Marsipulami
20-09-03, 11:18
REPORTAGE. Bedelen om te overleven
Aanpak van bedelbendes geen politieprioriteit, tenzij er sprake is van uitbuiting
Van onze redacteur
De Brusselse politie trad afgelopen week nog maar eens op tegen enkele bedelbendes uit Oost-Europa. Twaalf bedelaars werden opgepakt en het land uitgezet. De actie veroorzaakte amper een rimpel op het wateroppervlak. ,,Bedelen is voor die mensen soms de enige manier om te overleven'', zegt commissaris Stephan Gilis van de federale politie.
Bedelen is in België sinds 1993 niet meer strafbaar. De uitgewezen bedelaars bevonden zich wel illegaal in ons land. Doorgaans zijn het Roma-zigeuners, afkomstig uit Roemenië. Ook uit de voormalige republiek Joegoslavië zakken steeds vaker bedelbendes naar deze contreien af.
De federale politie heeft er geen idee van hoeveel het er zijn, noch welke verplaatsingen ze maken. Wel stelt ze vast dat de bedelaars vooral in de grote steden opereren: Brussel uiteraard, maar ook Antwerpen en Gent, Luik, Charleroi, Bergen en Namen.
Overal waar er veel voorbijgangers zijn, zie je er bedelaars: aan warenhuizen, in de metro, bij drukke verkeerspunten. Commissaris Gilis: ,,Daar valt het meeste te verdienen. Uit ons onderzoek blijkt dat een bedelaar op een topdag tot 200 euro kan bijeengaren. Dat is een aardig bedrag, als je weet dat een dagloon in Roemenië amper 2,5 euro bedraagt.''
Bedelen bestaat in alle gradaties. Soms komen bedelaars uit vrije wil naar hier, met een toeristenvisum. Ze kunnen dan drie maanden legaal in het land verblijven. Enkelen keren na die periode terug naar hun vaderland, met de opbrengst van hun bedelacties.
Ze komen alleen of in familieverband. Maar er zitten ook georganiseerde bendes tussen. Stephan Gilis (26), van de cel mensenhandel, bestudeert de bedelbendes al enige tijd: ,,Een kwart van die bendes bestaat slechts uit één persoon, die in eigen land -- vaak onder een vals voorwendsel -- mensen ronselt om hier te komen bedelen. Het zijn solisten, die voor de hele operatie instaan: het vervoer naar hier, de huisvesting, het transport naar en van de bedelplaatsen.''
,,Een tweede kwart bestaat uit groepen van drie tot vier personen die de taken onder elkaar verdelen. Het resterende deel van de bedelbendes, de helft, is opgedeeld in cellen die onderling met elkaar in contact staan. Er komt nog altijd weinig hiërarchie bij kijken. Er is geen echte baas met handlangers. Van criminele organisaties, in strafrechtelijke zin, kun je niet spreken.''
De aanpak van bedelbendes vormt in het nationaal veiligheidsplan voor 2003-2004 geen prioriteit voor de politie. Illegale immigratie en mensensmokkel zijn vandaag de belangrijke aandachtspunten. ,,Tenzij het gaat om een duidelijk geval van uitbuiting'', zegt de jonge criminoloog Gilis (26). Ook het regeerakkoord van Verhofstadt II zet mensenhandel opnieuw bovenaan het prioriteitenlijstje.
Om de uitbuiting van bedelaars te kunnen bewijzen, heb je een verklaring van een slachtoffer nodig. En ook dan hangt veel af van de omstandigheden waarin de personen aan het bedelen zijn gezet. Zijn ze met valse beloften naar hier gehaald, of onder dwang? Moet de bedelaar een deel of zelfs alles van zijn opbrengsten afstaan?
,,Laat me een duidelijk voorbeeld van exploitatie geven: iemand doet zich in Roemenië voor als een behartiger van de belangen van fysiek gehandicapten. Hij belooft de ouders dat hun gehandicapt kind hier een betere verzorging zal krijgen -- door de instorting van de economie daar zijn vele van de voorzieningen voor gehandicapten gewoon gesloten. Eventueel geeft de ronselaar de ouders geld. Zodra het kind hier is, moet het bedelen en het grootste deel of zelfs alles van de opbrengsten afstaan.''
,,Tegen zulke praktijken treden we zonder aarzelen op. Maar het is niet altijd even duidelijk. Slachtoffers zijn vaak niet bereid met de politie samen te werken, omdat zij of hun familieleden er financieel goed bij varen, al is het soms maar een beetje. Ze krijgen hier een dak boven het hoofd, voeding, kledij. Dat is dikwijls al meer dan ze in eigen land mogen verwachten. Vergeet niet dat de Roma-zigeuners vaak het slachtoffer zijn van uitsluiting of discriminatie, ook op de arbeidsmarkt. Hier bedelen is vaak de enige manier om te overleven.''
Onder de bedelaars bevinden zich ook minderjarigen. Gilis: ,,Tot drie, vier jaar zitten ze op de arm van hun moeder. Vanaf acht tot tien jaar worden ze met leeftijdsgenoten uit bedelen gestuurd. Vanaf veertien jaar zie je ze zelfs alleen op straat. Maar ze worden in de gaten gehouden door een meerderjarige die zich verdekt heeft opgesteld, al was het maar om te controleren wat de opbrengsten zijn.''
Gehandicapten laten tijdens hun bedelacties hun verminking vaak ostentatief zijn. Ze stropen bijvoorbeeld de mouwen op waardoor een geamputeerd been of arm duidelijk te zien is. Het verhaal gaat dat sommigen zichzelf verminken of door anderen verminkt worden, om nog meer medelijden van voorbijgangers op te wekken -- en zo meer geld binnen te halen. ,,Tijdens onze onderzoeken hebben we daar nog geen enkel bewijs voor gevonden.''
20/09/2003 Filip Verhoest
©Copyright De Standaard
Aanpak van bedelbendes geen politieprioriteit, tenzij er sprake is van uitbuiting
Van onze redacteur
De Brusselse politie trad afgelopen week nog maar eens op tegen enkele bedelbendes uit Oost-Europa. Twaalf bedelaars werden opgepakt en het land uitgezet. De actie veroorzaakte amper een rimpel op het wateroppervlak. ,,Bedelen is voor die mensen soms de enige manier om te overleven'', zegt commissaris Stephan Gilis van de federale politie.
Bedelen is in België sinds 1993 niet meer strafbaar. De uitgewezen bedelaars bevonden zich wel illegaal in ons land. Doorgaans zijn het Roma-zigeuners, afkomstig uit Roemenië. Ook uit de voormalige republiek Joegoslavië zakken steeds vaker bedelbendes naar deze contreien af.
De federale politie heeft er geen idee van hoeveel het er zijn, noch welke verplaatsingen ze maken. Wel stelt ze vast dat de bedelaars vooral in de grote steden opereren: Brussel uiteraard, maar ook Antwerpen en Gent, Luik, Charleroi, Bergen en Namen.
Overal waar er veel voorbijgangers zijn, zie je er bedelaars: aan warenhuizen, in de metro, bij drukke verkeerspunten. Commissaris Gilis: ,,Daar valt het meeste te verdienen. Uit ons onderzoek blijkt dat een bedelaar op een topdag tot 200 euro kan bijeengaren. Dat is een aardig bedrag, als je weet dat een dagloon in Roemenië amper 2,5 euro bedraagt.''
Bedelen bestaat in alle gradaties. Soms komen bedelaars uit vrije wil naar hier, met een toeristenvisum. Ze kunnen dan drie maanden legaal in het land verblijven. Enkelen keren na die periode terug naar hun vaderland, met de opbrengst van hun bedelacties.
Ze komen alleen of in familieverband. Maar er zitten ook georganiseerde bendes tussen. Stephan Gilis (26), van de cel mensenhandel, bestudeert de bedelbendes al enige tijd: ,,Een kwart van die bendes bestaat slechts uit één persoon, die in eigen land -- vaak onder een vals voorwendsel -- mensen ronselt om hier te komen bedelen. Het zijn solisten, die voor de hele operatie instaan: het vervoer naar hier, de huisvesting, het transport naar en van de bedelplaatsen.''
,,Een tweede kwart bestaat uit groepen van drie tot vier personen die de taken onder elkaar verdelen. Het resterende deel van de bedelbendes, de helft, is opgedeeld in cellen die onderling met elkaar in contact staan. Er komt nog altijd weinig hiërarchie bij kijken. Er is geen echte baas met handlangers. Van criminele organisaties, in strafrechtelijke zin, kun je niet spreken.''
De aanpak van bedelbendes vormt in het nationaal veiligheidsplan voor 2003-2004 geen prioriteit voor de politie. Illegale immigratie en mensensmokkel zijn vandaag de belangrijke aandachtspunten. ,,Tenzij het gaat om een duidelijk geval van uitbuiting'', zegt de jonge criminoloog Gilis (26). Ook het regeerakkoord van Verhofstadt II zet mensenhandel opnieuw bovenaan het prioriteitenlijstje.
Om de uitbuiting van bedelaars te kunnen bewijzen, heb je een verklaring van een slachtoffer nodig. En ook dan hangt veel af van de omstandigheden waarin de personen aan het bedelen zijn gezet. Zijn ze met valse beloften naar hier gehaald, of onder dwang? Moet de bedelaar een deel of zelfs alles van zijn opbrengsten afstaan?
,,Laat me een duidelijk voorbeeld van exploitatie geven: iemand doet zich in Roemenië voor als een behartiger van de belangen van fysiek gehandicapten. Hij belooft de ouders dat hun gehandicapt kind hier een betere verzorging zal krijgen -- door de instorting van de economie daar zijn vele van de voorzieningen voor gehandicapten gewoon gesloten. Eventueel geeft de ronselaar de ouders geld. Zodra het kind hier is, moet het bedelen en het grootste deel of zelfs alles van de opbrengsten afstaan.''
,,Tegen zulke praktijken treden we zonder aarzelen op. Maar het is niet altijd even duidelijk. Slachtoffers zijn vaak niet bereid met de politie samen te werken, omdat zij of hun familieleden er financieel goed bij varen, al is het soms maar een beetje. Ze krijgen hier een dak boven het hoofd, voeding, kledij. Dat is dikwijls al meer dan ze in eigen land mogen verwachten. Vergeet niet dat de Roma-zigeuners vaak het slachtoffer zijn van uitsluiting of discriminatie, ook op de arbeidsmarkt. Hier bedelen is vaak de enige manier om te overleven.''
Onder de bedelaars bevinden zich ook minderjarigen. Gilis: ,,Tot drie, vier jaar zitten ze op de arm van hun moeder. Vanaf acht tot tien jaar worden ze met leeftijdsgenoten uit bedelen gestuurd. Vanaf veertien jaar zie je ze zelfs alleen op straat. Maar ze worden in de gaten gehouden door een meerderjarige die zich verdekt heeft opgesteld, al was het maar om te controleren wat de opbrengsten zijn.''
Gehandicapten laten tijdens hun bedelacties hun verminking vaak ostentatief zijn. Ze stropen bijvoorbeeld de mouwen op waardoor een geamputeerd been of arm duidelijk te zien is. Het verhaal gaat dat sommigen zichzelf verminken of door anderen verminkt worden, om nog meer medelijden van voorbijgangers op te wekken -- en zo meer geld binnen te halen. ,,Tijdens onze onderzoeken hebben we daar nog geen enkel bewijs voor gevonden.''
20/09/2003 Filip Verhoest
©Copyright De Standaard