Jimi
23-10-03, 07:59
Moslima's moeten hoofd gebruiken
Door David Danish
De toekenning van de Nobelprijs van de Vrede aan Shirin Ebadi symboliseert de strijd in de islamitische wereld tussen modernisten en degenen die het geloof vooral zien als machtswapen.
'Onbelangrijk'. Het commentaar van de Iraanse president Khatami op de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan Shirin Ebadi spreekt boekdelen. Het onderstreept hoezeer het de ayatollahs een doorn in het oog is dat een burger van hun land, en dan ook nog eens een vrouw, de wereld wijst op hun gebrekkige staat van dienst op het gebied van mensenrechten en democratie. En dat ook nog eens in een periode dat Iran de aandacht trekt met zijn omstreden nucleaire programma.
Ebadi zegt trots te zijn op het feit dat ze een moslim is, maar ze interpreteert haar geloof op een moderne manier. Ze hamert op de noodzaak van verdraagzaamheid: ,,In de islam bestaan er geen priesters of een kerk. Als moslims zijn wij verantwoordelijk voor onze eigen daden. Het Laatste Oordeel zullen wij ondergaan als individuen. Wij zijn geen robots, dus kan niemand ons programmeren op basis van zijn specifieke religieuze interpretatie.''
Haar afkeer van de hejab, ofwel de verplichte 'zedige kleding' voor vrouwen, steekt Ebadi niet onder stoelen of banken. Het gaat hier dan ook om een symbool van islamitisch radicalisme. In Iran is de winnares van de Nobelprijs van de Vrede, net als alle vrouwen, gedwongen zich aan de hejab te houden; zo niet, dan riskeert zij een gevangenisstraf of publieke geseling.
Toen zij onlangs op het vliegveld van Teheran door duizenden aanhangsters werd onthaald, ontdeed ze zich echter van haar hoofddoek en riep zij alle Iraanse vrouwen op haar voorbeeld te volgen. ,,In plaats van moslimvrouwen te verplichten hun hoofden te bedekken, zouden wij hen moeten vragen hun hoofden te gebruiken'', zei ze. Haar afwijzing van de hejab wordt gebruikt in een campagne die door de ayatollahs beheerste media tegen haar voeren.
Ebadi is een exponent van een maatschappij waartegen de islamitische republiek sinds de stichting in 1979 sterk is gekant. Zij maakte deel uit van de tweede generatie Iraanse vrouwen die de kans kregen een universitaire opleiding te volgen. Zij werd in 1974 rechter, terwijl een vrouw als magistraat voor veel conservatieve moslims ondenkbaar is. De opkomst van vrouwelijke rechters in Iran ten tijde van de sjah was dan ook een gebeurtenis die haar weerga in de 1500-jarige geschiedenis van de islam niet kende. In het islamitische recht wordt de getuigenis van een vrouw van ondergeschikt belang geacht. Is een vrouw ongesteld, dan wordt haar getuigenis als vals beschouwd.
Ebadi's generatie voorzag Iran van zijn eerste vrouwelijke parlementsleden, ministers, gouverneurs, ambassadeurs, piloten, chirurgen en bus- en taxichauffeurs. Haar generatie was de natuurlijke vijand van het huidige bewind. Ebadi, 56 jaar en moeder van twee dochters, is vele malen gearresteerd en in elkaar geslagen. Zij is gevangengezet, onder huisarrest geplaatst, blootgesteld aan lastercampagnes. Toen ze in de beruchte gevangenis van Evin zat, kerfde ze met haar theelepel op de betonnen muur: ,,Wij zijn gevangenen van tijd en ruimte. Laten we geduldig zijn.''
De ayatollahs haten Ebadi omdat zij de duistere kanten van hun regime blootlegt. Haar opvattingen staan haaks op hun interpretatie van de islam. Deze houdt onder meer in dat de mensheid is onderverdeeld volgens een strikte waardehiërarchie. Bovenaan de ladder staan vrije moslimmannen. Op de tweede plaats komen mannelijke moslimslaven. Daarna komen vrije moslimvrouwen, gevolgd door moslimslavinnen. Dan komen mannelijke Mensen van het Boek, dat wil zeggen joden en christenen, gevolgd door vrouwelijke Mensen van het Boek. De rest van de mensheid - boeddhisten, hindoes, Bahaï enzovoorts - komt niet in het stuk voor, aangezien die niet over een 'ziel' zou beschikken. Dan Ebadi. ,,Elke vorm van discriminatie op basis van geslacht, ras of religie is een aanval op ons menszijn'', zei ze op haar eerste internationale persconferentie in Parijs.
De uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede aan Ebadi is symbolisch. Ze staat voor een ideëenoorlog die op dit moment gaande is in de islamitische wereld. Daarin staan modernisten tegenover mensen die opvattingen huldigen die stammen uit de 12de eeuw. Het is een strijd tussen hen die religie willen gebruiken als machtswapen, en hen die, zoals Ebadi, van mening zijn dat geloof een aangelegenheid is van het individu tegenover zijn of haar God.
ad.nl
Door David Danish
De toekenning van de Nobelprijs van de Vrede aan Shirin Ebadi symboliseert de strijd in de islamitische wereld tussen modernisten en degenen die het geloof vooral zien als machtswapen.
'Onbelangrijk'. Het commentaar van de Iraanse president Khatami op de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan Shirin Ebadi spreekt boekdelen. Het onderstreept hoezeer het de ayatollahs een doorn in het oog is dat een burger van hun land, en dan ook nog eens een vrouw, de wereld wijst op hun gebrekkige staat van dienst op het gebied van mensenrechten en democratie. En dat ook nog eens in een periode dat Iran de aandacht trekt met zijn omstreden nucleaire programma.
Ebadi zegt trots te zijn op het feit dat ze een moslim is, maar ze interpreteert haar geloof op een moderne manier. Ze hamert op de noodzaak van verdraagzaamheid: ,,In de islam bestaan er geen priesters of een kerk. Als moslims zijn wij verantwoordelijk voor onze eigen daden. Het Laatste Oordeel zullen wij ondergaan als individuen. Wij zijn geen robots, dus kan niemand ons programmeren op basis van zijn specifieke religieuze interpretatie.''
Haar afkeer van de hejab, ofwel de verplichte 'zedige kleding' voor vrouwen, steekt Ebadi niet onder stoelen of banken. Het gaat hier dan ook om een symbool van islamitisch radicalisme. In Iran is de winnares van de Nobelprijs van de Vrede, net als alle vrouwen, gedwongen zich aan de hejab te houden; zo niet, dan riskeert zij een gevangenisstraf of publieke geseling.
Toen zij onlangs op het vliegveld van Teheran door duizenden aanhangsters werd onthaald, ontdeed ze zich echter van haar hoofddoek en riep zij alle Iraanse vrouwen op haar voorbeeld te volgen. ,,In plaats van moslimvrouwen te verplichten hun hoofden te bedekken, zouden wij hen moeten vragen hun hoofden te gebruiken'', zei ze. Haar afwijzing van de hejab wordt gebruikt in een campagne die door de ayatollahs beheerste media tegen haar voeren.
Ebadi is een exponent van een maatschappij waartegen de islamitische republiek sinds de stichting in 1979 sterk is gekant. Zij maakte deel uit van de tweede generatie Iraanse vrouwen die de kans kregen een universitaire opleiding te volgen. Zij werd in 1974 rechter, terwijl een vrouw als magistraat voor veel conservatieve moslims ondenkbaar is. De opkomst van vrouwelijke rechters in Iran ten tijde van de sjah was dan ook een gebeurtenis die haar weerga in de 1500-jarige geschiedenis van de islam niet kende. In het islamitische recht wordt de getuigenis van een vrouw van ondergeschikt belang geacht. Is een vrouw ongesteld, dan wordt haar getuigenis als vals beschouwd.
Ebadi's generatie voorzag Iran van zijn eerste vrouwelijke parlementsleden, ministers, gouverneurs, ambassadeurs, piloten, chirurgen en bus- en taxichauffeurs. Haar generatie was de natuurlijke vijand van het huidige bewind. Ebadi, 56 jaar en moeder van twee dochters, is vele malen gearresteerd en in elkaar geslagen. Zij is gevangengezet, onder huisarrest geplaatst, blootgesteld aan lastercampagnes. Toen ze in de beruchte gevangenis van Evin zat, kerfde ze met haar theelepel op de betonnen muur: ,,Wij zijn gevangenen van tijd en ruimte. Laten we geduldig zijn.''
De ayatollahs haten Ebadi omdat zij de duistere kanten van hun regime blootlegt. Haar opvattingen staan haaks op hun interpretatie van de islam. Deze houdt onder meer in dat de mensheid is onderverdeeld volgens een strikte waardehiërarchie. Bovenaan de ladder staan vrije moslimmannen. Op de tweede plaats komen mannelijke moslimslaven. Daarna komen vrije moslimvrouwen, gevolgd door moslimslavinnen. Dan komen mannelijke Mensen van het Boek, dat wil zeggen joden en christenen, gevolgd door vrouwelijke Mensen van het Boek. De rest van de mensheid - boeddhisten, hindoes, Bahaï enzovoorts - komt niet in het stuk voor, aangezien die niet over een 'ziel' zou beschikken. Dan Ebadi. ,,Elke vorm van discriminatie op basis van geslacht, ras of religie is een aanval op ons menszijn'', zei ze op haar eerste internationale persconferentie in Parijs.
De uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede aan Ebadi is symbolisch. Ze staat voor een ideëenoorlog die op dit moment gaande is in de islamitische wereld. Daarin staan modernisten tegenover mensen die opvattingen huldigen die stammen uit de 12de eeuw. Het is een strijd tussen hen die religie willen gebruiken als machtswapen, en hen die, zoals Ebadi, van mening zijn dat geloof een aangelegenheid is van het individu tegenover zijn of haar God.
ad.nl