Marsipulami
04-08-03, 21:21
Bisschop Eijk onthutst over gebrek aan transparantie rond Nederlandse euthanasiepraktijk
--------------------------------------------------------------------------------
Bisschop Eijk: "Palliatieve zorg kan de euthanasievraag voorkomen" (illustratie RKnieuws.net)
2003-08-03 UTRECHT (RKnieuws.net) - Er is een ernstig gebrek aan transparantie rond de Nederlandse euthanasiepraktijk. Dat zegt bisschop Eijk van het bisdom Groningen in een ingezonden stuk in de Volkskrant. Eijk noemt het "onthutsend dat er in een beroepsgroep met een directe verantwoordelijkheid voor leven en dood er velen zijn die de wettelijke regelingen met betrekking tot levensbeëindiging niet in acht nemen".
Bisschop Eijk, zelf medicus en binnen de Nederlandse bisschoppenconferentie verantwoordelijk voor de portefeuille medische ethiek, reageert op het recent verschenen onderzoeksrapport ´Medische besluitvorming aan het einde van het leven, de praktijk en de toetsingsprocedure euthanasie´. "Van alle kanten klinkt de roep om transparantie, onder meer in het openbaar bestuur en het bedrijfsleven", zegt Eijk. "Maar hoe staat het met de transparantie van de euthanasiepraktijk in Nederland?"
Slechts 11 procent artsen wijst euthanasie af
"Vanuit katholiek perspectief stemmen de resultaten van dit onderzoek niet optimistisch. Het percentage artsen dat euthanasie en hulp bij zelfdoding afwijst is onveranderd laag, namelijk 11 procent. Het totale aantal gevallen van euthanasie en hulp bij zelfdoding lijkt minder snel te stijgen, maar is nog altijd hoog vergeleken bij andere Europese landen".
Gebrek aan transparantie
"Vaak wordt geschermd met de zorgvuldigheid en transparantie van de Nederlandse euthanasiepraktijk. Na het verschijnen van genoemd rapport blijkt daar veel op af te dingen. Het percentage gemelde gevallen van euthanasie en hulp bij suïcide is gestegen van 41 procent in 1995 naar 54 procent in 2001. Dat lijkt een verbetering, maar dat is schijn. Het aantal gemelde gevallen van euthanasie en hulp bij zelfdoding blijkt namelijk tot 1998 te zijn toegenomen, maar vanaf 2000 weer te dalen".
"Dat is opvallend, omdat in 1998 een regeling is ingevoerd die inhoudt dat euthanasie en hulp bij zelfdoding moeten worden gemeld aan de Regionale Toetsingscommissies en niet meer aan het OM. Genoemde regeling, die binnen de legalisering van euthanasie en hulp bij zelfdoding per 1 april 2001 is gehandhaafd, blijkt niet tot meer transparantie van de euthanasiepraktijk te leiden".
"Nog los van de principiële bezwaren tegen euthanasie vanuit katholiek perspectief: het is onthutsend dat er in een beroepsgroep met een directe verantwoordelijkheid voor leven en dood er velen zijn die de wettelijke regelingen met betrekking tot levensbeëindiging niet in acht nemen".
Euthanasie op patiënten zonder hun medeweten
"Nog minder transparantie bieden artsen ten aanzien van levensbeëindiging zonder verzoek. Toen het totale aantal gevallen hiervan tussen 1991 en 1995 bleek te zijn gedaald van duizend naar negenhonderd per jaar, werd dat door de secretaris van de KNMG gezien als een teken dat in Nederland de situatie rond levensbeëindigend handelen door artsen niet uit de hand was gelopen. Dit aantal is in 2001 praktisch gelijk gebleven. Het is echter geen kleinigheid dat rond 900 keer per jaar levensbeëindiging plaatsvindt bij zieken die daar zelf niet in gekend zijn".
"Ook voor veel voorstanders van de legalisering van euthanasie en hulp bij zelfdoding is het onaanvaardbaar dat het leven van patiënten buiten hun medeweten wordt beëindigd. Maatschappelijke toetsing is in deze gevallen praktisch uitgesloten doordat artsen gevallen van levensbeëindiging zonder verzoek amper meldden".
"Hetzelfde geldt voor levensbeëindiging bij pasgeborenen. Tussen 1996 en 2001 werden gemiddeld slechts drie gevallen van levensbeëindigend handelen bij pasgeborenen per jaar gemeld. In 2001 dienden artsen echter in ongeveer 100 van de in totaal 1088 sterfgevallen van nul-jarigen middelen toe met het uitdrukkelijk doel het levenseinde te bespoedigen".
Terminale sedatie als dekmantel
"De transparantie loopt nog een deuk op: het onderzoeksrapport versterkt het al eerder geuite vermoeden dat terminale sedatie soms als denkmantel dient voor doelbewust levensbeëindigend handelen. Onder terminale sedatie verstaat men in het onderzoeksrapport de combinatie van de toediening van middelen om een patiënt in diepe sedatie of coma te brengen en van het nalaten van voedsel- en vochttoediening. In 46 procent van alle gevallen van sedatie was naast de verlichting van symptomen levensbeëindiging mede een doel, in 5 procent was dat het hoofddoel".
"Ook hier doet zich de vraag voor of in deze gevallen terminale sedatie niet feitelijk neerkomt op euthanasie of levensbeëindiging zonder verzoek, al naar gelang de patiënt bij de beslissing daartoe betrokken is of niet. Ook al verloopt de levensbeëindiging dan langzamer en gemaskeerd, het blijft doelbewuste levensbeëindiging".
Zorgvuldige afweging
"De voorzitter van het college van procureurs-generaal bepleitte voor elk geval van terminale sedatie een of andere vorm van externe controle in te stellen. Op zich valt dat toe te juichen voor gevallen van terminale sedatie die ethisch gezien equivalent zijn aan euthanasie of levensbeëindiging zonder verzoek. Het gaat echter te ver om voor ethisch aanvaardbare vormen van terminale sedatie in een externe controle te voorzien. Wanneer de dosering van de geneesmiddelen is afgestemd op de pijn- en symptoombestrijding en daar niet boven uitgaat, is levensbekorting een nevenwerking. Het is in het algemeen de verantwoordelijkheid van de behandelend arts op basis van zijn deskundigheid - zo mogelijk in overleg met de patiënt en andere betrokkenen - een zorgvuldige afweging te maken tussen de hoofdwerking en de bijwerkingen van geneesmiddelen. Dat geldt ook wanneer de bijwerking eventueel levensbekorting kan zijn".
´Versterk de palliatieve zorg´
"De Nederlandse Bisschoppenconferentie bepleit al vele jaren de invoering en versterking van palliatieve zorg. Buitenlandse en binnenlandse ervaring heeft uitgewezen dat intensieve medische, verpleegkundige, psychologische en spirituele zorg voor mensen in de eindfase van hun leven de euthanasievraag voorkomt".
"Palliatieve zorg is niet primair een middel om euthanasie uit te bannen, maar om de terminale fase draaglijk te maken. Zij kan echter voorkomen dat terminaal zieken de moed verliezen en bijgevolg om euthanasie verzoeken. Het lijkt geen toeval dat in Nederland de euthanasiepraktijk relatief vroeg, de palliatieve zorg daarentegen relatief laat tot ontwikkeling is gekomen".
"Eind 2001 gaven SCEN-artsen (SCEN staat voor Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) openlijk te kennen dat zij na de invoering van palliatieve zorg nauwelijks nog met verzoeken om euthanasie werden geconfronteerd. Uit een kleine steekproef onder 31 huisartsen wordt in het onderzoeksrapport geconcludeerd dat slechts een minderheid van hen de ondervinding heeft dat met palliatieve zorg de euthanasievraag daadwerkelijk kan worden teruggedrongen. Nagelaten is echter de betrokken huisartsen te vragen naar hun specifieke expertise op dit terrein. Daar bestond alle aanleiding toe: de helft van de medici vond dat artsen in Nederland door onvoldoende kennis van palliatieve zorg vaak niet kunnen beoordelen of er behandelingsalternatieven bestaan".
"Nog afgezien van de ethische bezwaren geldt dat euthanasie niet nodig is. Palliatieve zorg kan de euthanasievraag voorkomen. Dan valt er ook niets te verbergen. Palliatieve zorg is daarom de beste garantie voor een transparante medische besluitvorming rond het levenseinde." (RV)
Lees ook: Tekst onderzoeksrapport ´Medische besluitvorming aan het einde van het leven, de praktijk en de toetsingsprocedure euthanasie´.
--------------------------------------------------------------------------------
Bisschop Eijk: "Palliatieve zorg kan de euthanasievraag voorkomen" (illustratie RKnieuws.net)
2003-08-03 UTRECHT (RKnieuws.net) - Er is een ernstig gebrek aan transparantie rond de Nederlandse euthanasiepraktijk. Dat zegt bisschop Eijk van het bisdom Groningen in een ingezonden stuk in de Volkskrant. Eijk noemt het "onthutsend dat er in een beroepsgroep met een directe verantwoordelijkheid voor leven en dood er velen zijn die de wettelijke regelingen met betrekking tot levensbeëindiging niet in acht nemen".
Bisschop Eijk, zelf medicus en binnen de Nederlandse bisschoppenconferentie verantwoordelijk voor de portefeuille medische ethiek, reageert op het recent verschenen onderzoeksrapport ´Medische besluitvorming aan het einde van het leven, de praktijk en de toetsingsprocedure euthanasie´. "Van alle kanten klinkt de roep om transparantie, onder meer in het openbaar bestuur en het bedrijfsleven", zegt Eijk. "Maar hoe staat het met de transparantie van de euthanasiepraktijk in Nederland?"
Slechts 11 procent artsen wijst euthanasie af
"Vanuit katholiek perspectief stemmen de resultaten van dit onderzoek niet optimistisch. Het percentage artsen dat euthanasie en hulp bij zelfdoding afwijst is onveranderd laag, namelijk 11 procent. Het totale aantal gevallen van euthanasie en hulp bij zelfdoding lijkt minder snel te stijgen, maar is nog altijd hoog vergeleken bij andere Europese landen".
Gebrek aan transparantie
"Vaak wordt geschermd met de zorgvuldigheid en transparantie van de Nederlandse euthanasiepraktijk. Na het verschijnen van genoemd rapport blijkt daar veel op af te dingen. Het percentage gemelde gevallen van euthanasie en hulp bij suïcide is gestegen van 41 procent in 1995 naar 54 procent in 2001. Dat lijkt een verbetering, maar dat is schijn. Het aantal gemelde gevallen van euthanasie en hulp bij zelfdoding blijkt namelijk tot 1998 te zijn toegenomen, maar vanaf 2000 weer te dalen".
"Dat is opvallend, omdat in 1998 een regeling is ingevoerd die inhoudt dat euthanasie en hulp bij zelfdoding moeten worden gemeld aan de Regionale Toetsingscommissies en niet meer aan het OM. Genoemde regeling, die binnen de legalisering van euthanasie en hulp bij zelfdoding per 1 april 2001 is gehandhaafd, blijkt niet tot meer transparantie van de euthanasiepraktijk te leiden".
"Nog los van de principiële bezwaren tegen euthanasie vanuit katholiek perspectief: het is onthutsend dat er in een beroepsgroep met een directe verantwoordelijkheid voor leven en dood er velen zijn die de wettelijke regelingen met betrekking tot levensbeëindiging niet in acht nemen".
Euthanasie op patiënten zonder hun medeweten
"Nog minder transparantie bieden artsen ten aanzien van levensbeëindiging zonder verzoek. Toen het totale aantal gevallen hiervan tussen 1991 en 1995 bleek te zijn gedaald van duizend naar negenhonderd per jaar, werd dat door de secretaris van de KNMG gezien als een teken dat in Nederland de situatie rond levensbeëindigend handelen door artsen niet uit de hand was gelopen. Dit aantal is in 2001 praktisch gelijk gebleven. Het is echter geen kleinigheid dat rond 900 keer per jaar levensbeëindiging plaatsvindt bij zieken die daar zelf niet in gekend zijn".
"Ook voor veel voorstanders van de legalisering van euthanasie en hulp bij zelfdoding is het onaanvaardbaar dat het leven van patiënten buiten hun medeweten wordt beëindigd. Maatschappelijke toetsing is in deze gevallen praktisch uitgesloten doordat artsen gevallen van levensbeëindiging zonder verzoek amper meldden".
"Hetzelfde geldt voor levensbeëindiging bij pasgeborenen. Tussen 1996 en 2001 werden gemiddeld slechts drie gevallen van levensbeëindigend handelen bij pasgeborenen per jaar gemeld. In 2001 dienden artsen echter in ongeveer 100 van de in totaal 1088 sterfgevallen van nul-jarigen middelen toe met het uitdrukkelijk doel het levenseinde te bespoedigen".
Terminale sedatie als dekmantel
"De transparantie loopt nog een deuk op: het onderzoeksrapport versterkt het al eerder geuite vermoeden dat terminale sedatie soms als denkmantel dient voor doelbewust levensbeëindigend handelen. Onder terminale sedatie verstaat men in het onderzoeksrapport de combinatie van de toediening van middelen om een patiënt in diepe sedatie of coma te brengen en van het nalaten van voedsel- en vochttoediening. In 46 procent van alle gevallen van sedatie was naast de verlichting van symptomen levensbeëindiging mede een doel, in 5 procent was dat het hoofddoel".
"Ook hier doet zich de vraag voor of in deze gevallen terminale sedatie niet feitelijk neerkomt op euthanasie of levensbeëindiging zonder verzoek, al naar gelang de patiënt bij de beslissing daartoe betrokken is of niet. Ook al verloopt de levensbeëindiging dan langzamer en gemaskeerd, het blijft doelbewuste levensbeëindiging".
Zorgvuldige afweging
"De voorzitter van het college van procureurs-generaal bepleitte voor elk geval van terminale sedatie een of andere vorm van externe controle in te stellen. Op zich valt dat toe te juichen voor gevallen van terminale sedatie die ethisch gezien equivalent zijn aan euthanasie of levensbeëindiging zonder verzoek. Het gaat echter te ver om voor ethisch aanvaardbare vormen van terminale sedatie in een externe controle te voorzien. Wanneer de dosering van de geneesmiddelen is afgestemd op de pijn- en symptoombestrijding en daar niet boven uitgaat, is levensbekorting een nevenwerking. Het is in het algemeen de verantwoordelijkheid van de behandelend arts op basis van zijn deskundigheid - zo mogelijk in overleg met de patiënt en andere betrokkenen - een zorgvuldige afweging te maken tussen de hoofdwerking en de bijwerkingen van geneesmiddelen. Dat geldt ook wanneer de bijwerking eventueel levensbekorting kan zijn".
´Versterk de palliatieve zorg´
"De Nederlandse Bisschoppenconferentie bepleit al vele jaren de invoering en versterking van palliatieve zorg. Buitenlandse en binnenlandse ervaring heeft uitgewezen dat intensieve medische, verpleegkundige, psychologische en spirituele zorg voor mensen in de eindfase van hun leven de euthanasievraag voorkomt".
"Palliatieve zorg is niet primair een middel om euthanasie uit te bannen, maar om de terminale fase draaglijk te maken. Zij kan echter voorkomen dat terminaal zieken de moed verliezen en bijgevolg om euthanasie verzoeken. Het lijkt geen toeval dat in Nederland de euthanasiepraktijk relatief vroeg, de palliatieve zorg daarentegen relatief laat tot ontwikkeling is gekomen".
"Eind 2001 gaven SCEN-artsen (SCEN staat voor Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) openlijk te kennen dat zij na de invoering van palliatieve zorg nauwelijks nog met verzoeken om euthanasie werden geconfronteerd. Uit een kleine steekproef onder 31 huisartsen wordt in het onderzoeksrapport geconcludeerd dat slechts een minderheid van hen de ondervinding heeft dat met palliatieve zorg de euthanasievraag daadwerkelijk kan worden teruggedrongen. Nagelaten is echter de betrokken huisartsen te vragen naar hun specifieke expertise op dit terrein. Daar bestond alle aanleiding toe: de helft van de medici vond dat artsen in Nederland door onvoldoende kennis van palliatieve zorg vaak niet kunnen beoordelen of er behandelingsalternatieven bestaan".
"Nog afgezien van de ethische bezwaren geldt dat euthanasie niet nodig is. Palliatieve zorg kan de euthanasievraag voorkomen. Dan valt er ook niets te verbergen. Palliatieve zorg is daarom de beste garantie voor een transparante medische besluitvorming rond het levenseinde." (RV)
Lees ook: Tekst onderzoeksrapport ´Medische besluitvorming aan het einde van het leven, de praktijk en de toetsingsprocedure euthanasie´.