jaja
26-11-03, 16:41
Afghaanse president Karzai zoekt uitweg uit chaos
'Ik wil een liberale islam'
Door onze redacteur Wim Brummelman
KABUL, 25 NOV. Het gesprek met president Hamid Karzai van Afghanistan kent een hectische aanloop. Als journalisten uit elf Europese landen hun opwachting maken bij het presidentiële paleis in de hoofdstad Kabul, weerklinken plotseling geweerschoten, enkele honderden meters verderop aan de overkant van de straat. Veiligheidspersoneel zoekt dekking en legt de geweren in de aanslag. Zwaarbewapende Amerikaanse lijfwachten in burger rennen de presidentiële gebouwen uit en schreeuwen bevelen tegen elkaar en hun Afghaanse collega's. Humvee-voertuigen komen aangescheurd en nemen posities in voor het gebouw, de granaatwerpers op het dak wijzen dreigend in de richting van een mogelijke vijand.
Maar aan het militaire fanfarekorps dat deze ochtend oefent op de binnenplaats naast het presidentiële paleis is al die opwinding niet besteed. Een soldaat in een lange groene legerjas slaat op een trommel en zijn collega-muzikanten vallen goedgemutst in. ,,Ik kan verdomme niet meer horen waar wordt geschoten'', foetert een Amerikaanse lijfwacht. Als de 'ceremoniële' eenheid vervolgens aanstalten maakt op te marcheren, wordt het hem te machtig. ,,Nu maar even niet'', bitst hij de commandant toe.
Ook president Karzai toont zich twintig minuten later niet zichtbaar onder de indruk. Geen aanval op het presidentieel paleis, maar een uit de hand gelopen demonstratie bij het naburige ministerie van Defensie, legt hij uit. Ontslagen soldaten eisten achterstallige soldij op. Daarbij kwam het tot een schietpartij met, zoals later blijkt, ten minste één dode en enkele gewonden. Niet ongebruikelijk voor een omgeving die buitenlandse waarnemers omschrijven als ,,redelijk stabiel, maar nog niet veilig''. De 45-jarige Karzai heeft voor hetere vuren gestaan sinds hij bijna twee jaar geleden op de internationale Afghanistan-conferentie werd aangewezen als interimleider van zijn land. Vorig jaar september ontsnapte hij ternauwernood aan de dood bij een moordaanslag in de zuidelijke stad Kandahar.
Nu staat hij, en heel Afghanistan, voor nieuwe mijlpalen. Vanaf 10 december komt in Kabul de loya jirga - de grote vergadering van afgevaardigden uit heel Afghanistan - bijeen om te besluiten over een nieuwe grondwet. Daarin zal staan dat Afghanistan een islamitische republiek is en dat er geen wetten zullen worden aangenomen die in strijd zijn met islamitische grondbeginselen. Het buitenland hoeft zich daarover geen zorgen te maken, verzekert Karzai. ,,Als je de ontwerpgrondwet leest, zie je dat politieke vrijheden, democratische beginselen en respect voor mensenrechten zijn gewaarborgd. Over de rechten van vrouwen is de grondwet zeer expliciet, het legt zelfs vast dat ten minste 25 procent van de parlementszetels ingenomen moet worden door vrouwen. De rechtspraak zal volstrekt onafhankelijk zijn. Niets van deze liberale waarden is in strijd met de islam.''
De vaststelling van de nieuwe grondwet zal volgend jaar zomer worden gevolgd door directe presidentsverkiezingen. Die vinden in juni 2004 plaats, of uiterlijk in juli of augustus, maar absoluut niet later, bezweert Karzai, die zelf kandidaat zal zijn. ,,De verkiezingen zijn een absolute must voor Afghanistan. De bevolking staat te popelen om deel te nemen aan het politieke proces. En een gekozen president zal zijn legitimiteit onder de bevolking vergroten.''
In de aanloop tot de komende loya jirga is vooral in het zuiden van Afganistan het aantal aanslagen sterk toegenomen. Verantwoordelijk voor de groeiende onveiligheid zijn strijders van de Talibaan of Al-Qaeda, die veelal opereren vanuit het Pathaanse grensgebied in Pakistan. Ze nemen 'soft targets' onder vuur om zodoende hulpverlening en wederopbouw te frustreren. De afgelopen drie maanden werden twaalf lokale medewerkers van hulporganisaties vermoord. Ruim een week geleden werd op de markt in Ghazni een 29-jarige Franse medewerkster van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHRC doodgeschoten, waarna de Verenigde Naties hun hulpinspanningen in het zuiden hebben teruggeschroefd.
,,Natuurlijk doet het terrorisme ons pijn'', zegt Karzai. ,,Door de aanslagen lijden Afghanen, lijden de Verenigde Naties. Uit de verhoren van de twee daders die in Ghazni zijn opgepakt, blijkt dat de Franse medewerkster van de UNHCR heel bewust werd uitgekozen als slachtoffer. De twee mannen kregen twee maanden geleden al de opdracht om juist haar te doden omdat zij een van de meest effectieve hulpverleensters binnen de VN was. Ze hielp bij de repatriëring van 55.000 vluchtelingen. De terroristen willen dat voorkomen. Ze willen dat we falen in onze pogingen om het land weer op te bouwen, vrede tot stand te brengen en instituties op te bouwen. Maar kunnen we ons veroorloven om te falen? Nee! Daarom zullen we doorgaan met hen te bestrijden, samen met de VS, met de Europese landen, met Japan en met de VN.''
President Karzai verhult niet dat hij voor het welslagen van zijn missie nog lang afhankelijk zal zijn van de internationale gemeenschap. Dat geldt voor de bestrijding van terrorisme dat vanuit buurland Pakistan wordt geïmporteerd, maar ook voor het uitroeien van de drugsteelt die sinds de verdrijving van de Talibaan enorm is uitgebreid, en voor het beteugelen van de macht van regionale en lokale krijgsheren en de ontwapening van hun milities. ,,Dat zijn de drie grote problemen waarmee Afghanistan wordt geconfronteerd. En voor alle drie geldt dat wij op eigen houtje niet veel kunnen ondernemen. We kunnen die problemen alleen aanpakken met buitenlandse hulp, Amerikaanse militaire hulp voorop.''
Om het gezag van de regering in Kabul over het hele land te vestigen, hebben de VN herhaaldelijk aangedrongen op uitbreiding van het mandaat van de door de NAVO geleide internationale vredesmacht ISAF (5.000 man) tot buiten Kabul. Onlangs is daartoe in de VN-Veiligheidsraad besloten, waarop de Duitse regering besloot tot uitzending van 450 militairen naar de noordelijke stad Kunduz. Ze zullen zich daar vooral bezighouden met wederopbouw. ,,Zojuist nog las ik een verslag uit Kandahar waarin ook wordt gepleit voor de komst van ISAF-troepen naar die stad. De afgelopen twee jaar heb ik uit alle delen van Afghanistan verzoeken gekregen voor de komst van ISAF-troepen of soldaten van de (door de VS geleide) coalitie'', zegt Karzai. ,,Niet eens zozeer om fysieke bescherming te bieden in de provincies of regio's, maar vooral als garantie dat de internationale gemeenschap Afghanistan niet opnieuw in de steek laat voordat het op eigen benen kan staan.''
Het probleem van de krijgsheren doet zich in sommige regio's voor, maar in andere regio's is hun invloed ingedamd, zegt Karzai. ,,We hebben maatregelen genomen en vandaag de dag staat onze regering er veel sterker voor dan een jaar geleden. Dat wil niet zeggen dat het probleem is opgelost. Vooral de grote hoeveelheid wapens baart mensen zorgen. Maar toch hebben we vooruitgang geboekt.'' Karzai verwerpt de suggestie dat 'Irak' de internationale aandacht van Afghanistan heeft afgeleid. Hij verwijst opnieuw naar de rol van de VS. ,,Recentelijk nog heeft het Amerikaanse Congres ingestemd met 1,8 miljard dollar steun aan Afghanistan. Er is dus veel aandacht van Amerika voor Afghanistan, en ook vanuit Europa en van Japan heb ik de verzekering gekregen dat Afghanistan niet in de steek zal worden gelaten.''
Copyright NRC 25 november 2003
'Ik wil een liberale islam'
Door onze redacteur Wim Brummelman
KABUL, 25 NOV. Het gesprek met president Hamid Karzai van Afghanistan kent een hectische aanloop. Als journalisten uit elf Europese landen hun opwachting maken bij het presidentiële paleis in de hoofdstad Kabul, weerklinken plotseling geweerschoten, enkele honderden meters verderop aan de overkant van de straat. Veiligheidspersoneel zoekt dekking en legt de geweren in de aanslag. Zwaarbewapende Amerikaanse lijfwachten in burger rennen de presidentiële gebouwen uit en schreeuwen bevelen tegen elkaar en hun Afghaanse collega's. Humvee-voertuigen komen aangescheurd en nemen posities in voor het gebouw, de granaatwerpers op het dak wijzen dreigend in de richting van een mogelijke vijand.
Maar aan het militaire fanfarekorps dat deze ochtend oefent op de binnenplaats naast het presidentiële paleis is al die opwinding niet besteed. Een soldaat in een lange groene legerjas slaat op een trommel en zijn collega-muzikanten vallen goedgemutst in. ,,Ik kan verdomme niet meer horen waar wordt geschoten'', foetert een Amerikaanse lijfwacht. Als de 'ceremoniële' eenheid vervolgens aanstalten maakt op te marcheren, wordt het hem te machtig. ,,Nu maar even niet'', bitst hij de commandant toe.
Ook president Karzai toont zich twintig minuten later niet zichtbaar onder de indruk. Geen aanval op het presidentieel paleis, maar een uit de hand gelopen demonstratie bij het naburige ministerie van Defensie, legt hij uit. Ontslagen soldaten eisten achterstallige soldij op. Daarbij kwam het tot een schietpartij met, zoals later blijkt, ten minste één dode en enkele gewonden. Niet ongebruikelijk voor een omgeving die buitenlandse waarnemers omschrijven als ,,redelijk stabiel, maar nog niet veilig''. De 45-jarige Karzai heeft voor hetere vuren gestaan sinds hij bijna twee jaar geleden op de internationale Afghanistan-conferentie werd aangewezen als interimleider van zijn land. Vorig jaar september ontsnapte hij ternauwernood aan de dood bij een moordaanslag in de zuidelijke stad Kandahar.
Nu staat hij, en heel Afghanistan, voor nieuwe mijlpalen. Vanaf 10 december komt in Kabul de loya jirga - de grote vergadering van afgevaardigden uit heel Afghanistan - bijeen om te besluiten over een nieuwe grondwet. Daarin zal staan dat Afghanistan een islamitische republiek is en dat er geen wetten zullen worden aangenomen die in strijd zijn met islamitische grondbeginselen. Het buitenland hoeft zich daarover geen zorgen te maken, verzekert Karzai. ,,Als je de ontwerpgrondwet leest, zie je dat politieke vrijheden, democratische beginselen en respect voor mensenrechten zijn gewaarborgd. Over de rechten van vrouwen is de grondwet zeer expliciet, het legt zelfs vast dat ten minste 25 procent van de parlementszetels ingenomen moet worden door vrouwen. De rechtspraak zal volstrekt onafhankelijk zijn. Niets van deze liberale waarden is in strijd met de islam.''
De vaststelling van de nieuwe grondwet zal volgend jaar zomer worden gevolgd door directe presidentsverkiezingen. Die vinden in juni 2004 plaats, of uiterlijk in juli of augustus, maar absoluut niet later, bezweert Karzai, die zelf kandidaat zal zijn. ,,De verkiezingen zijn een absolute must voor Afghanistan. De bevolking staat te popelen om deel te nemen aan het politieke proces. En een gekozen president zal zijn legitimiteit onder de bevolking vergroten.''
In de aanloop tot de komende loya jirga is vooral in het zuiden van Afganistan het aantal aanslagen sterk toegenomen. Verantwoordelijk voor de groeiende onveiligheid zijn strijders van de Talibaan of Al-Qaeda, die veelal opereren vanuit het Pathaanse grensgebied in Pakistan. Ze nemen 'soft targets' onder vuur om zodoende hulpverlening en wederopbouw te frustreren. De afgelopen drie maanden werden twaalf lokale medewerkers van hulporganisaties vermoord. Ruim een week geleden werd op de markt in Ghazni een 29-jarige Franse medewerkster van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHRC doodgeschoten, waarna de Verenigde Naties hun hulpinspanningen in het zuiden hebben teruggeschroefd.
,,Natuurlijk doet het terrorisme ons pijn'', zegt Karzai. ,,Door de aanslagen lijden Afghanen, lijden de Verenigde Naties. Uit de verhoren van de twee daders die in Ghazni zijn opgepakt, blijkt dat de Franse medewerkster van de UNHCR heel bewust werd uitgekozen als slachtoffer. De twee mannen kregen twee maanden geleden al de opdracht om juist haar te doden omdat zij een van de meest effectieve hulpverleensters binnen de VN was. Ze hielp bij de repatriëring van 55.000 vluchtelingen. De terroristen willen dat voorkomen. Ze willen dat we falen in onze pogingen om het land weer op te bouwen, vrede tot stand te brengen en instituties op te bouwen. Maar kunnen we ons veroorloven om te falen? Nee! Daarom zullen we doorgaan met hen te bestrijden, samen met de VS, met de Europese landen, met Japan en met de VN.''
President Karzai verhult niet dat hij voor het welslagen van zijn missie nog lang afhankelijk zal zijn van de internationale gemeenschap. Dat geldt voor de bestrijding van terrorisme dat vanuit buurland Pakistan wordt geïmporteerd, maar ook voor het uitroeien van de drugsteelt die sinds de verdrijving van de Talibaan enorm is uitgebreid, en voor het beteugelen van de macht van regionale en lokale krijgsheren en de ontwapening van hun milities. ,,Dat zijn de drie grote problemen waarmee Afghanistan wordt geconfronteerd. En voor alle drie geldt dat wij op eigen houtje niet veel kunnen ondernemen. We kunnen die problemen alleen aanpakken met buitenlandse hulp, Amerikaanse militaire hulp voorop.''
Om het gezag van de regering in Kabul over het hele land te vestigen, hebben de VN herhaaldelijk aangedrongen op uitbreiding van het mandaat van de door de NAVO geleide internationale vredesmacht ISAF (5.000 man) tot buiten Kabul. Onlangs is daartoe in de VN-Veiligheidsraad besloten, waarop de Duitse regering besloot tot uitzending van 450 militairen naar de noordelijke stad Kunduz. Ze zullen zich daar vooral bezighouden met wederopbouw. ,,Zojuist nog las ik een verslag uit Kandahar waarin ook wordt gepleit voor de komst van ISAF-troepen naar die stad. De afgelopen twee jaar heb ik uit alle delen van Afghanistan verzoeken gekregen voor de komst van ISAF-troepen of soldaten van de (door de VS geleide) coalitie'', zegt Karzai. ,,Niet eens zozeer om fysieke bescherming te bieden in de provincies of regio's, maar vooral als garantie dat de internationale gemeenschap Afghanistan niet opnieuw in de steek laat voordat het op eigen benen kan staan.''
Het probleem van de krijgsheren doet zich in sommige regio's voor, maar in andere regio's is hun invloed ingedamd, zegt Karzai. ,,We hebben maatregelen genomen en vandaag de dag staat onze regering er veel sterker voor dan een jaar geleden. Dat wil niet zeggen dat het probleem is opgelost. Vooral de grote hoeveelheid wapens baart mensen zorgen. Maar toch hebben we vooruitgang geboekt.'' Karzai verwerpt de suggestie dat 'Irak' de internationale aandacht van Afghanistan heeft afgeleid. Hij verwijst opnieuw naar de rol van de VS. ,,Recentelijk nog heeft het Amerikaanse Congres ingestemd met 1,8 miljard dollar steun aan Afghanistan. Er is dus veel aandacht van Amerika voor Afghanistan, en ook vanuit Europa en van Japan heb ik de verzekering gekregen dat Afghanistan niet in de steek zal worden gelaten.''
Copyright NRC 25 november 2003