Zwarte Schaap
22-11-03, 23:52
Kruistocht tegen de hoofddoek
Terwijl naburige scholen snel zwart werden en zelfs moesten sluiten, bleef het St. Gregorius- college in Utrecht een witte school. Het geheim? Hoofddoekjes zijn er verboden en van het katholieke geloof wordt veel werk gemaakt. ‘Je kunt hier jezelf niet zijn, omdat je anders bent. Dat ligt niet aan de school, maar aan de andere leerlingen.'
Jutta Chorus
Senne Dekker (14) trekt met haar duim aan het kettinkje om haar hals. Er hangt een zilveren kruis aan. ,,Ik ben katholiek'', zegt ze hardop. Ze lacht en schudt haar honderd blonde vlechtjes over haar schouder. ,,Op zondag ga ik in Vleuten naar de mis en in de vastentijd snoep ik minder. Later wil ik trouwen in de kerk.'' Dan draait ze zich om en geeft de jongen die achter haar loopt een stomp. ,,Hij probeert steeds mijn kont te fotograferen.''
Met haar klas, brugklas 2 van het Utrechtse St. Gregoriuscollege, loopt Senne over de Nieuwegracht naar de kapel van het Ariënsconvict voor de jaarlijkse gebedsdienst. Het lachen, het roepen, het flirten houdt op bij de kapstok. Stil gaan de leerlingen zitten in de gewijde werfkelder, de zelfgemaakte gebedsboekjes met het thema 'wederzijds respect' op schoot. De kaarsen zijn aan. ,,Kaarslicht'', zegt Ria Ypma, de godsdienstlerares, ,,wat heeft dat te maken met elkaar in je waarde laten?'' Dat weet niemand. ,,Dat vinden jullie nog moeilijk'', concludeert ze.
Om de beurt mogen de kinderen iets uit hun boekje voorlezen. ,,Je moet mensen respecteren zoals ze zijn. Dan is het fijn'', dicht Tamara. En Joran: ,,Wat moet je dan wel doen? Behandel elkaar met fatsoen.'' Denise, die net op straat beweerde dat ze niet gelooft, dankt God in haar zelfgeschreven gebed voor zijn goede zorgen. Een Marokkaans meisje leest haar geloofsbelijdenis voor: ,,Ik geloof dat God ieder mens anders heeft gemaakt. Ik geloof dat God de rijke mensen geld heeft gegeven om weg te geven.''
Als Ria Ypma de leerlingen vraagt ,,heel stil te worden bij jezelf'', dan zijn ze heel stil. Door de muren van de kapel klinkt gitaarmuziek, maar niemand reageert. Op de achterste rij bidt Bob van de Ven, rector van de school, het Onze Vader. Hij slaat een kruis. Met de rechterhand van het voorhoofd naar de buik betekent dat je gelooft in God, legt Ypma uit. Van de linkerschouder naar de rechter betekent dat je sociaal bent voor anderen. De meeste kinderen doen het na.
Als we weer buiten lopen, zegt Senne Dekker: ,,Mijn gebeden waren niet goed genoeg, anders had ik ook wel iets mogen voorlezen.'' Het Marokkaanse meisje zegt: ,,Ik zeg hier God, maar ik bedoel Allah. Als hij dat maar weet.''
Verbod op hoofddoekjes
Het Gregorius is een van de vier katholieke middelbare scholen in Utrecht. Volgens kardinaal Simonis is het de ,,beste katholieke school van Nederland'', die dankzij haar goed onderhouden grondslag drie maanden geleden van de Commissie gelijke behandeling toestemming kreeg om hoofddoekjes te verbieden. Bijzondere scholen mogen volgens de Wet gelijke behandeling uitingen van andere geloofsovertuigingen binnen de schoolmuren weren. Sindsdien loopt de Marokkaanse 5 havo-leerling Noual al Maach blootshoofds door het schoolgebouw.
Dat betekent niet dat alle leerlingen katholiek zijn. Leraar Nederlands en decaan Henk van Hees heeft berekend dat van elke klas vier leerlingen praktiserend katholiek zijn, vijftien leerlingen van katholieken huize, meestal niet gedoopt, en vier leerlingen ongelovig of aanhanger van een ander geloof. Van Hees: ,,Ouders zeggen vaak: 'Wij kunnen onze kinderen de beginselen van het katholieke geloof niet meer bijbrengen, omdat we het zelf hebben verwaarloosd. Daarom doen we ze op deze school'.'' ,,Ouders besteden het geloof bij ons uit'', ondervindt ook Marcel Voorhoeve, conrector en leraar wiskunde.
Van de 23 leden van de ouderraad vallen er zestien Voorhoeve bij. De rest heeft andere redenen. ,,Wat ik zelf niet kan uitleggen, moeten ze op school leren'', zegt Carmen Ploeg, moeder van een havo-5-leerling. ,,Als een school geen normen en waarden meer uitdraagt, doe dan maar een geloof. Dan wil ik ook dat mijn dochter de heiligenkalender van buiten leert.''
In elk lokaal hangt een kruisbeeld boven de deur. Boven de ingang van het hoofdgebouw aan de Nobeldwarsstraat waar het vmbo theoretische leerweg (de vroegere mavo) is gevestigd, staat een beeld van de heilige Gregorius, in de achtste eeuw bisschop van Utrecht. In de kamer van rector Van de Ven staan twee Mariabeelden. Naast zijn bureau hangt een expressionistisch schilderij van de gekruisigde Jezus. Het gebouw aan de Van Asch van Wijckkade, waar havo en vwo zijn gevestigd, heeft glas-in-loodramen boven de ingang. In de speciale meditatieruimte ligt een geïllustreerde bijbel.
Er is nog iets met het Gregorius. Het is een witte school in de binnenstad. Slechts 13 procent van de 1.070 leerlingen, dat zijn er 141, is allochtoon, tegenover 35 procent van de bewoners uit het 'afzetgebied' van de school. Dit jaar hebben twee nabijgelegen middelbare scholen (het katholieke Niels Stensencollege en het openbare Thorbecke) de poort moeten sluiten. De scholen waren zo zwart geworden dat de witte leerlingen wegbleven en er te weinig kinderen overbleven om de havo- en vwo-klassen te vullen. Het Gregorius ving 22 allochtone leerlingen van het Niels Stensencollege op.
Dit schooljaar moest de directie 120 potentiële brugklasleerlingen teleurstellen. De school is vol. Kinderen met broers of zusjes op school kregen voorrang, net als kinderen van basisscholen die tot de vaste leveranciers behoren. Decaan Henk van Hees: ,,Op de laatste open dag hoorde ik een meisje met een hoofddoek tegen haar moeder zeggen: 'Op deze school word je niet toegelaten als je een hoofddoek op hebt'. Zo vindt er een natuurlijke selectie plaats.''
Minister Van der Hoeven (Onderwijs) is niet van plan de segregatie in het onderwijs aan te pakken. Bijzondere scholen zijn autonomer dan ooit. Ze moeten het zelf uitzoeken. Ze beheren hun eigen budget, maar hun financiering hangt wel af van het aantal leerlingen dat ze binnenhalen. ,,De kunst is ouders te verleiden'', zegt rector Van de Ven. ,,Je móét je scherp profileren om aantrekkelijk te zijn.''
Je moet je scherp profileren om geen zwarte school te worden? ,,Toen het Niels Stensencollege in 1998 in de problemen kwam, vroegen wij ons af: hoe kunnen we voorkomen dat witte leerlingen straks ook hier niet meer naar school willen? Door nog duidelijker te zeggen waar we voor staan. We voerden toen al een discussie over normen en waarden op school. Het hoofddoekje kwam prachtig uit. Het leverde veel stof tot nadenken op voor de docenten.''
Waarom past een hoofddoekje niet bij die identiteit? ,,Iedere leerling is ons even lief. We gaan niet met de kinderen naar een eucharistieviering, we zijn geen verlengstuk van de kerk. Dan verwachten we ook dat een moslimmeisje niet zegt: 'Allah is de enige ware'. Dat doet ze als ze een hoofddoek draagt.''
Een kruisje omhangen mag wel? ,,Een kruisje is een bescheiden katholiek symbool. Een hoofddoekje is ánders. Het is een symbool dat tegen de christelijke traditie ingaat. Meisjes die hier een hoofddoekje dragen, willen zich profileren en ze willen confronteren. Dat gaat te ver.''
Wat is het geheim van deze witte school?
De Roermondse onderwijsbisschop De Jong zit op de achterste rij, de ogen halfgesloten. Naast hem zit de bisschoppelijk gedelegeerde; die voert het woord. In de aula van het Utrechtse Bonifatiuscollege komen op deze avond in oktober de vertegenwoordigers van het katholieke onderwijs in de provincie Utrecht bij elkaar om te bespreken hoe katholiek hun scholen nog zijn.
,,Jongeren die dat willen, kunnen nog maar heel gebrekkig op katholieke scholen terecht'', zegt de moderator van het Bonifatius. ,,Op katholieke scholen is men stenen voor brood gaan verkopen. En wat wil je: 80 procent van onze leerlingen is niet gedoopt.'' ,,Kom gewoon voor je eigen traditie uit!'', roept de bisschoppelijk gedelegeerde ineens fel.
,,De krampachtige afweer tegen de katholieke signatuur van tien, vijftien jaar geleden is al verdwenen'', zegt de directeur van Hogeschool Domstad. ,,We zijn de grootste groep in het onderwijs. We moeten terug naar de culturele traditie waarin we een hoofdrol speelden!'' ,,Er heeft in het katholiek onderwijs een verlegenheid bestaan'', concludeert Gerrit-Jan Meulenbeld van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR), de koepel van alle katholieke schoolbesturen in Nederland. ,,In de jaren '60 raakten de kerk en de katholieke zuil in de ban van de polarisatie. Als docent was je óf conservatief óf progressief.''
Uit een onderzoek onder de katholieke pabo's in Nederland bleek onlangs dat docenten in opleiding een grote belangstelling hebben voor levensbeschouwelijke vragen. Meulenbeld: ,,Er is een generatie docenten aangetreden van twintigers en dertigers die frank en vrij staan tegenover de katholieke traditie. Ze kennen de versleten vormen en de verplichtingen niet waar de vorige generatie mee worstelde. Ze hebben behoefte aan spiritualiteit.''
De geur van uiensoep
Wat is er zo katholiek aan het Gregorius? Paula van der Kolk (37), lerares Nederlands: ,,Het is de nestgeur. De kruisbeelden, de bezinnende sfeer, maar ook bijvoorbeeld je eigen rechtvaardigheidsgevoel. Als een leerling roddelt, zeg ik: 'Hoe zou jij het vinden als we over jouw vriendinnetje zouden kletsen?'''
René van der Weijden, leraar natuurkunde en informatica: ,,Ieder jaar doet zich een gelegenheid voor dat ik in de bovenbouw de vraag kan stellen: 'Is alles verklaarbaar?' Dan hebben we het bijvoorbeeld over het heelal, planetenbanen en zwarte gaten. We kunnen steeds beter beschrijven wat er in de ruimte gebeurt, maar verklaren kunnen we het niet. Er is geen causaal verband tussen wat je waarneemt en wat er werkelijk is. Daar is ruimte voor, noem het goddelijke kracht.''
De fraterschool St. Gregorius werd in 1873 opgericht voor de armen van Utrecht. Marcel Voorhoeve, 25 jaar leraar wiskunde, herinnert zich de geur nog van de laatste frater, Roland, die geschiedenis gaf. Dat was de geur van uiensoep. In 1964 kwam er havo bij, in 1990 vwo. Uit een recente enquête onder havo-leerlingen blijkt dat 80 procent uit een modaal gezin komt.
De missie van de school luidt: 'Degelijk onderwijs bieden met hart voor de leerling, waarbij wederzijds respect vanuit de christelijke traditie centraal staat'. ,,Die traditie moet je natuurlijk steeds tegen het licht houden'', zegt Voorhoeve, als we op zijn kamer zitten aan de Van Asch van Wijckkade. ,,Stel dat de school heel veel moslimleerlingen krijgt, moet je dan een identiteit handhaven die daarmee op gespannen voet staat? Dan moet je je opnieuw bezinnen. Er zijn grote overlappingen tussen de opvattingen van progressieve katholieken en progressieve moslims. Die interreligieuze dialoog is heel inspirerend.''
We komen op het onderwerp van de verboden hoofddoekjes. Met de uitspraak van de Commissie gelijke behandeling is Voorhoeve het eens. ,,Je moet kijken naar je positie in de markt. De realiteit is dat hier niet veel moslimleerlingen zijn en de realiteit is ook dat ouders en leerlingen iets willen doen met verwaarloosde gevoelens van religie.''
Hoofddoekjes mogen dus niet. Islamitische mutsjes evenmin. ,,Er is geen islamitische ouder geweest die na het verbod zijn kinderen van school heeft gehaald.'' Wat gebeurt er als Voorhoeve een leerling met een davidster om zijn nek in zijn klas aan zou treffen? ,,Andere leerlingen zouden hem aanvallen. Ik zou hem vragen waarom hij die ster draagt. En ik zou de andere leerlingen vragen waarom zij hem daarop aanvallen. Dan zou ik zeggen dat ik het lastig vind dat hij die ster draagt.'' Mag de leerling hem omhouden? ,,Strikt genomen mag de davidster niet en het kruis wel.''
Tot in de vierde klas is godsdienstles verplicht. Volgens godsdienstlerares Ria Ypma doet ongeveer de helft van de leerlingen uit klas 5 en 6 nog mee aan de katholieke gebruiken van de school. 45 leerlingen gaan in de zomervakantie mee naar het Franse oecumenische bedevaartsoord Taizé. 750 leerlingen brengen geld binnen voor de vastenactie, 90 lopen er mee in de kerstvoettocht, driekwart van de examenkandidaten bezoekt de eindexamenviering in de Augustinuskerk ter afsluiting van het schooljaar.
Terwijl naburige scholen snel zwart werden en zelfs moesten sluiten, bleef het St. Gregorius- college in Utrecht een witte school. Het geheim? Hoofddoekjes zijn er verboden en van het katholieke geloof wordt veel werk gemaakt. ‘Je kunt hier jezelf niet zijn, omdat je anders bent. Dat ligt niet aan de school, maar aan de andere leerlingen.'
Jutta Chorus
Senne Dekker (14) trekt met haar duim aan het kettinkje om haar hals. Er hangt een zilveren kruis aan. ,,Ik ben katholiek'', zegt ze hardop. Ze lacht en schudt haar honderd blonde vlechtjes over haar schouder. ,,Op zondag ga ik in Vleuten naar de mis en in de vastentijd snoep ik minder. Later wil ik trouwen in de kerk.'' Dan draait ze zich om en geeft de jongen die achter haar loopt een stomp. ,,Hij probeert steeds mijn kont te fotograferen.''
Met haar klas, brugklas 2 van het Utrechtse St. Gregoriuscollege, loopt Senne over de Nieuwegracht naar de kapel van het Ariënsconvict voor de jaarlijkse gebedsdienst. Het lachen, het roepen, het flirten houdt op bij de kapstok. Stil gaan de leerlingen zitten in de gewijde werfkelder, de zelfgemaakte gebedsboekjes met het thema 'wederzijds respect' op schoot. De kaarsen zijn aan. ,,Kaarslicht'', zegt Ria Ypma, de godsdienstlerares, ,,wat heeft dat te maken met elkaar in je waarde laten?'' Dat weet niemand. ,,Dat vinden jullie nog moeilijk'', concludeert ze.
Om de beurt mogen de kinderen iets uit hun boekje voorlezen. ,,Je moet mensen respecteren zoals ze zijn. Dan is het fijn'', dicht Tamara. En Joran: ,,Wat moet je dan wel doen? Behandel elkaar met fatsoen.'' Denise, die net op straat beweerde dat ze niet gelooft, dankt God in haar zelfgeschreven gebed voor zijn goede zorgen. Een Marokkaans meisje leest haar geloofsbelijdenis voor: ,,Ik geloof dat God ieder mens anders heeft gemaakt. Ik geloof dat God de rijke mensen geld heeft gegeven om weg te geven.''
Als Ria Ypma de leerlingen vraagt ,,heel stil te worden bij jezelf'', dan zijn ze heel stil. Door de muren van de kapel klinkt gitaarmuziek, maar niemand reageert. Op de achterste rij bidt Bob van de Ven, rector van de school, het Onze Vader. Hij slaat een kruis. Met de rechterhand van het voorhoofd naar de buik betekent dat je gelooft in God, legt Ypma uit. Van de linkerschouder naar de rechter betekent dat je sociaal bent voor anderen. De meeste kinderen doen het na.
Als we weer buiten lopen, zegt Senne Dekker: ,,Mijn gebeden waren niet goed genoeg, anders had ik ook wel iets mogen voorlezen.'' Het Marokkaanse meisje zegt: ,,Ik zeg hier God, maar ik bedoel Allah. Als hij dat maar weet.''
Verbod op hoofddoekjes
Het Gregorius is een van de vier katholieke middelbare scholen in Utrecht. Volgens kardinaal Simonis is het de ,,beste katholieke school van Nederland'', die dankzij haar goed onderhouden grondslag drie maanden geleden van de Commissie gelijke behandeling toestemming kreeg om hoofddoekjes te verbieden. Bijzondere scholen mogen volgens de Wet gelijke behandeling uitingen van andere geloofsovertuigingen binnen de schoolmuren weren. Sindsdien loopt de Marokkaanse 5 havo-leerling Noual al Maach blootshoofds door het schoolgebouw.
Dat betekent niet dat alle leerlingen katholiek zijn. Leraar Nederlands en decaan Henk van Hees heeft berekend dat van elke klas vier leerlingen praktiserend katholiek zijn, vijftien leerlingen van katholieken huize, meestal niet gedoopt, en vier leerlingen ongelovig of aanhanger van een ander geloof. Van Hees: ,,Ouders zeggen vaak: 'Wij kunnen onze kinderen de beginselen van het katholieke geloof niet meer bijbrengen, omdat we het zelf hebben verwaarloosd. Daarom doen we ze op deze school'.'' ,,Ouders besteden het geloof bij ons uit'', ondervindt ook Marcel Voorhoeve, conrector en leraar wiskunde.
Van de 23 leden van de ouderraad vallen er zestien Voorhoeve bij. De rest heeft andere redenen. ,,Wat ik zelf niet kan uitleggen, moeten ze op school leren'', zegt Carmen Ploeg, moeder van een havo-5-leerling. ,,Als een school geen normen en waarden meer uitdraagt, doe dan maar een geloof. Dan wil ik ook dat mijn dochter de heiligenkalender van buiten leert.''
In elk lokaal hangt een kruisbeeld boven de deur. Boven de ingang van het hoofdgebouw aan de Nobeldwarsstraat waar het vmbo theoretische leerweg (de vroegere mavo) is gevestigd, staat een beeld van de heilige Gregorius, in de achtste eeuw bisschop van Utrecht. In de kamer van rector Van de Ven staan twee Mariabeelden. Naast zijn bureau hangt een expressionistisch schilderij van de gekruisigde Jezus. Het gebouw aan de Van Asch van Wijckkade, waar havo en vwo zijn gevestigd, heeft glas-in-loodramen boven de ingang. In de speciale meditatieruimte ligt een geïllustreerde bijbel.
Er is nog iets met het Gregorius. Het is een witte school in de binnenstad. Slechts 13 procent van de 1.070 leerlingen, dat zijn er 141, is allochtoon, tegenover 35 procent van de bewoners uit het 'afzetgebied' van de school. Dit jaar hebben twee nabijgelegen middelbare scholen (het katholieke Niels Stensencollege en het openbare Thorbecke) de poort moeten sluiten. De scholen waren zo zwart geworden dat de witte leerlingen wegbleven en er te weinig kinderen overbleven om de havo- en vwo-klassen te vullen. Het Gregorius ving 22 allochtone leerlingen van het Niels Stensencollege op.
Dit schooljaar moest de directie 120 potentiële brugklasleerlingen teleurstellen. De school is vol. Kinderen met broers of zusjes op school kregen voorrang, net als kinderen van basisscholen die tot de vaste leveranciers behoren. Decaan Henk van Hees: ,,Op de laatste open dag hoorde ik een meisje met een hoofddoek tegen haar moeder zeggen: 'Op deze school word je niet toegelaten als je een hoofddoek op hebt'. Zo vindt er een natuurlijke selectie plaats.''
Minister Van der Hoeven (Onderwijs) is niet van plan de segregatie in het onderwijs aan te pakken. Bijzondere scholen zijn autonomer dan ooit. Ze moeten het zelf uitzoeken. Ze beheren hun eigen budget, maar hun financiering hangt wel af van het aantal leerlingen dat ze binnenhalen. ,,De kunst is ouders te verleiden'', zegt rector Van de Ven. ,,Je móét je scherp profileren om aantrekkelijk te zijn.''
Je moet je scherp profileren om geen zwarte school te worden? ,,Toen het Niels Stensencollege in 1998 in de problemen kwam, vroegen wij ons af: hoe kunnen we voorkomen dat witte leerlingen straks ook hier niet meer naar school willen? Door nog duidelijker te zeggen waar we voor staan. We voerden toen al een discussie over normen en waarden op school. Het hoofddoekje kwam prachtig uit. Het leverde veel stof tot nadenken op voor de docenten.''
Waarom past een hoofddoekje niet bij die identiteit? ,,Iedere leerling is ons even lief. We gaan niet met de kinderen naar een eucharistieviering, we zijn geen verlengstuk van de kerk. Dan verwachten we ook dat een moslimmeisje niet zegt: 'Allah is de enige ware'. Dat doet ze als ze een hoofddoek draagt.''
Een kruisje omhangen mag wel? ,,Een kruisje is een bescheiden katholiek symbool. Een hoofddoekje is ánders. Het is een symbool dat tegen de christelijke traditie ingaat. Meisjes die hier een hoofddoekje dragen, willen zich profileren en ze willen confronteren. Dat gaat te ver.''
Wat is het geheim van deze witte school?
De Roermondse onderwijsbisschop De Jong zit op de achterste rij, de ogen halfgesloten. Naast hem zit de bisschoppelijk gedelegeerde; die voert het woord. In de aula van het Utrechtse Bonifatiuscollege komen op deze avond in oktober de vertegenwoordigers van het katholieke onderwijs in de provincie Utrecht bij elkaar om te bespreken hoe katholiek hun scholen nog zijn.
,,Jongeren die dat willen, kunnen nog maar heel gebrekkig op katholieke scholen terecht'', zegt de moderator van het Bonifatius. ,,Op katholieke scholen is men stenen voor brood gaan verkopen. En wat wil je: 80 procent van onze leerlingen is niet gedoopt.'' ,,Kom gewoon voor je eigen traditie uit!'', roept de bisschoppelijk gedelegeerde ineens fel.
,,De krampachtige afweer tegen de katholieke signatuur van tien, vijftien jaar geleden is al verdwenen'', zegt de directeur van Hogeschool Domstad. ,,We zijn de grootste groep in het onderwijs. We moeten terug naar de culturele traditie waarin we een hoofdrol speelden!'' ,,Er heeft in het katholiek onderwijs een verlegenheid bestaan'', concludeert Gerrit-Jan Meulenbeld van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR), de koepel van alle katholieke schoolbesturen in Nederland. ,,In de jaren '60 raakten de kerk en de katholieke zuil in de ban van de polarisatie. Als docent was je óf conservatief óf progressief.''
Uit een onderzoek onder de katholieke pabo's in Nederland bleek onlangs dat docenten in opleiding een grote belangstelling hebben voor levensbeschouwelijke vragen. Meulenbeld: ,,Er is een generatie docenten aangetreden van twintigers en dertigers die frank en vrij staan tegenover de katholieke traditie. Ze kennen de versleten vormen en de verplichtingen niet waar de vorige generatie mee worstelde. Ze hebben behoefte aan spiritualiteit.''
De geur van uiensoep
Wat is er zo katholiek aan het Gregorius? Paula van der Kolk (37), lerares Nederlands: ,,Het is de nestgeur. De kruisbeelden, de bezinnende sfeer, maar ook bijvoorbeeld je eigen rechtvaardigheidsgevoel. Als een leerling roddelt, zeg ik: 'Hoe zou jij het vinden als we over jouw vriendinnetje zouden kletsen?'''
René van der Weijden, leraar natuurkunde en informatica: ,,Ieder jaar doet zich een gelegenheid voor dat ik in de bovenbouw de vraag kan stellen: 'Is alles verklaarbaar?' Dan hebben we het bijvoorbeeld over het heelal, planetenbanen en zwarte gaten. We kunnen steeds beter beschrijven wat er in de ruimte gebeurt, maar verklaren kunnen we het niet. Er is geen causaal verband tussen wat je waarneemt en wat er werkelijk is. Daar is ruimte voor, noem het goddelijke kracht.''
De fraterschool St. Gregorius werd in 1873 opgericht voor de armen van Utrecht. Marcel Voorhoeve, 25 jaar leraar wiskunde, herinnert zich de geur nog van de laatste frater, Roland, die geschiedenis gaf. Dat was de geur van uiensoep. In 1964 kwam er havo bij, in 1990 vwo. Uit een recente enquête onder havo-leerlingen blijkt dat 80 procent uit een modaal gezin komt.
De missie van de school luidt: 'Degelijk onderwijs bieden met hart voor de leerling, waarbij wederzijds respect vanuit de christelijke traditie centraal staat'. ,,Die traditie moet je natuurlijk steeds tegen het licht houden'', zegt Voorhoeve, als we op zijn kamer zitten aan de Van Asch van Wijckkade. ,,Stel dat de school heel veel moslimleerlingen krijgt, moet je dan een identiteit handhaven die daarmee op gespannen voet staat? Dan moet je je opnieuw bezinnen. Er zijn grote overlappingen tussen de opvattingen van progressieve katholieken en progressieve moslims. Die interreligieuze dialoog is heel inspirerend.''
We komen op het onderwerp van de verboden hoofddoekjes. Met de uitspraak van de Commissie gelijke behandeling is Voorhoeve het eens. ,,Je moet kijken naar je positie in de markt. De realiteit is dat hier niet veel moslimleerlingen zijn en de realiteit is ook dat ouders en leerlingen iets willen doen met verwaarloosde gevoelens van religie.''
Hoofddoekjes mogen dus niet. Islamitische mutsjes evenmin. ,,Er is geen islamitische ouder geweest die na het verbod zijn kinderen van school heeft gehaald.'' Wat gebeurt er als Voorhoeve een leerling met een davidster om zijn nek in zijn klas aan zou treffen? ,,Andere leerlingen zouden hem aanvallen. Ik zou hem vragen waarom hij die ster draagt. En ik zou de andere leerlingen vragen waarom zij hem daarop aanvallen. Dan zou ik zeggen dat ik het lastig vind dat hij die ster draagt.'' Mag de leerling hem omhouden? ,,Strikt genomen mag de davidster niet en het kruis wel.''
Tot in de vierde klas is godsdienstles verplicht. Volgens godsdienstlerares Ria Ypma doet ongeveer de helft van de leerlingen uit klas 5 en 6 nog mee aan de katholieke gebruiken van de school. 45 leerlingen gaan in de zomervakantie mee naar het Franse oecumenische bedevaartsoord Taizé. 750 leerlingen brengen geld binnen voor de vastenactie, 90 lopen er mee in de kerstvoettocht, driekwart van de examenkandidaten bezoekt de eindexamenviering in de Augustinuskerk ter afsluiting van het schooljaar.