Joesoef
07-05-03, 17:03
Ook webdagboek taboe in Iran
De maker van een Iraans webdagboek is opgepakt door de autoriteiten. Zijn berichten zouden een gevaar voor de staatsveiligheid vormen. De Iraanse lente lijkt voorbij.
NRC, Door Thomas Erdbrink
TEHERAN, 7 MEI. Het webdagboek van Sina Motalebbi stopt op 21 april. ,,Morgen moet ik me weer melden bij de rechtbank'', was de laatste zin van de in Teheran woonachtige journalist op zijn website Rooznegar.com. Hij vierde die avond nog zijn dertigste verjaardag met zijn vrouw en hun acht maanden oude zoontje.
Al vier keer eerder was Motalebbi bij de rechtbank geweest. Hij was opgeroepen wegens zijn openhartige stukjes op zijn weblog, een dagboek op internet. Rooznegar, wat los vertaald 'Kijk naar deze dag' betekent, was een allegaartje van nieuws over de Iraanse maatschappij, media en politiek. ,,Overheidsbronnen adviseerden hem dat hij er maar beter mee kon stoppen'', vertelt zijn vrouw Farnaz in hun kleine appartement.
Maar Motalebbi hield niet op. Als doorgewinterd journalist, met ervaring bij diverse - nu gesloten - hervormingsgezinde kranten, vond hij dat internet de laatste plaats was waar hij in Iran zijn mening nog kon ventileren.
De afgelopen vijf jaar werden de teugels van de Iraanse pers gevierd en weer aangetrokken. Na de verkiezing van de hervormingsgezinde president Mohammad Khatami was er sprake van een bloeiperiode. Tientallen kritische kranten zagen het levenslicht in het door geestelijken geregeerde Iran. Een strijd barstte los tussen de persrechtbank, in handen van conservatieve machten, en journalisten. Tot en met vandaag zijn er meer dan negentig publicaties gesloten. Verscheidene journalisten zitten in de gevangenis. De Iraanse lente is voorlopig voorbij.
Motalebbi, die iedere keer als zijn krant werd gesloten wéér zijn baan verloor, liet zich niet uit het veld slaan. Hij had van de vrijheid geproefd en was stellig van plan deze niet te verliezen. Toen hij de mogelijkheid van weblogs ontdekte, was hij verkocht. Anderhalf jaar geleden begon hij met Rooznegar. De site werd een groot succes.
Zijn vrouw Farnas had al een slecht gevoel toen haar man de dag na zijn verjaardag voor de vijfde keer naar de rechtbank ging. Drie uur later kwam het bericht dat hij voorlopig niet meer terug zou keren. ,,Ik heb me er een tijdje héél slecht over gevoeld, maar nu gaat het wel weer.'' Een paar dagen na zijn arrestatie kwam Motalebbi even naar huis, vergezeld door mannen in burgerkleding. Ze doorzochten het kleine appartement van het echtpaar van top tot teen. De computer ging mee, net als diskettes en handgeschreven brieven. Een waterfles, in een ver verleden omhulsel van een liter whisky, werd uitvoerig bestudeerd. ,,Ze wilden weten waar die vandaan kwam. Hoe weet ik dat nou?'', zegt Farnas Motalebbi. Alcohol is verboden in de Islamitische Republiek Iran. Desondanks werd het bezit van alcohol deel van de aanklacht tegen de journalist. Tijdens zijn eerste rechtszaak werd Motalebbi tevens beschuldigd ,,de staatsveiligheid in gevaar te brengen door middel van een website''.
Er hebben het afgelopen jaar verscheidene arrestaties onder intellectuelen plaatsgehad in Iran. Een van de vele politiediensten, de 'openbare-plaatsenpolitie' (Araken), die vroeger voornamelijk jongens en meisjes in parken in de gaten hield, verlegde haar werkterrein naar intellectueler terrein. Zo zijn diverse filmcritici opgepakt. Soms wordt dagen niets van hen gehoord. Veel arrestaties lijken het gevolg van de 'bekentenissen' van Siamak Pourzand, een gearresteerde journalist en echtgenoot van Mehrangiz Kar, een gevluchte voorvechter voor de mensenrechten in Iran. Politieagenten doorzoeken de woningen van verdachten op foto's van feestjes en bijeenkomsten. Ondervragingen gaan over de onderlinge relaties en contacten van verlichte geesten in de Iraanse hoofdstad. Een jonge filmmaker, Feyerdoon Joorak, werd opgehangen in zijn woning gevonden. Een paar maanden daarvoor had hij heimelijk filmopnames gemaakt van Iraans overheidspersoneel, feestend in het emiraat Dubai. Zelfmoord luidde de officiële oorzaak.
Farnas Motelebbi had twee dagen geleden voor het laatst contact met Sina. Hij zag er niet gewoon uit en waarschuwde voor verdere arrestaties. ,,Ik denk dat ik mijn hele leven ga veranderen, Farnas'', zei hij tegen haar. ,,Ik stop met schrijven, dat is beter voor ons.''
De maker van een Iraans webdagboek is opgepakt door de autoriteiten. Zijn berichten zouden een gevaar voor de staatsveiligheid vormen. De Iraanse lente lijkt voorbij.
NRC, Door Thomas Erdbrink
TEHERAN, 7 MEI. Het webdagboek van Sina Motalebbi stopt op 21 april. ,,Morgen moet ik me weer melden bij de rechtbank'', was de laatste zin van de in Teheran woonachtige journalist op zijn website Rooznegar.com. Hij vierde die avond nog zijn dertigste verjaardag met zijn vrouw en hun acht maanden oude zoontje.
Al vier keer eerder was Motalebbi bij de rechtbank geweest. Hij was opgeroepen wegens zijn openhartige stukjes op zijn weblog, een dagboek op internet. Rooznegar, wat los vertaald 'Kijk naar deze dag' betekent, was een allegaartje van nieuws over de Iraanse maatschappij, media en politiek. ,,Overheidsbronnen adviseerden hem dat hij er maar beter mee kon stoppen'', vertelt zijn vrouw Farnaz in hun kleine appartement.
Maar Motalebbi hield niet op. Als doorgewinterd journalist, met ervaring bij diverse - nu gesloten - hervormingsgezinde kranten, vond hij dat internet de laatste plaats was waar hij in Iran zijn mening nog kon ventileren.
De afgelopen vijf jaar werden de teugels van de Iraanse pers gevierd en weer aangetrokken. Na de verkiezing van de hervormingsgezinde president Mohammad Khatami was er sprake van een bloeiperiode. Tientallen kritische kranten zagen het levenslicht in het door geestelijken geregeerde Iran. Een strijd barstte los tussen de persrechtbank, in handen van conservatieve machten, en journalisten. Tot en met vandaag zijn er meer dan negentig publicaties gesloten. Verscheidene journalisten zitten in de gevangenis. De Iraanse lente is voorlopig voorbij.
Motalebbi, die iedere keer als zijn krant werd gesloten wéér zijn baan verloor, liet zich niet uit het veld slaan. Hij had van de vrijheid geproefd en was stellig van plan deze niet te verliezen. Toen hij de mogelijkheid van weblogs ontdekte, was hij verkocht. Anderhalf jaar geleden begon hij met Rooznegar. De site werd een groot succes.
Zijn vrouw Farnas had al een slecht gevoel toen haar man de dag na zijn verjaardag voor de vijfde keer naar de rechtbank ging. Drie uur later kwam het bericht dat hij voorlopig niet meer terug zou keren. ,,Ik heb me er een tijdje héél slecht over gevoeld, maar nu gaat het wel weer.'' Een paar dagen na zijn arrestatie kwam Motalebbi even naar huis, vergezeld door mannen in burgerkleding. Ze doorzochten het kleine appartement van het echtpaar van top tot teen. De computer ging mee, net als diskettes en handgeschreven brieven. Een waterfles, in een ver verleden omhulsel van een liter whisky, werd uitvoerig bestudeerd. ,,Ze wilden weten waar die vandaan kwam. Hoe weet ik dat nou?'', zegt Farnas Motalebbi. Alcohol is verboden in de Islamitische Republiek Iran. Desondanks werd het bezit van alcohol deel van de aanklacht tegen de journalist. Tijdens zijn eerste rechtszaak werd Motalebbi tevens beschuldigd ,,de staatsveiligheid in gevaar te brengen door middel van een website''.
Er hebben het afgelopen jaar verscheidene arrestaties onder intellectuelen plaatsgehad in Iran. Een van de vele politiediensten, de 'openbare-plaatsenpolitie' (Araken), die vroeger voornamelijk jongens en meisjes in parken in de gaten hield, verlegde haar werkterrein naar intellectueler terrein. Zo zijn diverse filmcritici opgepakt. Soms wordt dagen niets van hen gehoord. Veel arrestaties lijken het gevolg van de 'bekentenissen' van Siamak Pourzand, een gearresteerde journalist en echtgenoot van Mehrangiz Kar, een gevluchte voorvechter voor de mensenrechten in Iran. Politieagenten doorzoeken de woningen van verdachten op foto's van feestjes en bijeenkomsten. Ondervragingen gaan over de onderlinge relaties en contacten van verlichte geesten in de Iraanse hoofdstad. Een jonge filmmaker, Feyerdoon Joorak, werd opgehangen in zijn woning gevonden. Een paar maanden daarvoor had hij heimelijk filmopnames gemaakt van Iraans overheidspersoneel, feestend in het emiraat Dubai. Zelfmoord luidde de officiële oorzaak.
Farnas Motelebbi had twee dagen geleden voor het laatst contact met Sina. Hij zag er niet gewoon uit en waarschuwde voor verdere arrestaties. ,,Ik denk dat ik mijn hele leven ga veranderen, Farnas'', zei hij tegen haar. ,,Ik stop met schrijven, dat is beter voor ons.''