jaja
19-09-03, 15:11
Trouw, donderdag 18 september 2003
'Hij gaat mij gewoon klappen geven'
Nico de Fijter
'Een tuin vol geheimen', vandaag en morgen, 20.00 uur, Stadsschouwburg Utrecht. Info en reserveren: 030-2311801 of www.stut.nl.
Broers die over hun zusjes waken als vaders. Marokkaanse jongeren uit Utrechtse volkswijken spelen vanavond en morgen 'Een tuin vol geheimen', een theaterstuk over de sociale controle in Marokkaanse gezinnen. Want, zegt het initiatiefnemende Stut Theater, 'dat taboe moet vanachter de voordeuren vandaan de straat op'.
Driftig dendert Usaid over het podium, een stapel zoetroze brieven in zijn hand: ,,Mijn zusje, ze heeft een vriend, stiekem. Ik heb haar brieven gelezen. Het werd zwart voor mijn ogen en ik voelde mijn benen niet meer. Ik ken die jongen. Ik weet hoe hij is. Maar zij is mijn zusje! Zij is vijftien! Zij is als een kalf dat de wolf wil gaan vertellen hoe mooi zijn tanden zijn. Echt, ze moet krijgen met de vlakke hand. Als ik mijn kleine zusje een glas vergif zie drinken, is het mijn plicht als broer haar dat glas uit handen te slaan.''
Bemoeizuchtig, hypocriet gedrag, vindt zusje Nisrin. Angstig werpt ze tegen: ,,Zelf mogen jullie wél vriendinnetjes. Maar jullie willen niet dat jullie zusjes vriendjes hebben. Omdat jullie precies weten hoe jullie zelf omgaan met die meisjes: zonder liefde en zonder respect. En dan gaan jullie onder elkaar stoer doen: 'zie je dat meisje daar? Ik heb haar gepakt'. Dus jullie weten dat jullie zusjes op diezelfde manier worden gebruikt. En dat noemen jullie dan: wij moeten onze zusjes beschermen.''
Broer in Marokkaans gezin houdt zich intensief met het leven van zusje bezig: volgens het Utrechtse Stut Theater dusdanig herkenbaar in de Marokkaanse gemeenschap -dat vraagt om een theaterproductie. ,,De sociale controle binnen gezinnen in die gemeenschap is heel sterk. Broers houden hun zusjes intensief in de gaten. Terwijl ze zelf tegelijkertijd alle vrijheid nemen die ze maar willen. Dat maakt hun levens flink ingewikkeld'', zegt Donna Risa, regisseur van 'Een tuin vol geheimen', op de avond van de try-out in Utrecht, met nog een week te gaan tot de voorstelling. Risa voerde talloze gesprekken met Marokkaanse jongeren uit de Utrechtse volkswijken.
Want zo werkt het Stut: gesprekken met wijkbewoners vormen de stof voor een nieuw theaterstuk waarin die bewoners zelf de acteurs zijn. Groepen die sociaal-economisch onderaan de ladder staan, krijgen de gelegenheid hun leven in hun wijken tot uitdrukking te brengen. 'Een tuin vol geheimen' werd geschreven aan de hand van de ervaringen en verhalen van Marokkaanse jongeren. De acteurs werden gezocht in diezelfde groep. Zes geinterviewde jongeren wilden meespelen.
Risa: ,,Twee jongens haakten na een tijdje af. Omdat ze geen tijd hadden, zeiden ze zelf. Maar volgens ons hadden ze in werkelijkheid moeite met het thema. Als je dan ineens op een podium staat te roepen over de problemen waar je normaal gesproken over zwijgt -ja, dat schrikt af. Het ligt erg gevoelig. Er wordt nauwelijks over gepraat.''
Wantrouwen, verdachtmakingen, vermeende complotten: 'Een tuin vol geheimen' zit er vol mee. Yasmina, die van plan is van huis weg te lopen, is doodsbang omdat ze ontdekt heeft dat iemand haar dagboek heeft gelezen en er zelfs in heeft geschreven. Ze verdenkt broer Haitham: ,,Hij zoekt net zo lang tot hij iets vindt waarop hij mij kan pakken. En dan gaat hij mij gewoon klappen geven.'' Zusje Zahira wil alles weten over Yasmina's stiekeme vriend Wasil. Wasil is weggelopen van huis. De buren hebben tegen zijn vader gezegd dat Yasmina een slecht meisje is, dat ze geen respect heeft voor haar ouders. Waarop zijn vader liet weten dat Wasil zijn zoon niet meer is als hij toch met Yasmina omgaat. Usaid dreigt het geheime vriendje van zusje Nisring dusdanig toe te takelen dat ,,je alleen nog zijn tanden ziet liggen daar''.
,,Het is misschien hier en daar wat aangedikt, maar zoals wij het op het toneel spelen, zo is het in grote lijnen inderdaad'', zegt Saliha Haddad, die op het podium de zich vrijvechtende Yasmina speelt. ,,Ik ken dat wantrouwen zelf niet uit het gezin waar ik uit kom. Maar ik hoor van vriendinnen wel verhalen over bemoeials als broers. Veel Marokkaanse meisjes mogen niks. Ze leven stiekem, houden veel geheim. Over veel gevoelige zaken als relaties wordt gewoon niet gesproken, terwijl intussen iedereen er stilletjes veel van op de hoogte is.'' ,,Er bestaat een weten dat zwijgt'', roept haar personage Yasmina als haar toneelzusje haar vraagt of vader en moeder iets weten van haar nieuwe vriendje.
,,We willen dat er over al die verzwegen moeilijkheden en conflicten gepraat wordt'', zegt tekstschrijver Jos Bours. ,,Maar dat gaat heel moeizaam.'' Sommigen van de acteurs zijn ook bang. Praten met de verslaggever willen ze bijna geen van allen. Een van hen wil het stuk niet te dicht bij het ouderlijk huis opvoeren: haar ouders mochten er eens achter komen dat ze hier aan meedoet. Bours: ,,Het meisje dat Nisrin speelt, was vooral bang voor de reacties uit haar vriendenkring. Tijdens een van de try-outs zat er een hele club Marokkaanse jongens in de zaal. Die reageerden dolenthousiast. 'Dit gaat over ons', riepen ze. Dat is goed. Gooi de taboes maar vanachter de voordeuren vandaan de straat op.''
Copyright: Trouw
'Hij gaat mij gewoon klappen geven'
Nico de Fijter
'Een tuin vol geheimen', vandaag en morgen, 20.00 uur, Stadsschouwburg Utrecht. Info en reserveren: 030-2311801 of www.stut.nl.
Broers die over hun zusjes waken als vaders. Marokkaanse jongeren uit Utrechtse volkswijken spelen vanavond en morgen 'Een tuin vol geheimen', een theaterstuk over de sociale controle in Marokkaanse gezinnen. Want, zegt het initiatiefnemende Stut Theater, 'dat taboe moet vanachter de voordeuren vandaan de straat op'.
Driftig dendert Usaid over het podium, een stapel zoetroze brieven in zijn hand: ,,Mijn zusje, ze heeft een vriend, stiekem. Ik heb haar brieven gelezen. Het werd zwart voor mijn ogen en ik voelde mijn benen niet meer. Ik ken die jongen. Ik weet hoe hij is. Maar zij is mijn zusje! Zij is vijftien! Zij is als een kalf dat de wolf wil gaan vertellen hoe mooi zijn tanden zijn. Echt, ze moet krijgen met de vlakke hand. Als ik mijn kleine zusje een glas vergif zie drinken, is het mijn plicht als broer haar dat glas uit handen te slaan.''
Bemoeizuchtig, hypocriet gedrag, vindt zusje Nisrin. Angstig werpt ze tegen: ,,Zelf mogen jullie wél vriendinnetjes. Maar jullie willen niet dat jullie zusjes vriendjes hebben. Omdat jullie precies weten hoe jullie zelf omgaan met die meisjes: zonder liefde en zonder respect. En dan gaan jullie onder elkaar stoer doen: 'zie je dat meisje daar? Ik heb haar gepakt'. Dus jullie weten dat jullie zusjes op diezelfde manier worden gebruikt. En dat noemen jullie dan: wij moeten onze zusjes beschermen.''
Broer in Marokkaans gezin houdt zich intensief met het leven van zusje bezig: volgens het Utrechtse Stut Theater dusdanig herkenbaar in de Marokkaanse gemeenschap -dat vraagt om een theaterproductie. ,,De sociale controle binnen gezinnen in die gemeenschap is heel sterk. Broers houden hun zusjes intensief in de gaten. Terwijl ze zelf tegelijkertijd alle vrijheid nemen die ze maar willen. Dat maakt hun levens flink ingewikkeld'', zegt Donna Risa, regisseur van 'Een tuin vol geheimen', op de avond van de try-out in Utrecht, met nog een week te gaan tot de voorstelling. Risa voerde talloze gesprekken met Marokkaanse jongeren uit de Utrechtse volkswijken.
Want zo werkt het Stut: gesprekken met wijkbewoners vormen de stof voor een nieuw theaterstuk waarin die bewoners zelf de acteurs zijn. Groepen die sociaal-economisch onderaan de ladder staan, krijgen de gelegenheid hun leven in hun wijken tot uitdrukking te brengen. 'Een tuin vol geheimen' werd geschreven aan de hand van de ervaringen en verhalen van Marokkaanse jongeren. De acteurs werden gezocht in diezelfde groep. Zes geinterviewde jongeren wilden meespelen.
Risa: ,,Twee jongens haakten na een tijdje af. Omdat ze geen tijd hadden, zeiden ze zelf. Maar volgens ons hadden ze in werkelijkheid moeite met het thema. Als je dan ineens op een podium staat te roepen over de problemen waar je normaal gesproken over zwijgt -ja, dat schrikt af. Het ligt erg gevoelig. Er wordt nauwelijks over gepraat.''
Wantrouwen, verdachtmakingen, vermeende complotten: 'Een tuin vol geheimen' zit er vol mee. Yasmina, die van plan is van huis weg te lopen, is doodsbang omdat ze ontdekt heeft dat iemand haar dagboek heeft gelezen en er zelfs in heeft geschreven. Ze verdenkt broer Haitham: ,,Hij zoekt net zo lang tot hij iets vindt waarop hij mij kan pakken. En dan gaat hij mij gewoon klappen geven.'' Zusje Zahira wil alles weten over Yasmina's stiekeme vriend Wasil. Wasil is weggelopen van huis. De buren hebben tegen zijn vader gezegd dat Yasmina een slecht meisje is, dat ze geen respect heeft voor haar ouders. Waarop zijn vader liet weten dat Wasil zijn zoon niet meer is als hij toch met Yasmina omgaat. Usaid dreigt het geheime vriendje van zusje Nisring dusdanig toe te takelen dat ,,je alleen nog zijn tanden ziet liggen daar''.
,,Het is misschien hier en daar wat aangedikt, maar zoals wij het op het toneel spelen, zo is het in grote lijnen inderdaad'', zegt Saliha Haddad, die op het podium de zich vrijvechtende Yasmina speelt. ,,Ik ken dat wantrouwen zelf niet uit het gezin waar ik uit kom. Maar ik hoor van vriendinnen wel verhalen over bemoeials als broers. Veel Marokkaanse meisjes mogen niks. Ze leven stiekem, houden veel geheim. Over veel gevoelige zaken als relaties wordt gewoon niet gesproken, terwijl intussen iedereen er stilletjes veel van op de hoogte is.'' ,,Er bestaat een weten dat zwijgt'', roept haar personage Yasmina als haar toneelzusje haar vraagt of vader en moeder iets weten van haar nieuwe vriendje.
,,We willen dat er over al die verzwegen moeilijkheden en conflicten gepraat wordt'', zegt tekstschrijver Jos Bours. ,,Maar dat gaat heel moeizaam.'' Sommigen van de acteurs zijn ook bang. Praten met de verslaggever willen ze bijna geen van allen. Een van hen wil het stuk niet te dicht bij het ouderlijk huis opvoeren: haar ouders mochten er eens achter komen dat ze hier aan meedoet. Bours: ,,Het meisje dat Nisrin speelt, was vooral bang voor de reacties uit haar vriendenkring. Tijdens een van de try-outs zat er een hele club Marokkaanse jongens in de zaal. Die reageerden dolenthousiast. 'Dit gaat over ons', riepen ze. Dat is goed. Gooi de taboes maar vanachter de voordeuren vandaan de straat op.''
Copyright: Trouw