Zwarte Schaap
09-07-03, 08:23
Bouwtoezicht / Aannemers kunnen gemeente nogal gemakkelijk flessen
door Wybo Algra
2003-07-09
Gemeenten kunnen weinig doen tegen bouwers die sjoemelen, zegt Annemieke Schnerr, hoofd bouwen in Alkmaar, over het Maastrichtse balkondrama. Tenzij ze samen duidelijk maken dat het hen ernst is met het bouwtoezicht.
ALKMAAR - Het rijtje ordners op het bureau. De volle doos op de grond en de stapel achteraan. Een strekkende meter papierwerk, allemaal voor één bouwproject. Herstel: voor de vloeren daarvan. Die tekeningen en becijferingen waren in februari klaar, maar nooit naar bouw- en woningtoezicht van Alkmaar gestuurd. De constructeurs waren het oneens over de juiste aanpak en vonden dat de gemeente daar niets mee te maken had. Intussen was, bleek toen de gemeente-inspecteur langskwam, wel al begonnen met het leggen van de vloeren.
,,Daar hebben we een stokje voor gestoken'', zegt teamcoördinator Frans Tompot van bouw- en woningtoezicht. ,,Vorige week hebben we de bouw stilgelegd. Toen kwamen de papieren wel en nu bellen ze vier keer per dag om te vragen wanneer we klaar zijn met de controle.''
Ze hebben zich kwaad gemaakt, Frans Tompot en hoofd bouwen Annemieke Schnerr, over de reacties op het balkondrama in Maastricht en het ouderencomplex in Hellevoetsluis, waar de vloeren niet deugen. Schnerr: ,,Bouwers, constructeurs en het ministerie wijzen naar de gemeenten. Die hadden beter toezicht moeten houden op de bouw. En de gemeenten laten dat over zich heen komen.''
Tompot: ,,De mensen die ons zouden moeten verdedigen, hebben geen idee wat we doen en wat onze beperkingen zijn. Vijf mensen heeft bouw- en woningtoezicht Alkmaar. Die hebben naast nieuwbouw, brandvoorschriften, bestemmingsplannen en vervuilde woningen in hun pakket. Op papier kun je alles. Maar in de praktijk ben je afhankelijk van wat de aannemer je levert. En die kan sjoemelen, of informatie achterhouden.''
Neem veranderingen tijdens de bouw, zoals in Maastricht. Oncontroleerbaar voor de gemeente, aldus Tompot, die nog eens naar al dat papier voor de vloeren verwijst. ,,Je kunt je toch niet voorstellen dat ambtenaren met een archiefkast op hun rug naar de bouwplaats gaan, om alle bouwtekeningen met elkaar te vergelijken?''
Ook zoiets: betonstorten. Dat moeten bouwers twee dagen vooraf melden, zodat de inspecteur kan controleren of het beton goed gewapend is. Tompot: ,,Vaak krijgen we de avond ervoor een telefoontje, dat ze
's ochtends om zeven uur beginnen. Of je komt en het beton is al gestort. Dan moet je er maar op vertrouwen dat de wapening er volgens tekening in zit.''
Als inspecteur, zegt Tompot, sta je eigenlijk met lege handen. ,,Het enige wat je kunt, is de bouw stilleggen en het beton weg laten hakken. Dat is een zware maatregel, die veel geld kost en waardoor tientallen mensen niet verder kunnen met hun werk. Dat is nog geen ramp, als blijkt dat de wapening niet deugt. Maar als dat wel zo is, kan de gemeente een forse schadeclaim tegemoet zien.''
Hij schetst hoe het gaat op de bouwplaats: ,,Dan sta je daar als inspecteur met de voorman, de aannemer en betonvlechter tegenover je die je allemaal verzekeren dat de wapening er in zit en dat je een bureaucraat bent. Dan moet je stevig in je schoenen staan en weten dat de gemeente achter je staat. Dat is lastig omdat je zelf niet zeker weet of je zo'n bouwstop juridisch wel overeind houdt. Het kan goed dat een rechter het een onevenredig zware maatregel vindt.''
Vroeger, verklaart Schnerr, waren de verhoudingen en verantwoordelijkheden op de bouwplaats duidelijk. De opdrachtgever nam een bouwopzichter in de arm, die op zijn beurt de hoofdaannemer controleerde. Die aannemer had veelal eigen mensen voor het vlechtwerk -voor de betonwapening-, het timmerwerk en het metselwerk. ,,Nu schakelt de hoofdaannemer allemaal onderaannemers in, die alleen verantwoordelijk zijn voor hun eigen stukje. De hoofdaannemer komt vaak zijn keet niet uit, die zit binnen te coördineren en administreren. En de bouwopzichter is afgeschaft, of komt eenmaal per week langs omdat hij nog zes andere bouwprojecten heeft.''
Voor de hoofdaannemer is deze werkwijze gunstig: hij hoeft niet meer permanent mensen in dienst te hebben voor wie hij geen werk heeft en draagt niet meer in zijn eentje de verantwoordelijkheid over het hele project. Maar voor de gemeentelijke inspecteur is het een ramp. ,,Als die de gang van zaken op de bouwplaats niet pikt, haalt zo'n betonvlechter zijn schouders op'', zegt Schnerr. ,,Als hij je al verstaat, want in de Nederlandse bouw werken steeds meer Polen en Ieren.''
Wat de oplossing is? Gemeenten, zegt Schnerr, moeten gezamenlijk uitstralen dat het hen ernst is met het toezicht op de bouw. ,,Ze moeten duidelijk maken dat er voortaan volgens de regels wordt gewerkt, met uitsluitend tekeningen die op tijd zijn ingeleverd en goedgekeurd. Houdt men zich daar niet aan, dan wordt de bouw stilgelegd. Niet door een zeurpiet, maar namens de gemeente. Wat mij betreft komt er een jaar lang de ene na de andere bouwstop, om af te rekenen met hoe het nu gaat.''
door Wybo Algra
2003-07-09
Gemeenten kunnen weinig doen tegen bouwers die sjoemelen, zegt Annemieke Schnerr, hoofd bouwen in Alkmaar, over het Maastrichtse balkondrama. Tenzij ze samen duidelijk maken dat het hen ernst is met het bouwtoezicht.
ALKMAAR - Het rijtje ordners op het bureau. De volle doos op de grond en de stapel achteraan. Een strekkende meter papierwerk, allemaal voor één bouwproject. Herstel: voor de vloeren daarvan. Die tekeningen en becijferingen waren in februari klaar, maar nooit naar bouw- en woningtoezicht van Alkmaar gestuurd. De constructeurs waren het oneens over de juiste aanpak en vonden dat de gemeente daar niets mee te maken had. Intussen was, bleek toen de gemeente-inspecteur langskwam, wel al begonnen met het leggen van de vloeren.
,,Daar hebben we een stokje voor gestoken'', zegt teamcoördinator Frans Tompot van bouw- en woningtoezicht. ,,Vorige week hebben we de bouw stilgelegd. Toen kwamen de papieren wel en nu bellen ze vier keer per dag om te vragen wanneer we klaar zijn met de controle.''
Ze hebben zich kwaad gemaakt, Frans Tompot en hoofd bouwen Annemieke Schnerr, over de reacties op het balkondrama in Maastricht en het ouderencomplex in Hellevoetsluis, waar de vloeren niet deugen. Schnerr: ,,Bouwers, constructeurs en het ministerie wijzen naar de gemeenten. Die hadden beter toezicht moeten houden op de bouw. En de gemeenten laten dat over zich heen komen.''
Tompot: ,,De mensen die ons zouden moeten verdedigen, hebben geen idee wat we doen en wat onze beperkingen zijn. Vijf mensen heeft bouw- en woningtoezicht Alkmaar. Die hebben naast nieuwbouw, brandvoorschriften, bestemmingsplannen en vervuilde woningen in hun pakket. Op papier kun je alles. Maar in de praktijk ben je afhankelijk van wat de aannemer je levert. En die kan sjoemelen, of informatie achterhouden.''
Neem veranderingen tijdens de bouw, zoals in Maastricht. Oncontroleerbaar voor de gemeente, aldus Tompot, die nog eens naar al dat papier voor de vloeren verwijst. ,,Je kunt je toch niet voorstellen dat ambtenaren met een archiefkast op hun rug naar de bouwplaats gaan, om alle bouwtekeningen met elkaar te vergelijken?''
Ook zoiets: betonstorten. Dat moeten bouwers twee dagen vooraf melden, zodat de inspecteur kan controleren of het beton goed gewapend is. Tompot: ,,Vaak krijgen we de avond ervoor een telefoontje, dat ze
's ochtends om zeven uur beginnen. Of je komt en het beton is al gestort. Dan moet je er maar op vertrouwen dat de wapening er volgens tekening in zit.''
Als inspecteur, zegt Tompot, sta je eigenlijk met lege handen. ,,Het enige wat je kunt, is de bouw stilleggen en het beton weg laten hakken. Dat is een zware maatregel, die veel geld kost en waardoor tientallen mensen niet verder kunnen met hun werk. Dat is nog geen ramp, als blijkt dat de wapening niet deugt. Maar als dat wel zo is, kan de gemeente een forse schadeclaim tegemoet zien.''
Hij schetst hoe het gaat op de bouwplaats: ,,Dan sta je daar als inspecteur met de voorman, de aannemer en betonvlechter tegenover je die je allemaal verzekeren dat de wapening er in zit en dat je een bureaucraat bent. Dan moet je stevig in je schoenen staan en weten dat de gemeente achter je staat. Dat is lastig omdat je zelf niet zeker weet of je zo'n bouwstop juridisch wel overeind houdt. Het kan goed dat een rechter het een onevenredig zware maatregel vindt.''
Vroeger, verklaart Schnerr, waren de verhoudingen en verantwoordelijkheden op de bouwplaats duidelijk. De opdrachtgever nam een bouwopzichter in de arm, die op zijn beurt de hoofdaannemer controleerde. Die aannemer had veelal eigen mensen voor het vlechtwerk -voor de betonwapening-, het timmerwerk en het metselwerk. ,,Nu schakelt de hoofdaannemer allemaal onderaannemers in, die alleen verantwoordelijk zijn voor hun eigen stukje. De hoofdaannemer komt vaak zijn keet niet uit, die zit binnen te coördineren en administreren. En de bouwopzichter is afgeschaft, of komt eenmaal per week langs omdat hij nog zes andere bouwprojecten heeft.''
Voor de hoofdaannemer is deze werkwijze gunstig: hij hoeft niet meer permanent mensen in dienst te hebben voor wie hij geen werk heeft en draagt niet meer in zijn eentje de verantwoordelijkheid over het hele project. Maar voor de gemeentelijke inspecteur is het een ramp. ,,Als die de gang van zaken op de bouwplaats niet pikt, haalt zo'n betonvlechter zijn schouders op'', zegt Schnerr. ,,Als hij je al verstaat, want in de Nederlandse bouw werken steeds meer Polen en Ieren.''
Wat de oplossing is? Gemeenten, zegt Schnerr, moeten gezamenlijk uitstralen dat het hen ernst is met het toezicht op de bouw. ,,Ze moeten duidelijk maken dat er voortaan volgens de regels wordt gewerkt, met uitsluitend tekeningen die op tijd zijn ingeleverd en goedgekeurd. Houdt men zich daar niet aan, dan wordt de bouw stilgelegd. Niet door een zeurpiet, maar namens de gemeente. Wat mij betreft komt er een jaar lang de ene na de andere bouwstop, om af te rekenen met hoe het nu gaat.''