opgewonden maar wel zo kritisch is het Amerikaanse weekblad Time van deze week. 'Pentagon-functionarissen vertrouwden erop dat de kwaliteit van hun informatie de troepen vrij snel naar de illegale voorraden zou leiden zodra Amerikaanse laarzen op Iraakse bodem zouden staan', schrijft het blad. 'Nu stellen zij het beeld bij: het Pentagon zegt dat zijn soldaten geen grotere kans maken om over een wapenvoorraad te struikelen dan VN-inspecteurs als Hans Blix.' Washington heeft inmiddels gezegd dat de zoektocht een jaar kan duren.
Wellicht zijn er gewoon niet zoveel wapens in Irak als president Bush heeft gezegd, stelt Joseph Cirincione van het non-proliferatieproject aan het Carnegie Fonds voor Internationale Vrede in Washington in Time. In dat geval heeft de Amerikaanse regering te maken met 'een enorm falen' van de informatietoevoer, 'een enorm probleem voor de president' en een 'enorme slag voor de Amerikaanse geloofwaardigheid'. En dat is volgens hem nog het gunstige scenario.
Het ongunstige scenario is dat er wél zoveel massavernietigingswapens in Irak aanwezig zijn als de VS zeggen - en dat die, nu het regime van Saddam is verdreven, voor iedereen te grijp liggen. Dat maakt de jacht op de wapens volgens Cirincione van levensbelang. De oorlog tegen Irak was juist bedoeld om de verspreiding van massavernietigingswapens tegen te gaan. Nu vrijwel alle regeringsgebouwen zijn geplunderd, bestaat de kans dat eventuele verboden wapens alsnog in verkeerde handen vallen.
De VS hadden de oorlog misschien beter kunnen beginnen met het argument dat Saddam Hussein zijn volk geselde, stelt de Nederlander Frank van Kappen, oud-generaal der maniniers, oud-adviseur van VN-chef Kofi Annan en specialist op het gebied van vraagstukken over vrede en veiligheid. 'Waarom hebben ze dat humanitaire aspect niet als hoofdmotief gebruikt? Tijdens de Kosovo-oorlog hebben ze dat ook gedaan. Ook toen had de Veiligheidsraad geen toestemming gegeven. Maar achteraf werd dat ingrijpen gebillijkt.
'In het geval van Irak ligt dat humanitaire argument misschien nog meer voor de hand dan in het geval van Kosovo. Dus waarom hebben ze het niet langs die weg gespeeld? Ik kan niets anders bedenken dan dat de VS er heel sterk van overtuigd waren dat die wapens er zijn. Ik begin alleen wel twijfels te krijgen of ze het bij het juiste eind hebben gehad.'
Volkskrant 23-04-'03