Marsipulami
25-10-03, 20:51
Aids-kenner Simon Rozendaal over condoomkwestie
'De Kerk heeft gelijk. Maar zijn haar ideeën haalbaar?'
De kerkelijke kritiek op het condoom is onterecht van tafel geveegd, vindt Simon Rozendaal (52), wetenschapsjournalist en schrijver van twee boeken over aids. In plaats van hoon en spot had er een serieuze discussie op gang moeten komen. "De katholieke Kerk heeft gelijk, maar ik ben het niet met haar eens."
Jan Peeters
"Ik vind de reacties op de uitlatingen van kardinaal Trujillo te weinig feitelijk, al ben ik er op zich negatief over. Het is heel goed dat hij feitelijke opmerkingen maakt. Wat ik daar goed aan vind is dat hij met argumenten komt die kloppen: het condoom is niet voor honderd procent betrouwbaar. Ik denk dat de katholieke Kerk ook gelijk heeft als zij zegt dat het verstrekken van condooms tot meer zedeloosheid leidt. Daar is in de kranten veel te weinig feitelijk op gereageerd."
Toch bent u negatief over de uitlatingen van de kardinaal?
"Ondanks alle kanttekeningen die je kunt maken bij het condoom is het de meest effectieve en ook de goedkoopste bescherming die er op dit moment tegen het aids-virus is. Ik denk dat de katholieke Kerk een zware verantwoordelijkheid op zich neemt door condooms af te wijzen.
Tegelijkertijd vind ik het goed dat Trujillo de discussie over aids-bestrijding op een hoger plan heeft willen trekken. Aan de andere kant denk ik dat de reden waarom het condoom geen honderd procent bescherming biedt tegen zaadcellen is niet omdat die door het rubber heendringen, maar door verkeerd gebruik. Dat is volgens mij ook bij het aids-virus de belangrijkste oorzaak. De grootte van de virusdeeltjes is daarbij niet van belang. Bovendien is het virus op zich helemaal niet zo besmettelijk."
De Kerk wijst seks buiten het huwelijk af en binnen het huwelijk het gebruik van anticonceptie, dus ook van het condoom. Het is een misvatting dat je van de Kerk bij buitenechtelijke seks geen anticonceptie zou mogen gebruiken.
"Als je uit principiële overwegingen seks buiten het huwelijk afwijst is dat de meest effectieve barrière tegen aids. Maar de seksuele natuur is sterk. Ik denk dat het effectiever is om te zeggen: 'Seks is voor binnen het huwelijk, maar doe het toch buiten het huwelijk, gebruik dan een condoom.'
Daarnaast zie je dat vooral in Afrika ook binnen het huwelijk overdracht van het virus plaatsvindt. Mannen zijn daar nogal promiscue. Mensen moeten dan toch een condoom kunnen gebruiken, zeker als ze hun gezin groot genoeg vinden. In die zin vind ik dat de kerk een grote verantwoordelijkheid op zich neemt."
Maar u bevestigt dat het condoom niet optimaal beschermt?
"We moeten kijken naar wat ons nu ter beschikking staat. Een vaccin zou het best zijn."
Maar het kan nog jaren duren voordat er een vaccin is...
"Dan is het condoom te verkiezen boven medicijnen om de ziekte te onderdrukken. Dat zou ook veel te veel geld kosten. Ondanks alle nadelen van het condoom kunnen er de meeste mensenlevens mee worden gered. Maar er moet nog veel meer gebeuren. En daar wordt veel te weinig op ingegaan."
In tegenstelling tot wat wordt beweerd beschermt het condoom maar matig tegen veel voorkomende geslachtsziekten als chlamydia, gonorroe, syfilis. Iemand die een of meer van deze soa's heeft is toch veel kwetsbaarder voor aids?
"Absoluut. Nogmaals; de discussie wordt niet feitelijk gevoerd. De media hebben dat nauwelijks gedaan. Het condoom is een primitieve vorm van anticonceptie. Tegen zwangerschap zijn betere alternatieven. Tegen aids niet."
Het valt mij inderdaad op dat er in de voorlichting nauwelijks onderscheid wordt gemaakt tussen anaal en vaginaal verkeer. Dat is toch een wezenlijk verschil?
"Zeker. Anaal verkeer is veel riskanter. Je mag het niet zeggen, maar de anus is er gewoon niet op gebouwd. Dan krijg je heel snel beschadigingen en daardoor ben je veel kwetsbaarder. De endeldarm is ook gericht op opname, denk maar aan de zetpil.
Ik vind dat die dingen best eens hardop gezegd mogen worden. Ook dat homoseksuelen vaker veel meer partners hebben. Dat kan tot in de honderden en soms duizenden oplopen. Dat zie je bij hetero's zelden, tenzij bij notoire hoerenlopers.
We moeten ook niet vergeten dat als je geen seks hebt met homoseksuelen, mensen uit Afrika of druggebruikers, de kans dat je in Nederland aids oploopt uiterst klein is. Zelfs als je geen condoom gebruikt."
Hoe verklaart u de aids-epidemie in Afrika?
"Als je bij een epidemie een bepaalde drempel overschrijdt gaat de verspreiding veel sneller. En natuurlijk het promiscue gedrag."
'Er bestaat een soort maatschappelijke dwang op jongeren om maar zoveel mogelijk seksueel contact te hebben'
Ik hoorde in de jaren tachtig een hulpverlener vertellen dat kinderen soms nog steeds met één naald ingeënt worden...
"Promiscue gedrag is inderdaad niet de enige oorzaak. Iemand vertelde mij dat in een ziekenhuis in Afrika, door verkeerd naaldgebruik honderden, misschien duizenden mensen met aids waren besmet."
In NRC-Handelsblad is een serie gestart over aids. Daarin wordt gezegd dat aids de middeleeuwse pestepidemieën zal overtreffen. Dat soort geluiden hoorde je eigenlijk alleen begin jaren tachtig. Bent u het ermee eens?
"Ik zie het somber in. Niet voor de mensen in het Westen, maar voor de arme mensen in arme landen. Aids is daar echt een gigantisch probleem aan het worden. Feitelijk heeft de katholieke Kerk gelijk: onthouding is het meest effectief om verspreiding van aids te voorkomen. Maar dat concept past niet meer bij deze tijd. Misschien werkte het vroeger wel."
Aids-kenner Simon Rozendaal: "Feitelijk heeft de katholieke Kerk gelijk: onthouding is het meest effectief maar dat concept past niet meer bij deze tijd."
Oeganda boekt succes
Een land dat door velen geprezen wordt voor zijn succes in de strijd tegen aids is Oeganda. Het aantal mensen met HIV is er in tien jaar gedaald van 30 naar 5 procent. Het Oegandese succes is met name verklaarbaar door de ruimte die er is voor voorlichting aan de jeugd. Daarin ligt de nadruk op onthouding van seks en partnertrouw. Anders dan in veel andere Afrikaanse landen ontkent men het bestaan van het probleem in Oeganda niet. Op scholen krijgen de jongeren voorlichting over de aard van de ziekte en de noodzaak tot seksuele onthouding. (BvdV)
Volgens Amerikaans onderzoek onder 12-19 jarigen heeft de helft van deze groep als seksuele ervaring opgedaan. Van die groep zou ruim zestig procent daar spijt van hebben.
"Dat kan ik mij goed voorstellen. Er bestaat een soort maatschappelijke dwang op jongeren om maar zoveel mogelijk seksueel contact te hebben om daarmee levenservaring op te doen. Ik denk dat seks iets bijzonders is. Als ik terugkijk op mijn eigen leven had ik liever voorzichtiger en trouwer willen zijn. Maar ik denk dat we praktisch en realistisch moeten blijven. Ik denk dat de boodschap 'seks alleen binnen het huwelijk' vandaag moeilijk over te brengen is. Zo luisterde ik destijds toch ook niet naar de waarschuwingen die ik kreeg.
Als ze het dan toch doen, laat ze dan een condoom gebruiken."
Maar dan moeten ze toch wel weten dat ze desondanks flinke risico's lopen. Op chlamydia bijvoorbeeld, waar vrouwen onvruchtbaar van kunnen worden.
"Natuurlijk. Er is heel wat te zeggen voor de argumenten die de katholieke Kerk aanvoert. Die verdienen het om serieus op in te gaan. Toch blijf ik erbij dat condooms een belangrijke bijdrage leveren ter voorkoming van het aids-virus.
Maar het stoort mij hoe gemakkelijk de opmerkingen van kardinaal Trujillo van tafel werden geveegd. Op wereldschaal vormt die Kerk een belangrijke factor. Kranten hadden erop moeten reageren met een zorgvuldige analyse van wat hij nu eigenlijk gezegd heeft. Dan kun je het nog altijd met hem oneens zijn, maar wel op basis van argumenten."
Ir. Simon Rozendaal (52), gehuwd, twee kinderen, is ruim vijftien jaar wetenschapsjournalist bij Elsevier Magazine. Daarvoor was hij tien jaar wetenschapsjournalist bij NRC-Handelsblad, waar hij het wetenschapskatern opzette. Hij schreef tien boeken, waaronder 'De jacht op een virus', Centrale uitgeverij en adviesbureau BV, 1990 ISBN 907303504X.
__________________
ABC-methode
De VN heeft in 2001 besloten een andere methode in de strijd tegen de dodelijke ziekte aids te gaan gebruiken. De aanpak waarbij het condoom als enige redmiddel gold, is overboord gezet, omdat het resultaat onvoldoende was. Daarom is er nu de zogenaamde ABC-methode: Abstain (afzien van seks), Be faithful (blijf trouw aan je partner), gebruik het Condoom als het niet anders kan. Dit besluit is zelfs tot het, vanwege zijn pleidooi voor abortus beruchte, bevolkingsfonds van de VN, UNFPA, doorgedrongen.
In het drie weken geleden verschenen jaarlijkse rapport van de UNFPA, State of the world Population 2003 wordt de ABC-aanpak aanbevolen in de strijd tegen aids. Om verdere verspreiding van aids te voorkomen is op de eerste plaats een gedragsverandering nodig door opvoeding tot kuisheid en trouw. Slechts in een huwelijk waarbij een van de partners besmet is, kan een condoom gebruikt worden.
http://www.katholieknieuwsblad.nl/actueel21/kn2104b.htm
'De Kerk heeft gelijk. Maar zijn haar ideeën haalbaar?'
De kerkelijke kritiek op het condoom is onterecht van tafel geveegd, vindt Simon Rozendaal (52), wetenschapsjournalist en schrijver van twee boeken over aids. In plaats van hoon en spot had er een serieuze discussie op gang moeten komen. "De katholieke Kerk heeft gelijk, maar ik ben het niet met haar eens."
Jan Peeters
"Ik vind de reacties op de uitlatingen van kardinaal Trujillo te weinig feitelijk, al ben ik er op zich negatief over. Het is heel goed dat hij feitelijke opmerkingen maakt. Wat ik daar goed aan vind is dat hij met argumenten komt die kloppen: het condoom is niet voor honderd procent betrouwbaar. Ik denk dat de katholieke Kerk ook gelijk heeft als zij zegt dat het verstrekken van condooms tot meer zedeloosheid leidt. Daar is in de kranten veel te weinig feitelijk op gereageerd."
Toch bent u negatief over de uitlatingen van de kardinaal?
"Ondanks alle kanttekeningen die je kunt maken bij het condoom is het de meest effectieve en ook de goedkoopste bescherming die er op dit moment tegen het aids-virus is. Ik denk dat de katholieke Kerk een zware verantwoordelijkheid op zich neemt door condooms af te wijzen.
Tegelijkertijd vind ik het goed dat Trujillo de discussie over aids-bestrijding op een hoger plan heeft willen trekken. Aan de andere kant denk ik dat de reden waarom het condoom geen honderd procent bescherming biedt tegen zaadcellen is niet omdat die door het rubber heendringen, maar door verkeerd gebruik. Dat is volgens mij ook bij het aids-virus de belangrijkste oorzaak. De grootte van de virusdeeltjes is daarbij niet van belang. Bovendien is het virus op zich helemaal niet zo besmettelijk."
De Kerk wijst seks buiten het huwelijk af en binnen het huwelijk het gebruik van anticonceptie, dus ook van het condoom. Het is een misvatting dat je van de Kerk bij buitenechtelijke seks geen anticonceptie zou mogen gebruiken.
"Als je uit principiële overwegingen seks buiten het huwelijk afwijst is dat de meest effectieve barrière tegen aids. Maar de seksuele natuur is sterk. Ik denk dat het effectiever is om te zeggen: 'Seks is voor binnen het huwelijk, maar doe het toch buiten het huwelijk, gebruik dan een condoom.'
Daarnaast zie je dat vooral in Afrika ook binnen het huwelijk overdracht van het virus plaatsvindt. Mannen zijn daar nogal promiscue. Mensen moeten dan toch een condoom kunnen gebruiken, zeker als ze hun gezin groot genoeg vinden. In die zin vind ik dat de kerk een grote verantwoordelijkheid op zich neemt."
Maar u bevestigt dat het condoom niet optimaal beschermt?
"We moeten kijken naar wat ons nu ter beschikking staat. Een vaccin zou het best zijn."
Maar het kan nog jaren duren voordat er een vaccin is...
"Dan is het condoom te verkiezen boven medicijnen om de ziekte te onderdrukken. Dat zou ook veel te veel geld kosten. Ondanks alle nadelen van het condoom kunnen er de meeste mensenlevens mee worden gered. Maar er moet nog veel meer gebeuren. En daar wordt veel te weinig op ingegaan."
In tegenstelling tot wat wordt beweerd beschermt het condoom maar matig tegen veel voorkomende geslachtsziekten als chlamydia, gonorroe, syfilis. Iemand die een of meer van deze soa's heeft is toch veel kwetsbaarder voor aids?
"Absoluut. Nogmaals; de discussie wordt niet feitelijk gevoerd. De media hebben dat nauwelijks gedaan. Het condoom is een primitieve vorm van anticonceptie. Tegen zwangerschap zijn betere alternatieven. Tegen aids niet."
Het valt mij inderdaad op dat er in de voorlichting nauwelijks onderscheid wordt gemaakt tussen anaal en vaginaal verkeer. Dat is toch een wezenlijk verschil?
"Zeker. Anaal verkeer is veel riskanter. Je mag het niet zeggen, maar de anus is er gewoon niet op gebouwd. Dan krijg je heel snel beschadigingen en daardoor ben je veel kwetsbaarder. De endeldarm is ook gericht op opname, denk maar aan de zetpil.
Ik vind dat die dingen best eens hardop gezegd mogen worden. Ook dat homoseksuelen vaker veel meer partners hebben. Dat kan tot in de honderden en soms duizenden oplopen. Dat zie je bij hetero's zelden, tenzij bij notoire hoerenlopers.
We moeten ook niet vergeten dat als je geen seks hebt met homoseksuelen, mensen uit Afrika of druggebruikers, de kans dat je in Nederland aids oploopt uiterst klein is. Zelfs als je geen condoom gebruikt."
Hoe verklaart u de aids-epidemie in Afrika?
"Als je bij een epidemie een bepaalde drempel overschrijdt gaat de verspreiding veel sneller. En natuurlijk het promiscue gedrag."
'Er bestaat een soort maatschappelijke dwang op jongeren om maar zoveel mogelijk seksueel contact te hebben'
Ik hoorde in de jaren tachtig een hulpverlener vertellen dat kinderen soms nog steeds met één naald ingeënt worden...
"Promiscue gedrag is inderdaad niet de enige oorzaak. Iemand vertelde mij dat in een ziekenhuis in Afrika, door verkeerd naaldgebruik honderden, misschien duizenden mensen met aids waren besmet."
In NRC-Handelsblad is een serie gestart over aids. Daarin wordt gezegd dat aids de middeleeuwse pestepidemieën zal overtreffen. Dat soort geluiden hoorde je eigenlijk alleen begin jaren tachtig. Bent u het ermee eens?
"Ik zie het somber in. Niet voor de mensen in het Westen, maar voor de arme mensen in arme landen. Aids is daar echt een gigantisch probleem aan het worden. Feitelijk heeft de katholieke Kerk gelijk: onthouding is het meest effectief om verspreiding van aids te voorkomen. Maar dat concept past niet meer bij deze tijd. Misschien werkte het vroeger wel."
Aids-kenner Simon Rozendaal: "Feitelijk heeft de katholieke Kerk gelijk: onthouding is het meest effectief maar dat concept past niet meer bij deze tijd."
Oeganda boekt succes
Een land dat door velen geprezen wordt voor zijn succes in de strijd tegen aids is Oeganda. Het aantal mensen met HIV is er in tien jaar gedaald van 30 naar 5 procent. Het Oegandese succes is met name verklaarbaar door de ruimte die er is voor voorlichting aan de jeugd. Daarin ligt de nadruk op onthouding van seks en partnertrouw. Anders dan in veel andere Afrikaanse landen ontkent men het bestaan van het probleem in Oeganda niet. Op scholen krijgen de jongeren voorlichting over de aard van de ziekte en de noodzaak tot seksuele onthouding. (BvdV)
Volgens Amerikaans onderzoek onder 12-19 jarigen heeft de helft van deze groep als seksuele ervaring opgedaan. Van die groep zou ruim zestig procent daar spijt van hebben.
"Dat kan ik mij goed voorstellen. Er bestaat een soort maatschappelijke dwang op jongeren om maar zoveel mogelijk seksueel contact te hebben om daarmee levenservaring op te doen. Ik denk dat seks iets bijzonders is. Als ik terugkijk op mijn eigen leven had ik liever voorzichtiger en trouwer willen zijn. Maar ik denk dat we praktisch en realistisch moeten blijven. Ik denk dat de boodschap 'seks alleen binnen het huwelijk' vandaag moeilijk over te brengen is. Zo luisterde ik destijds toch ook niet naar de waarschuwingen die ik kreeg.
Als ze het dan toch doen, laat ze dan een condoom gebruiken."
Maar dan moeten ze toch wel weten dat ze desondanks flinke risico's lopen. Op chlamydia bijvoorbeeld, waar vrouwen onvruchtbaar van kunnen worden.
"Natuurlijk. Er is heel wat te zeggen voor de argumenten die de katholieke Kerk aanvoert. Die verdienen het om serieus op in te gaan. Toch blijf ik erbij dat condooms een belangrijke bijdrage leveren ter voorkoming van het aids-virus.
Maar het stoort mij hoe gemakkelijk de opmerkingen van kardinaal Trujillo van tafel werden geveegd. Op wereldschaal vormt die Kerk een belangrijke factor. Kranten hadden erop moeten reageren met een zorgvuldige analyse van wat hij nu eigenlijk gezegd heeft. Dan kun je het nog altijd met hem oneens zijn, maar wel op basis van argumenten."
Ir. Simon Rozendaal (52), gehuwd, twee kinderen, is ruim vijftien jaar wetenschapsjournalist bij Elsevier Magazine. Daarvoor was hij tien jaar wetenschapsjournalist bij NRC-Handelsblad, waar hij het wetenschapskatern opzette. Hij schreef tien boeken, waaronder 'De jacht op een virus', Centrale uitgeverij en adviesbureau BV, 1990 ISBN 907303504X.
__________________
ABC-methode
De VN heeft in 2001 besloten een andere methode in de strijd tegen de dodelijke ziekte aids te gaan gebruiken. De aanpak waarbij het condoom als enige redmiddel gold, is overboord gezet, omdat het resultaat onvoldoende was. Daarom is er nu de zogenaamde ABC-methode: Abstain (afzien van seks), Be faithful (blijf trouw aan je partner), gebruik het Condoom als het niet anders kan. Dit besluit is zelfs tot het, vanwege zijn pleidooi voor abortus beruchte, bevolkingsfonds van de VN, UNFPA, doorgedrongen.
In het drie weken geleden verschenen jaarlijkse rapport van de UNFPA, State of the world Population 2003 wordt de ABC-aanpak aanbevolen in de strijd tegen aids. Om verdere verspreiding van aids te voorkomen is op de eerste plaats een gedragsverandering nodig door opvoeding tot kuisheid en trouw. Slechts in een huwelijk waarbij een van de partners besmet is, kan een condoom gebruikt worden.
http://www.katholieknieuwsblad.nl/actueel21/kn2104b.htm