Marsipulami
04-11-03, 00:30
Handleiding voor een discussie
BRUSSEL -- In het nieuwe politieke seizoen kan iedereen reikhalzend uitkijken naar de discussie over het migrantenstemrecht. Een overzicht van de belangrijkste argumenten pro en contra.
De discussie over het migrantenstemrecht gaat al zo'n 25 jaar mee. Ooit stond het als verworven in een regeerakkoord. Maar om de een of andere reden kwam het er nooit van.
Met de opkomst van extreem-rechts, op het einde van de jaren tachtig, verliep de discussie steeds moeilijker. Tal van historische kansen werd finaal gemist, de egelstellingen groeiden navenant.
De paarse regeerverklaring verwijst de kwestie naar het parlement. Binnen de regering staat de VLD met haar neen geïsoleerd. Met de hulp van de CDH en/of Ecolo ligt een alternatieve meerderheid mathematisch voor het grijpen. Hoewel, de verschillende voorstellen van de meerderheid (MR, PS en SP.A-Spirit) verschillen soms essentieel van elkaar (zie elders op deze pagina). Het wordt bijgevolg niet eenvoudig om alle neuzen in dezelfde richting te sturen.
Veel nieuwe argumenten vallen er tijdens het parlementaire debat niet meer te verwachten. Daarom zetten we de belangrijkste krachtlijnen op een rij.
TIEN ARGUMENTEN PRO
Gelijke plichten voor autochtonen en allochtonen betekent ook gelijke rechten. Daarom verdienen migranten uit niet-EU-landen gemeentelijk stemrecht. Volgens de voorstanders staat het gemeentelijk niveau als instelling ,,het dichtst bij de burger'' en kunnen migranten er het ,,gemakkelijkst en snelst'' bij worden betrokken.
EU-burgers kregen in 1999 gemeentelijk stemrecht. Het is dan ook logisch om dat stemrecht tot niet-EU-burgers uit te bereiden, anders wordt er een discriminatie gecreëerd.
Het EU-stemrecht bewees dat het politiek bestel niet wordt verstoord als vreemdelingen deelnemen aan verkiezingen.
Migranten van de tweede, derde en vierde generatie zijn dikwijls Belg. Het stemrecht wordt zo ontzegd aan de migranten van de eerste generatie. Zij verblijven eigenlijk al het langst in België. Voor die generatie is het om emotionele redenen moeilijk om Belg te worden.
No taxation without representation . Dit liberaal credo lag aan de basis van de oprichting van de VS. Inwoners die belastingen betalen en een beroep doen op openbare dienstverlening, onderwijs, culturele accommodatie enzovoort moeten ook het recht hebben om zich uit te spreken over de manier waarop geld wordt uitgegeven en het beleid wordt gevoerd.
Politieke participatie is een logische politieke concretisering van een sociaal-economische betrokkenheid. Het is een doeltreffende factor voor integratie. Door de participatie van allochtonen krijgt de Belgische burger ook een beter beeld van ,,de andere''.
Buitenlanders die geen stemrecht krijgen, kunnen geneigd zijn om pressiegroepen op te richten die gebaseerd zijn op een culturele, etnische of godsdienstige identiteit in plaats van zich aan te sluiten bij de ,,traditionele'' partijen.
Het toekennen van politieke rechten is niet tegenstrijdig met maar juist complementair aan het toekennen van de nationaliteit. Het stemrecht kan de nationaliteitsaanvraag versnellen.
De Europese ontwikkelingen verdringen het vraagstuk van de nationale identiteit naar de achtergrond. We evolueren naar een Europees burgerschap. We kunnen het ons niet veroorloven om een groep burgers in de kou te laten staan enkel en alleen omdat ze buiten Europa werden geboren.
Mensen die geen stemrecht hebben, worden politiek verwaarloosd. Migranten worden daarentegen meegeteld bij de berekening van het aantal gemeenteraadsleden dat moet worden verkozen. Het is bijgevolg niet meer dan logisch dat ze ook kunnen meekiezen.
TIEN ARGUMENTEN CONTRA
Wie stemrecht wil, moet eerst maar Belg worden. Met de snel-Belg-wet is zoiets in een wip gebeurd. Door de nationaliteitsverwerving bewijst een vreemdeling dat hij echt voor zijn nieuw land kiest. ,,Als ik bij u op bezoek kom, vraag ik niet na een kwartier om een schilderij op te hangen,'' luidt een boutade. Een genaturaliseerde migrant mag bovendien voor alle bestuursniveaus kiezen.
Migrantenstemrecht ontmoedigt juist de integratie. Waarom zou iemand nog de nationaliteit aanvragen en zijn integratiewil tonen als hij zomaar het stemrecht in de schoot geworpen krijgt?
De EU-burgers krijgen gemeentelijk stemrecht op basis van wederkerigheid. Belgen hebben in een EU-land ook gemeentelijk stemrecht. Dat geldt niet voor landen als Marokko of Turkije.
Onderzoek wijst uit dat de meerderheid van de Vlamingen tegen het migrantenstemrecht is. Als politieke partij kan je niet om de wil van het volk heen. Doe je dat wel dan bestaat de kans dat het Vlaams Blok alleen maar groeit.
Het is een symbolenkwestie. Het gaat over nauwelijks 120.000 potentieel stemgerechtigden (50.000 in Brussel, 45.000 in Vlaanderen en 25.000 in Wallonië). De maatregel zal niets veranderen aan de politieke verhoudingen. Als men echt begaan is met de migranten, moet er meer aandacht worden besteed aan inburgering.
Als het stemrecht er komt, is de kans groot dat de snel-Belg-wet wordt verstrengd (zeker de SP.A is hier vragende partij). Vooral Guy Verhofstadt klopt al geruime tijd -- al van voor de parlementsverkiezingen -- op deze nagel. Volgens de premier is de snel-Belg-wet zelfs progressiever dan het toekennen van migrantenstemrecht.
Migrantenstemrecht zal volgens VLD-voorzitter Karel De Gucht de score van het Vlaams Blok in Brussel de hoogte injagen. Meteen bestaat de kans dat Brussel onbestuurbaar wordt. Dit argument werd vroeger in een gevarieerde vorm aangehaald om het EU-stemrecht af te blokken. Daar zouden enkel de Franstalige partijen van profiteren, heette het. De VLD-nota over het stemrecht stipt overigens nog een ander argument aan: migranten zouden eerder geneigd zijn om op de SP.A of op Agalev te stemmen.
Omdat de gemeentewet een bevoegdheid van de deelstaten is, zou het dossier van het gemeentelijk migrantenstemrecht het best aan die deelstaten worden toegekend. Kortom, het is geen zaak voor het federale parlement.
Migrantenstemrecht is een vorm van paternalisme. Ze vertrekt van de ongelijkheid der volkeren. We vinden ons moreel superieur door stemrecht te geven aan bepaalde bevolkingsgroepen terwijl we daarvan zelf niet kunnen profiteren in die landen zelf. In de meeste Europese landen is er van migrantenstemrecht geen sprake. En waar het wel bestaat (Denemarken, Zweden, Noorwegen, Ierland en Nederland) zijn de interraciale spanningen niet verminderd.
Het migrantenstemrecht is een zaak voor intellectuele salons. De bevolking noch heel wat migrantenorganisaties liggen er wakker van.
23/09/2003 Bart Brinckman
©Copyright De Standaard
BRUSSEL -- In het nieuwe politieke seizoen kan iedereen reikhalzend uitkijken naar de discussie over het migrantenstemrecht. Een overzicht van de belangrijkste argumenten pro en contra.
De discussie over het migrantenstemrecht gaat al zo'n 25 jaar mee. Ooit stond het als verworven in een regeerakkoord. Maar om de een of andere reden kwam het er nooit van.
Met de opkomst van extreem-rechts, op het einde van de jaren tachtig, verliep de discussie steeds moeilijker. Tal van historische kansen werd finaal gemist, de egelstellingen groeiden navenant.
De paarse regeerverklaring verwijst de kwestie naar het parlement. Binnen de regering staat de VLD met haar neen geïsoleerd. Met de hulp van de CDH en/of Ecolo ligt een alternatieve meerderheid mathematisch voor het grijpen. Hoewel, de verschillende voorstellen van de meerderheid (MR, PS en SP.A-Spirit) verschillen soms essentieel van elkaar (zie elders op deze pagina). Het wordt bijgevolg niet eenvoudig om alle neuzen in dezelfde richting te sturen.
Veel nieuwe argumenten vallen er tijdens het parlementaire debat niet meer te verwachten. Daarom zetten we de belangrijkste krachtlijnen op een rij.
TIEN ARGUMENTEN PRO
Gelijke plichten voor autochtonen en allochtonen betekent ook gelijke rechten. Daarom verdienen migranten uit niet-EU-landen gemeentelijk stemrecht. Volgens de voorstanders staat het gemeentelijk niveau als instelling ,,het dichtst bij de burger'' en kunnen migranten er het ,,gemakkelijkst en snelst'' bij worden betrokken.
EU-burgers kregen in 1999 gemeentelijk stemrecht. Het is dan ook logisch om dat stemrecht tot niet-EU-burgers uit te bereiden, anders wordt er een discriminatie gecreëerd.
Het EU-stemrecht bewees dat het politiek bestel niet wordt verstoord als vreemdelingen deelnemen aan verkiezingen.
Migranten van de tweede, derde en vierde generatie zijn dikwijls Belg. Het stemrecht wordt zo ontzegd aan de migranten van de eerste generatie. Zij verblijven eigenlijk al het langst in België. Voor die generatie is het om emotionele redenen moeilijk om Belg te worden.
No taxation without representation . Dit liberaal credo lag aan de basis van de oprichting van de VS. Inwoners die belastingen betalen en een beroep doen op openbare dienstverlening, onderwijs, culturele accommodatie enzovoort moeten ook het recht hebben om zich uit te spreken over de manier waarop geld wordt uitgegeven en het beleid wordt gevoerd.
Politieke participatie is een logische politieke concretisering van een sociaal-economische betrokkenheid. Het is een doeltreffende factor voor integratie. Door de participatie van allochtonen krijgt de Belgische burger ook een beter beeld van ,,de andere''.
Buitenlanders die geen stemrecht krijgen, kunnen geneigd zijn om pressiegroepen op te richten die gebaseerd zijn op een culturele, etnische of godsdienstige identiteit in plaats van zich aan te sluiten bij de ,,traditionele'' partijen.
Het toekennen van politieke rechten is niet tegenstrijdig met maar juist complementair aan het toekennen van de nationaliteit. Het stemrecht kan de nationaliteitsaanvraag versnellen.
De Europese ontwikkelingen verdringen het vraagstuk van de nationale identiteit naar de achtergrond. We evolueren naar een Europees burgerschap. We kunnen het ons niet veroorloven om een groep burgers in de kou te laten staan enkel en alleen omdat ze buiten Europa werden geboren.
Mensen die geen stemrecht hebben, worden politiek verwaarloosd. Migranten worden daarentegen meegeteld bij de berekening van het aantal gemeenteraadsleden dat moet worden verkozen. Het is bijgevolg niet meer dan logisch dat ze ook kunnen meekiezen.
TIEN ARGUMENTEN CONTRA
Wie stemrecht wil, moet eerst maar Belg worden. Met de snel-Belg-wet is zoiets in een wip gebeurd. Door de nationaliteitsverwerving bewijst een vreemdeling dat hij echt voor zijn nieuw land kiest. ,,Als ik bij u op bezoek kom, vraag ik niet na een kwartier om een schilderij op te hangen,'' luidt een boutade. Een genaturaliseerde migrant mag bovendien voor alle bestuursniveaus kiezen.
Migrantenstemrecht ontmoedigt juist de integratie. Waarom zou iemand nog de nationaliteit aanvragen en zijn integratiewil tonen als hij zomaar het stemrecht in de schoot geworpen krijgt?
De EU-burgers krijgen gemeentelijk stemrecht op basis van wederkerigheid. Belgen hebben in een EU-land ook gemeentelijk stemrecht. Dat geldt niet voor landen als Marokko of Turkije.
Onderzoek wijst uit dat de meerderheid van de Vlamingen tegen het migrantenstemrecht is. Als politieke partij kan je niet om de wil van het volk heen. Doe je dat wel dan bestaat de kans dat het Vlaams Blok alleen maar groeit.
Het is een symbolenkwestie. Het gaat over nauwelijks 120.000 potentieel stemgerechtigden (50.000 in Brussel, 45.000 in Vlaanderen en 25.000 in Wallonië). De maatregel zal niets veranderen aan de politieke verhoudingen. Als men echt begaan is met de migranten, moet er meer aandacht worden besteed aan inburgering.
Als het stemrecht er komt, is de kans groot dat de snel-Belg-wet wordt verstrengd (zeker de SP.A is hier vragende partij). Vooral Guy Verhofstadt klopt al geruime tijd -- al van voor de parlementsverkiezingen -- op deze nagel. Volgens de premier is de snel-Belg-wet zelfs progressiever dan het toekennen van migrantenstemrecht.
Migrantenstemrecht zal volgens VLD-voorzitter Karel De Gucht de score van het Vlaams Blok in Brussel de hoogte injagen. Meteen bestaat de kans dat Brussel onbestuurbaar wordt. Dit argument werd vroeger in een gevarieerde vorm aangehaald om het EU-stemrecht af te blokken. Daar zouden enkel de Franstalige partijen van profiteren, heette het. De VLD-nota over het stemrecht stipt overigens nog een ander argument aan: migranten zouden eerder geneigd zijn om op de SP.A of op Agalev te stemmen.
Omdat de gemeentewet een bevoegdheid van de deelstaten is, zou het dossier van het gemeentelijk migrantenstemrecht het best aan die deelstaten worden toegekend. Kortom, het is geen zaak voor het federale parlement.
Migrantenstemrecht is een vorm van paternalisme. Ze vertrekt van de ongelijkheid der volkeren. We vinden ons moreel superieur door stemrecht te geven aan bepaalde bevolkingsgroepen terwijl we daarvan zelf niet kunnen profiteren in die landen zelf. In de meeste Europese landen is er van migrantenstemrecht geen sprake. En waar het wel bestaat (Denemarken, Zweden, Noorwegen, Ierland en Nederland) zijn de interraciale spanningen niet verminderd.
Het migrantenstemrecht is een zaak voor intellectuele salons. De bevolking noch heel wat migrantenorganisaties liggen er wakker van.
23/09/2003 Bart Brinckman
©Copyright De Standaard