Jimi
28-08-03, 10:35
Multiculturalisme / Geen smeltkroes, eerder een mozaïek
door Kustaw Bessems
Witte wijken, zwarte wijken, we moeten ons er wat minder druk om maken, vindt Anton Zijderveld. De socioloog leidt in Rotterdam de Stedelijke Adviescommissie Multiculturele Stad, die burgemeester en wethouders gevraagd en ongevraagd adviseert. Het eerste wapenfeit was een onderzoek waaruit blijkt dat Turkse moskeeën zich doorgaans inzetten voor de integratie, terwijl Marokkaanse moskeeën dat veel minder doen. ,,We beseffen weer dat we Nederlanders zijn.''
U heeft geprobeerd de naam van de commissie te veranderen, maar de andere leden lagen dwars. Waarom wilde u dat?
,,Dat 'multiculturele stad' riekt naar multiculturalisme en daar heb ik een bloedhekel aan. Multiculturalisme is doen of de Nederlandse samenleving en haar cultuur niet bestaan. Alles moet kunnen, elke cultuur moet zijn eigen gang maar gaan en uiteindelijk zal dat dan wel versmelten, zoiets. Die Turken wonen toevallig hier, maar het had ook een ander land kunnen zijn. Nieuwkomers moesten zich in Nederland tot voor kort aanpassen aan een groot niks.''
,,Het beeld van de smeltkroes staat mij niet aan, eerder dat van het mozaïek: vele steentjes die één geheel vormen. Zij het dat dat beeld wat statisch is. Het zijn wel bewegende steentjes.''
In korte tijd hebben Dominic Schrijer, bestuurder van deelgemeente Charlois, en Leefbaar Rotterdam gepleit voor een limiet aan het aantal kansarme allochtonen in Rotterdam. Brengt u eens een adviesje uit.
,,Hoe zou je dat willen doen? Door de hele geschiedenis zijn mensen naar steden getrokken, zeker de kansarmen. We hebben geen stadspoorten meer die we kunnen sluiten. Grote steden zijn per definitie open. En etnische groepen zoeken elkaar op. Wat moeten ze op de Veluwe? Ze komen naar de stad omdat hier, als het goed is, kansen zijn op werk. Omdat ze zich met anderen uit hun groep beter kunnen redden en soms omdat je in de stad makkelijker als crimineel aan je geld kunt komen. Het valt nog mee. We hebben niet eens aparte wijken, zoals de Turkse buurten in Duitsland. Alle allochtonen wonen door elkaar''
Alleen de Nederlanders ontbreken in die wijken.
,,Ja. Maar dat is een normale wetmatigheid. Uiteindelijk trekt het toch naar elkaar toe. Dat is ook niet erg, als het allemaal maar wel Rotterdammers zijn, Nederlanders. Er wordt lacherig gedaan over stadsetiquette, opzoomeren, straatontbijten, maar zo kweek je wel Rotterdammers.''
,,Ik heb heel indrukwekkend gevonden hoe na 11 september in New York, waar de etnische tegenstellingen sterker zijn dan hier, iedereen in de eerste plaats Newyorker was, Amerikaan. En laatst bij die stroomstoring ook weer. Newyorkers zijn heel erg op zichzelf, maar als het nodig is komen ze samen. Daar mogen we een voorbeeld aan nemen.''
,,Wij beseffen weer dat wij Nederlanders zijn. In de uitgebreide Europese Unie zijn wij straks maar een kleintje. Dat dringt door, niet alleen tot intellectuelen. En het is ook de invloed van de islam. We dachten dat we hier klaar waren met geloof en ineens komen daar moslims aanzetten. En die zijn bewúst moslim en we zullen het weten ook. En we realiseren ons: verrek, wij zijn een christelijk land.''
Schrijer uit Charlois zegt: ik kan het niet aan, ik heb het geld niet om zoveel kansarme nieuwkomers te begeleiden.
,,Begeleiden, alleen dat woord al. We moeten toe naar meer eigen verantwoordelijkheid. Ik heb een hekel aan die verzorgingsstaatsprofessionals. Je moet zelf zorgen dat je overleeft in de stad. Het mag wat meer een keiharde survival of the fittest worden, zoals in Amerika.''
In Amerika sneuvelen sommigen ook in die strijd.
,,De pavlovreactie van een Europeaan. Goed, het mag íets minder hard dan in Amerika. Wie buiten zijn schuld niet voor zichzelf kan zorgen, moet worden opgevangen. Maar de verzorgingsstaat moet slechts een vangnet zijn en geen plafond van aspiraties naar welzijn en geluk. De overheid moet hard investeren in beroepsonderwijs en het midden- en kleinbedrijf stimuleren. Daar ligt de werkgelegenheid. Dat geklets van Nederland kennisland, daar hebben Rotterdammers niets aan.''
,,Ik hoop dat opgeleide allochtonen gemeenschapszin zullen tonen en anderen uit hun groep zullen helpen. In Amerika keerden zwarte acteurs, artsen en academici zich van hun gemeenschap af. Tragisch. Maar Nederland is kleiner en daardoor iets makkelijker te besturen.''
Oké, survival. In het Rotterdamsch Dagblad stelde u dat stadsbewoners moeten accepteren dat zij op bepaalde plekken beter niet kunnen komen. Maar er zijn ook mensen die op die plekken wonen. Die hebben geen keus.
,,Het is onvermijdelijk. Ik zou ook liever zien dat het hier een utopisch paradijs was, maar Nederlanders laten op de stad een dorpsgedachte los: het moet een gemeinschaft zijn, we moeten allemaal samen zijn. Houd toch op. In Amerika ben je verantwoordelijk voor je directe omgeving. Je community is daar niet veel meer dan je straat.''
Moeten de bewoners van witte wijken zich dan geen zorgen maken over hoe het met de mensen in de zwarte wijken gaat?
,,In de zwarte wijken kan het ze ook niet schelen hoe het in de witte wijken gaat.''
,,Kijk, alle misdaad uitbannen kan niet. Nu durf ik nog laat op straat, omdat ik een grote hond bij me heb. Maar hij is oud, maakt het niet lang meer. Ik weet ook niet of ik na zijn dood als ouder persoon nog om twee uur 's nachts buiten durf te komen. Ik zal er niet over kniezen.''
,,Begrijp me niet verkeerd, je moet zo veel mogelijk doen om criminaliteit aan te pakken en de slechte buurten te controleren. Dat mag van mij veel harder. Maar het gaat nooit weg. Het eerste wat de mensen doen met wie het beter gaat, is wegtrekken uit die wijken. Kansarme nieuwkomers nemen hun plaatsen in.''
,,Het gaat in Rotterdam trouwens al beter. Dat komt door de heilzame invloed van Leefbaar Rotterdam. Je hebt nu een klachtenlijn. Er was hier tegenover ons huis altijd een teringzooi. Het werd niet schoongemaakt. Mijn vrouw zei: ik ben het zat, ik bel die lijn. Binnen een week was het helemaal netjes. We kregen een kaart in de bus waarop stond dat ze onze klacht serieus hadden genomen en dat we konden bellen als er nog iets was. Ik wist niet wat ik meemaakte.''
En doet burgemeester Opstelten het een beetje goed?
,,De vorige burgemeester, Bram Peper, was een visionair die niet goed kon communiceren. Opstelten communiceert geweldig, maar heeft weinig ideeën. Het liefst had ik een schaap met vijf poten, dat het allebei kan. Maar als ik moet kiezen: de stad heeft nu iemand nodig die uitstraalt dat hij burgemeester van alle Rotterdammers is. Dat doet Opstelten heel goed. Hij trekt de wijken in, nodigt mensen zelfs bij hem thuis uit. Laat de ideeën dan maar aan anderen over.''
Zaterdag pleitte u er in het Financieel Dagblad voor om niet meer van 'allochtonen' te spreken, maar over koppelteken-Nederlanders. In navolging van de Afro-Amerikaans en Latino-Amerikaans moeten we het hier hebben over Turks-Nederlands, Marokkaans-Nederlands en zo verder.
,,Nederland is een immigratieland, zoals Amerika al was. We moeten plaats maken voor patriottisme: het is een recht om Nederlands staatsburger te zijn. Maar assimilatie is een illusie. Mensen zullen hun eigen culturele erfgoed bewaren. Dat is ook goed, zo lang de Nederlandse wetten niet worden overtreden en zo lang elementaire Nederlandse normen worden overgenomen.''
,,Typisch Nederlands is bijvoorbeeld dat je elkaar heel radicaal met woorden kunt bestrijden, maar dat je uiteindelijk wel 'door één deur moet kunnen'. Prachtig, geen land kent zo'n uitdrukking verder.''
,,In de praktijk ontstaan de koppelteken-Nederlanders al. Jonge Marokkaanse Nederlanders, die zich hier heel Marokkaans voelen, worden tijdens hun vakantie in Marokko aangesproken op hun -typisch Nederlandse- botte gedrag. Zij zijn Marokkaans-Nederlands.''
Veel Nederlanders willen dat zij zich helemaal aanpassen, dat zij Nederlands-Nederlands worden.
,,Dat zit er niet in. Ik hoop ook niet dat dat gebeurt. Ik kan mij de jaren vijftig nog heugen en dat was hier een slaperige boel.''
Trouw
door Kustaw Bessems
Witte wijken, zwarte wijken, we moeten ons er wat minder druk om maken, vindt Anton Zijderveld. De socioloog leidt in Rotterdam de Stedelijke Adviescommissie Multiculturele Stad, die burgemeester en wethouders gevraagd en ongevraagd adviseert. Het eerste wapenfeit was een onderzoek waaruit blijkt dat Turkse moskeeën zich doorgaans inzetten voor de integratie, terwijl Marokkaanse moskeeën dat veel minder doen. ,,We beseffen weer dat we Nederlanders zijn.''
U heeft geprobeerd de naam van de commissie te veranderen, maar de andere leden lagen dwars. Waarom wilde u dat?
,,Dat 'multiculturele stad' riekt naar multiculturalisme en daar heb ik een bloedhekel aan. Multiculturalisme is doen of de Nederlandse samenleving en haar cultuur niet bestaan. Alles moet kunnen, elke cultuur moet zijn eigen gang maar gaan en uiteindelijk zal dat dan wel versmelten, zoiets. Die Turken wonen toevallig hier, maar het had ook een ander land kunnen zijn. Nieuwkomers moesten zich in Nederland tot voor kort aanpassen aan een groot niks.''
,,Het beeld van de smeltkroes staat mij niet aan, eerder dat van het mozaïek: vele steentjes die één geheel vormen. Zij het dat dat beeld wat statisch is. Het zijn wel bewegende steentjes.''
In korte tijd hebben Dominic Schrijer, bestuurder van deelgemeente Charlois, en Leefbaar Rotterdam gepleit voor een limiet aan het aantal kansarme allochtonen in Rotterdam. Brengt u eens een adviesje uit.
,,Hoe zou je dat willen doen? Door de hele geschiedenis zijn mensen naar steden getrokken, zeker de kansarmen. We hebben geen stadspoorten meer die we kunnen sluiten. Grote steden zijn per definitie open. En etnische groepen zoeken elkaar op. Wat moeten ze op de Veluwe? Ze komen naar de stad omdat hier, als het goed is, kansen zijn op werk. Omdat ze zich met anderen uit hun groep beter kunnen redden en soms omdat je in de stad makkelijker als crimineel aan je geld kunt komen. Het valt nog mee. We hebben niet eens aparte wijken, zoals de Turkse buurten in Duitsland. Alle allochtonen wonen door elkaar''
Alleen de Nederlanders ontbreken in die wijken.
,,Ja. Maar dat is een normale wetmatigheid. Uiteindelijk trekt het toch naar elkaar toe. Dat is ook niet erg, als het allemaal maar wel Rotterdammers zijn, Nederlanders. Er wordt lacherig gedaan over stadsetiquette, opzoomeren, straatontbijten, maar zo kweek je wel Rotterdammers.''
,,Ik heb heel indrukwekkend gevonden hoe na 11 september in New York, waar de etnische tegenstellingen sterker zijn dan hier, iedereen in de eerste plaats Newyorker was, Amerikaan. En laatst bij die stroomstoring ook weer. Newyorkers zijn heel erg op zichzelf, maar als het nodig is komen ze samen. Daar mogen we een voorbeeld aan nemen.''
,,Wij beseffen weer dat wij Nederlanders zijn. In de uitgebreide Europese Unie zijn wij straks maar een kleintje. Dat dringt door, niet alleen tot intellectuelen. En het is ook de invloed van de islam. We dachten dat we hier klaar waren met geloof en ineens komen daar moslims aanzetten. En die zijn bewúst moslim en we zullen het weten ook. En we realiseren ons: verrek, wij zijn een christelijk land.''
Schrijer uit Charlois zegt: ik kan het niet aan, ik heb het geld niet om zoveel kansarme nieuwkomers te begeleiden.
,,Begeleiden, alleen dat woord al. We moeten toe naar meer eigen verantwoordelijkheid. Ik heb een hekel aan die verzorgingsstaatsprofessionals. Je moet zelf zorgen dat je overleeft in de stad. Het mag wat meer een keiharde survival of the fittest worden, zoals in Amerika.''
In Amerika sneuvelen sommigen ook in die strijd.
,,De pavlovreactie van een Europeaan. Goed, het mag íets minder hard dan in Amerika. Wie buiten zijn schuld niet voor zichzelf kan zorgen, moet worden opgevangen. Maar de verzorgingsstaat moet slechts een vangnet zijn en geen plafond van aspiraties naar welzijn en geluk. De overheid moet hard investeren in beroepsonderwijs en het midden- en kleinbedrijf stimuleren. Daar ligt de werkgelegenheid. Dat geklets van Nederland kennisland, daar hebben Rotterdammers niets aan.''
,,Ik hoop dat opgeleide allochtonen gemeenschapszin zullen tonen en anderen uit hun groep zullen helpen. In Amerika keerden zwarte acteurs, artsen en academici zich van hun gemeenschap af. Tragisch. Maar Nederland is kleiner en daardoor iets makkelijker te besturen.''
Oké, survival. In het Rotterdamsch Dagblad stelde u dat stadsbewoners moeten accepteren dat zij op bepaalde plekken beter niet kunnen komen. Maar er zijn ook mensen die op die plekken wonen. Die hebben geen keus.
,,Het is onvermijdelijk. Ik zou ook liever zien dat het hier een utopisch paradijs was, maar Nederlanders laten op de stad een dorpsgedachte los: het moet een gemeinschaft zijn, we moeten allemaal samen zijn. Houd toch op. In Amerika ben je verantwoordelijk voor je directe omgeving. Je community is daar niet veel meer dan je straat.''
Moeten de bewoners van witte wijken zich dan geen zorgen maken over hoe het met de mensen in de zwarte wijken gaat?
,,In de zwarte wijken kan het ze ook niet schelen hoe het in de witte wijken gaat.''
,,Kijk, alle misdaad uitbannen kan niet. Nu durf ik nog laat op straat, omdat ik een grote hond bij me heb. Maar hij is oud, maakt het niet lang meer. Ik weet ook niet of ik na zijn dood als ouder persoon nog om twee uur 's nachts buiten durf te komen. Ik zal er niet over kniezen.''
,,Begrijp me niet verkeerd, je moet zo veel mogelijk doen om criminaliteit aan te pakken en de slechte buurten te controleren. Dat mag van mij veel harder. Maar het gaat nooit weg. Het eerste wat de mensen doen met wie het beter gaat, is wegtrekken uit die wijken. Kansarme nieuwkomers nemen hun plaatsen in.''
,,Het gaat in Rotterdam trouwens al beter. Dat komt door de heilzame invloed van Leefbaar Rotterdam. Je hebt nu een klachtenlijn. Er was hier tegenover ons huis altijd een teringzooi. Het werd niet schoongemaakt. Mijn vrouw zei: ik ben het zat, ik bel die lijn. Binnen een week was het helemaal netjes. We kregen een kaart in de bus waarop stond dat ze onze klacht serieus hadden genomen en dat we konden bellen als er nog iets was. Ik wist niet wat ik meemaakte.''
En doet burgemeester Opstelten het een beetje goed?
,,De vorige burgemeester, Bram Peper, was een visionair die niet goed kon communiceren. Opstelten communiceert geweldig, maar heeft weinig ideeën. Het liefst had ik een schaap met vijf poten, dat het allebei kan. Maar als ik moet kiezen: de stad heeft nu iemand nodig die uitstraalt dat hij burgemeester van alle Rotterdammers is. Dat doet Opstelten heel goed. Hij trekt de wijken in, nodigt mensen zelfs bij hem thuis uit. Laat de ideeën dan maar aan anderen over.''
Zaterdag pleitte u er in het Financieel Dagblad voor om niet meer van 'allochtonen' te spreken, maar over koppelteken-Nederlanders. In navolging van de Afro-Amerikaans en Latino-Amerikaans moeten we het hier hebben over Turks-Nederlands, Marokkaans-Nederlands en zo verder.
,,Nederland is een immigratieland, zoals Amerika al was. We moeten plaats maken voor patriottisme: het is een recht om Nederlands staatsburger te zijn. Maar assimilatie is een illusie. Mensen zullen hun eigen culturele erfgoed bewaren. Dat is ook goed, zo lang de Nederlandse wetten niet worden overtreden en zo lang elementaire Nederlandse normen worden overgenomen.''
,,Typisch Nederlands is bijvoorbeeld dat je elkaar heel radicaal met woorden kunt bestrijden, maar dat je uiteindelijk wel 'door één deur moet kunnen'. Prachtig, geen land kent zo'n uitdrukking verder.''
,,In de praktijk ontstaan de koppelteken-Nederlanders al. Jonge Marokkaanse Nederlanders, die zich hier heel Marokkaans voelen, worden tijdens hun vakantie in Marokko aangesproken op hun -typisch Nederlandse- botte gedrag. Zij zijn Marokkaans-Nederlands.''
Veel Nederlanders willen dat zij zich helemaal aanpassen, dat zij Nederlands-Nederlands worden.
,,Dat zit er niet in. Ik hoop ook niet dat dat gebeurt. Ik kan mij de jaren vijftig nog heugen en dat was hier een slaperige boel.''
Trouw