Joesoef
06-12-03, 09:52
Nederland krijgt een inferieure JSF
MENNO STEKETEE
AMSTERDAM - De Verenigde Staten ontwikkelen een inferieure versie van de Joint Strike Fighter voor de export. Wanneer Nederland overgaat tot de aanschaf van de JSF, dan heeft de versie van de Koninklijke Luchtmacht boven het slagveld minder overlevingskansen dan de Amerikaanse. Dat blijkt uit contractspecificaties van het Amerikaanse ministerie van Defensie, het Pentagon.
Militaire analisten bevestigen dat de export-JSF waarschijnlijk minder waard is dan de Amerikaanse versie.
Het Pentagon gaf JSF-producent Lockheed-Martin vorige maand de opdracht om de JSF-versie voor geïnteresseerde buitenlandse luchtmachten 'zo gelijk mogelijk te maken voorzover de National Disclosure Policy dit toestaat'. Maar dus niet helemaal: deze richtlijn van het Pentagon moet verhinderen dat buitenlandse mogendheden de hand weten te leggen op Amerikaanse militaire geheimen.
Volgens de in de Verenigde Staten werkende Britse luchtvaartanalist Bill Sweetman komt dit erop neer dat 'een Nederlandse JSF sneller opvalt op de vijandelijke radar dan de Amerikaanse JSF'.
Voor het afwaarderen van de niet-Amerikaanse JSF heeft het Pentagon, binnen het zogenoemde 'JSF International Partner Version Delta Systems'-programma, maar liefst meer dan zeshonderd miljoen dollar over. Dat is het geld dat Lockheed-Martin krijgt om het toestel inferieur aan de Amerikaanse versie te maken.
Sweetman zegt dat de Amerikaanse voorzichtigheid vooral de stealth-technologie betreft die vliegtuigen moeilijk waarneembaar maakt voor radar en andere detectie-middelen. ''Sinds het bestaan van die technologie begin jaren tachtig wereldkundig werd gemaakt, heb ik me afgevraagd hoe het Pentagon zou voorkomen dat de werkingsprincipes geheim zouden blijven. De opdracht aan Lockheed-Martin heeft daar direct mee te maken,'' zet de luchtvaartanalist.''
Ook de Britse luchtvaartconsultant Nick Cook stelt dat de export-versie van de JSF 'ongetwijfeld minder stealthy zal zijn dan het Amerikaanse toestel'.
Dat duidelijk werd dat de Amerikaanse en de export-JSF niet hetzelfde zijn, was een kwestie van tijd, zegt Cook. ''Dat Delta-contract heeft dat geformaliseerd. Ze kúnnen ook niet hetzelfde zijn. Stealth-technologie en export zijn volgens de Amerikanen eigenlijk twee zaken die elkaar uitsluiten,'' zegt hij.
Sweetman denkt dat sommige gevoelige technologieën, zoals bepaalde software, radarstraling absorberende verf en lastig te traceren radarsystemen, gewoon niet in de export-JSF zullen worden gemonteerd.
Dat het weglaten van bepaalde systemen zeshonderd miljoen dollar moet kosten, vindt Sweetman niet vreemd. ''Er moet nieuwe computerprogrammatuur worden geschreven, sommige onderdelen zullen een andere plaats krijgen. Het gaat om complexe aanpassingen aan het technische ontwerp.''
Volgens PvdA-kamerlid Frans Timmermans betekent de Amerikaanse gang van zaken 'de totale omkering van het JSF-principe', waarbij buitenlandse partners volledig zouden worden betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe technologie ten behoeve van dit toestel.
De Nederlandse overheid heeft zich voor 800 miljoen dollar ingekocht in de ontwikkelingsfase van het JSF-program. In ruil hiervoor mag de Koninklijke Luchtmacht eisen stellen aan de eindversie van de JSF en zal ook de Nederlandse industrie bij de ontwikkeling en productie worden ingeschakeld.
Timmermans zet daar een vraagteken bij: ''De Amerikaanse opstelling maakt dat alle echt interessante contracten naar Amerikaanse bedrijven gaan.'' Hij heeft intussen kamervragen over deze kwestie gesteld.
Een woordvoerder van de Koninklijke Luchtmacht zegt dat de beoogde JSF 'voldoet aan de eisen die wij daaraan stellen'.
Naast Nederland doet een reeks van landen mee aan het JSF-project, waaronder Groot-Brittannië en Italië.
© Het Parool, 6-12-2003
MENNO STEKETEE
AMSTERDAM - De Verenigde Staten ontwikkelen een inferieure versie van de Joint Strike Fighter voor de export. Wanneer Nederland overgaat tot de aanschaf van de JSF, dan heeft de versie van de Koninklijke Luchtmacht boven het slagveld minder overlevingskansen dan de Amerikaanse. Dat blijkt uit contractspecificaties van het Amerikaanse ministerie van Defensie, het Pentagon.
Militaire analisten bevestigen dat de export-JSF waarschijnlijk minder waard is dan de Amerikaanse versie.
Het Pentagon gaf JSF-producent Lockheed-Martin vorige maand de opdracht om de JSF-versie voor geïnteresseerde buitenlandse luchtmachten 'zo gelijk mogelijk te maken voorzover de National Disclosure Policy dit toestaat'. Maar dus niet helemaal: deze richtlijn van het Pentagon moet verhinderen dat buitenlandse mogendheden de hand weten te leggen op Amerikaanse militaire geheimen.
Volgens de in de Verenigde Staten werkende Britse luchtvaartanalist Bill Sweetman komt dit erop neer dat 'een Nederlandse JSF sneller opvalt op de vijandelijke radar dan de Amerikaanse JSF'.
Voor het afwaarderen van de niet-Amerikaanse JSF heeft het Pentagon, binnen het zogenoemde 'JSF International Partner Version Delta Systems'-programma, maar liefst meer dan zeshonderd miljoen dollar over. Dat is het geld dat Lockheed-Martin krijgt om het toestel inferieur aan de Amerikaanse versie te maken.
Sweetman zegt dat de Amerikaanse voorzichtigheid vooral de stealth-technologie betreft die vliegtuigen moeilijk waarneembaar maakt voor radar en andere detectie-middelen. ''Sinds het bestaan van die technologie begin jaren tachtig wereldkundig werd gemaakt, heb ik me afgevraagd hoe het Pentagon zou voorkomen dat de werkingsprincipes geheim zouden blijven. De opdracht aan Lockheed-Martin heeft daar direct mee te maken,'' zet de luchtvaartanalist.''
Ook de Britse luchtvaartconsultant Nick Cook stelt dat de export-versie van de JSF 'ongetwijfeld minder stealthy zal zijn dan het Amerikaanse toestel'.
Dat duidelijk werd dat de Amerikaanse en de export-JSF niet hetzelfde zijn, was een kwestie van tijd, zegt Cook. ''Dat Delta-contract heeft dat geformaliseerd. Ze kúnnen ook niet hetzelfde zijn. Stealth-technologie en export zijn volgens de Amerikanen eigenlijk twee zaken die elkaar uitsluiten,'' zegt hij.
Sweetman denkt dat sommige gevoelige technologieën, zoals bepaalde software, radarstraling absorberende verf en lastig te traceren radarsystemen, gewoon niet in de export-JSF zullen worden gemonteerd.
Dat het weglaten van bepaalde systemen zeshonderd miljoen dollar moet kosten, vindt Sweetman niet vreemd. ''Er moet nieuwe computerprogrammatuur worden geschreven, sommige onderdelen zullen een andere plaats krijgen. Het gaat om complexe aanpassingen aan het technische ontwerp.''
Volgens PvdA-kamerlid Frans Timmermans betekent de Amerikaanse gang van zaken 'de totale omkering van het JSF-principe', waarbij buitenlandse partners volledig zouden worden betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe technologie ten behoeve van dit toestel.
De Nederlandse overheid heeft zich voor 800 miljoen dollar ingekocht in de ontwikkelingsfase van het JSF-program. In ruil hiervoor mag de Koninklijke Luchtmacht eisen stellen aan de eindversie van de JSF en zal ook de Nederlandse industrie bij de ontwikkeling en productie worden ingeschakeld.
Timmermans zet daar een vraagteken bij: ''De Amerikaanse opstelling maakt dat alle echt interessante contracten naar Amerikaanse bedrijven gaan.'' Hij heeft intussen kamervragen over deze kwestie gesteld.
Een woordvoerder van de Koninklijke Luchtmacht zegt dat de beoogde JSF 'voldoet aan de eisen die wij daaraan stellen'.
Naast Nederland doet een reeks van landen mee aan het JSF-project, waaronder Groot-Brittannië en Italië.
© Het Parool, 6-12-2003