Shaheed
16-09-03, 10:38
Een eerbetoon aan het idealisme, noemt Jef Hofmeister de eerste krakersopera over Volkert van der G. In het toneelstuk doen de spelers hem niet af als ziek. Ze prikkelen het publiek met de vraag waarom niemand eraan wil dat idealisme Volkert voortdreef. Hofmeister schreef een lied voor hem.
Dit is een strijdlied voor jou
voor als de lichten uitgaan
voor als de deuren op slot gaan
voor als je alleen bent in de nacht
en niets anders dan duisternis en eenzaamheid jou wacht.
Dit is een strijdlied voor degene
die niet alleen om zichzelf geeft,
die doet wat ie zegt en geen excuses heeft
Die alleen is in de nacht
waar niets anders dan duisternis en eenzaamheid wacht.
Dit is een strijdlied voor degene
die niet begrepen wordt,
die zich in de diepte stort.
Terwijl wij aan de kant staan
en zien hoe het kalf zich verdrinkt
en applaudisseren voor degene die dit strijdlied zingt.
Een toneelstuk over een politieke moord liep, toen Pim Fortuyn werd vermoord. Eind deze maand - enkele boeken over slachtoffer en dader verder - komt de eerste voorstelling over Volkert van der G. op de planken. Doel: debat over zijn idealisme. En passant is 'Doop!' van Jef Hofmeister en Peter Pluymaekers ook de eerste krakersopera over de ondergang van rock'n-rolljunkie Herman Brood.
Het oude krakersvuur is hij kwijt, maar Jef Hofmeister is 'nog steeds niet toe aan het kopen van een huis'. Hij en Peter Pluymaekers - óók uit het krakerscircuit, ook uit 1957 - zijn nog steeds van het type 'maak je eigen plaat met je eigen band'.
Maar voor het maken van muziektheater hadden schrijver en componist Hofmeister en regisseur Pluymaekers wel podia nodig. Vraag genoeg naar jeugdvoorstellingen of bejaardentheater (Pluymaekers: 'blauwspoeling'), maar wie wil er nog maatschappelijk toneel? Hun plan om 'iets met het kraakverleden' te doen raakten ze aan de straatstenen niet kwijt.
Na de zelfmoord van Herman Brood dachten de theatermakers aan een stuk over de ultieme vrijheid van de junkie-kunstenaar, maar het kwam er niet van. Hofmeister: ,,Toen we ons in hem verdiepten, schrokken we. Herman wás niet vrij, hij deed alles voor de media.''
Alles werd anders toen 'vijf kogels in de kop van de politicus het einde van het idealisme markeerden', zegt Hofmeister. Met de arrestatie van Volkert van der G. had de theaterproductie een nieuwe hoofdpersoon en een ander thema. Geen 'Herman Brood, the musical' meer, al bleef Herman als personage, 'Doctor Sax', en wordt hij begeleid door de echte Wild Romance, Broods legendarische band.
De ondergang van de popmuzikant eindigt niet dramatisch onderaan het Hilton Hotel, maar in De Nirwana, een kraakpand waar hij, Speedy, Jojo en Wally als linkse idealisten waren begonnen. Het kraakpand wordt zo dadelijk ontruimd, het feest is over, er is een dode gevallen, het idealisme is gestorven. Doctor Sax verkondigt de grote vrijheid van seks, de nog grotere heerlijkheid van dope en de hang naar roem. Speedy is van actievoerder een opportunistische manager geworden, Jojo een feministe die het over liefde heeft, en Wally is dood.
Hofmeister is nog steeds geïrriteerd als hij terugdenkt aan de berichten over de motieven van Volkert van der G. (in 'Doop!' Wally van der Vee). Volkert is gek, ziek, een politieke samenzweerder - maar waarom willen we er niet aan dat idealisme hem voortdreef?
Pluymaekers kijkt er anders tegenaan: ,,Volkert ís geen idealist, maar iemand met oogkleppen op.''
In de voorstelling zegt Wally dat zijn moord een 'rechtvaardige daad' was van iemand die 'eindelijk iets echts wil doen'. Hofmeister: ,,De maatschappij wil er niet aan dat hij het voor de maatschappij heeft gedaan. Volkert is geen held voor mij, maar niemand durft nu onder ogen te zien dat Fortuyn een gevaar was.''
Pluymaekers reageert vol ongeloof: ,,Je blijft toch met je poten van iemand af?''
Hofmeister: ,,Ja? Ik dood niemand, maar het kan móeten. Fortuyn wás ook gevaarlijk.''
Pluymaekers: ,,Maar hij fungeerde in een democratie. Na vier jaar hadden we hem weg kunnen stemmen, puinhopen opruimen, klaar.''
Hofmeister: ,,Democratie is soms zo oeverloos, met van die visieloze politici.'' In een vorige productie van Hofmeister (over Dostojevski's 'Schuld en boete') heette het 'elke revolutie begint met een moord'.
Pleegde Volkert een lage moord of is hij de nieuwe revolutionair? Hofmeister: ,,Je weet pas over tien jaar of het noodzakelijk was. Ik veroordeel die moord, maar stel de filosofische vraag: hoe weet je dat het niet goed was?''
De makers van 'Doop!' hebben overwogen van Wally van der Vee, alias Volkert van der G., een mode-icoon te maken. Hofmeister: ,,Een soort Che Guevara. Die had bloed aan zijn handen en toch lopen er in de stad veel jongeren met een Che-T-shirt.''
Een maand geleden, bij een voorproefje van 'Doop!' in het Amsterdamse Vondelpark, waren de reacties heftig. Hofmeister: ,,Ik kondigde 'een lied voor Volkert' aan. Een vrouw rende naar het podium, riep 'je moet stoppen, dit mag niet'.'' Na het korte optreden verantwoordde Hofmeister zich tegenover de vrouw ('daar heb ik een hoop nazorg aan gehad'). ,,Maar uit het publiek hoorde ik ook: goed, om het 's van deze kant te bekijken''.
In 'Doop!' is het lied voor Volkert één van de reacties van Wally's vrienden op de moord; die variëren van instemmend tot afkeurend. Doctor Sax (Brood) zingt de gedetineerde hongerstaker Wally met 'Dit is een strijdlied voor jou' moed in. Maar dat mag hij voor de radio niet herhalen, vindt zijn manager Speedy. ,,Het woord milieu is goed voor een kogelbrief''. En dus slecht voor de popmuzikant die net lekker scoort in de hitparade.
Hoe reageert Hofmeister op de politieke moord? ,,Ik kom uit bij: vecht voor jezelf, niemand vecht voor jou.'' Hofmeister noemt de voorstelling 'een eerbetoon aan het idealisme' dat hijzelf verloor - hij is niet alleen ex-kraker, maar ook ex-Jehova's getuige; zijn teksten zitten vol met religieuze metaforen uit het Wachttorengenootschap. De schrijver en de regisseur schuwen de confrontatie niet. Hofmeister: ,,Er is een wond die niet geheeld is en wel gesloten. Ik wil discussie over Volkerts motief.'' Dat kan ook onder theaterbezoekers opschudding teweegbrengen, maar Pluymaekers 'verwacht geen LPF'ers in de zaal'. Hij is vertrouwd met opschudding in het theater; zijn voorstelling 'Hooligans' trok bezoekers uit de doelgroep en dat pakte niet zo prettig uit.
Maar alles liever dan de tamheid van nu. Pluymaekers: ,,Mensen hebben geen mening, zijn hulzen die Fortuyn even heeft gevuld. Het volk dat eerst huilde om Pim, jankt nu om Jim.'' Hofmeister: ,,Als ik 'idealisme' zeg tegen mijn zoon, vraagt-ie: zit daar een label van Nike aan?''
'Doop!', première 28/9 Bellevue Amsterdam, daarna in het hele land (www.zep.nu)
Dit is een strijdlied voor jou
voor als de lichten uitgaan
voor als de deuren op slot gaan
voor als je alleen bent in de nacht
en niets anders dan duisternis en eenzaamheid jou wacht.
Dit is een strijdlied voor degene
die niet alleen om zichzelf geeft,
die doet wat ie zegt en geen excuses heeft
Die alleen is in de nacht
waar niets anders dan duisternis en eenzaamheid wacht.
Dit is een strijdlied voor degene
die niet begrepen wordt,
die zich in de diepte stort.
Terwijl wij aan de kant staan
en zien hoe het kalf zich verdrinkt
en applaudisseren voor degene die dit strijdlied zingt.
Een toneelstuk over een politieke moord liep, toen Pim Fortuyn werd vermoord. Eind deze maand - enkele boeken over slachtoffer en dader verder - komt de eerste voorstelling over Volkert van der G. op de planken. Doel: debat over zijn idealisme. En passant is 'Doop!' van Jef Hofmeister en Peter Pluymaekers ook de eerste krakersopera over de ondergang van rock'n-rolljunkie Herman Brood.
Het oude krakersvuur is hij kwijt, maar Jef Hofmeister is 'nog steeds niet toe aan het kopen van een huis'. Hij en Peter Pluymaekers - óók uit het krakerscircuit, ook uit 1957 - zijn nog steeds van het type 'maak je eigen plaat met je eigen band'.
Maar voor het maken van muziektheater hadden schrijver en componist Hofmeister en regisseur Pluymaekers wel podia nodig. Vraag genoeg naar jeugdvoorstellingen of bejaardentheater (Pluymaekers: 'blauwspoeling'), maar wie wil er nog maatschappelijk toneel? Hun plan om 'iets met het kraakverleden' te doen raakten ze aan de straatstenen niet kwijt.
Na de zelfmoord van Herman Brood dachten de theatermakers aan een stuk over de ultieme vrijheid van de junkie-kunstenaar, maar het kwam er niet van. Hofmeister: ,,Toen we ons in hem verdiepten, schrokken we. Herman wás niet vrij, hij deed alles voor de media.''
Alles werd anders toen 'vijf kogels in de kop van de politicus het einde van het idealisme markeerden', zegt Hofmeister. Met de arrestatie van Volkert van der G. had de theaterproductie een nieuwe hoofdpersoon en een ander thema. Geen 'Herman Brood, the musical' meer, al bleef Herman als personage, 'Doctor Sax', en wordt hij begeleid door de echte Wild Romance, Broods legendarische band.
De ondergang van de popmuzikant eindigt niet dramatisch onderaan het Hilton Hotel, maar in De Nirwana, een kraakpand waar hij, Speedy, Jojo en Wally als linkse idealisten waren begonnen. Het kraakpand wordt zo dadelijk ontruimd, het feest is over, er is een dode gevallen, het idealisme is gestorven. Doctor Sax verkondigt de grote vrijheid van seks, de nog grotere heerlijkheid van dope en de hang naar roem. Speedy is van actievoerder een opportunistische manager geworden, Jojo een feministe die het over liefde heeft, en Wally is dood.
Hofmeister is nog steeds geïrriteerd als hij terugdenkt aan de berichten over de motieven van Volkert van der G. (in 'Doop!' Wally van der Vee). Volkert is gek, ziek, een politieke samenzweerder - maar waarom willen we er niet aan dat idealisme hem voortdreef?
Pluymaekers kijkt er anders tegenaan: ,,Volkert ís geen idealist, maar iemand met oogkleppen op.''
In de voorstelling zegt Wally dat zijn moord een 'rechtvaardige daad' was van iemand die 'eindelijk iets echts wil doen'. Hofmeister: ,,De maatschappij wil er niet aan dat hij het voor de maatschappij heeft gedaan. Volkert is geen held voor mij, maar niemand durft nu onder ogen te zien dat Fortuyn een gevaar was.''
Pluymaekers reageert vol ongeloof: ,,Je blijft toch met je poten van iemand af?''
Hofmeister: ,,Ja? Ik dood niemand, maar het kan móeten. Fortuyn wás ook gevaarlijk.''
Pluymaekers: ,,Maar hij fungeerde in een democratie. Na vier jaar hadden we hem weg kunnen stemmen, puinhopen opruimen, klaar.''
Hofmeister: ,,Democratie is soms zo oeverloos, met van die visieloze politici.'' In een vorige productie van Hofmeister (over Dostojevski's 'Schuld en boete') heette het 'elke revolutie begint met een moord'.
Pleegde Volkert een lage moord of is hij de nieuwe revolutionair? Hofmeister: ,,Je weet pas over tien jaar of het noodzakelijk was. Ik veroordeel die moord, maar stel de filosofische vraag: hoe weet je dat het niet goed was?''
De makers van 'Doop!' hebben overwogen van Wally van der Vee, alias Volkert van der G., een mode-icoon te maken. Hofmeister: ,,Een soort Che Guevara. Die had bloed aan zijn handen en toch lopen er in de stad veel jongeren met een Che-T-shirt.''
Een maand geleden, bij een voorproefje van 'Doop!' in het Amsterdamse Vondelpark, waren de reacties heftig. Hofmeister: ,,Ik kondigde 'een lied voor Volkert' aan. Een vrouw rende naar het podium, riep 'je moet stoppen, dit mag niet'.'' Na het korte optreden verantwoordde Hofmeister zich tegenover de vrouw ('daar heb ik een hoop nazorg aan gehad'). ,,Maar uit het publiek hoorde ik ook: goed, om het 's van deze kant te bekijken''.
In 'Doop!' is het lied voor Volkert één van de reacties van Wally's vrienden op de moord; die variëren van instemmend tot afkeurend. Doctor Sax (Brood) zingt de gedetineerde hongerstaker Wally met 'Dit is een strijdlied voor jou' moed in. Maar dat mag hij voor de radio niet herhalen, vindt zijn manager Speedy. ,,Het woord milieu is goed voor een kogelbrief''. En dus slecht voor de popmuzikant die net lekker scoort in de hitparade.
Hoe reageert Hofmeister op de politieke moord? ,,Ik kom uit bij: vecht voor jezelf, niemand vecht voor jou.'' Hofmeister noemt de voorstelling 'een eerbetoon aan het idealisme' dat hijzelf verloor - hij is niet alleen ex-kraker, maar ook ex-Jehova's getuige; zijn teksten zitten vol met religieuze metaforen uit het Wachttorengenootschap. De schrijver en de regisseur schuwen de confrontatie niet. Hofmeister: ,,Er is een wond die niet geheeld is en wel gesloten. Ik wil discussie over Volkerts motief.'' Dat kan ook onder theaterbezoekers opschudding teweegbrengen, maar Pluymaekers 'verwacht geen LPF'ers in de zaal'. Hij is vertrouwd met opschudding in het theater; zijn voorstelling 'Hooligans' trok bezoekers uit de doelgroep en dat pakte niet zo prettig uit.
Maar alles liever dan de tamheid van nu. Pluymaekers: ,,Mensen hebben geen mening, zijn hulzen die Fortuyn even heeft gevuld. Het volk dat eerst huilde om Pim, jankt nu om Jim.'' Hofmeister: ,,Als ik 'idealisme' zeg tegen mijn zoon, vraagt-ie: zit daar een label van Nike aan?''
'Doop!', première 28/9 Bellevue Amsterdam, daarna in het hele land (www.zep.nu)