Bekijk Volledige Versie : Multicultureel Manifest door Benzakour, Oudejans en Van Veghel
Letter en Geest, zaterdag 1 november 2003
Multicultureel Manifest
Mohammed Benzakour, Nanda Oudejans en Harald van Veghel
'Het Conservatief Manifest komt neer op repressie en discriminatie van het andere ras en de andere godsdienst en het enige wat men wil behouden is de welvaart in eigen kring: totalitair egoïsme verpakt als conservatisme.' De publicist Mohammed Benzakour en de filosofen Nanda Oudejans en Harald van Veghel reageren op het Conservatief Manifest van Bart Jan Spruyt en Michiel Visser (Letter & Geest, 18 oktober) met een Multicultureel Manifest: 'Of we het leuk vinden of niet, de multicultuur zál het toekomstige brandpunt zijn van de Europese democratie'.
Als kinderen van de Verlichting zijn we het aan onszelf verplicht om een langere gedachtegang in de plaats te stellen van de korte uitbarstingen van polemische woede die ons denken zo verlammen en ons gevangenhouden in etiketten en vijandige discussies die eerder een krijgszuchtige uniformering dan introspectie en intellectuele gedachtewisseling tot doel hebben.
De auteurs van het Conservatief Manifest doen een poging dit intellectuele parcours te bewandelen, zij het op krukken. Wie zich namelijk vergaloppeert door allereerst te beginnen met het maken van een onderscheid tussen het liberalisme en het conservatisme om vervolgens de meest onversneden liberale waarden - individuele vrijheid, de rechtsstaat, de onderzoekende geest, het eigendomsrecht, de vrije markt en de nachtwakersstaat - centraal te stellen, om dáárna volledig afstand te nemen van precies deze liberale geest, die kan moeilijk serieus genomen worden.
Toch menen wij dat er in dit land een spook rondwaart dat zich niet zomaar laat negeren. Niemand zal willen ontkennen dat door de migratiestromen van de afgelopen decennia er tal van problemen zijn ontstaan. De spanningen in de wijken waar toch al veel ernstige sociale problemen bestaan, vormen misschien wel de grootste uitdaging aan ons creatief vermogen. Niemand kan volhouden dat er onder de diverse bevolkingsgroepen verschillend wordt gedacht over de noodzaak van taalbeheersing, over de vraag of je mag stelen, mensen mag bedriegen of molesteren, en wel of niet een opleiding moet genieten. Daarvan het item maken in de 'waarden-en normendiscussie' is potsierlijk. Evenals de suggestie dat speciaal Marokkanen vanuit hun cultuur wel iets moeten hebben met criminaliteit. Ook als achteraf blijkt dat die ene Marokkaan een Tunesiër was, of dat die andere Marokkaan vergezeld was van twee rabiate Hollanders, of, nog zorgelijker, dat het onderzoek niet deugde.
In deze oneigenlijke polemiek gaat het Conservatief Manifest gedachteloos mee. Het komt neer op repressie en discriminatie van het andere ras en de andere godsdienst en het enige wat men wil behouden is de welvaart in eigen kring. Waarmee zich meteen de crux van het manifest openbaart: totalitair egoïsme verpakt als conservatisme. Een vruchtbare gedachtewisseling wordt overigens bij voorbaat onmogelijk gemaakt daar de auteurs niet verder terugblikken dan 1968 zodat hun duik in de geschiedenis meer weg heeft van pootje baden in troebel water.
Los van het a-historische karakter van het manifest (wat onder meer blijkt uit een miskenning van de waarde van religie voor de samenleving) is zij onwaarachtig op het moment dat twee volstrekt ongelijke grootheden tegenover elkaar worden uitgespeeld. Een godsdienst ('de Islam') wordt opgevoerd als antagonist tegenover een demografische en geografische entiteit ('het Westen'). Hier spreekt niet een godsdienst tot een godsdienst, maar een geseculariseerde cultuur (waarin godsdienst kennelijk geen openbare rol meer speelt) tot de islam. Deze redenatie is demagogisch omdat ze de suggestie wekt dat 'het Westen' het achterlijke stadium van de godsdienst reeds verlaten heeft, terwijl de term 'Islam' associaties oproept met een veel primitievere fase.
Van een diepe duik in de geschiedenis zou je mogen verwachten dat er tenminste wordt nagedacht over de betekenis van het christendom als cultuurstichtende kracht. Dan zouden we namelijk ontdekken dat het theater gegroeid is vanuit de liturgie, dat de scheiding tussen openbaringsgeloof en wetenschappelijk onderzoek voorbereid is aan de Middeleeuwse universiteiten, dat de beeldende kunst haar penselen heeft geoefend op bijbelse thema's en zo meer. Maar ook de moderne politieke instituties, met hun nadruk op de vrijheid van het individu kennen hun voorbereiding in de gewetensvrijheid en gewetenslast voor God in de werken van barmhartigheid.
De schrijvers van het manifest presenteren de westerse cultuur echter als godsdienstig onverschillig. Iedere verwijzing naar het christendom ontbreekt, behalve in de namen van Pax Christi en het IKV, waarvoor de subsidie 'ogenblikkelijk dient te worden stopgezet'. Hoe kan men bij deze a-historische verblinding ten aanzien van de betekenis van religie voor de cultuur komen tot een eerlijke beschouwing van de rol die godsdienst speelt voor islamieten in het alledaagse leven?
Door de eigen religieuze wortels van de westerse beschaving te negeren wordt het pad geëffend waarop het Westen (dat het achterlijke stadium van godsdienst heeft verlaten) en de islam als onverzoenbaar tegenover elkaar worden gesteld. De overtuiging dat de islam irrationeel is en geen verlichting kent is alomtegenwoordig. De gelijkstelling van de islam aan onverdraagzaamheid en fundamentalisme hoort daarbij. De werkelijkheid is echter een andere. De idee dat de islam in essentie gedragen wordt door waarden die haaks op de 'onze' staan, is vanuit alleen al historisch (laat staan theologisch) oogpunt onhoudbaar.
De traditie van verlichting en rationaliteit, de Moe'tazila, heeft de islam
reeds in de tiende eeuw gekend. De falasifa (filosofie) werd er breed bezongen en het denken was zo vrij als een jonge vogel. Grote nadruk werd er gelegd op verdraagzaamheid, humaniteit en menselijke vrijheid waarbij de Koran beschouwd werd als een dialectisch en geschapen (dus niet eeuwig) document. Dat het deze islamitische school was die Plato, Aristoteles en andere Griekse klassiekers voor het Westen openbaarde, wordt vandaag opvallend gemakkelijk over het hoofd gezien.
Deze oase van vrijmoedig denken was echter geen lang leven beschoren. Alras opende de tirannieke Abbasidische dynastie de jacht op tal van islamitische vrijdenkers. Denkers als Al Kindi en Al Chawarizimi werden vervolgd en geëxecuteerd, en hun boeken, die een directe bedreiging vormden voor de machthebbers, belandden op de brandstapel. Elk spitsvondig denken werd onmiddellijk afgedaan als 'blasfemie' en er werd een absolute islam opgelegd die volledig in dienst stond van de heerser in plaats van het volk; een stand van zaken die mutatis mutandis gehandhaafd is gebleven tot op de dag van vandaag.
Veel huidige Arabische regimes zijn niet minder dan geperverteerde, despotische (en in veel gevallen door de VS in het zadel geholpen én gehandhaafde) entiteiten die zich weliswaar uit lijfsbehoud en legitimatie als 'islamitisch' presenteren, maar zich in hun wezen en praktijk volledig hebben losgezongen van de geest van de islam. Meningsvrijheid en spiritualiteit hebben plaatsgemaakt voor orthodoxie en dogma. De geleidelijke verbanning van de 10de-eeuwse traditie van de islamitische ijtihad (interpretatie, discussie, exegese) is dan ook een grote culturele ramp.
Het pad van het reactionaire islamisme werd aldus geëffend, niet door een 'natuurlijke' ontwikkeling van de islam maar door een opeenvolging van onderdrukkende regimes, die later weer gekoloniseerd werden, beginnend met de inval van Napoleon in Egypte eind achttiende eeuw, zich voortzettend met de verovering van Noord-Afrika, overgaand in vergelijkbare ondernemingen in Vietnam, Egypte, Palestina, en, in de hele 20ste eeuw, met de strijd om olie en de strategische zeggenschap in de Golf (Irak, Syrië, Palestina, Afghanistan). Wat weer later resulteerde in dictatoriale regimes die in veel gevallen kunnen rekenen op het veilige bondgenootschap van het beschaafde Westen. Nog onlangs is de Saoedische politie massaal uitgerukt, met Amerikaanse waterkanonnen en al, om een islamitisch geïnspireerde demonstratie voor meer mensenrechten en democratie hardhandig de kop in te drukken. Het was de zoveelste uiting van repressie van de volkswil.
Terecht erkennen we dat het bewustzijn van onze tijd blijvend is veranderd door de Holocaust. Maar waarom passen we deze bewustzijnsverschuiving niet ook toe op dat wat het eeuwenlange westerse imperialisme teweeg heeft gebracht en wat Amerika en Israël nog altijd doen? Wellicht begrijpen we de houding van moslims in het algemeen en die in Nederland wonen dan stukken beter.
Geschiedenis is geschiedenis voor wie de moeite neemt haar te kennen, maar men verkiest de gemakzuchtige U-bocht: In Egypte, Syrië, en Algerije bestaat geen democratie, worden mensenrechten geschonden, hebben vrouwen minder rechten en tiert de corruptie welig. Egypte, Syrië, Algerije zijn islamitische naties, ergo: de islam is anti-democratie, anti-mensenrechten, anti-vrouwen en pro-corruptie. Dit heet de logica van het sofistische syllogisme: 'ik pas in mijn jas, mijn jas past in mijn tas dus ik pas in mijn tas.' Door de islam bewust of onbewust (in)direct te verbinden met het fundamentalisme kan men deze cultuur en godsdienst gemakkelijk afdoen als een verouderd systeem dat niet meer past in onze moderne, democratische epoche. Liever toont men beelden van schuimbekkende baardmannen die Amerikaanse en Israëlische vlaggen verbranden dan de optocht van duizenden moslimintellectuelen door de straten van Damascus en Rabat die zich tegen Rushdie's fatwa keren en oproepen tot een Democratisch Islamitisch Reveil.
Natuurlijk heeft iedereen recht op zijn eigen bevangenheid en oogkleppen, maar hoeveel rijker en waarachtiger zou de islam-discussie zijn als meer aandacht werd geschonken aan de actuele discussie in de Arabische wereld. Progressieve moslimdenkers zoals Nasr Aboe Zaid en Abed Djaberi brengen met hun boeken miljoenen moslimjongeren van Jordanië tot Marokko in contact met een islam die openheid en individuele meningsvorming als onmisbaar deel van zijn traditie beschouwt. Beroemde islamitische feministes als Nawal El Sadawi en Fatima Mernissi gebruiken de koran als stok om de patriarchale, tribale en machistische praktijken mee te slaan. Dat kunnen we ons hier nauwelijks meer voorstellen. De winnares van de Nobelprijs voor de Vrede, de Iranese juriste Shirin Ebadi zei bij haar onderscheiding dat ze 'als moslim probeert de democratie en mensenrechten te verdedigen'. En welke Nederlandse stukjesschrijver heeft het onlangs gepresenteerde VN-rapport Arab Human Development Report 2003 behandeld, waarin tal van Arabische intellectuelen en wetenschappers hun hoop uitspreken op verbetering van de Arabische wereld 'op basis van de kracht van de islam - voorzover die niet politiek wordt gebruikt of misbruikt - en de lange beschavingsgeschiedenis van de Arabische wereld, die juist bloeide toen zij zich openstelde voor invloeden van buitenaf'?
In plaats van dergelijke wapenfeiten op hun merites te beoordelen, zwelgt men liever in een inflatoir en naar binnen gekeerd geleuter over een vermeend superieur Westen. Ondertussen heeft de gedachte van het multiculturele drama algemeen postgevat, terwijl elke loslippige amateur-imam of losgeslagen Marokkaanse tasjesdief gretig aangegrepen wordt als bewijs voor het multiculturele failliet. Met een Oost-Indische doofheid overigens die aan het kolderieke grenst. Want toen op 7 oktober de Onderwijsinspectie de resultaten van haar onderzoek naar islamitisch scholen (in de algemene opinievorming aangestipt als 'broeinesten van terrorisme') presenteerde, waaruit bleek dat tijdens de godsdienstlessen zaken worden gedoceerd die allesbehalve in strijd zijn met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat, was het oorverdovend stil in monocultureel opinieland.
De vraag is fundamenteler: is alle ellende begonnen met migratie of is alle ellende begonnen toen de mens zijn land ging begrenzen? Rousseau had het juist gezien toen hij opmerkte: ,,De ware grondlegger van de burgerlijke maatschappij was hij die als eerste een stuk grond omheinde, zich verstoutte te zeggen 'dit is van mij', en onnozelaars trof die hem geloofden. Hoeveel misdaden, oorlogen, moordpartijen, ellende en verschrikkingen zou het mensengeslacht niet bespaard zijn gebleven als iemand toen de palen had uitgerukt of de grachten dichtgegooid en zijn medemens had toegeroepen: 'luister niet naar deze bedrieger; jullie zijn verloren als jullie vergeten dat de vruchten van de aarde van iedereen zijn en de aarde van niemand is.'' Maar de geschiedenis kent haar eigen wetten, en deze wetten hebben zich weinig van Rousseau aangetrokken. Territorium, openbare ruimte, cultuur, identiteit, oost, west, het zijn duizelingwekkende containerbegrippen geworden. Alles past erin. Wat behoort jou toe, wat behoort mij toe? Wat is goed, wat is fout?
De verbijsterende eenvoud waarmee daarover gedacht wordt blijkt onder meer uit de roep om integratie te vervangen door assimilatie en de Nederlandse identiteit als onomstotelijk uitgangspunt te nemen. In de herrie over identiteiten is er nauwelijks nog oor voor de tegenspraken die dit kabaal oplevert. Zo wordt een identiteit opgeworpen als uitgangspunt, als fundament dat tal van assimilatiegrepen vergt van de zogenoemde culturele anderen, echter zonder rekening te houden met de culturele en religieuze identificaties van die anderen die hen maken tot wie ze zijn. Anderzijds worden juist déze identificaties uitvergroot en opgeblazen op het moment dat alle hier aanwezige (sub)culturen met hun specifieke problemen worden geïdentificeerd. Het probleem is uiteraard dat het spreken in termen van massieve identiteiten (de allochtonen, de vrouwen, de moslims, de Antillianen) de complexiteit en pluraliteit van de werkelijkheid ruw toedekt. Als vanzelf wordt elk lid van een groep gereduceerd tot de voor die groep kenmerkende praktijken en eigenschappen, zonder rekening te houden met de mogelijkheid van zelfbepaling als ultieme consequentie van de individuele vrijheid. De vreemdeling wordt enerzijds vastgespijkerd op de waarden en eigenaardigheden die hem van de 'Nederlandse cultuur' af zouden zonderen, om hem vervolgens het recht op die waarden en eigenaardigheden te ontnemen. Berooid als een man zonder eigenschappen blijft hij dan achter. Hier wringt de schoen. De complexiteit van identiteiten is nu precies dat je er nooit aan voorbij kan gaan dat iemand, bij voorbeeld, Griek is, maar dat je hem tegelijkertijd nooit tot zijn Griek-zijn kan reduceren. Of zoals een Joodse schrijver ooit treffend zei: spreek me niet aan als Jood, maar vergeet nooit dat ik Jood ben.
Uit vrees voor de islamisering van onze cultuur, aldus het Conservatief Manifest, moet een onmiddellijk einde komen aan immigratie en is er voor asielzoekers geen plaats meer in de Nederlandse samenleving. Maar integratie en immigratie zijn twee verschillende vraagstukken. Het toelaten van asielzoekers is niet afhankelijk van de situatie in Nederland, maar van wat zich buiten onze grenzen afspeelt: de verre wereld waar politiek, sociaal, religieus, etnisch, economisch en seksueel geweld het leven van alledag teistert, als gevolg van een sociaal-politieke toestand waarvan de kiem niet zelden is gelegd door de beschaafde kolonialist. De tegenwerping dat uit hoofde van nationale soevereiniteit een land het recht heeft te bepalen wie het binnen laat (alleen mensen die 'nuttig' zijn, zegt het Conservatief Manifest), negeert de uitzondering op dit recht: namelijk de plicht vluchtelingen op te vangen. De stelling dat internationale verdragen opgezegd moeten worden als zij een dergelijk restrictief toelatingsbeleid tegenwerken is een curieuze positie in het betoog dat zegt de westerse beschaving te verdedigen. Is niet een van de kernwaarden van die beschaving vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, welke belichaamd wordt door het recht op (tijdelijk) asiel? Wanneer we ons houden aan algemeen aanvaarde principes, zoals vrijheid, rechtsbescherming van de persoon en zijn waardigheid, die door een ieder geëerbiedigd moeten worden, dan is bescherming bieden aan vluchtelingen uit landen waar die waarden niet aanvaard zijn niet enkel een morele, maar vooral een voorbeeldige verplichting.
Meer en meer echter groeit het verlangen dat met één mond wordt gesproken, en scharen velen zich achter één mening, één identiteit, waardoor de menselijke pluraliteit - die zich uitspreekt in een koor van stemmen - monddood wordt gemaakt. Ziehier de paradox van de monoculturalisten: enerzijds steken zij de loftrompet op het individu, anderzijds beseffen zij niet dat hun sterk uniformerende gedachtegoed (één taal, één geschiedenis, één volk, één land, één loyaliteit) de uniciteit van het individu onbarmhartig de nek omdraait. Jawel, men is voor vrijheid van meningsuiting, zeker, maar niet voor iemand die er anders over denkt. De niet aflatende verkettering van de mondige moslimdemocraat Dyab Abou Jahjah en zijn AEL is hiervan een uitstekend voorbeeld. En toen de Amsterdamse wethouder Rob Oudkerk zich liet ontvallen dat ouders die hun kinderen niets over 4 mei of de Holocaust meegeven, gekort moesten worden op hun kinderbijslag, wist hij niet welke aanval hij pleegde op de rechtsstatelijke soevereiniteit.
Wanneer de menselijke pluraliteit het zwijgen wordt opgelegd, bevinden we ons politiek in donkere tijden. Het licht van de rede en morele sensitiviteit dooft uit en het gesprek verstomt in een verblinding van onbehagen, angst en haat: het monoculturele drama in volle glorie.
Wie zegt eigenlijk dat het aanvaarden en verdedigen van de Nederlandse identiteit, van de waarden en betekenissen waarmee wij ons sinds lang identificeren, noodzakelijk moet leiden tot uitsluiting of verwerping van andere waardebelevingen? Wie opteert voor universalisme zal verdedigen dat een kritische moraal uit naam van universele waarden een culturele traditie mag open- en afbreken. Immers, als alle culturen gelijk zouden zijn, hoe zou men dan nog clitoridectomie, kannibalisme, polygamie en het verstoten van onvruchtbare vrouwen kunnen veroordelen? De universalisten verwijten de relativisten dat zij onderworpenheid aan en gevangenschap in een cultuur vieren en in naam van gelijkheid de gruwelijkste wandaden toestaan. Aan de andere kant wordt de universalisten verweten dat zij blind zijn voor het onderscheid tussen universele beginselen enerzijds en hun inbedding in een historische context anderzijds. Zij loochenen met andere woorden dat deze beginselen altijd doordrenkt zijn van een specifieke culturele inhoud, die superieur wordt geacht aan andere, redeloze, obscure culturen.
En welke weerslag dat heeft kunnen we zien aan de wijze waarop de (moslim)migrant sluipenderwijs beroofd wordt van zijn meest elementaire mensenrechten. Historica Anne Pek (de Volkskrant, 4 maart jl.) vatte dat mooi samen: 'We ontzeggen ze het recht op lichamelijke integriteit (we moeten ze fouilleren!), op vrijheid van kennis (we moeten hun godsdienstlessen controleren!), op vrijheid van geloof (we willen geen hoofddoekjes en nieuwe moskeeën!), op vrijheid van liefde (we willen geen buitenlandse bruidegoms en bruiden!), op vrijheid van taal (weg met het Onderwijs in Allochtone Levende Talen, ze moeten alleen Nederlands spreken!).' Ziet: lichaam, kennis, geloof, liefde, taal - waar draait het in dit vrolijke leven nog méér om?
Zeker, blind cultuurrelativisme houdt slecht stand. Maar etnocentrische navelstaarderij houdt zoniet nóg minder stand, niet op de laatste plaats omdat zij vrijwel altijd leidt tot verstoring van de democratie. Of zoals de te vroeg overleden Edward Said opmerkte: 'Je moet andere dingen hebben om van te genieten en over na te denken dan alleen jezelf en je eigen domein, en die andere dingen zijn veel meer respect waard dan zelfverheerlijking en onkritische zelfwaardering.'
Niettemin bestaat er een derde weg. In plaats van één identiteit op te werpen als fundament, kunnen wij onze identiteit en beschaving verdedigen onder aanvaarding van het toevallige en onvoltooide karakter ervan. Dit besef waarborgt een openheid van waaruit contact met andere waardebelevingen mogelijk wordt. De Leuvense conservatieve filosoof Herman de Dijn noemt dit de weg van het open particularisme. Het is vanuit de eigen, culturele bepaaldheid dat het mogelijk is om met een ander, die een andere moedertaal heeft en een andere religie aanhangt, in gesprek te gaan. Volgens De Dijn heeft conservatisme niets uitstaande met een nostalgisch hang naar het verleden, maar veeleer met een aanvaarding van het bestaande. Nu de culturele implicaties van migratie een feit zijn, namelijk dat migranten meer hebben meegebracht dan couscous en kebab, komt het aan op een 'politiek van erkenning'. Een erkenning waarbij gelijkheid voor de wet geen punt van discussie is maar een vanzelfsprekendheid. Want natuurlijk is kannibalisme verwerpelijk en zal degene die zijn medeburger in stukken snijdt en likkebaardend oppeuzelt voor de rechter dienen te verschijnen; en natuurlijk staat het Nederlandse strafrecht niet toe dat een jong Somalisch meisje met een scheermesje van haar meest edele orgaandelen beroofd wordt, etc.
Deze erkenning gaat verder dan de gedachte dat mensen gelijkheid voor de wet eisen, ze verlangt ook naar erkenning van hun verschillen. En daarom kan de enige werkbare eis tot aanpassing een wettelijke zijn, en nimmer een culturele. 'Want tot welke godsdienst men ook behoort', schreef de grondlegger van de trias politica, 'zodra men uitgaat van een godsdienst, kan men niet anders dan er tevens van uitgaan dat God de mensen liefheeft; hij sticht immers een godsdienst om hen gelukkig te maken, en als hij de mensen liefheeft, kan men er zeker van zijn dat men hem behaagt door de mensen eveneens lief te hebben, dat wil zeggen door jegens hen alle plichten van goedheid en menselijkheid te vervullen en de wetten waaraan men onderworpen is niet te schenden.' De mens is, in navolging van David Hume, een wezen van het hart dat voor zijn bestaan erkenning verlangt in zijn identificatie met bepaalde waarden en betekenissen.
Een politiek van erkenning vraagt dus om het gesprek. In plaats van de ander te vangen in een imaginair beeld dat wij van hem creëren (achterlijk, onverdraagzaam, fundamentalistisch) moet een begin gemaakt worden met luisteren. Luisteren naar hoe de wereld in al haar duizelingwekkende verscheidenheid voor die ander verschijnt, luisteren met de kracht van een onbevangen verbeelding.
De vraag die ons uiteindelijk uitdaagt luidt: hoe ver reikt de nieuwe methode van inburgering? Wat zijn de onbedoelde gevolgen van een wellicht goedbedoeld idee? Wie een open samenleving wil in een steeds grenzelozer wereld, zal niet alleen moeten nadenken over de voorwaarden van inburgering, maar ook over de grenzen ervan. Of we het leuk vinden of niet, de multicultuur zál het toekomstige brandpunt zijn van de Europese democratie, en elke politieke of sociale kracht die daaraan afbreuk doet, zal het onvermijdelijke tegendeel uitlokken: segregatie; afkering en afsplitsing, in sociaal, psychologisch, cultureel, religieus opzicht, en vaak gaan die dingen samen. In Frankrijk, waar de overheid sinds jaar en dag de weinig heilzaam gebleken Jacobijnse traditie van assimilatie op immigranten toepaste, lijkt voetstoots een nieuw inzicht te ontstaan. Steeds vaker gaan stemmen op om economische integratie toch maar boven culturele assimilatie te stellen. Des te ironischer is het dan om te constateren dat terwijl dit voortschrijdende inzicht de Franse regering aanmoedigt de etnische arbeidsregistratie en positieve discriminatie nóg effectiever te maken, ons kabinet besloten heeft om er in 2004 mee te stoppen. De niet bepaald softe minister van Binnenlandse Zaken, Nicolas Sarkozy, blijkt er alle begrip voor te hebben dat de vijf miljoen moslims het Franse integratiemodel hebben verworpen. 'Want', zo stelt hij in de Volkskrant van 25 oktober, 'het grondbeginsel van de republiek - gelijkheid - is niet op hen toegepast. We hebben een desastreuze politiek van urbanisatie gevoerd.' Het is niet moeilijk voorstelbaar dat wie economisch uitgesloten wordt, terughoudend is in het betonen van culturele loyaliteit aan zijn nieuwe vaderland. Geen gelijke rechten, dan ook geen gelijke plichten, zo luidt onvermijdelijk het Franse moslimantwoord. Waar we ons dus voor moeten hoeden is een vooruitgang in omgekeerde richting, een genezing van het soort waarover die oude Perzische heelmeester zei: 'mijn patiënt is overleden, maar hij was helemaal koortsvrij.'
De ruimte waarin het verschil in waardebeleving gestalte kan krijgen, is niet de plaatselijke bibliotheek waar in exotische sfeer een informatie-avond wordt georganiseerd. Het is in de publieke ruimte waar de politieke strijd zich afspeelt. Dat betekent dat aan een ieder een politieke stem gegeven wordt. Niet uit correctheid, maar uit democratische plicht. Dat betekent een breuk met de gewoonte een Marokkaan alleen dan in de studio's uit te nodigen zodra het gaat over de Marokkaanse snotneusjes, dat betekent een breuk met de zogenaamde 'representatieve gremia' waarin uitsluitend Ali alibi's figureren, dat betekent een breuk met het integratiedebat waarin de islam pavloviaans gereduceerd wordt tot een homofoob hoofddoekgeloof, dat betekent, kortom, een breuk met het kolonialistische rudiment een allochtoon aan te zien uitsluitend als Allochtoon. Het is dit kleine denken van de kleine burgerman dat de etnische emancipatie te lang in een wurggreep heeft gehouden.
Het heeft er alle schijn van dat de opmars van het monoculturalisme een spastische manifestatie is van een verbitterd gevoerde verdedigingsslag tegen het doordringen van een zinderende realiteit in het menselijke bewustzijn. Deze spasme moeten we zien te overwinnen, met als enig wapen: het verstand. Want wie de progressieve liberale democratie wil verdedigen tegen de dreiging van een hoog ommuurd eilandenrijk zal preciezer moeten nadenken over de grenzen en grondslagen van die democratie; grondslagen die zich van oudsher laten omschrijven als vrij, open, pluralistisch, heterogeen. Alleen dan zal zich de kracht openbaren van de Verlichtingstraditie: een institutionele, organische samenleving die met politieke realiteitszin afhankelijkheden, voorkeuren, smaken én belevingen fijntjes op elkaar afstemt. Het monoculturele drama dat zich vandaag lijkt te voltrekken is de grootste bedreiging voor deze kostbare maar kwetsbare Verlichtingstraditie. En daarmee voor de maatschappelijke vrede.
Een heel interessant artikel. Ik vraag mij af wat voor reacties het heeft logemaakt.
Er stond vanmorgen een interview in de Volkskrant met de woordvoerder van die denktank die dat 'conservatief manifest' heeft uitgegeven. Het komt er gewoon op neer dat ze de oorlog verklaren aan de Islam, het borduurt verder op ideeen verspreidt door Bernard Lewis en de filosofische achtergrond komt onder meer van Leo Strauss. Wat ze in feite voorstaan is zeer beperkende vrijheid, waarbij burgers mogen doen wat ze willen zolang ze zich maar aanpassen aan de morele etiketten voorgeschreven door de elite.
Dit zijn mensen die de angst voor Islam gebruiken om hun eigen agenda te pushen, via de methode van Strauss, het creeeren van een in principe ongrijpbare vijand. Dit zijn mensen die als de ene vijand verslagen is een volgende vijand kiezen. Waar dat nu Islam is, in de toekomst kan dat vanalles zijn, Rusland, Europa, Homofilie, je kunt het zo gek niet bedenken. Dit met als doel een semi-liberaal fascisme te creeeren.
Als het goed is staat er vandaag in de Trouw een reactie op bovenstaand Manifest.... Iemand abonnee?
Ron Haleber
08-11-03, 17:27
Geplaatst door Waterval
Als het goed is staat er vandaag in de Trouw een reactie op bovenstaand Manifest.... Iemand abonnee?
Jammer Waterval, niemand op deze site bleek op Trouw geabonneerd te zijn.
Daarom betaalde Ramzi 1.20 euro om dit artikel op onze site te zetten.
Dus aan jou nu de beurt! Zijn verwijt van Hollandse gierigheid sloeg namelijk op dat deel van jouw identiteit waar wij samen zo'n geanimeerd gesprek over hadden.... Want Ramzi kan zich als Marokaan heel goed voorstellen dat iemand wiens eer te grabbel wordt gegooid door allerlei overspannen en gefrusteerde lieden, geen donaties doet, ook al is het maar één euro.
Ik had het artikel al een week, dus mijn dank ditmaal namens de prikkers, gulle Ramzi!
Geplaatst door Ron Haleber
Jamer Waterval niemand op deze site bleek op Trouw geabonneerd te zijn.
Daarom betaalde Ramzi 1.20 euro om dit artikel op onze site te zetten.
Dus aan jou nu de beurt! Zijn verwijt van Hollandse gierigheid sloeg namelijk op dat deel van jouw identiteit waar wij samen zo'n geanimeerd gesprek over hadden.... Want Ramzi kan zich als Marokaan heel goed voorstellen dat iemand wiens eer te grabbel wordt gegooid door allerlei overspannen en gefrusteerde lieden, geen donaties doet, ook al is het maar één euro.
Ik had het artikel al, dus mijn dank ditmaal namens de prikkers, gulle Ramzi!
:haha: Blijkbaar ben ik geintegreerder dan Ramzi ... :p
Ron Haleber
08-11-03, 17:42
Geplaatst door Waterval
:haha: Blijkbaar ben ik geintegreerder dan Ramzi ... :p
Ramzi is toch voor 100% Marokkaan gebleven, dat blijkt uit al zijn reacties! Waterval als je die andere 50% van je nu maar echt Marokkaans houdt! Anders wordt je een bounty...!
Geplaatst door Ron Haleber
Ramzi is toch voor 100% Marokkaan gebleven, dat blijkt uit al zijn reacties! Waterval als je die andere 50% van je nu maar echt Marokkaans houdt! Anders wordt je een bounty...!
Ron Haleber
08-11-03, 18:12
Geplaatst door Waterval
Gnostiek is zoiets moois....
Waterval, dit ontgaat me effe... Ik weet wel dat gnostici, dualisten, de volgelingen van Mani niet erg getapt waren bij de eerste moslims... Harchaoui heeft al geconstateerd dat veel Marokkanen lijden aan schizofrenie... Doe al het mogelijke om er aan te ontkomen. Leer dat van Maarten, die is deze week al Napoleon geworden...!
Wel van harte gefeliciteerd dat Angkor je nu terzijde staat! Je zult je samen met hem veel beter op je gemak voelen tussen al die niet geïntegreerde Marokkanen...!
Angkor, het is mij op straffe van een ban verboden je bij je eigen naam te feliciteren, maar wat doet het er toe nu je terug bent...!
D. S., dus namens Dave20 en ook mijzelf: Proficiat! Wanneer vieren we het in café Angkor in de Molukkenstraat...?
Kom anders vrijdag a.s. 16.45 even langs op de iftar van de Turken en Marokkanen in het Karrewiel! Je zult van mij geen last hebben. want ditmaal wordt de toespraak niet door mij maar door de Palestijn Hamza gehouden (die bajes-imam met pensioen).
Ik nodig je zowel namens de Turken, waarvan ik bestuurslid ben - als namens mijn Marokkaanse vrienden van harte uit...! Om zes uur komt er nog een Marokkaanse band "hamama" (de vredesduif, erg op jou toepasselijk, dus speciaal ter ere van jou). Neem Waterval in elk geval mee!
Geplaatst door Ron Haleber
Waterval, dit ontgaat me effe... Ik weet wel dat gnostici, dualisten, de volgelingen van Mani niet erg getapt waren bij de eerste moslims...
Ik wist ook niet precies wat ik ermee bedoelde, maar dat zal vast nog wel komen inchaAllah.
Harchaoui heeft al geconstateerd dat veel Marokkanen lijden aan schizofrenie... Doe al het mogelijke om er aan te ontkomen. Leer dat van Maarten, die is deze week al Napoleon geworden...!
Wat is er erg aan schizofrinie, mijn vader noemt het gewoon dubbel op je hoede zijn... :argwaan:
Wel van harte gefeliciteerd dat Angkor je nu terzijde staat! Je zult je samen met hem veel beter op je gemak voelen tussen al die niet geïntegreerde Marokkanen...!
Weet je Ron, ik voel me nog minder op mijn gemak tussen Nederlanders dan met niet - geintegreerde Mgharba..
Angkor, het is mij op straffe van een ban verboden je bij je eigen naam te feliciteren, maar wat doet het er toe nu je terug bent...!
D. S., dus namens Dave20 en ook mijzelf: Proficiat! Wanneer vieren we het in café Angkor in de Molukkenstraat...?
Hier ontgaat mij iets.....?
Kom anders vrijdag a.s. 16.45 even langs op de iftar van de Turken en Marokkanen in het Karrewiel! Je zult van mij geen last hebben. want ditmaal wordt de toespraak niet door mij maar door de Palestijn Hamza gehouden (die bajes-imam met pensioen).
Ik nodig je zowel namens de Turken, waarvan ik bestuurslid ben - als namens mijn Marokkaanse vrienden van harte uit...! Om zes uur komt er nog een Marokkaanse band "hamama" (de vredesduif, erg op jou toepasselijk, dus speciaal ter ere van jou). Neem Waterval in elk geval mee!
Marcel Deijl wilde me niet hebben in zijn boevenest..
Ron Haleber
09-11-03, 07:27
Geplaatst door Waterval
Ik wist ook niet precies wat ik ermee bedoelde, maar dat zal vast nog wel komen inchaAllah.
Gnosticisme: In Iran wonen nog veel aanhangers van Zarathustra - die behoren tot de "religies van het boek". Maar die hebben het niet makkelijk en ze zijn nu oa. veel als balling te vinden in Scandinavië...
Bij deze dualisten is het kwaad een zelfstandig principe tegenover Allah als het goede. Voor monotheisten dus niet geaccepteerd.
Geplaatst door Waterval
Wat is er erg aan schizofrinie, mijn vader noemt het gewoon dubbel op je hoede zijn... :argwaan:
Ik noemde je al een duidelijk voorbeeld... Ik hoop dus dat je niet zonder je collega's te raadplegen overal brieven namens je bestuur gaat rondsturen..
Geplaatst door Waterval
Weet je Ron, ik voel me nog minder op mijn gemak tussen Nederlanders dan met niet - geintegreerde Mgharba..
Als je je met die aardige D.S. niet op je gemak voelt als mod, dan moet je je nog ff 10% meer integreren...!
Geplaatst door Waterval
Hier ontgaat mij iets.....?
Als intelligent speurder in de lijn van de heer S. Holmes moet ik deduceren dat op jouw vergadering dinsdag jongstleden het lid Z.H. zich over mij beklaagd heeft dat ik hem niet bij het onuitspreekbaar alias van zijn autonummer aanspreek maar bij zijn echte naam. Dit is een punt geworden waaraan ik moet voldoen om hier te mogen blijven.
Dat is voor mij wat onwennig en bureaucratisch, een nadeel van de In Nederland zo betreurenswaardig oprukkende eis tot integratie.
Zo spreek ik een zekere Marokkaanse ambassadeur al sinds zijn studententijd nog steeds aan met "Zouzou". Volgens de burgerlijke stand heet hij in Marokko Zoubaïr, maar ik gaf hem naar oud Marokkaans gebruik deze bijnaam. Je weet, vaak noemt men zijn vrienden Stito (als hij klein is), Soussi naar de streek waar hij vandaan komt, etc.
Een andere vriend van me die wat slechthorend is, gaf ik om praktische redenen de naam "Pipo". Want als ik zijn echte naam Mustapha op de boulevard in Tanger of Fes roep, dan kijken er 20 Marokkanen om behalve de mijne... En het beter verstaanbare "Pipo" herkent hij direct...
De naam Angkor. ik heb me daar lang over verbaasd tot ik in het gelijknamige café bij mij in de buurt binnenstapte. ik denk dat Angkor zijn naam aan dit café ontleende...?
Geplaatst door Waterval
Marcel Deijl wilde me niet hebben in zijn boevenest..
Nu begrijp ik waarom je in Zeeburg geïntereseerd bent. Wij hebben die zaal gehuurd namens ons bestuur, dus o.a. Fatima Elatik die ook wel langs zal komen, en die Deijl zal dus niets in te brengen hebben met wie wij daar allemaal willen ontvangen!
Ey, het waren er drie reacties gisteren in Trouw! Gaan jullie ze nog plaatsen of nie... :confused:
En wie gaat het eerste manifest plaatsen? Conservatief Manifest heet het...
Yallah plaatsen die handel!
Ps: zou het n idee zijn als stichting Maroc.nl n abonnement neemt op alle kranten?
Trouw, Letter en Geest, zaterdag 8 november 2003
De geslotenheid van een onverlichte bunker
door August Hans den Boef
August Hans den Boef is auteur van 'Nederland seculier!' (Van Gennep, 14,90 euro)
'In het Multicultureel Manifest worden op de mest van onverwerkte frustraties en het stro van politiek correct masochisme giftige paddestoelen gekweekt, perverteringen van het werk van boeiende auteurs als Edward Said of integere wetenschappers als Nasr Abou Zaid', vindt August Hans den Boef.
Mohammed Benzakour, Nanda Oudejans en Harald van Veghel gebruiken het Conservatief Manifest van Bart Jan Spruyt en Michiel Visser als niet meer dan een aanleiding voor een zoveelste pleidooi voor hun versie van de multiculturele samenleving. Met de bekende praatjes die we al jaren horen: een onbeholpen mengelmoes van commentaar op actuele gebeurtenissen en sweeping statements in het jargon dat we kennen uit gender- en migrantenstudies en aanpalend gefilosofeer, het afgezaagde gegoochel met begrippen als identiteit, instituties en globalisering.
Zij het in een nieuwe, angstaanjagende toonzetting. Dezelfde hoge, extreem verongelijkte toon waarmee bijvoorbeeld Benzakour eist dat zijn woonplaats de historische straatnaam Turk verandert (zie hiervoor zijn column in Contrast van 30 oktober), terwijl de reëel bestaande Turkse straatbewoners desgevraagd geen enkel bezwaar tegen de naam blijken te hebben.
In deze litanie zijn media slechts gericht op incidenten, belichten ze louter de negatieve kanten van de 'multiculturele' samenleving. Autochtone Nederlanders weten niets van de islam. De Verlichting in de islam vond duizend jaar geleden al plaats. De problemen in de grote steden komen door discriminatie en uitsluiting en boze moslims hebben dus groot gelijk dat ze zich tot niets verplicht voelen.
Tekenend is het bagatelliseren van het buitenproportionele gedrag van de groep jonge, criminele dégénérés met een Marokkaanse achtergrond en de lof voor de Libanese Belg Dyab Abou Jahjah, leider van de Arabisch-Europese Liga die racistische ideeën verspreidt en haat zaait, en arabisering van de Nederlandse moslims en autonome islamitische buurten in de steden voorstaat.
Het ergerlijkst is de goedkope, hypocriete aanval op het generaliseren van moslims door autochtone Nederlanders (over de attitude van Chinezen, Surinamers en Antillianen tegenover moslims hoor je de Benza-kours nooit): 'Als vanzelf wordt elk lid van een groep gereduceerd tot voor die groep kenmerkende praktijken en eigenschappen, zonder rekening te houden met de mogelijkheid van zelfbepaling als ultieme consequentie van de individuele vrijheid.'
Deze uitspraak is hypocriet omdat de groepen waarover Benzakour c.s. spreken, zich kenmerken door een collectivistische, contextgevoelige cultuur (men trekt zich zeer veel aan van familie en andere omgeving), in tegenstelling tot de urbane cultuur van autochtonen die gekenmerkt wordt door individualisme en een geringe contextgevoeligheid. Een cultuur die bijvoorbeeld 'respect' eist voor de groep, terwijl de urbane cultuur louter individuele prestaties respecteert. Het is exact het type cultuur dat de individuele ambities van moslimmeisjes frustreert, volgens een recente publicatie van het Siswo ('Een ander succes. De keuzes van Marokkaanse meisjes'). Want die collectivistische, contextgevoelige cultuur beperkt uiteraard in sterke mate 'de mogelijkheid van zelfbepaling als ultieme consequentie van de individuele vrijheid'.
Als Benzakour c.s. werkelijk menen wat ze stellen, zouden ze dus de geringe mogelijkheid moeten aanvallen die islamitische individuen als die Marokkaanse meisjes hebben binnen monoreligieuze, mono-etnische subculturen. Een aanval op de verstikkende sociale controle, op de onderdrukking van vrouwen, kinderen en homoseksuelen, op de importhuwelijken, waarbij de partner meestal ook door de familie is uitgezocht, op de extreme endogamie, op de grote omvang van gezinnen, op het verbod voor moslimvrouwen om met een niet-moslimman te trouwen.
Benzakour c.s. spreken daarentegen in het kader van de door de familie bekokstoofde importhuwelijken over 'liefdes die moslims worden misgund'; en ze zijn juist positief over monoreligieuze, mono-etnische omgevingen. Op die islamitische nestwarmte zijn blanke Nederlanders jaloers, heeft Benzakour elders wel eens beweerd. Conform de bovengenoemde stellingname zou het Multicultureel Manifest ook Job Cohens strategie van integratie via de moskee moeten bestrijden. Maar die zullen ze zo te zien nu juist als een honorering van de 'diversiteit' beschouwen.
De problematische situatie van allochtonen in achterstandswijken is niet zozeer het product van autochtone uitsluiting, zoals Benzakour c.s. beweren, maar vooral ook van andere factoren. Er zijn immers in de grote steden grote groepen migranten terechtgekomen die ook in hun land van herkomst als achterstandsgroepen golden. Vervolgens zijn ze gegroeid, door gezinshereniging, importhuwelijken en hoge geboorteaantallen, maar ook door illegale aanwas, waardoor in extreem korte tijd het aanzien van hele stadswijken veranderde.
Die achterstand die telkens met een nieuwe aanwas wordt versterkt, dat is de belangrijkste oorzaak van de problemen. De overheid had daarop eerder en alerter kunnen reageren, maar de vraag is met welke instrumenten? De voor de hand liggende instrumenten worden door Benzakour c.s. immers bij voorbaat verketterd als vormen van discriminatie.
Van de significant lage islamitische participatie in onderwijs (kwalitatief) en arbeid (kwantitatief) leiden de auteurs van het Multicultureel Manifest de aandacht af met de bekende mythe dat een gediplomeerde Marokkaan, die de taal perfect beheerst, geen baan kan krijgen. Er bestaat echter geen enkel betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek - ook het rapport van het Verwey-Jonker Instituut rept er niet van - waaruit blijkt dat bij gelijke geschiktheid een Marokkaanse sollicitant stelselmatig moet wijken voor een autochtone Nederlander. Daarentegen bestaat veel informatie over bedrijven en instellingen die - vaak puur uit eigenbelang - hun best doen om allochtone medewerkers aan te trekken. Ik weet zelf al te goed uit het hbo-onderwijs dat een diploma nog niet altijd ook de benodigde sociale en communicatieve vaardigheden garandeert, en evenmin een goede taalbeheersing. Daarom worden overal in Nederland wervers getraind in 'multiculturele communicatie'. Het vigerende voorkeursbeleid werkt wellicht nog onvoldoende, maar het is een gotspe om te beweren dat het tegendeel, namelijk discriminatie, de boventoon voert.
En dan hebben we de islam. Nederland, zeker de urbane samenleving, verkeert in een postreligieuze fase, in die zin dat godsdienst geen dominante rol meer speelt in de openbare ruimte, dat in de beslotenheid van woning en gebedsruimte allerlei verschillende religies en levensbeschouwingen bestaan en dat ook voor de minderheid die een religieuze identiteit bezit, die godsdienst geen primaire rol speelt in de omgang met anderen. De auteurs van het Multicultureel Manifest kunnen dat betreuren, maar het blijft een gegeven.
Hun obligate verwijzing naar het feit dat in vroeger eeuwen iedereen tot een religieuze organisatie behoorde en derhalve allerlei ontwikkelingen als de Verlichting voortkomen uit godsdienstige tradities is gemakkelijk te bestrijden met het argument dat al die ontwikkelingen ooit zijn bevochten op diezelfde religieuze organisaties en dat de protagonisten van die vernieuwingen dat vaak met hun leven moesten bekopen.
In een postreligieuze samenleving is dan ook geen sprake van een autochtone monocultuur, laat staan van 'het monoculturele drama' waarover Benzakour c.s. durven te schreeuwen. Het ontbreken van zo'n monocultuur is - genoegzaam bekend - juist het probleem voor degenen als onze premier die graag 'Nederlandse normen en waarden' willen verdedigen.
Het is voor laaggeschoolde plattelanders uit een religieuze en etnische monocultuur uiteraard verwarrend als zij terechtkomen in een postreligieuze samenleving die bovendien hoge eisen stelt aan opleiding en taalbeheersing en tal van impliciete codes hanteert. Zeker als ze een religie aanhangen die op haar beurt eist dat de gelovige een ingewikkelde serie regels in het dagelijks leven volgt. Enige compassie met hen is dan ook geboden, maar daarnaast ook overheidsbeleid dat er alles aan doet om opleiding en taalbeheersing te verhogen en via inburgeringscursussen de impliciete codes duidelijk maakt. En stimuleert dat zij zo vroeg mogelijk met de diversiteit van de Nederlandse samenleving worden geconfronteerd. Vooral ook de illusie vernietigt dat de vrijheid van meningsuiting en van godsdienst die de Nederlandse wet waarborgt - en in zekere mate ook het continueren van de dorpscultuur uit het land van herkomst faciliteert - een garantie is voor een succesvolle inburgeringsstrategie.
Dat is heel wat anders dan de AEL en de auteurs van het Multicultureel Manifest betogen. Zij exploiteren de onvrede over de sociaal-economische situatie van Nederlandse moslims juist door het voeden van die illusie. Zij beweren dat er geen achterstand bestaat, maar slechts achterstelling, uitsluiting, discriminatie en racisme, louter ingegeven door een afkeer van de islam. Merkwaardig dan toch hoeveel moslims afkomstig uit de sociaal-economische middengroepen deze problemen naar eigen zeggen niet ontmoeten. Tel je zegeningen, zou je denken, als je over deze succesvolle rolmodellen beschikt. Doch Benzakour en zijn geestverwanten reageren precies omgekeerd, noemen deze moslims smalend 'bounty's' en verwerpen in een aan doodsangst grenzende vrees voor assimilatie allerlei individuele integratiestrategieën die kenmerkend zijn voor de middengroepen. Door de 'achterstands-islam' in Nederland en de praktijken daarvan te verdedigen en zelfs als norm te hanteren, maken het Multicultureel Manifest en de AEL deze religie inderdaad tot een blokkade voor de integratie en emancipatie van individuele moslims.
Hun niet al te verborgen agenda houdt bovendien een arabisering in van de Nederlandse moslims. Een proces dat niet alleen de talige achtergrond - Berbers, Turken, Koerden, Perzen, noem maar op - van Nederlandse islamieten beledigt, maar ook allerlei nationale en regionale gewoonten. Ach, een Arabische monocultuur van Nederland tot Indonesië is kennelijk ook een vorm van globalisering.
Benzakour, die zich als pro-Arabische moslim dikwijls op de rand van antisemitisme beweegt, pleegt zich dan ook smalend uit te laten over Berbers, zoals op 26 juni in Contrast. Het was de tijd dat jonge, Berberse Nederlanders zich teweerstelden tegen de arabiseringsideologie van de AEL. Benza-kour spreekt over 'verstokte Berbers die nog steeds denken dat Abdelkrim oorlog aan het voeren is met de Spanjaarden'.
Ter informatie. De Berbers kwamen in 1912 onder Spaans protectoraat, versloegen onder Abdelkrim echter in 1921 het leger en riepen vervolgens de Republiek van het Rif uit. Die heeft maar liefst vier jaar bestaan, tot een gezamenlijk Frans-Spaanse legermacht daaraan een einde maakte. Het gebied bleef tamelijk autonoom, maar vanaf 1956 heeft het centrale gezag in Marokko de cultuur proberen te vernietigen, met name door een arabiseringsproces. D t bewind is het waartegen Berbers tot op de huidige dag hun cultuur verdedigen, al heeft de nieuwe koning hun recentelijk iets meer rechten verleend.
Er staan veel onjuistheden in het Multicultureel Manifest - Abou Jahjah is niet algemeen verketterd, universiteiten en hogescholen bijvoorbeeld legden dit jaar een aan geilheid grenzend verlangen aan de dag om sprekers van het AEL in hun gebouwen te halen - maar de geïnteresseerde Trouw-lezer zal die zelf al hebben opgemerkt.
Door de wereldvreemde ontkenningen en de extremistische afwijzing van assimilatie en aanpassing ademt het Multicultureel Manifest de geslotenheid van een onverlichte bunker. Naar buiten spuit het geschut vuur. Daarbinnen worden op de mest van onverwerkte frustraties en het stro van politiek correct masochisme giftige paddestoelen gekweekt, perverteringen van het werk van boeiende auteurs als Edward Said of integere wetenschappers als Nasr Abou Zaid. Tot een totaal misplaatste, en bedreigende analyse van de Nederlandse samenleving. Ik voel mij hierdoor inderdaad geïntimideerd. Voor het eerst in de discussie over de multi-etnische samenleving.
Copyright: Boef, Hans den
Trouw, Letter en Geest, zaterdag 8 november 2003
Nederland heeft genoeg geluisterd
door Nausicaa Marbe
'Het conservatisme verwerpt de politieke correctheid, het multiculturalisme en het waardenrelativisme', schreven Bart Jan Spruyt en Michiel Visser in hun Conservatief Manifest (Letter & Geest, 18 oktober). Vorige week reageerden Mohammed Benzakour, Nanda Oudejans en Harald van Veghel met een Multicultureel Manifest: 'Of we het leuk vinden of niet, de multicultuur zal het toekomstige brandpunt zijn van de Europese democratie'. Op de volgende pagina ziet CDA-senator en hoogleraar politieke filosofie Henk Woldring het Conservatief Manifest als 'een ondermijning van ons cultureel erfgoed'. Op pagina 33 voelt August Hans den Boef zich geïntimideerd door het Multicultureel Manifest dat 'de geslotenheid van een onverlichte bunker ademt'. Op deze pagina reageert Nausicaa Marbe eveneens op het Multicultureel Manifest: 'Nederland doet niets anders dan luisteren. Het wordt tijd dat het, nu het nog kan, naar zichzelf leert luisteren. Naar zijn verloren stem, of zijn oude koor van vóór de jongste multiculturele klankenkakofonie. Als Nederland zijn stem niet hervindt, maakt het geen kans in het eigen multiculturele debat.'
Vorige week zaterdag, spitsuur in de supermarkt. Achter een kassa zit Marije die over mijn hoofd heen naar haar collega's roept: 'Jongens, als we effe onze koffiepauze doorschuiven, dan kan Fatima nu gaan liggen, want die doet aan de ramadan.' Fatima riposteert: 'Nee joh, laat Sharon eerst: die moet kolven.'
Nog geen uur later lijkt de dialoog in de supermarkt onwerkelijk. Ik heb inmiddels Trouw gelezen en weet dat Nederland dergelijke multiculturele uitspattingen niet toelaat. Uit het Multicultureel Manifest vernam ik dat er een nieuw spook door Nederland waart: dat van het monoculturalisme. Ik lees over 'monocultureel opinieland' en dat hier 'de (moslim)migrant sluipenderwijs beroofd wordt van zijn meest elementaire mensenrechten'. Fatima, Marije en Sharon voerden kennelijk een absurdistisch toneelstukje op.
De auteurs van het Multicultureel Manifest - 'publicist' Mohammed Benzakour en de Tilburgse filosofen Nanda Oudejans en Harald van Veghel - beoogden een aanval op het Conservatief Manifest dat een week eerder in Trouw verscheen: een rechts antwoord op de crisis in Nederland ondertekend door Bart Jan Spruyt en Michiel Visser van de Edmund Burke stichting. De conservatieve kritiek op sommige aspecten van de islam wordt in het Multicultureel Manifest kwaadwillig gereduceerd tot pure xenofobie, tot een racistische oproep tot 'één volk, één land, één loyaliteit'. Een zinsnede die nergens in het Conservatief Manifest te vinden is.
Het manifest van Benzakour c.s. is een verhitte jacht op het monoculturele spook. Dat hun overigens ontglipt, omdat het niet bestaat. Het huidige Nederland een 'monocultuur' noemen, is behalve bespottelijk ook beledigend. We lezen: 'Meer en meer groeit het verlangen dat met één mond wordt gesproken, en scharen velen zich achter één mening, één identiteit, waardoor menselijke pluraliteit monddood wordt gemaakt. ' Hoe die uniforme identiteit eruitziet en wat die eenduidige mening inhoudt, wordt niet uitgelegd. In plaats daarvan openen de multiculturalisten de aanval op de gretigheid waarmee de Verlichting tegenwoordig tegenover de levenslessen van de islam worden gesteld.
Maar dat er tegenwoordig gehamerd wordt op de levenslessen van West-Europese democratieën, is geen revival van racisme, maar een prille poging om te komen tot een Europese consensus tegen dictatoriale ideeën. Hameren op universele waarden betekent geen minachting voor de islam, maar vrijheid voor iedereen. Je moet blind, dom of kwaadwillend zijn om vol te houden dat het culturele klimaat in Nederland onderdrukking van welk geloof dan ook in de hand werkt.
De multiculturalisten schotelen ons een bizarre herinterpretatie van de geschiedenis van de islam voor, die erop neerkomt dat Napoleon de hoofdverantwoordelijke is voor het islamfundamentalisme. Ofwel: in de tiende eeuw kende de islam een verlichting, maar aan deze traditie van interpretatie en discussie is een eind gemaakt door tirannieke dynastieën. Het reactionaire islamisme dat daarop volgde is bevorderd door de kolonisatie door het Westen, om te beginnen met Napoleon in Egypte.
Voor het gemak vergeten Benzakour, Oudejans en Van Veghel dat wat kolonisatie betreft ook de islam zijn legers de wereld in stuurde. Zo kende Zuidoost-Europa een eeuwenlange Ottomaanse overheersing. Zo'n betreurenswaardig slachtoffer als de multiculturalisten ons willen doen geloven, is de islam dus nooit geweest. En zo is de islamitische wereld door Europeanen ook nooit gezien. Alle religieuze en militaire spanningen ten spijt, was er wederzijdse nieuwsgierigheid tussen de christenen en de moslims: ze bestudeerden elkaars werelden intens. Het stemt droevig dat juist de ondertekenaars van een multicultureel manifest censuur plegen op de geschiedenis van de culturen die ze willen beschermen.
Toch wil ik ze op één punt gelijk geven. 'Hoeveel rijker en waarachtiger zou de islam-discussie zijn als meer aandacht werd geschonken aan de actuele discussie in de Arabische wereld', schrijven ze. 'Progressieve moslimdenkers zoals Nasr Abou Zaid en Abed Djaberi brengen met hun boeken miljoenen moslimjongeren van Jordanië tot Marokko in contact met een islam die openheid en individuele meningsvorming als onmisbaar deel van zijn traditie beschouwt.'
Wijze woorden. Hoeveel waardevoller zou ook dit manifest zijn geweest, als het in plaats van rancuneuze gedachtekronkels, een overzicht van de progressieve ontwikkelingen binnen de islam had gegeven. Want wie zijn Abou Zaid en Abed Djaberi in dit betoog nu anders dan namen om mee te strooien? Waarom ontsluit het multiculturele trio niet, ter verheffing van ons 'monocultureel opinieland', de ideeënwereld van erudiete en eigenzinnige moslims die met nuance en brille een onverwacht licht over de multiculturele betrekkingen kunnen laten schijnen? En bovenal: waar blijven deze fijnzinnige ideologen in Nederland? Elke keer als de discussie over de islam oplaait, zijn we aangewezen op de koraninterpretatie van een minderjarig hoofddoekje dat in Rondom Tien vooral over Nederlanders schuimbekt. Of op het ingezonden brief-gegrom van een theoloog aan een vergeten universiteit die ons vermanend uitlegt dat Nederland en Marokko in wezen even tribaal zijn. Het wachten is op een moslim die onze veronderstelde monoculturele verbeelding niet aanvalt, maar verleidt.
Intussen trakteren de vaderlandse media ons wederom op Abou Jahjah. Onlangs herrees hij nog bij Nova na een voor zijn doen lange mediastilte, om zijn pas verschenen autobiografie te presenteren. Het toeval wilde dat in dezelfde week de bepaald onrooskleurige resultaten van decennialang onderzoek naar Marokkaanse jeugdcriminelen werden gepresenteerd. Abou Jahjah verklaarde ze meteen ongeldig en onwaar. Tegenover hem een verbouwereerde Jeroen Pauw die zich kennelijk op een confronterende gedachtewisseling had verheugd, maar dat helemaal niet aankon. Wat Pauw ook zei, Jahjah bleef het ontkennen. En dan mag Nederland niet klagen over de islamitische ontkenningscultuur!
Als de AEL-leider aan bod komt in het Multicultureel Manifest raakt de gedachtegang helemaal uit het lood. Jahjah wordt daarin opgevoerd als bewijs dat de vrijheid van meningsuiting die we in Nederland denken te hebben, een misverstand is: 'Jawel, men is voor vrijheid van meningsuiting, zeker, maar niet voor iemand die anders denkt. De niet aflatende verkettering van de mondige moslimdemocraat Dyab Abou Jahjah en zijn AEL is hiervan een uitstekend voorbeeld.' Over auteur Nanda Oudejans heb ik gelezen dat ze cum laude afgestudeerd is op Heidegger. Zou het een fenomenologische gril zijn dat ze haar handtekening zet onder een stuk waarin vrijheid van meningsuiting geïnterpreteerd wordt als verbod op kritiek?
Verder lezend in het Multicultureel Manifest blijf ik de indruk houden dat ik met een wolf in schaapskleren te maken heb. Het gevoel dat ik iets lees wat er niet staat, wijt ik aan de publicist Mohammed Benzakour. Van hem herinner ik me columns en opiniestukken die haaks staan op wat hij bij deze gelegenheid in Trouw beweert.
Ik ken hem als een auteur die niet zelden ten prooi valt aan erotische fantasieën. Kort na 11 september schrijft hij in De Groene Amsterdammer over zijn onverzadigbare sologenoegen om de videobanden met de aanslagen op de Twin Towers af te spelen. Over deze massamoord spreekt hij zo: 'Het leek alsof de fantasie, de kunst, de erotiek de weerzinwekkende werkelijkheid de baas waren, zodat mijn ogen nog slechts in staat waren om twee langwerpige voorwerpen te ontwaren. Voorwerpen die gepenetreerd werden zo diep dat het een lieve lust was. Het eerste van voren, het andere via de achterkant.' Pikant is ook, verderop in het stuk, zijn vergelijking van Osama bin Laden met een schaamhaar: 'Maar als Bin Laden al achter deze terreurdaad zit, is hij niet de wortel, net zomin als de islam - in essentie een uiterst vreedzame godsdienst - dat is. Bin Laden is slechts een haartje aan die wortel. Er zijn duizenden Bin Ladens, er zijn duizenden haartjes aan diezelfde grote peen.'
Zodra Benzakour in datzelfde stuk zijn wellustige vocabulaire laat voor wat het is, bedient hij zich van generaliseringen: 'In Arabische ogen loopt het Westen al decennialang meedogenloos over de cultuur en de waarden van de islam heen.' Volgt een analyse van het moslimterrorisme dat Benzakour ons presenteert als de logische reactie van elke Arabier met gezond verstand op Amerikaanse misdaden in de wereld. Terwijl hij toen alle moslims over één kam schoor, hekelt hij dezelfde praktijk nu in Trouw: 'Als vanzelf wordt elk lid van een groep gereduceerd tot de voor die groep kenmerkende praktijken en eigenschappen.'
Als het om de typering van vrouwen gaat, ontbreekt bij Benzakour iedere nuance. In een pleidooi voor de sluier plaatste hij ooit de Arabische vrouw als volgt tegenover haar westerse - dús inferieure - seksegenote: 'Hoe opwindender zijn de lonkende gazellenogen van het gesluierde gelaat, dan het naakte vertoon van haar slijmerige, onwelriekende liefdesgleuf?'
Nóg erger dan vrouwen zijn voor deze troubadour van de terroristische penetratie de Amerikanen. Over hun volksaard kent Benzakour geen twijfels. Daarom rept hij in zijn column in de Volkskrant van 26 januari 2003 over 'de moordzuchtige ziel van het Amerikaanse volk'. Of deze woorden ook echt de zijne zijn, blijft de vraag: in deze column schreef Benzakour nogal wat over uit een stuk van een journalist van De Groene Amsterdammer. Plagiaat waardoor hij zijn column verloor.
Feit blijft dat Benzakour aan één woord genoeg denkt te hebben om hele bevolkingsgroepen te typeren. Een praktijk die hij in Trouw opeens stellig bestrijdt: 'In plaats van de ander te vangen in een imaginair beeld dat wij van hem creëren, moet een begin worden gemaakt met luisteren.' Alweer een raad die hij zelf niet opvolgt. Zo schreef hij in een opiniestuk in NRC Handelsblad (22 januari 2003) dat in het nieuwe multiculturele debat 'geen plek meer is voor hielenlikkers, huichelaars en droog-kloten'. Daarna volgden nog veel stukken van zijn hand waarin hij de hielen van Abou Jahjah likte.
Deze liefhebber van gesluierde gazellenogen zal grote moeite hebben zijn multicultureel pleidooi in Trouw te rijmen met zijn afkeer van integratie. In een interview dat hij in maart dit jaar aan Het Parool gaf, lezen we: 'Ik ben het van harte eens met wat ik tot dusver van de AEL weet. De liga is vóór integratie op sociaal-economisch gebied, maar tegen culturele integratie of assimilatie.'
De vraag rijst of hier behalve een multiculturalist, ook niet een multipele persoonlijkheid aan het woord is. Want de pleitbezorger van een cultureel moslimeilandje in Het Parool, presenteert zich in Trouw als iemand die 'de progressieve liberale democratie wil verdedigen tegen de dreiging van een hoog ommuurd eilandenrijk'.
Wat wil deze fan van harige wortels en grote penen met zijn manifest? We lezen: 'Een breuk met het kolonialistische rudiment een allochtoon aan te zien uitsluitend als Allochtoon.' Een moeilijke klus, zolang de allochtoon die culturele integratie weigert, zichzélf uitsluitend als allochtoon blijft zien. Moeten we hem anders zien dan hij wil zijn? Wat we ook zullen doen, het zal niet mogen baten. De diagnose die het Multicultureel Manifest voor de malaise in pluri-etnisch Nederland stelt, geeft weinig hoop: 'Het is dit kleine denken van het kleine burgerschap dat de etnische emancipatie te lang in een wurggreep heeft gehouden.' Voor alle duidelijkheid: de miljoenen buitenlanders die al decennialang uit alle windstreken naar Nederland komen in de verwachting hier een paradijs aan te treffen, worden meteen door de monoculturele knuppel het purgatorium van de Hollandse onverdraagzaamheid ingeslagen. En daar wachten ze nog steeds.
Waarop wachten ze eigenlijk? Op het moment dat Nederland naar hen gaat luisteren, beweert het Multicultureel Manifest. Maar luistert poldermodel-Nederland niet al decennialang? Nederland doet niets anders. Het heeft naar de gastarbeider geluisterd en naar de sociale werker die hem bijstond. Het heeft naar tal van volksaarden geluisterd en de integratie met behoud van eigen cultuur uitgevonden. Het heeft naar de vreemde woorden geluisterd en het onderwijs in eigen taal in het leven geroepen. Nederland heeft naar alle mogelijke belangenverenigingen en maatschappelijke organisaties van allochtonen geluisterd, naar de makers van integratiebeleid, naar de successen en de mislukkingen daarvan, en nog steeds luistert een pas in het leven geroepen commissie naar hetzelfde verhaal. Nederland luistert naar wat de Marokkaanse jeunesse dorée zoal te zeggen heeft: van de efficiëntie van de Holocaust tot die heel enge homoseksualiteit. Nederland luistert bovendien ook naar eigen overgeleverde waarden van fatsoen en verstand, en voorkomt dat scholen of moskeeën, waar joden en andere ongelovigen als varkens en duivels worden afgeschilderd, gesloten worden. Uit liefde voor het vrije woord.
Nederland heeft zo lang zo intensief geluisterd, dat het geen misdaad mag heten als het scherpe gehoor van weleer nu misschien wat versleten is. Het wordt tijd dat Nederland, nu het nog kan, naar zichzelf leert luisteren. Naar zijn verloren stem, of zijn oude koor van vóór de jongste multiculturele klankenkakofonie. Hebben de hardst schreeuwende nieuwkomers daar zo de pest over in? Blijven multiculturalisten waarschuwen voor een 'monocultureel drama'? Tant pis. Als Nederland zijn stem niet hervindt, maakt het geen kans in het eigen multiculturele debat.
Copyright: Marbe, Nausicaa
De derde reactie reageerde niet op het multiculturele manifest, maar het conservatieve manifest.
Het multiculturele manifest is zelf ook niet echt een manifest, maar meer een reactie op dat conservatieve manifest (eerlijk gezegd vond ik het multi-manifest zwaar tegenvallen omdat het eigenlijk niet veel meer was dan "zij hebben ongelijk", waar bij men de positie van de tegenpartij ook nog eens verkeerd weergaf. En, met alle respect, het conservatief manifest was al zo beroerd dat ik niet gedacht dat dat mogelijk was ...)
Het is mij een compleet raadsel hoe men multiculturisme kan verwerpen. Dit moeten zeer begrensde mensen zijn, immers hoe kan je de openheid van huidige wereld nu multicultureliteit afwijzen. Een unicultuur in een land creeeren, zou gewoon betekenen dat je jezelf afsluit, niet alleen de fysieke grenzen, maar ook informatie zal je dan moeten begrenzen, immers het zal maar gebeuren dat Islam via het internet wordt geimporteerd of andere cultuuruitingen die men niet bevalt. Het zijn gewoon sovjet praktijken.
Geplaatst door lennart
Het is mij een compleet raadsel hoe men multiculturisme kan verwerpen. Dit moeten zeer begrensde mensen zijn, immers hoe kan je de openheid van huidige wereld nu multicultureliteit afwijzen. Een unicultuur in een land creeeren, zou gewoon betekenen dat je jezelf afsluit, niet alleen de fysieke grenzen, maar ook informatie zal je dan moeten begrenzen, immers het zal maar gebeuren dat Islam via het internet wordt geimporteerd of andere cultuuruitingen die men niet bevalt. Het zijn gewoon sovjet praktijken. Een unicultuur (monocultuur) kan alleen bestaan in isolatie ... en zelfs daar slechts heel zelden. Je vergelijkt hier dan ook verschillende dingen.
Een multiculturele samenleving wordt ook niet afgewezen, maar wel aspekten van de ideologische onderbouwing. (Hoewel ik wel kwijt wil dat geen van de teksten manifesten en reacties uitblinken in klare taal of uitgewerkte ideëen ....)
Mensen die multiculturisme verwerpen die willen toch gewoon een monocultuur.
Tenzij het verwerpen van multicultuur natuurlijk gewoon een handig slogan is om de ware agenda te verhullen: de strijd tegen Islam.
Burke Stichting: Moslims bedreiging voor ons land
BURKE STICHTING PLEIT IN MANIFEST VOOR STOP OP IMMIGRATIE EN VOOR DISTRICTENSTELSEL
DEN HAAG - De aanwezigheid van 1 miljoen moslims in Nederland zorgt voor grote sociale spanningen en voor groeiend wantrouwen. Een etnische stammenstrijd tussen Marokkanen, Turken en Antillianen moet worden voorkomen door verdere immigratie met alle beschikbare middelen tegen te gaan.
Dat stelt de Edmund Burke Stichting in een manifest dat Donderdagavond wordt gepresenteerd. Het is opgesteld door directeur B. J. Spruyt en bestuurslid M. Visser. De achterban heeft volgens het bestuur behoefte aan een concrete vertaling van het conservatieve gedachtegoed.
Als het aan de Burke Stichting ligt, kan de zwaar gesubsidieerde asiel- en multikul-industrie haar deuren sluiten. De immigratie dient vrijwel geheel te worden stopgezet. Opvang van echte politieke vluchtelingen kan in de regio plaatsvinden.
Ook voor huwelijksmigratie en gezinshereniging is geen plaats. Het is onaanvaardbaar en onverdeeld negatief voor Nederland dat zon 80 procent van de hier geboren moslims met een geïmporteerde partner uit Turkije en Marokko trouwt, en dit moet naar Deens model vrijwel onmogelijk worden gemaakt, aldus het manifest.
De aanwezigheid van een snel toenemend islamitisch bevolkingsdeel noemt de Burke Stichting een uitdaging van het allerhoogste niveau. Uitgangspunt daarbij is dat de westerse beschaving van alle culturen tot nu toe de beste is gebleken.
Het manifest pleit verder voor een ander kiesstelsel: een meerderheidsstelsel in combinatie met een districtenstelsel. Dat zal leiden tot het uiteenvallen van de Tweede Kamer in twee blokken: links en rechts. De minister-president dient bij voorkeur rechtstreeks door de bevolking gekozen te worden. Zo moet er een einde komen aan het huidige systeem, waarbij het partijbelang volgens de Burke Stichting gaat boven het algemeen belang. Geen wonder dat intelligente, energieke, ambitieuze, natuurlijke leiders de Nederlandse politiek mijden en dat vooral grijze muizen de Tweede Kamer bevolken.
Het ontwerp van de nieuwe Europese grondwet maakt volgens het manifest voor de zoveelste keer duidelijk dat de EU zich wil ontwikkelen tot een eenheidsstaat, waarin de plaats van politieke verantwoordelijkheid onverbiddelijk van de lidstaten naar de Brusselse zelfbenoemde elites verschuift.
Kwalijk vindt de Burke Stichting het dat de Nederlandse bevolking geen enkele inbreng had en heeft bij fundamentele beslissingen zoals het afschaffen van de eigen munteenheid en andere belangrijke attributen van de Nederlandse soevereiniteit. Hoewel de stichting geen voorstander is van de directe democratie, wordt een uitzondering gemaakt voor zwaarwegende kwesties in het kader van de Europese eenwording. Daarom eisen de conservatieven referenda niet alleen over de tekst van de Europese grondwet maar ook en alsnog over de euro.
Op subsidiegebied stelt het conservatief manifest dat in principe de regel dient te gelden: Wat geen steun heeft in de samenleving, heeft ook geen bestaansrecht. Daarom geen euro (of gulden?) meer voor organisaties zoals VluchtelingenWerk Nederland, Pax Christi, Novib, Greenpeace en het IKV. De recente maatregelen van minister Hoogervorst vindt de Burke Stichting lang niet ver genoeg gaan. Ingrijpende gevolgen staan ook uitkeringstrekkers te wachten: zij dienen volgens het manifest werk te verrichten voor de overheid, bijvoorbeeld in de plantsoendienst.
De overheid moet geleidelijk een groot aantal taken afstoten. Dat dient gepaard te gaan met een evenredige verlaging van de lastendruk totdat de overheid een redelijke omvang heeft bereikt van wellicht 20 procent van het bbp in plaats van meer dan 50 procent nu.
Bron: Reformatorisch Dagblad
Conservaief Manifest (29 blz) is in het geheel te vinden op:
http://www.burkestichting.nl/content/nl/conservatisme/publicaties/pamflet_zw.pdf
Van dit soort types valt meer te duchten dan van een Michiel Smit.
Ik las in een interview met een van de schrijvers van dit manifest dat ze ook pleiten voor afschaffing van het homohuwelijk omdat dit 'tegennatuurlijk' zou zijn. Verder wat jaren vijftig gelul over het gezin als hoeksteen van de samenleving, vrouwen die zich weer volledig moeten storten op hun opvoedkundige taak. De schrijver van dat stuk komt notabene zelf uit een gebroken zin en zijn vrouw heeft een full-time baan.
Geplaatst door lennart
Mensen die multiculturisme verwerpen die willen toch gewoon een monocultuur.
Tenzij het verwerpen van multicultuur natuurlijk gewoon een handig slogan is om de ware agenda te verhullen: de strijd tegen Islam. dan neem je dus aan dat al "het niet-moslim" in Nederland één culturele monoliet is ... ik zou dat niet voor mijn rekening nemen ... en ik denk maar heel weinigen in Europa ... Je kunt beginnen over de algemene "westerse cultuur", die vol sub-culturen zit ... maar daarmee speel je alleen met terminologie ...
Trouw, Letter en Geest, zaterdag 8 november 2003
Anticonservatieve aanmerkingen
door Henk Woldring
De stelling in het Conservatief Manifest dat moslims zich moeten aanpassen aan ons en niet andersom, slaat volgens Henk Woldring de plank mis: 'Niet op grond van onze manieren, maar op grond van de wetten van de rechtsstaat zijn mishandeling van vrouwen, het van school thuis houden van meisjes en bloedwraak verboden.'
Het door Bart Jan Spruyt en Michiel Visser opgestelde Conservatief Manifest (L&G van 18 oktober) is een uiting van een nieuw conservatisme dat dreigend op ons afkomt. Het manifest zegt onze cultuur te willen beschermen, terwijl het ons cultureel erfgoed juist ondermijnt.
Het manifest pleit voor een vergaande ver-sobering van de verzorgingsstaat. Uitkeringen zijn alleen voor mensen die echt niet kunnen werken (chronisch zieken en gehandicapten), maar alle uitkeringen moeten omlaag, een koppeling van uitkeringen aan de loonontwikkeling moet worden afgeschaft, het ontslagrecht moet worden versoepeld; wie meer zekerheden wenst moet zich maar particulier bijverzekeren. Ook subsidies aan organisaties voor ontwikkelingssamenwerking en andere maatschappelijke organisaties moeten verdwijnen.
Wat verbaast, is het gemak waarmee dat alles wordt gesteld. Er is alle reden voor om de verzorgingsstaat te versoberen, de participatie op de arbeidsmarkt te bevorderen en de zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van mensen te activeren. In het manifest wordt echter met geen woord gerept over het kader waarin versoberingen behoren plaats te vinden, namelijk het kader van de rechtsstaat.
De verzorgingsstaat (hoewel uit de hand gelopen) is nooit bedoeld om een luxueuze ledigheid te bevorderen, maar om op grond van rechtvaardigheid en solidariteit mensen die het nodig hebben hulp en bescherming te bieden, ook mondiaal. Niet alleen rijken, maar ook armen behoren te delen in de verworvenheden van ons gemeenschappelijk cultuurgoed, niet alleen in het onderwijs en de gezondheidszorg, maar ook in sport en museum- en theaterbezoek. Ook al kan het ontslagrecht worden herzien, men bedenke dat de rechtszekerheid van de zwakken in de samenleving in het geding is. Indien het basispakket in de gezondheidszorg wordt beperkt tot een liberaal ministelsel en bijverzekeren wordt bepleit, dan moet men beseffen dat de hoge premies voor bijverzekeren voor velen onbetaalbaar zijn.
Het Conservatief Manifest stelt met het versoberen van de verzorgingsstaat de grondslagen van de rechtsstaat ter discussie. Meer dan honderd jaar is door de katholieke, protestants-christelijke en socialistische sociale beweging gevochten voor een versterking van de rechtsstaat, opdat ook minderbedeelden rechtszekerheid zouden krijgen en zouden kunnen delen in ons gemeenschappelijke cultuurgoed. Dat was een kwestie van beschaving op grond van overgedragen fundamentele waarden als rechtvaardigheid en solidariteit. Voor de opstellers van het Conservatief Manifest lijkt die strijd voor niets te zijn gestreden.
De rechtsstaat is bovendien in het geding wanneer het Conservatief Manifest ervoor pleit rechters te laten kiezen door de burgers. Indien de opstellers van mening zijn dat de opleiding van rechters moet worden heroverwogen, omdat er te veel libertijnse rechters zouden zijn, dan kunnen zij daarover een maatschappelijke en politieke discussie beginnen. Maar het kiezen van rechters en hun benoeming afhankelijk te maken van populistische gevoelens, brengt de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in het geding, en daarmee een pijler van de rechtsstaat. Een verworvenheid van eeuwen wordt tenietgedaan.
Het Conservatief Manifest wil de burgers meer betrekken bij maatschappelijke en politieke processen en wil de kloof tussen burgers en hun politieke vertegenwoordigers overbruggen. Maar nergens wordt een gedegen analyse gegeven van de oorzaken van die kloof. Nog nooit zijn politici zo gemakkelijk bereikbaar geweest als in onze tijd. Kamerleden en ministers zijn per telefoon en e-mail bereikbaar en zijn op straat aanspreekbaar. Zonder goede analyse van de kloof tussen kiezers en politici, wordt die kloof ons aangepraat. Zeker als de schuld eenzijdig bij de politici wordt gelegd en de televisiekijkende en zich vrijblijvend opstellende burgers buiten schot blijven.
Een visie op politieke partijen, als de geëigende middelen ter bevordering van de politieke participatie van burgers, blijft in het manifest geheel buiten beschouwing. Behalve dat een pleidooi wordt gevoerd voor een districtenstelsel, dat ertoe moet leiden dat een tweepartijensysteem ontstaat, een links en een rechts blok, en het grootste blok de regering bepaalt. Ook al kleven er nadelen aan coalitiekabinetten, wie pleit voor een tweepartijensysteem doet er goed aan de politieke situatie in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk te bekijken. Waar één partij de dienst uitmaakt, kan de grootst mogelijke minderheid fluiten naar medebeslissende inbreng. Elke mogelijkheid tot nuancering van het beleid is uitgesloten. Het moet conservatieven aanspreken dat volgens hun voorman Edmund Burke het parlement niet een congres is van ambassadeurs van districten met hun tegengestelde belangen, maar een overlegorgaan van een natie waar alleen het algemeen belang behoort te gelden.
Het Conservatief Manifest bevat een felle kritiek op de gebrekkige integratie van groepen moslims in de Nederlandse samenleving. Die kritiek is terecht waar zij betrekking heeft op criminele allochtone jongeren, maar zij doet onrecht aan de tienduizenden goed geïntegreerde en constructieve moslims. Het manifest zegt te kiezen voor de Nederlandse beschaving als onderdeel van de westerse beschaving en weigert 'te capituleren voor culturen met waarden die haaks staan op de onze'. Het erkent dat ook moslims in ons land gebruik kunnen maken van het recht van godsdienstvrijheid en vrijheid van vereniging, maar zij 'moeten zich aanpassen aan ons en niet andersom'. Zeggen wij dat ook tegen orthodoxe joden, oud-gereformeerden en libertijnse humanisten?
Het gaat er niet om dat een meerderheid zegt: 'zo zijn onze manieren' en minderheidsgroepen moeten zich aanpassen. Nederland is altijd een multireligieuze samenleving geweest. Het enige houvast voor een vreedzaam samenleven is het onvoorwaardelijk gehoorzamen aan de wetten van de rechtsstaat. Niet op grond van onze manieren, maar op grond van de wetten van de rechtsstaat zijn mishandeling van vrouwen, het van school thuis houden van meisjes en bloedwraak verboden; overtredingen worden strafrechtelijk vervolgd. Het gaat niet om 'aanpassen', maar het handhaven van de rechtsstaat is in het geding.
De wetten van de rechtsstaat garanderen voor iedereen bepaalde vrijheidsrechten en zij stellen grenzen aan die vrijheden. Kennis van wettelijke regels impliceert kennis van de Nederlandse taal, staatkundige instellingen en de geschiedenis van de Nederlandse samenleving. Omdat wij voortdurend bezig zijn met het maken en herzien van wetten, is de rechtsstaat een dynamisch verschijnsel. Hij is gebaseerd op fundamentele waarden als individuele en collectieve vrijheidsrechten, rechtvaardigheid, solidariteit en verantwoordelijkheid, waarvan de uitwerkingen op hun waarheidsgehalte moeten worden getoetst.
Het manifest roept: 'Het conservatisme verwerpt het cultuurrelativisme' en 'De conservatief heeft er geen enkele moeite mee om te zeggen dat de westerse beschaving van alle culturen tot nu toe de beste is gebleken'. Geen spoor van zelfkritiek op de materialistische en individualistische cultuurontwikkeling in het Westen. Zeker, wij hebben alle reden om op te komen voor de waarheid van fundamentele waarden die in de westerse culturen uitwerking hebben gekregen en die in andere culturen en in bepaalde groepen in onze eigen samenleving al eeuwenlang verschillende uitwerkingen hebben gekregen. Enig relativerend vermogen is een kwestie van nuchterheid, zelfkritiek en tolerantie. Niet om de waarheidsvraag omtrent de uitwerking van fundamentele waarden uit de weg te gaan, maar juist om die waarheidsvraag onder ogen te zien en elkaar erop aan te spreken.
De conservatieven trekken van leer tegen de democratisering in de jaren zestig en zeventig. De kwaliteit van het onderwijs zou volgens hen alleen maar achteruit zijn gegaan. Gelukkig geven ze toe dat het oude onderwijssysteem met het probleem kampte, dat leerlingen te veel werden geselecteerd op maatschappelijke afkomst en te weinig op eigen capaciteiten. Geen goed woord wordt besteed aan de noodzaak van onderwijsverbeteringen die kinderen uit 'lagere' sociale milieus toegang geven tot alle soorten onderwijs en hen laten delen in ons cultuurbezit. Wel wordt gepleit voor een herstel van de hiërarchie tussen ouders en kinderen, docenten en leerlingen en hoogleraren en studenten. Het gelijksheidsdenken wordt terecht bekritiseerd, maar het pleidooi voor herstel van gezagsrelaties gaat voorbij aan de betekenis van gezag. Autoriteit (gezag) komt van het Latijnse werkwoord augére, dat 'doen groeien' betekent. Gezag is geen doel op zichzelf, maar is bedoeld om leerlingen te doen groeien tot moreel volwassen personen, opdat zij hun vrijheden en verantwoordelijkheden kunnen realiseren. Deze opvatting van gezag sluit aan bij democratisering, die niet slechts een optelsom is van individuen (de meerderheid beslist) en ook niet slechts het rekening houden met de belangen van minderheden. Democratisering behoort een proces te zijn van luisteren en overleggen, opdat zij die met gezag belast zijn zélf kunnen groeien tot moreel verantwoordelijke personen.
Terecht hechten conservatieven veel waarde aan tradities. Wij kunnen slechts tot onze schade voorbijgaan aan de verworvenheden van het verleden. Staatsinstellingen als een parlement en andere organen van volksvertegenwoordiging, het openbaar ministerie, de Rekenkamer zijn van grote waarde. Hetzelfde geldt voor een onafhankelijke rechterlijke macht en maatschappelijke organisaties als scholen, universiteiten, bedrijven en zorginstellingen. In al die instellingen ligt veel maatschappelijke en historische kennis en ervaring opgeslagen, die deel uitmaken van onze beschaving. Maar beschaving is niet, zoals het Conservatief Manifest met een verwijzing naar de Engelse auteur Roger Scruton stelt: 'de bewaarplaats van ervaringen die tegelijk plaatselijk en plaatsloos zijn, eigentijds en tijdloos, de ervaringen van een samenleving zoals die geheiligd zijn door de tijd'. Tradities zijn niet tijdloos of heilig, maar zij zijn 'stromen' die fundamentele waarden overdragen; waarden van leven, waarachtigheid, rechtvaardigheid en solidariteit, die steeds opnieuw moeten worden herontdekt. Wij moeten tradities tegen het licht houden en kritisch onderzoeken wat behouden en wat verbeterd kan worden, opdat in wetgeving en in onze onderlinge omgang kan worden gestreefd naar verbetering van het leven van mensen, de samenleving en democratische besluitvorming.
Ook al zegt het Conservatief Manifest dat 'het conservatisme een politieke filosofie is', het blijkt nergens uit. Het conservatisme gaat ervan uit dat de mens in zijn kennisvorming en handelen onvolmaakt is en daarom de steun van tradities nodig heeft. Omdat die ideeën in verschillende levensbeschouwelijke en politieke stromingen aanwezig zijn, claimen conservatieven dat die stromingen onder 'het' conservatisme vallen. Die opvatting doet geen recht aan het eigene van die stromingen en de verschillende visies op mens, samenleving, staat en overheid. De onvolmaaktheid van de mens en het behoud van tradities zijn onvoldoende voor een consistente politieke filosofie; daar is meer voor nodig. De filosofie heeft vanouds de taak de waarheid omtrent allerlei onderwerpen op het spoor te komen. Dat vraagt om kritische en consistente argumentatie. Als die ontbreekt ontaardt een politieke filosofie tot een ideologie, dat wil zeggen een onkritisch goedpraten en aanpraten van bepaalde opvattingen en doelen.
Waar het Conservatief Manifest spreekt over de staat die tegelijk noodzakelijk en gevaarlijk is en die zich tot kerntaken moet beperken (defensie, politie en justitie), dan herkennen we een klassiek-liberale visie op de staat. De staat heeft ook met onderwijs, gezondheidszorg, verkeer, agrarische zaken en sociale zekerheid te maken. De overheid behoort in alles waar zij mee bezig is, van zandbak tot bejaardenhuis, een beleid te voeren dat uitgaat van recht en wet, rechtvaardigheid en solidariteit, toekomstgerichte duurzaamheid van menselijk leven en de natuur, verantwoordelijkheden van burgers en maatschappelijke organisaties. Het gaat om de fundamentele waarden van onze beschaving en rechtsstaat. Het Conservatief Manifest bevat een ideologie die die beschaving en rechtsstaat bedreigt.
Copyright: Trouw
NB: dit is dus een reactie op het conservatief manifest, waarop ook het werk van Benzakour en co een reactie was. Ik moet zeggen dat ik deze reactie sterker vind dan die van B.