NIS1
05-05-03, 15:18
Op 4 en 5 mei moeten we ook de bijzondere rol van de Marokkanen gedurende Tweede Wereldoorlog herdenken. In de Tweede Wereldoorlog vochten tienduizenden Marokkaanse soldaten voor de bevrijding van Europa. Duizenden kwamen om bij de strijd voor een vrij Europa. We weten daar weinig van – maar ook in Nederland liggen gesneuvelde Marokkanen.
De Marokkanen hebben een onbekende maar belangrijke rol gespeeld in de geallieerde strijdkrachten in de Tweede Wereldoorlog. Marokko was in die tijd nog een protectoraat van Frankrijk, maar het land heeft zich vanaf het begin gedistantieerd van het Duits-vriendelijke bewind onder de Fransman Pétain in Vichy. De Marokkaanse sultan Mohammed V verklaarde meteen toen Duitsland Frankrijk aanviel, in september 1939, dat zijn land met de Fransen tegen de Duitsers zou vechten. En dat gebeurde ook. Meer dan 30.000 Marokkanen, verdeeld over tien regimenten, vochten in die begindagen van de oorlog al in Noord-Frankrijk tegen Hitlers troepen. Bij Sedan, waar de Duitse tanks de Maas overstaken en de Fransen de genadeklap toebrachten, is nog de militaire erebegraafplaats van de Spahis, de Marokkaanse cavalerie van het Franse leger die er zijn laatste strijd streed in mei 1940. Ze hielden het Duitse Panzerkorps een dag lang tegen bij La Horgne, en daarbij liet de helft van de Spahis het leven. De Fransen beschouwen het tot op de dag van vandaag als een van de meest heroïsche gevechten uit de Tweede Wereldoorlog.
Ook leverden Marokkanse eenheden felle slag bij Gembloux in Wallonië, niet wetende dat het een afleidingstruc was van de Duitsers, die zo wilden bewerkstelligen dat het Ardennenoffensief een maximale verrassing werd. In twee dagen tijd verloren de Marokkaanse regimenten 20 tot 50 procent van hun manschappen.
Later werd een deel van die in Noord-Frankrijk opererende Frans/Marokkaanse troepen doorgestuurd naar België en het was van daaruit dat ze de Nederlanders te hulp kwamen in Zeeland.
Joden
Toen Frankrijk in juni 1940 capituleerde, bleef Sultan Mohammed V weigeren de Duitse bevelen uit te voeren die voorschreven hoe hij diende om te gaan met de joden. Hij weigerde ze uit te leveren en Marokko werd een veilige vluchtplaats voor joden uit Europa.
Toen het geallieerde verzet gestalte kreeg, werden ook de Marokkanen daar bij betrokken. De Amerikanen landden in november 1942 in Noord-Afrika (operatie Torch), onder meer in Casablanca. Twee maanden later bezochten de Amerikaanse president Roosevelt en de Britse premier Churchill sultan Mohammed V in Casablanca. Meer dan 35.000 Marokkanen vochten in Tunesië tegen de Duitsers en defileerden er na de overwinning in mei 1943 voor de Amerikaanse opperbevelhebber, generaal Eisenhower.
Daarna ging het noordwaarts. De Fransen vochten vanuit Italië, Zuid-Frankrijk en later vanuit Normandië. In alle drie legeronderdelen zaten Marokkanen. De meeste van hen vochten in Italië. Eerst ging het naar de eilanden in de Middellandse Zee: Sicilië, Corsica en Elba werden in de zomer en de herfst veroverd. De geallieerden hadden besloten in dat gebied te vechten omdat de middelen voor een invasie vanaf de Franse westkust nog niet toereikend waren. Mussolini was na de nederlaag op Sicilië van het politieke toneel verdwenen en de regering die hem opvolgde capituleerde op 8 september. Daarop begonnen de Duitsers zelf met de verdediging van Italië. De geallieerden landden intussen in Calabrië in het uiterste zuiden van Italië (operatie Baytown) en even later bij Salerno (operatie Avalanche).
Er vond in Italië hevige strijd plaats tussen december 1943 en zomer 1944. In de hoge, ontoegankelijke bergen werd het die winter tot min dertig graden celsius. De Duitsers hadden alle belangrijke punten bezet. In die moeilijke omstandigheden vochten 75.000 Marokkanen samen met 58.000 Britten, 35.000 Fransen, 34.000 Amerikanen en 34.000 Polen. Ze vormden er dus een derde van de totale geallieerde troepenmacht. De Fransen/Marokkanen vochten er onder leiding van Alphonse Juin. De Marokkanen vormden de 2e divisie en de 4e bergdivisie en een eenheid goums (afgeleid van het arabische qum, dat groep of eenheid betekent), die speciaal getraind waren om in kleine groepen guerilla-achtig op te treden in berggebieden (ze waren oorspronkelijk door de Fransen getraind om de orde te handhaven tussen de verschillende bergstammen in Marokko).
Het moeilijkst was de Gustavlinie die dwars door Italië liep, vol bunkers, mijnenvelden en artillerie, die onder meer de opmarsroute naar Rome versperde. Op advies van Churchill landde een troepenmacht ten noorden van die linie om de Duiters in de rug aan te vallen. Ondanks het feit dat de geallieerde landing op het strand bij Anzio het een complete verrassingsaanval was, wisten de Duiters hen te omsingelen en op hun plaats te houden, maandenlang. De aanval moest dus vanuit het zuiden. Een paar maal liepen de geallieerden zich te pletter op het plaatsje Cassino en het erbij liggende kloostercomplex. Massale bombardementen vaagden beide locaties weg, maar het duurde tot mei voordat een aanval succes boekte. ,,Er zijn weinig voorbeelden van zulke geforceerde opmarsen door berggebied onder voortdurende vijandelijke dreiging en aanvallen’’, schrijft dr. W. Klinkert (KMA in Breda) in de Militaire Spectator (nr 5, 2003). Het legde de weg naar Rome open en de geallieerden reden er op 4 juni 1944 binnen. Twee dagen later begon de invasie in Normandië.
Na Italië bleven de Marokkanen een rol vervullen in de naar het noorden oprukkende geallieerde strijdkrachten. Ze vochten eerst in Zuid-Frankrijk om de Duitsers weg te lokken uit Normandië (operatie Anvil), daarna in Oost-Frankrijk. ,,Dit gebied heeft voor de Fransen een speciale betekenis. In 1870 hun ontnomen door de Duitsers hadden de Fransen het na de Eerste Wereldoorlog weer teruggekregen. Met de Duitse bezetting van de Tweede Wereldoorlog was de Elzas opnieuw door Duitsland geannexeerd. De symbolische betekenis van de bevrijding van het eerste dorp in de Elzas, Seppois, was ook groot en dit wapenfeit konden de Marokkanen op 18 november 1944 aan hun lijst toevoegen’’, schrijft Klinkert.
Op het laatst streden ze ook in Duitsland zelf. ,,Door het Zwarte Woud, Baden en Wurttemberg droegen de Marokkanen in april 1945 bij aan de bezetting van Karlsruhe, Stuttgart, Freudenstadt en Ulm. Uiteindelijk bereikten zij, op het moment van de Duitse capitulatie op 7 mei Tirol (St. Anton). Op 22 juni konden de Marokkaanse eenheden echt feestvieren.’’ De twee Marokkaanse divisies, de 2e division d’infanterie marocaine en de 4e division marocaine de montagne hebben zowel in Italië als in Frankrijk meer dan hun plicht gedaan in veelal extreem moeilijke omstandigheden. In de gevechten in Europa in 1944-1945 sneuvelden ruim 8000 Marokkanen.
Hoe kan het dat we zo weinig van die geschiedenis weten? Mogelijk is het een mix van oorzaken. Enerzijds is de geschiedschrijving van de oorlog in Europa nadrukkelijk bepaald door Europeanen en Amerikanen terwijl anderzijds de geschiedschrijving van Marokko in het teken stond van de onafhankelijkheidsstrijd.
De Marokkanen hebben een onbekende maar belangrijke rol gespeeld in de geallieerde strijdkrachten in de Tweede Wereldoorlog. Marokko was in die tijd nog een protectoraat van Frankrijk, maar het land heeft zich vanaf het begin gedistantieerd van het Duits-vriendelijke bewind onder de Fransman Pétain in Vichy. De Marokkaanse sultan Mohammed V verklaarde meteen toen Duitsland Frankrijk aanviel, in september 1939, dat zijn land met de Fransen tegen de Duitsers zou vechten. En dat gebeurde ook. Meer dan 30.000 Marokkanen, verdeeld over tien regimenten, vochten in die begindagen van de oorlog al in Noord-Frankrijk tegen Hitlers troepen. Bij Sedan, waar de Duitse tanks de Maas overstaken en de Fransen de genadeklap toebrachten, is nog de militaire erebegraafplaats van de Spahis, de Marokkaanse cavalerie van het Franse leger die er zijn laatste strijd streed in mei 1940. Ze hielden het Duitse Panzerkorps een dag lang tegen bij La Horgne, en daarbij liet de helft van de Spahis het leven. De Fransen beschouwen het tot op de dag van vandaag als een van de meest heroïsche gevechten uit de Tweede Wereldoorlog.
Ook leverden Marokkanse eenheden felle slag bij Gembloux in Wallonië, niet wetende dat het een afleidingstruc was van de Duitsers, die zo wilden bewerkstelligen dat het Ardennenoffensief een maximale verrassing werd. In twee dagen tijd verloren de Marokkaanse regimenten 20 tot 50 procent van hun manschappen.
Later werd een deel van die in Noord-Frankrijk opererende Frans/Marokkaanse troepen doorgestuurd naar België en het was van daaruit dat ze de Nederlanders te hulp kwamen in Zeeland.
Joden
Toen Frankrijk in juni 1940 capituleerde, bleef Sultan Mohammed V weigeren de Duitse bevelen uit te voeren die voorschreven hoe hij diende om te gaan met de joden. Hij weigerde ze uit te leveren en Marokko werd een veilige vluchtplaats voor joden uit Europa.
Toen het geallieerde verzet gestalte kreeg, werden ook de Marokkanen daar bij betrokken. De Amerikanen landden in november 1942 in Noord-Afrika (operatie Torch), onder meer in Casablanca. Twee maanden later bezochten de Amerikaanse president Roosevelt en de Britse premier Churchill sultan Mohammed V in Casablanca. Meer dan 35.000 Marokkanen vochten in Tunesië tegen de Duitsers en defileerden er na de overwinning in mei 1943 voor de Amerikaanse opperbevelhebber, generaal Eisenhower.
Daarna ging het noordwaarts. De Fransen vochten vanuit Italië, Zuid-Frankrijk en later vanuit Normandië. In alle drie legeronderdelen zaten Marokkanen. De meeste van hen vochten in Italië. Eerst ging het naar de eilanden in de Middellandse Zee: Sicilië, Corsica en Elba werden in de zomer en de herfst veroverd. De geallieerden hadden besloten in dat gebied te vechten omdat de middelen voor een invasie vanaf de Franse westkust nog niet toereikend waren. Mussolini was na de nederlaag op Sicilië van het politieke toneel verdwenen en de regering die hem opvolgde capituleerde op 8 september. Daarop begonnen de Duitsers zelf met de verdediging van Italië. De geallieerden landden intussen in Calabrië in het uiterste zuiden van Italië (operatie Baytown) en even later bij Salerno (operatie Avalanche).
Er vond in Italië hevige strijd plaats tussen december 1943 en zomer 1944. In de hoge, ontoegankelijke bergen werd het die winter tot min dertig graden celsius. De Duitsers hadden alle belangrijke punten bezet. In die moeilijke omstandigheden vochten 75.000 Marokkanen samen met 58.000 Britten, 35.000 Fransen, 34.000 Amerikanen en 34.000 Polen. Ze vormden er dus een derde van de totale geallieerde troepenmacht. De Fransen/Marokkanen vochten er onder leiding van Alphonse Juin. De Marokkanen vormden de 2e divisie en de 4e bergdivisie en een eenheid goums (afgeleid van het arabische qum, dat groep of eenheid betekent), die speciaal getraind waren om in kleine groepen guerilla-achtig op te treden in berggebieden (ze waren oorspronkelijk door de Fransen getraind om de orde te handhaven tussen de verschillende bergstammen in Marokko).
Het moeilijkst was de Gustavlinie die dwars door Italië liep, vol bunkers, mijnenvelden en artillerie, die onder meer de opmarsroute naar Rome versperde. Op advies van Churchill landde een troepenmacht ten noorden van die linie om de Duiters in de rug aan te vallen. Ondanks het feit dat de geallieerde landing op het strand bij Anzio het een complete verrassingsaanval was, wisten de Duiters hen te omsingelen en op hun plaats te houden, maandenlang. De aanval moest dus vanuit het zuiden. Een paar maal liepen de geallieerden zich te pletter op het plaatsje Cassino en het erbij liggende kloostercomplex. Massale bombardementen vaagden beide locaties weg, maar het duurde tot mei voordat een aanval succes boekte. ,,Er zijn weinig voorbeelden van zulke geforceerde opmarsen door berggebied onder voortdurende vijandelijke dreiging en aanvallen’’, schrijft dr. W. Klinkert (KMA in Breda) in de Militaire Spectator (nr 5, 2003). Het legde de weg naar Rome open en de geallieerden reden er op 4 juni 1944 binnen. Twee dagen later begon de invasie in Normandië.
Na Italië bleven de Marokkanen een rol vervullen in de naar het noorden oprukkende geallieerde strijdkrachten. Ze vochten eerst in Zuid-Frankrijk om de Duitsers weg te lokken uit Normandië (operatie Anvil), daarna in Oost-Frankrijk. ,,Dit gebied heeft voor de Fransen een speciale betekenis. In 1870 hun ontnomen door de Duitsers hadden de Fransen het na de Eerste Wereldoorlog weer teruggekregen. Met de Duitse bezetting van de Tweede Wereldoorlog was de Elzas opnieuw door Duitsland geannexeerd. De symbolische betekenis van de bevrijding van het eerste dorp in de Elzas, Seppois, was ook groot en dit wapenfeit konden de Marokkanen op 18 november 1944 aan hun lijst toevoegen’’, schrijft Klinkert.
Op het laatst streden ze ook in Duitsland zelf. ,,Door het Zwarte Woud, Baden en Wurttemberg droegen de Marokkanen in april 1945 bij aan de bezetting van Karlsruhe, Stuttgart, Freudenstadt en Ulm. Uiteindelijk bereikten zij, op het moment van de Duitse capitulatie op 7 mei Tirol (St. Anton). Op 22 juni konden de Marokkaanse eenheden echt feestvieren.’’ De twee Marokkaanse divisies, de 2e division d’infanterie marocaine en de 4e division marocaine de montagne hebben zowel in Italië als in Frankrijk meer dan hun plicht gedaan in veelal extreem moeilijke omstandigheden. In de gevechten in Europa in 1944-1945 sneuvelden ruim 8000 Marokkanen.
Hoe kan het dat we zo weinig van die geschiedenis weten? Mogelijk is het een mix van oorzaken. Enerzijds is de geschiedschrijving van de oorlog in Europa nadrukkelijk bepaald door Europeanen en Amerikanen terwijl anderzijds de geschiedschrijving van Marokko in het teken stond van de onafhankelijkheidsstrijd.