Hudhaifa
18-11-03, 20:01
Interview met Mohammed Hassan, Midden-Oosten kenner
Het Iraaks verzet maakt alle tegenstellingen met de VS wakker
Helikopters worden neergehaald, er zijn aanslagen, VS-soldaten lopen in een hinderlaag en vinden de dood. Er gaat geen dag voorbij zonder dat het Iraaks verzet de bezettingstroepen slagen toebrengt. "Het verzet maakt alle tegenstellingen tegen de oorlogspolitiek van Bush wakker: in Irak zelf, in heel het gebied, tussen Europa en de VS en zelfs binnen de Amerikaanse burgerij", zegt Midden-Oostenkenner Mohammed Hassan.
Mohamed Hassan geeft een cursus aan de Marxistische Winteruniversiteit rond het thema 'panafricanisme, panarabisme & marxisme' (in het Engels). Hij toetst een aantal Afrikaanse en Arabische teksten uit het verleden aan de huidige situatie in Irak en Congo. De discussies gaan door in het Frans of het Nederland, naar gelang de vraag. Van 26 tot 30 december. Info: www.marx.be, 02/504.01.44.
De regering Bush kreeg net 87 miljard dollar van het Amerikaans congres om Irak (en Afghanistan) te blijven bezetten. Toch zitten er democraten en zelfs een paar republikeinen in het congres die wel instemden met de oorlog maar zich nu tegen de bezetting kanten. Vanwaar die evolutie?
Mohammed Hassan. Er is al vijftig jaar onenigheid tussen de verschillende fracties van de burgerij in de VS. Er is een internationalistische fractie van industriëlen. Die zijn voor de politiek van containment, het communisme indijken en verhinderen dat het aan invloed wint. Daar was een sterke alliantie met West-Europa voor nodig. Er is de fractie die meer verbonden is met de olie- en de textielsector. Zij opteren voor een strategie van roll back, het communisme en alle onafhankelijke regimes omverwerpen. Zij zeggen altijd al dat de hegemonie van de VS staat of valt met Latijns-Amerika en vooral Azië.
Tot aan de val van de Sovjetunie sloten beide fracties een compromis. Containment was het belangrijkste maar er waren wel bepaalde regimes die ten val werden gebracht, zoals in Iran in 1953 of in Indonesië in 1965, telkens dat mogelijk was zonder in botsing te komen met de Sovjetunie.
En sinds 1989?
Mohammed Hassan. Na de val van de Sovjetunie was een groot deel van de Amerikaanse burgerij gewonnen voor de totale roll back, overal het kapitalisme gaan instellen onder Amerikaanse heerschappij.
De crisis van eind de jaren '90 die nog voortduurt luidde een consensus in om de zogenaamde schurkenstaten omver te werpen. De oorlogen tegen Joegoslavië, Afghanistan en Irak waren daar de eerste stappen van. In Irak was de strategie het regime omverwerpen en een marionettenregering in de plaats stellen. En vooral de andere regimes in het gebied te wijzigen.
Economisch gezien gaat het erom alle sleutelsectoren van Irak te privatiseren, een neokoloniale economie op poten te zetten en een eengemaakte markt te creëren van waaruit Israël het hele gebied kan domineren. In feite komt het neer op de koloniale politiek van begin vorige eeuw.
Terug naar een koloniale politiek zoals in het begin van vorige eeuw
Hoezo kolonialisme?
Mohammed Hassan. Er is geen grondwet meer, er is geen regering en alle contracten voor de heropbouw zijn toegekend aan Amerikaanse bedrijven. Zonder enige openbare aanbesteding. Een echte hold-up. Neem nu de firma Halliburton, de voorzitter ervan was lang de huidige vice-president van de VS, Dick Cheney. Een van de filialen, Kellogg Brown & Root Services, mag de heropbouw van de Iraakse olie-industrie voor zijn rekening nemen, voor het dubbele van de som die oorspronkelijk was voorzien, twee miljard dollar!
Niet alleen voor de wederopbouw maar ook voor de bouw van een nieuwe olieraffinaderij. Toppunt is dat het US Army Corps of Engineers, belast met de wederopbouw, de prijs liet stijgen op basis van een studie uitgevoerd door... Kellogg. De Amerikaanse oliereuzen willen immers niet alleen de huidige petroleumvelden aanboren maar er ook nieuwe zoeken, tot ze 8 miljoen vaten per dag uit de grond halen, dat is hun ambitie.
Ondertussen kent Irak een nooit geziene werkloosheid.
Mohammed Hassan. De Amerikanen doen in Irak wat ze overal in de derde wereld doen. Ze maken van de handwerkers en de goed opgeleide intellectuelen een massa bedelaars en moderne slaven. De Amerikanen doen vandaag wat de Britten in de jaren '20 deden toen zij Irak binnenvielen.
Aangezien de sovjetrevolutie en later de overwinning op het fascisme in de tweede wereldoorlog de motor vormden voor de bevrijding van het kolonialisme, is het logisch dat het kolonialisme nu de kop weer opsteekt, nu het socialistisch blok er niet meer is.
Maar de volkeren van de derde wereld en zeker van Irak hebben de afgelopen tachtig jaar veel geleerd. De Irakezen weten dat hun land het hoogste aantal gediplomeerden had van heel de Arabische wereld. Ze weten dat hun land op een bepaald moment van hun geschiedenis de enorme olierijkdom wist aan te wenden om een modern land op te bouwen.
Dat bewustzijn ligt aan de basis van het huidige Iraakse verzet. En als er binnen het Amerikaans congres al enige tegenkanting is, dat is dat alleen omdat het Iraaks verzet elke dag opnieuw aantoont dat de plannen van de VS heel veel gaan kosten zonder dat het succes gegarandeerd is.
Maar ook een deel van de Europese Unie lijkt tegen dat expansionisme gekant te zijn.
Mohammed Hassan. Omdat de oorlog tegen Irak ook een oorlog tegen Europa was, ja. De roll back druist in tegen de politiek van alliantie van voor de val van de Sovjetunie. De VS doen alles om Europa te verdelen. Om hun heerschappij volledig op te leggen, moesten ze de invloedszones in de wereld herschikken en overgaan tot een oorlog tegen Irak. Dat is een duidelijk signaal voor Europa: blijf weg uit het Midden Oosten.
De herstelde eenheid tussen Frankrijk, Duitsland en de VS is slechts schijn. De tegenstellingen nemen hand over hand toe. Tien jaar geleden zou het ondenkbaar zijn geweest dat de Europese Unie een opiniepeiling bestelde waarin de Europeanen zeggen dat twee landen de wereldvrede bedreigen, Israël (59%) en de VS (53%).
De tegenstellingen ontwikkelen zich ook in de landen die aan de kant de VS zijn blijven staan. Als Spanje haar diplomatiek personeel terugtrekt uit Bagdad, betekent dat druk op de fractie van de pro-Europese Spaanse burgerij.
Zelfs Chalabi, de Iraakse protégé van Washington, klaagt dat de VS niet meer macht geven aan de Iraakse Raad.
Mohammed Hassan. Dat komt door de Iraakse pro-Amerikaanse Koerden. Tien jaar lang hadden die de controle over een autonoom gebied in het noorden van Irak. Ze konden zich bewapenen en organiseren. Ze hebben veel invloed op de andere pro-Amerikaanse fracties. Ze dringen hun idee op van een Iraakse federale staat. Maar zij zijn zo verblind door een eng nationalisme dat ze niet begrepen dat de VS een heel andere agenda hadden dan zij.
De optie om het Iraaks leger weer op te bouwen vanuit het vroegere leger is erg geriskeerd voor de Amerikanen
Het Amerikaans leger had hen nodig voor spionage en infiltratie, zowel voor als na de oorlog. Maar vandaag moeten de Amerikanen vaststellen dat de Koerden niet meer onder controle hebben dat dat ene gebied. En dus doet Washington beroep op Turkije (dat uiteindelijk weigerde), wat dan weer heibel veroorzaakte onder de Koerden. Anderzijds hebben de pro-Amerikaanse Arabische bewegingen in Irak geen enkele aanhang onder het volk en ook al geen ernstige oriëntatie.
Hebben de VS de boel fout ingeschat?
Mohammed Hassan. Zeker weten. Powell zowel als Rumsfeld moesten toegeven dat ze zich niet aan zo'n machtig en georganiseerd verzet hadden verwacht. In tegenstelling tot wat ze aanvankelijk beslisten, hebben ze nu een deel van het voormalig Iraaks leger teruggeroepen om snel een nieuw leger onder hun bevel op de been te brengen. Maar daardoor voelen de Koerdische bewegingen zoals die van Talabani hun macht aan banden gelegd. En de pro-Amerikaanse marionetten zoals Chalabi voelen dat de macht hen ontglipt.
Willen de Amerikanen dan de macht delen met elementen uit de vroegere regering die naar hun kamp overlopen? Dat zou verklaren waarom Rumsfeld spreekt van een Iraaks leger met 200.000 man...
Mohammed Hassan. Juist. De Amerikanen azen op een of twee ambitieuze opportunistische generaals van het vroegere regime. Om zo een deel van de basis van het Iraaks leger onder controle te krijgen. Want die zijn nu ofwel werkloos ofwel in het verzet. De VS hopen op die manier verdeeldheid te zaaien in de Baath-partij (van Saddam Hoessein).
De vroegere leden van het Iraaks leger zijn de enigen die een militaire ervaring hebben en die de elementaire organisatievormen kennen om een echt leger op de been te brengen. Maar die optie is erg kwetsbaar: dat nieuwe leger staat immers ook open voor infiltratie van het verzet. En vooral: het komt te laat. Als de VS dat hadden gedaan vlak na de val van Bagdad, toen het moreel van de Iraakse nationalisten beneden alle peil was, dan hadden ze kunnen hopen op een massale bijval. Maar nu...
Alle contracten voor de heropbouw gaan naar Amerikaanse bedrijven. Een filiaal van Halliburton staat in voor de heropbouw van de Iraakse petroleumindustrie en krijgt daarvoor het dubbele van wat eerst wat voorzien.
De VS botsen ook op steeds grotere tegenstellingen met de andere landen in de regio.
Mohammed Hassan. Ja, zelfs met hun traditionele bondgenoten Koeweit, Saudi Arabië en zelfs Turkije. Die drie landen hebben een gezamenlijke verklaring getekend met de andere buurlanden van Irak (Iran, Syrië, Jordanië). Daarin staat dat ze de Amerikaanse bezetting niet aanvaarden en eisen ze dat de macht zo snel mogelijk weer wordt overgedragen aan de Irakezen. Koeweit heeft zich ook verzet tegen de Amerikaanse beslissing om de Iraakse schuld tegenover dat land kwijt te schelden.
Het Iraaks verzet maakt alle tegenstellingen met de VS wakker
Helikopters worden neergehaald, er zijn aanslagen, VS-soldaten lopen in een hinderlaag en vinden de dood. Er gaat geen dag voorbij zonder dat het Iraaks verzet de bezettingstroepen slagen toebrengt. "Het verzet maakt alle tegenstellingen tegen de oorlogspolitiek van Bush wakker: in Irak zelf, in heel het gebied, tussen Europa en de VS en zelfs binnen de Amerikaanse burgerij", zegt Midden-Oostenkenner Mohammed Hassan.
Mohamed Hassan geeft een cursus aan de Marxistische Winteruniversiteit rond het thema 'panafricanisme, panarabisme & marxisme' (in het Engels). Hij toetst een aantal Afrikaanse en Arabische teksten uit het verleden aan de huidige situatie in Irak en Congo. De discussies gaan door in het Frans of het Nederland, naar gelang de vraag. Van 26 tot 30 december. Info: www.marx.be, 02/504.01.44.
De regering Bush kreeg net 87 miljard dollar van het Amerikaans congres om Irak (en Afghanistan) te blijven bezetten. Toch zitten er democraten en zelfs een paar republikeinen in het congres die wel instemden met de oorlog maar zich nu tegen de bezetting kanten. Vanwaar die evolutie?
Mohammed Hassan. Er is al vijftig jaar onenigheid tussen de verschillende fracties van de burgerij in de VS. Er is een internationalistische fractie van industriëlen. Die zijn voor de politiek van containment, het communisme indijken en verhinderen dat het aan invloed wint. Daar was een sterke alliantie met West-Europa voor nodig. Er is de fractie die meer verbonden is met de olie- en de textielsector. Zij opteren voor een strategie van roll back, het communisme en alle onafhankelijke regimes omverwerpen. Zij zeggen altijd al dat de hegemonie van de VS staat of valt met Latijns-Amerika en vooral Azië.
Tot aan de val van de Sovjetunie sloten beide fracties een compromis. Containment was het belangrijkste maar er waren wel bepaalde regimes die ten val werden gebracht, zoals in Iran in 1953 of in Indonesië in 1965, telkens dat mogelijk was zonder in botsing te komen met de Sovjetunie.
En sinds 1989?
Mohammed Hassan. Na de val van de Sovjetunie was een groot deel van de Amerikaanse burgerij gewonnen voor de totale roll back, overal het kapitalisme gaan instellen onder Amerikaanse heerschappij.
De crisis van eind de jaren '90 die nog voortduurt luidde een consensus in om de zogenaamde schurkenstaten omver te werpen. De oorlogen tegen Joegoslavië, Afghanistan en Irak waren daar de eerste stappen van. In Irak was de strategie het regime omverwerpen en een marionettenregering in de plaats stellen. En vooral de andere regimes in het gebied te wijzigen.
Economisch gezien gaat het erom alle sleutelsectoren van Irak te privatiseren, een neokoloniale economie op poten te zetten en een eengemaakte markt te creëren van waaruit Israël het hele gebied kan domineren. In feite komt het neer op de koloniale politiek van begin vorige eeuw.
Terug naar een koloniale politiek zoals in het begin van vorige eeuw
Hoezo kolonialisme?
Mohammed Hassan. Er is geen grondwet meer, er is geen regering en alle contracten voor de heropbouw zijn toegekend aan Amerikaanse bedrijven. Zonder enige openbare aanbesteding. Een echte hold-up. Neem nu de firma Halliburton, de voorzitter ervan was lang de huidige vice-president van de VS, Dick Cheney. Een van de filialen, Kellogg Brown & Root Services, mag de heropbouw van de Iraakse olie-industrie voor zijn rekening nemen, voor het dubbele van de som die oorspronkelijk was voorzien, twee miljard dollar!
Niet alleen voor de wederopbouw maar ook voor de bouw van een nieuwe olieraffinaderij. Toppunt is dat het US Army Corps of Engineers, belast met de wederopbouw, de prijs liet stijgen op basis van een studie uitgevoerd door... Kellogg. De Amerikaanse oliereuzen willen immers niet alleen de huidige petroleumvelden aanboren maar er ook nieuwe zoeken, tot ze 8 miljoen vaten per dag uit de grond halen, dat is hun ambitie.
Ondertussen kent Irak een nooit geziene werkloosheid.
Mohammed Hassan. De Amerikanen doen in Irak wat ze overal in de derde wereld doen. Ze maken van de handwerkers en de goed opgeleide intellectuelen een massa bedelaars en moderne slaven. De Amerikanen doen vandaag wat de Britten in de jaren '20 deden toen zij Irak binnenvielen.
Aangezien de sovjetrevolutie en later de overwinning op het fascisme in de tweede wereldoorlog de motor vormden voor de bevrijding van het kolonialisme, is het logisch dat het kolonialisme nu de kop weer opsteekt, nu het socialistisch blok er niet meer is.
Maar de volkeren van de derde wereld en zeker van Irak hebben de afgelopen tachtig jaar veel geleerd. De Irakezen weten dat hun land het hoogste aantal gediplomeerden had van heel de Arabische wereld. Ze weten dat hun land op een bepaald moment van hun geschiedenis de enorme olierijkdom wist aan te wenden om een modern land op te bouwen.
Dat bewustzijn ligt aan de basis van het huidige Iraakse verzet. En als er binnen het Amerikaans congres al enige tegenkanting is, dat is dat alleen omdat het Iraaks verzet elke dag opnieuw aantoont dat de plannen van de VS heel veel gaan kosten zonder dat het succes gegarandeerd is.
Maar ook een deel van de Europese Unie lijkt tegen dat expansionisme gekant te zijn.
Mohammed Hassan. Omdat de oorlog tegen Irak ook een oorlog tegen Europa was, ja. De roll back druist in tegen de politiek van alliantie van voor de val van de Sovjetunie. De VS doen alles om Europa te verdelen. Om hun heerschappij volledig op te leggen, moesten ze de invloedszones in de wereld herschikken en overgaan tot een oorlog tegen Irak. Dat is een duidelijk signaal voor Europa: blijf weg uit het Midden Oosten.
De herstelde eenheid tussen Frankrijk, Duitsland en de VS is slechts schijn. De tegenstellingen nemen hand over hand toe. Tien jaar geleden zou het ondenkbaar zijn geweest dat de Europese Unie een opiniepeiling bestelde waarin de Europeanen zeggen dat twee landen de wereldvrede bedreigen, Israël (59%) en de VS (53%).
De tegenstellingen ontwikkelen zich ook in de landen die aan de kant de VS zijn blijven staan. Als Spanje haar diplomatiek personeel terugtrekt uit Bagdad, betekent dat druk op de fractie van de pro-Europese Spaanse burgerij.
Zelfs Chalabi, de Iraakse protégé van Washington, klaagt dat de VS niet meer macht geven aan de Iraakse Raad.
Mohammed Hassan. Dat komt door de Iraakse pro-Amerikaanse Koerden. Tien jaar lang hadden die de controle over een autonoom gebied in het noorden van Irak. Ze konden zich bewapenen en organiseren. Ze hebben veel invloed op de andere pro-Amerikaanse fracties. Ze dringen hun idee op van een Iraakse federale staat. Maar zij zijn zo verblind door een eng nationalisme dat ze niet begrepen dat de VS een heel andere agenda hadden dan zij.
De optie om het Iraaks leger weer op te bouwen vanuit het vroegere leger is erg geriskeerd voor de Amerikanen
Het Amerikaans leger had hen nodig voor spionage en infiltratie, zowel voor als na de oorlog. Maar vandaag moeten de Amerikanen vaststellen dat de Koerden niet meer onder controle hebben dat dat ene gebied. En dus doet Washington beroep op Turkije (dat uiteindelijk weigerde), wat dan weer heibel veroorzaakte onder de Koerden. Anderzijds hebben de pro-Amerikaanse Arabische bewegingen in Irak geen enkele aanhang onder het volk en ook al geen ernstige oriëntatie.
Hebben de VS de boel fout ingeschat?
Mohammed Hassan. Zeker weten. Powell zowel als Rumsfeld moesten toegeven dat ze zich niet aan zo'n machtig en georganiseerd verzet hadden verwacht. In tegenstelling tot wat ze aanvankelijk beslisten, hebben ze nu een deel van het voormalig Iraaks leger teruggeroepen om snel een nieuw leger onder hun bevel op de been te brengen. Maar daardoor voelen de Koerdische bewegingen zoals die van Talabani hun macht aan banden gelegd. En de pro-Amerikaanse marionetten zoals Chalabi voelen dat de macht hen ontglipt.
Willen de Amerikanen dan de macht delen met elementen uit de vroegere regering die naar hun kamp overlopen? Dat zou verklaren waarom Rumsfeld spreekt van een Iraaks leger met 200.000 man...
Mohammed Hassan. Juist. De Amerikanen azen op een of twee ambitieuze opportunistische generaals van het vroegere regime. Om zo een deel van de basis van het Iraaks leger onder controle te krijgen. Want die zijn nu ofwel werkloos ofwel in het verzet. De VS hopen op die manier verdeeldheid te zaaien in de Baath-partij (van Saddam Hoessein).
De vroegere leden van het Iraaks leger zijn de enigen die een militaire ervaring hebben en die de elementaire organisatievormen kennen om een echt leger op de been te brengen. Maar die optie is erg kwetsbaar: dat nieuwe leger staat immers ook open voor infiltratie van het verzet. En vooral: het komt te laat. Als de VS dat hadden gedaan vlak na de val van Bagdad, toen het moreel van de Iraakse nationalisten beneden alle peil was, dan hadden ze kunnen hopen op een massale bijval. Maar nu...
Alle contracten voor de heropbouw gaan naar Amerikaanse bedrijven. Een filiaal van Halliburton staat in voor de heropbouw van de Iraakse petroleumindustrie en krijgt daarvoor het dubbele van wat eerst wat voorzien.
De VS botsen ook op steeds grotere tegenstellingen met de andere landen in de regio.
Mohammed Hassan. Ja, zelfs met hun traditionele bondgenoten Koeweit, Saudi Arabië en zelfs Turkije. Die drie landen hebben een gezamenlijke verklaring getekend met de andere buurlanden van Irak (Iran, Syrië, Jordanië). Daarin staat dat ze de Amerikaanse bezetting niet aanvaarden en eisen ze dat de macht zo snel mogelijk weer wordt overgedragen aan de Irakezen. Koeweit heeft zich ook verzet tegen de Amerikaanse beslissing om de Iraakse schuld tegenover dat land kwijt te schelden.