lennart
17-05-03, 15:15
Terrorisme-proces is gedoemd te mislukken
Van onze verslaggeefster Janny Groen
ROTTERDAM - 'Heeft u foto's van explosieven, van deelname van een van ons aan de strijd? Zijn we gesignaleerd in trainingskampen? Zijn er videobanden die als bewijs kunnen dienen?' De Irakees Kasim al A., alias Abu Bilal, door justitie verdacht van het leiden van een terroristische duikerscel, is wanhopig op zoek naar bewijzen.
Op de derde dag van het zogenoemde jihad-proces in Rotterdam bestookt Abu Bilal het plaatsvervangend hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) met specifieke vragen. Heldere antwoorden krijgt hij niet. De AIVD-getuige, Theo Bot, beroept zich op zijn geheimhoudingsplicht. Over Bilal wil hij slechts kwijt dat hij 'een militant verleden bij de Hezbollah' heeft.
Over andere verdachten, de Libiër Khaled M. en de Mauretaniër Yahja el M., meldt Bot dat ze geld inzamelden dat 'rechtstreeks ten goede kwam aan de Taliban'. Ze rekruteerden jongeren voor de gewelddadige jihad. Opnieuw: bewijzen levert Bot niet. De twee leiders van het onderzoeksteam die dinsdag zijn gehoord, Timmer en Meijer, spreken eveneens in algemene termen. Aansprekende voorbeelden van terreur of plannen daartoe geven ze niet.
Al op de eerste dagen van het proces, dat zal duren tot 22 mei, wordt duidelijk dat het Openbaar Ministerie voor een vrijwel onmogelijk taak staat. Officier van justitie Jo Valente moet aantonen dat de twaalf verdachten deel uitmaken van een netwerk dat moslimjongeren rekruteert en traint voor de gewelddadige jihad. Hun activiteiten worden deels gefinancierd met de handel in cocaïne en heroïne.
Het terrorisisch netwerk is volgens justitie opgedeeld in vijf cellen die opereren in 'militaire zones' onder leiding van emirs. Aanwijzingen daarvoor zijn gevonden op een van de honderden cassettebandjes die bij huiszoekingen in Rotterdam, Eindhoven, Den Helder, Arnhem, Roosendaal, Geldrop en Den Bosch in beslag zijn genomen. Op zo'n bandje zegt een onbekende stem: 'Wij zijn hier met broeder Amin, emir van het gebied Kollum. Hij bevindt zich in de zesde zone.'
Weliswaar zijn veel documenten, cassettes en videobanden gevonden met militante teksten, handelden sommige verdachten in drugs en valse paspoorten en hadden splintergroepen frequent onderling contact, maar daarmee is het bestaan van een terroristisch netwerk nog niet aangetoond.
Onderzoeksleider Timmer kan niet uitleggen waarom, om de groep aan te duiden, is gekozen voor een beladen term als cel. Hebben de rechercheurs zich laten inspireren door Al Qa'ida, die ook opereert in cellen die onderling weinig van elkaar weten? Om zich breder te oriënteren heeft Timmer inderdaad 'huis- tuin- en keukenboeken' gelezen over Al Qa'ida en over de jihad. Met cellen bedoelt hij subgroepen, 'die er in onze ogen wel degelijk zijn'. De terminologie is mede gebaseerd op soortgelijke onderzoeken in Duitsland, Frankrijk en België.
De werkwijze van de Nederlandse groep komt overeen met wat in die landen is aangetroffen. Timmer wijst op banden van sommige verdachten met de van oorsprong Algerijnse terreurbeweging GSCP (Salafistische Groep voor Prediking en Strijd). 'De GSCP werkt met cellen en zones. Kennelijk hier ook. De zesde zone is geen interpretatie van ons', reageert Timmer, verwijzend naar de tekst op het cassettebandje.
Dan is er de drugshandel ter financiering van jihadistische activiteiten. 'Zou het ook niet andersom kunnen zijn?', oppert rechtbankpresident Van Klaveren. Wellicht was de religie dekmantel voor de drugscriminaliteit.
De Marokkaan Hassan el F., getuige en verdachte in de zaak, had bij de politie verklaard dat medeverdachte Amar O. drugsgelden gebruikte voor de heilige oorlog. Op het proces echter zegt El F., in een verwarde getuigenis, dat hij bij de politie misschien wel heeft gelogen. Hij is onder druk gezet door de AIVD. Twee tot drie weken heeft hij voor de geheime dienst gewerkt. Nu is hij bang, want hij heeft zijn drugspartner Amar O. er ingeluisd. En de AIVD biedt hem geen bescherming.
De AIVD ontkent elk contact met El F. Maar de Marokkaan geeft een niet onlogische beschrijving van zijn ontmoetingen met 'ene Freek'. Zo zou El F. zijn auto hebben geparkeerd op luchthaven Rotterdam, waarna hij in een Peugeot 307 of een zwarte Golf verschillende malen naar plekken in Nederland werd gebracht: wegrestaurants, hotels, bungalowpark Duinrell in Wassenaar. Hij had geld gekregen, informatie gegeven en was op de dag van de arrestatiegolf van april door de geheime dienst aan de kant gezet. El F.: 'Ga weg, ga weg, zeiden ze.'
Valente worstelt met een lastig jihad-dossier. Zelfs nog nu hij de zwaarste aanklacht, directe steun verlenen aan de heilige oorlog, tegen de meeste verdachten heeft laten vallen. Overtuigend aantonen dat de verdachten deel uitmaken van een terroristisch netwerk, is al moeilijk genoeg.
Valente gebruikt veel AIVD-materiaal en leunt vooral op circumstantial evidence. Bovendien heeft hij rechtbankpresident Van Klaveren tegenover zich. Dat is de rechter die in de eerste Nederlandse terroristenzaak (decemer 2002) vier verdachten vrijsprak, omdat de bewijsvoering te zwaar leunde op niet nader te checken AIVD-bronnen.
Van onze verslaggeefster Janny Groen
ROTTERDAM - 'Heeft u foto's van explosieven, van deelname van een van ons aan de strijd? Zijn we gesignaleerd in trainingskampen? Zijn er videobanden die als bewijs kunnen dienen?' De Irakees Kasim al A., alias Abu Bilal, door justitie verdacht van het leiden van een terroristische duikerscel, is wanhopig op zoek naar bewijzen.
Op de derde dag van het zogenoemde jihad-proces in Rotterdam bestookt Abu Bilal het plaatsvervangend hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) met specifieke vragen. Heldere antwoorden krijgt hij niet. De AIVD-getuige, Theo Bot, beroept zich op zijn geheimhoudingsplicht. Over Bilal wil hij slechts kwijt dat hij 'een militant verleden bij de Hezbollah' heeft.
Over andere verdachten, de Libiër Khaled M. en de Mauretaniër Yahja el M., meldt Bot dat ze geld inzamelden dat 'rechtstreeks ten goede kwam aan de Taliban'. Ze rekruteerden jongeren voor de gewelddadige jihad. Opnieuw: bewijzen levert Bot niet. De twee leiders van het onderzoeksteam die dinsdag zijn gehoord, Timmer en Meijer, spreken eveneens in algemene termen. Aansprekende voorbeelden van terreur of plannen daartoe geven ze niet.
Al op de eerste dagen van het proces, dat zal duren tot 22 mei, wordt duidelijk dat het Openbaar Ministerie voor een vrijwel onmogelijk taak staat. Officier van justitie Jo Valente moet aantonen dat de twaalf verdachten deel uitmaken van een netwerk dat moslimjongeren rekruteert en traint voor de gewelddadige jihad. Hun activiteiten worden deels gefinancierd met de handel in cocaïne en heroïne.
Het terrorisisch netwerk is volgens justitie opgedeeld in vijf cellen die opereren in 'militaire zones' onder leiding van emirs. Aanwijzingen daarvoor zijn gevonden op een van de honderden cassettebandjes die bij huiszoekingen in Rotterdam, Eindhoven, Den Helder, Arnhem, Roosendaal, Geldrop en Den Bosch in beslag zijn genomen. Op zo'n bandje zegt een onbekende stem: 'Wij zijn hier met broeder Amin, emir van het gebied Kollum. Hij bevindt zich in de zesde zone.'
Weliswaar zijn veel documenten, cassettes en videobanden gevonden met militante teksten, handelden sommige verdachten in drugs en valse paspoorten en hadden splintergroepen frequent onderling contact, maar daarmee is het bestaan van een terroristisch netwerk nog niet aangetoond.
Onderzoeksleider Timmer kan niet uitleggen waarom, om de groep aan te duiden, is gekozen voor een beladen term als cel. Hebben de rechercheurs zich laten inspireren door Al Qa'ida, die ook opereert in cellen die onderling weinig van elkaar weten? Om zich breder te oriënteren heeft Timmer inderdaad 'huis- tuin- en keukenboeken' gelezen over Al Qa'ida en over de jihad. Met cellen bedoelt hij subgroepen, 'die er in onze ogen wel degelijk zijn'. De terminologie is mede gebaseerd op soortgelijke onderzoeken in Duitsland, Frankrijk en België.
De werkwijze van de Nederlandse groep komt overeen met wat in die landen is aangetroffen. Timmer wijst op banden van sommige verdachten met de van oorsprong Algerijnse terreurbeweging GSCP (Salafistische Groep voor Prediking en Strijd). 'De GSCP werkt met cellen en zones. Kennelijk hier ook. De zesde zone is geen interpretatie van ons', reageert Timmer, verwijzend naar de tekst op het cassettebandje.
Dan is er de drugshandel ter financiering van jihadistische activiteiten. 'Zou het ook niet andersom kunnen zijn?', oppert rechtbankpresident Van Klaveren. Wellicht was de religie dekmantel voor de drugscriminaliteit.
De Marokkaan Hassan el F., getuige en verdachte in de zaak, had bij de politie verklaard dat medeverdachte Amar O. drugsgelden gebruikte voor de heilige oorlog. Op het proces echter zegt El F., in een verwarde getuigenis, dat hij bij de politie misschien wel heeft gelogen. Hij is onder druk gezet door de AIVD. Twee tot drie weken heeft hij voor de geheime dienst gewerkt. Nu is hij bang, want hij heeft zijn drugspartner Amar O. er ingeluisd. En de AIVD biedt hem geen bescherming.
De AIVD ontkent elk contact met El F. Maar de Marokkaan geeft een niet onlogische beschrijving van zijn ontmoetingen met 'ene Freek'. Zo zou El F. zijn auto hebben geparkeerd op luchthaven Rotterdam, waarna hij in een Peugeot 307 of een zwarte Golf verschillende malen naar plekken in Nederland werd gebracht: wegrestaurants, hotels, bungalowpark Duinrell in Wassenaar. Hij had geld gekregen, informatie gegeven en was op de dag van de arrestatiegolf van april door de geheime dienst aan de kant gezet. El F.: 'Ga weg, ga weg, zeiden ze.'
Valente worstelt met een lastig jihad-dossier. Zelfs nog nu hij de zwaarste aanklacht, directe steun verlenen aan de heilige oorlog, tegen de meeste verdachten heeft laten vallen. Overtuigend aantonen dat de verdachten deel uitmaken van een terroristisch netwerk, is al moeilijk genoeg.
Valente gebruikt veel AIVD-materiaal en leunt vooral op circumstantial evidence. Bovendien heeft hij rechtbankpresident Van Klaveren tegenover zich. Dat is de rechter die in de eerste Nederlandse terroristenzaak (decemer 2002) vier verdachten vrijsprak, omdat de bewijsvoering te zwaar leunde op niet nader te checken AIVD-bronnen.