Marsipulami
12-09-03, 21:24
Niet-joden ongewenst
11 september 2003
Door Leontine Veerman
"Ik krijg hartkloppingen als ik over de velden loop en soldaten zie, maar ik vind dat ik het recht heb om hier te blijven." Het is een spannende tijd voor de Hengelose Diet Koster die in Jeruzalem een Palestijns weeshuis leidt. Ze is opeens tot illegaal verklaard en wacht nu af wat de rechter zegt.
Begin september 2002 kreeg de Nederlandse sociaal werkster Diet Koster het onverwachte bericht van het Israelische ministerie van binnenlandse zaken dat haar jaarlijkse visum niet zou worden verlengd en dat ze het land binnen twee weken moest verlaten. Dit omdat ze niet in Jeruzalem, maar in Azarya, bezet gebied, zou wonen. Met haar bijna zestig jaar zit ze met schrammen op haar armen en een verstuikte teen in een kamer die kennelijk ooit uit Hengelo met haar is meeverhuisd en nooit is opgeknapt. Maar wat wil je in een huishouden waar tien mensen van een schamel bedrag leven en waar koffie als een luxe artikel achter slot en grendel staat. Op weg naar Bethlehem - via een sluiproute om controle bij controleposten te vermijden - is ze gisteren van een stenig heuveltje naar beneden gegleden. Toch is ze geen principieel ongehoorzame burger, geen kind van de jaren zestig dat tegen regenten ten strijde trekt: "Integendeel", zegt ze, "ik ben opgevoed met een sterk bewustzijn van wat wel en wat niet mag. Ik krijg hartkloppingen als ik over de velden loop en soldaten zie. Maar ik vind dat ik het recht heb om hier te blijven. Ik heb genoeg voor het land gedaan. Als bezetter is Israel verantwoordelijk voor de bevolking van bezet gebied en voor die mensen heb ik me ruim dertig jaar ingezet."
Koster - geboren in Zwolle in 1944 - ging naar de sociale academie in Hengelo. In 1970 vertrok ze via een Duitse organisatie naar bezet gebied om een vrouwencoöperatie te begeleiden. Ze bleef bijna vier jaar, verdween tijdens Jom Kipoeroorlog en keerde in 1976 terug als vrijwilligster van een Zwitserse organisatie, de Christliche Friedensdienst. Eerst zwaaide ze de scepter in het huis waar de staf woonde van een tehuis voor bejaarden, gehandicapten, zwangere vrouwen en weeskinderen. Toen de jongens van de weesafdeling in het tehuis te oud werden om met de meiden onder een dak te blijven, werd Koster verantwoordelijk voor een nieuw jongenshuis. In 1997 kwamen letterlijk via de achterdeur toch weer een paar meiden binnen, die sindsdien in het souterrain bivakkeren.
"Zonder ouders kan ook"
Vanwege haar leeftijd hield Koster een paar jaar geleden op nieuwe jongens aan te nemen. De meeste kinderen staan intussen op eigen benen maar een aantal is nog van Koster afhankelijk. Een blinde jongen scharrelt op een doordeweekse morgen door het verlaten huis en een student optica die vanwege de afsluiting van bezet gebied niet meer naar zijn opleiding in Jeruzalem kan, hangt lusteloos en ongelukkig op een bank. "Wat het werk betreft zou ik in theorie over een paar jaar kunnen verdwijnen. Ouders zijn belangrijk, maar je kunt ook zonder ze leven, zegt Koster. "Toch gaat dat voor mijn jongens minder makkelijk op. Het zijn kinderen die in hun jeugd veel pijnlijke scheidingen en verliezen hebben meegemaakt. De meesten hebben weinig of geen contact met hun familie. Ik ben hun praatpaal en katalysator. Iedere zondagavond is het open huis, dan komen ze hier eten. En ik help financieel. Veel jongens zijn werkloos en hebben geen financieel vangnet."
De Israelische motieven om haar te eruit te zetten, zijn Koster niet duidelijk. De Israeli's willen geen pottenkijkers in bezet gebied, zegt ze. De laatste twee jaar zijn journalisten, internationale organisaties, vredesactivisten en mensenrechtenactivisten doelbewust weggehouden of gedeporteerd. Sinds de dood van Rachel Corrie - de Amerikaanse die in maart door een bulldozer werd overreden - zijn de maatregelen verscherpt. Gaza is helemaal voor buitenlanders gesloten. Maar volgens Koster valt zij niet in de categorie buitenlandse snuffelaars. Ze doet sociaal werk. "Ik zou graag meer willen dan braaf voor arme kinderen zorgen, maar ik moet me distantiëren van mensen voor wie ik de hoogste achting heb. Opdat ze niet denken dat ik een van hen ben."
Er bestaat volgens Koster geen verband tussen haar uitwijzing en de veroordeling van een 18-jarige zoon uit het weeshuis. Koster: "Hij is toevallig opgepakt omdat voor ons huis een ongeluk gebeurde, en kwam maar niet terug. Ze beweerden dat hij lid was van een verboden organisatie en van plan was een bom te plaatsen. Tijdens de rechtszaak vertelde hij me dat hij het niet langer kon verdragen en zomaar iets tekende." Koster zelf heeft nooit aan hem getwijfeld. Het is een intelligente jongen die zijn voeten op de grond heeft, zegt ze. "Twee neven van hem waren zelfmoordcommando's. Dat kan een rol hebben gespeeld bij de beschuldiging en veroordeling. Hoe het ook zij, mijn probleem bestond al vóór zijn arrestatie. En bijna alle families hier hebben mensen in de gevangenis. Dat is geen teken meer."
Zelfmoordacties
Hoe wordt in haar woelige mannenhuishouden over zelfmoordacties gesproken? Koster: "Ik heb me altijd heel duidelijk uitgesproken tegen het nemen van mensenlevens. In het algemeen zijn de jongens ook tegen zelfmoordacties omdat die niet helpen en zelfs contraproductief zijn. Bovendien gaan altijd de verkeerde mensen mee. De algemene stemming is dat we deze tijd door moeten, totdat het beter wordt."
Koster houdt het erop dat in haar geval sprake is van een bureaucratische fout. Op het ministerie zijn haar papieren zoekgeraakt. Daarna is ze toevallig in een maalstroom terechtgekomen. De advocaat van Koster, Jossi Schwarz, denkt daar anders over. De uitwijzing van Diet Koster is een consequentie van het algemene beleid om niet-joden uit het land te houden. Daaronder vallen onder meer Palestijnen die in Jeruzalem wonen, buitenlandse arbeiders en vredesactivisten. Het karakter van de staat dicteert een dergelijk beleid, zegt Schwarz. Israel is een etnocratie waar in feite alleen joden welkom zijn. Wat bezet gebied betreft, maakt de overheid er geen geheim van dat ze daar geen mensen wil die haar tegenspreken. Het aantreden van de nieuwe minister van binnenlandse zaken die revolutionaire veranderingen heeft aangekondigd - Abraham Poraz - zal volgens Schwarz geen verschil maken. Poraz maakt deel uit van een regering die hetzelfde beleid voert.
Maar is het niet begrijpelijk en legitiem dat een overheid in een periode van verhoogde spanning en economische malaise een restrictief toelatingsbeleid voert? Zeker, aldus Schwarz, maar Koster en veel anderen bezetten geen arbeidsplaatsen in Israel. Israelische werklozen en verdrukten zullen volgens Schwarz geen baat hebben bij hun uitwijzing. Juist omdat geen onderscheid des persoons wordt gemaakt, laadt de overheid de verdenking op zich van discriminatie en racisme.
Juridisch gezien heeft Koster geen poot om op te staan, denkt Schwarz. Ze heeft geen rechten in Israel. De tijdelijke verblijfsvergunning waarmee ze voorheen in het land woonde, moet jaarlijks worden verlengd. Die aanvraag kan ook na jaren worden geweigerd. De enige hoop die hij heeft is dat de rechter op humanitaire gronden een uitzondering maakt en haar een permanente verblijfsvergunning geeft. Diet Koster heeft haar leven gewijd aan het welzijn van een groot aantal kinderen. Ze is sterk verworteld met de lokale gemeenschap. Misschien wil de rechter dat in overweging nemen.
(...)
Dit artikel verscheen eerder in het opinieblad voor geloof en samenleving Volzin, nr.13, 2003.
www.joods.nl
11 september 2003
Door Leontine Veerman
"Ik krijg hartkloppingen als ik over de velden loop en soldaten zie, maar ik vind dat ik het recht heb om hier te blijven." Het is een spannende tijd voor de Hengelose Diet Koster die in Jeruzalem een Palestijns weeshuis leidt. Ze is opeens tot illegaal verklaard en wacht nu af wat de rechter zegt.
Begin september 2002 kreeg de Nederlandse sociaal werkster Diet Koster het onverwachte bericht van het Israelische ministerie van binnenlandse zaken dat haar jaarlijkse visum niet zou worden verlengd en dat ze het land binnen twee weken moest verlaten. Dit omdat ze niet in Jeruzalem, maar in Azarya, bezet gebied, zou wonen. Met haar bijna zestig jaar zit ze met schrammen op haar armen en een verstuikte teen in een kamer die kennelijk ooit uit Hengelo met haar is meeverhuisd en nooit is opgeknapt. Maar wat wil je in een huishouden waar tien mensen van een schamel bedrag leven en waar koffie als een luxe artikel achter slot en grendel staat. Op weg naar Bethlehem - via een sluiproute om controle bij controleposten te vermijden - is ze gisteren van een stenig heuveltje naar beneden gegleden. Toch is ze geen principieel ongehoorzame burger, geen kind van de jaren zestig dat tegen regenten ten strijde trekt: "Integendeel", zegt ze, "ik ben opgevoed met een sterk bewustzijn van wat wel en wat niet mag. Ik krijg hartkloppingen als ik over de velden loop en soldaten zie. Maar ik vind dat ik het recht heb om hier te blijven. Ik heb genoeg voor het land gedaan. Als bezetter is Israel verantwoordelijk voor de bevolking van bezet gebied en voor die mensen heb ik me ruim dertig jaar ingezet."
Koster - geboren in Zwolle in 1944 - ging naar de sociale academie in Hengelo. In 1970 vertrok ze via een Duitse organisatie naar bezet gebied om een vrouwencoöperatie te begeleiden. Ze bleef bijna vier jaar, verdween tijdens Jom Kipoeroorlog en keerde in 1976 terug als vrijwilligster van een Zwitserse organisatie, de Christliche Friedensdienst. Eerst zwaaide ze de scepter in het huis waar de staf woonde van een tehuis voor bejaarden, gehandicapten, zwangere vrouwen en weeskinderen. Toen de jongens van de weesafdeling in het tehuis te oud werden om met de meiden onder een dak te blijven, werd Koster verantwoordelijk voor een nieuw jongenshuis. In 1997 kwamen letterlijk via de achterdeur toch weer een paar meiden binnen, die sindsdien in het souterrain bivakkeren.
"Zonder ouders kan ook"
Vanwege haar leeftijd hield Koster een paar jaar geleden op nieuwe jongens aan te nemen. De meeste kinderen staan intussen op eigen benen maar een aantal is nog van Koster afhankelijk. Een blinde jongen scharrelt op een doordeweekse morgen door het verlaten huis en een student optica die vanwege de afsluiting van bezet gebied niet meer naar zijn opleiding in Jeruzalem kan, hangt lusteloos en ongelukkig op een bank. "Wat het werk betreft zou ik in theorie over een paar jaar kunnen verdwijnen. Ouders zijn belangrijk, maar je kunt ook zonder ze leven, zegt Koster. "Toch gaat dat voor mijn jongens minder makkelijk op. Het zijn kinderen die in hun jeugd veel pijnlijke scheidingen en verliezen hebben meegemaakt. De meesten hebben weinig of geen contact met hun familie. Ik ben hun praatpaal en katalysator. Iedere zondagavond is het open huis, dan komen ze hier eten. En ik help financieel. Veel jongens zijn werkloos en hebben geen financieel vangnet."
De Israelische motieven om haar te eruit te zetten, zijn Koster niet duidelijk. De Israeli's willen geen pottenkijkers in bezet gebied, zegt ze. De laatste twee jaar zijn journalisten, internationale organisaties, vredesactivisten en mensenrechtenactivisten doelbewust weggehouden of gedeporteerd. Sinds de dood van Rachel Corrie - de Amerikaanse die in maart door een bulldozer werd overreden - zijn de maatregelen verscherpt. Gaza is helemaal voor buitenlanders gesloten. Maar volgens Koster valt zij niet in de categorie buitenlandse snuffelaars. Ze doet sociaal werk. "Ik zou graag meer willen dan braaf voor arme kinderen zorgen, maar ik moet me distantiëren van mensen voor wie ik de hoogste achting heb. Opdat ze niet denken dat ik een van hen ben."
Er bestaat volgens Koster geen verband tussen haar uitwijzing en de veroordeling van een 18-jarige zoon uit het weeshuis. Koster: "Hij is toevallig opgepakt omdat voor ons huis een ongeluk gebeurde, en kwam maar niet terug. Ze beweerden dat hij lid was van een verboden organisatie en van plan was een bom te plaatsen. Tijdens de rechtszaak vertelde hij me dat hij het niet langer kon verdragen en zomaar iets tekende." Koster zelf heeft nooit aan hem getwijfeld. Het is een intelligente jongen die zijn voeten op de grond heeft, zegt ze. "Twee neven van hem waren zelfmoordcommando's. Dat kan een rol hebben gespeeld bij de beschuldiging en veroordeling. Hoe het ook zij, mijn probleem bestond al vóór zijn arrestatie. En bijna alle families hier hebben mensen in de gevangenis. Dat is geen teken meer."
Zelfmoordacties
Hoe wordt in haar woelige mannenhuishouden over zelfmoordacties gesproken? Koster: "Ik heb me altijd heel duidelijk uitgesproken tegen het nemen van mensenlevens. In het algemeen zijn de jongens ook tegen zelfmoordacties omdat die niet helpen en zelfs contraproductief zijn. Bovendien gaan altijd de verkeerde mensen mee. De algemene stemming is dat we deze tijd door moeten, totdat het beter wordt."
Koster houdt het erop dat in haar geval sprake is van een bureaucratische fout. Op het ministerie zijn haar papieren zoekgeraakt. Daarna is ze toevallig in een maalstroom terechtgekomen. De advocaat van Koster, Jossi Schwarz, denkt daar anders over. De uitwijzing van Diet Koster is een consequentie van het algemene beleid om niet-joden uit het land te houden. Daaronder vallen onder meer Palestijnen die in Jeruzalem wonen, buitenlandse arbeiders en vredesactivisten. Het karakter van de staat dicteert een dergelijk beleid, zegt Schwarz. Israel is een etnocratie waar in feite alleen joden welkom zijn. Wat bezet gebied betreft, maakt de overheid er geen geheim van dat ze daar geen mensen wil die haar tegenspreken. Het aantreden van de nieuwe minister van binnenlandse zaken die revolutionaire veranderingen heeft aangekondigd - Abraham Poraz - zal volgens Schwarz geen verschil maken. Poraz maakt deel uit van een regering die hetzelfde beleid voert.
Maar is het niet begrijpelijk en legitiem dat een overheid in een periode van verhoogde spanning en economische malaise een restrictief toelatingsbeleid voert? Zeker, aldus Schwarz, maar Koster en veel anderen bezetten geen arbeidsplaatsen in Israel. Israelische werklozen en verdrukten zullen volgens Schwarz geen baat hebben bij hun uitwijzing. Juist omdat geen onderscheid des persoons wordt gemaakt, laadt de overheid de verdenking op zich van discriminatie en racisme.
Juridisch gezien heeft Koster geen poot om op te staan, denkt Schwarz. Ze heeft geen rechten in Israel. De tijdelijke verblijfsvergunning waarmee ze voorheen in het land woonde, moet jaarlijks worden verlengd. Die aanvraag kan ook na jaren worden geweigerd. De enige hoop die hij heeft is dat de rechter op humanitaire gronden een uitzondering maakt en haar een permanente verblijfsvergunning geeft. Diet Koster heeft haar leven gewijd aan het welzijn van een groot aantal kinderen. Ze is sterk verworteld met de lokale gemeenschap. Misschien wil de rechter dat in overweging nemen.
(...)
Dit artikel verscheen eerder in het opinieblad voor geloof en samenleving Volzin, nr.13, 2003.
www.joods.nl