Zwarte Schaap
18-12-03, 12:48
Hoofddoek taboe op Franse staatsscholen
(Van onze redactie buitenland)
AMSTERDAM - Voor het nieuwe schooljaar in september begint, zal in Frankrijk een wet tegen het dragen van hoofddoeken worden ingediend. Dat heeft premier Jean-Pierre Raffarin gisteren aangekondigd, nadat president Jacques Chirac gisteren de knoop had doorgehakt en het dragen van hoofddoeken in openbare scholen en andere gebouwen had verboden.
Chirac verdedigde zijn besluit met een beroep op de laïcité, de lekenstaat, waarin religie en staat strikt gescheiden van elkaar bestaan. ''Laïcité weerspiegelt onze nationale samenhang, ons vermogen om samen te leven en ons op essentiële ogenblikken te verenigen. Ze is in het hart van onze republikeinse identiteit,'' zei hij.
Dit soort begrippen is voor Fransen even invoelbaar als ze voor buitenstaanders ondoordringbaar zijn. De republiek is de Franse manier van samenleven. Een gewone Fransman kan in het publiek 'leve de republiek' roepen zonder voor zonderling te worden versleten - een kwalificatie die een Nederlander die in het openbaar 'leve de parlementaire democratie' roept, zeker te beurt zou vallen.
De laïcité heeft iets van een godsvrede. De hele negentiende eeuw hadden katholieken en ongelovigen, links en rechts, tegenover elkaar gestaan. Revoluties en de communistische Commune in Parijs waren momenten waarin de strijd de vorm aannam van een burgeroorlog. Aan beide kanten vielen tienduizenden doden. Aan het einde van de negentiende eeuw was de godsdienstvervolging zo sterk, dat het katholieke religieuzen op een gegeven moment verboden werd hun habijt in het openbaar te dragen.
Van die periode dateert ook de openbare school, gesticht door Jules Ferry, die de verboden katholieke scholen moest vervangen en de Franse kinderen moest opvoeden in republikeinse, ongodsdienstige zin.
Pas met de wet van 1905 op de laïcité begon de pacificatie. Elk kind kon gratis naar de openbare school, maar het werd de katholieken - en de betrekkelijk grote protestantse en joodse gemeednschappen - toegestaan hun eigen scholen te stichten. De Franse staat draagt bij aan de kosten. Tegenwoordig bieden veel 'religieuze' scholen het beste onderwijs. Sommige katholieke scholen bijvoorbeeld zijn uitgesproken duur - en dus elitair.
Om het a-religieuze karakter van de openbare te school te handhaven, zei Chirac, zal het opzichtig tonen van religieuze identiteit worden verboden. Daaronder rekent hij behalve islamitische hoofddoeken ook joodse keppels en katholieke kruisen. Wel blijven kleinere, 'discrete' parafernalia toegestaan, zoals een halsketting met een kruis, een davidster of de hand van Fatima. Maar wie bepaalt wat opzichtig is? En wanneer is iets groot of klein?
Chirac noemde de scheiding tussen kerk en staat uit 1905 'een van de grootste verworvenheden van de republiek'. Hij zei dat deze secularisatie 'een cruciale rol speelt in de sociale harmonie' van de Franse multiculturele samenleving. In een enquête in Le Parisien zei 69 procent van de Fransen voorstander te zijn van het a-religieuze karakter van dat onderwijs.
Chirac volgt de aanbeveling van de commissie-Stasi, die was ingesteld naar aanleiding van de weigering van steeds meer moslimmeisjes om op school de hoofddoek af te doen.
Op het stadhuis in Parijs ontstonden eerder moeilijkheden toen een oud-stagiaire na haar vaste aanstelling ineens zwaar gesluierd verscheen en mannen niet meer de hand wilde schudden. Dat was voor Chirac aanleiding alle ambtenaren en werknemers in openbare diensten, zoals de spoorwegen of de posterijen, in de toekomst een formulier te laten ondertekenen waarin ze afzien van elk opzichtig religieus kenmerk dan ook.
Op de achtergrond speelt natuurlijk de mislukte integratie van een belangrijk deel van de vijf miljoen islamitische immigranten uit Marokko, Algerije en Tunesië. De laatste jaren heeft de islam een steeds fellere toon aangeslagen en daarmee een groeiende groep radicale jongeren van Noord-Afrikaanse afkomst aan zich weten te binden.
Commissievoorzitter Bernard Stasi zegt daarover: ''Er bestaan in Frankrijk gedragingen die niet kunnen worden getolereerd. Er zijn zonder enige twijfel krachten die proberen de republiek te destabiliseren en het is de hoogste tijd dat de republiek reageert.''
Vooral de nadrukkelijk verkondigde opvatting door sommige islamitische leiders dat Franse moslims zich in de eerste plaats met hun geloof dienen te identificeren en pas daarna met hun Franse staatsburgerschap, is een breuk met de Franse laïcité.
De president had al eerder de hoofddoek in Frankrijks openbare ruimtes 'een teken van agressie' genoemd.
De aanbeveling van Stasi om ook Yom Kippoer en het islamitische suikerfeest uit te roepen tot nationale vrije dag, volgt Chirac niet. Moslims die op die dag van hun werk of van school willen wegblijven, krijgen daartoe alle ruimte, mits ze het van tevoren even laten weten, zei hij.
Bron: Het Parool 18/12/03
(Van onze redactie buitenland)
AMSTERDAM - Voor het nieuwe schooljaar in september begint, zal in Frankrijk een wet tegen het dragen van hoofddoeken worden ingediend. Dat heeft premier Jean-Pierre Raffarin gisteren aangekondigd, nadat president Jacques Chirac gisteren de knoop had doorgehakt en het dragen van hoofddoeken in openbare scholen en andere gebouwen had verboden.
Chirac verdedigde zijn besluit met een beroep op de laïcité, de lekenstaat, waarin religie en staat strikt gescheiden van elkaar bestaan. ''Laïcité weerspiegelt onze nationale samenhang, ons vermogen om samen te leven en ons op essentiële ogenblikken te verenigen. Ze is in het hart van onze republikeinse identiteit,'' zei hij.
Dit soort begrippen is voor Fransen even invoelbaar als ze voor buitenstaanders ondoordringbaar zijn. De republiek is de Franse manier van samenleven. Een gewone Fransman kan in het publiek 'leve de republiek' roepen zonder voor zonderling te worden versleten - een kwalificatie die een Nederlander die in het openbaar 'leve de parlementaire democratie' roept, zeker te beurt zou vallen.
De laïcité heeft iets van een godsvrede. De hele negentiende eeuw hadden katholieken en ongelovigen, links en rechts, tegenover elkaar gestaan. Revoluties en de communistische Commune in Parijs waren momenten waarin de strijd de vorm aannam van een burgeroorlog. Aan beide kanten vielen tienduizenden doden. Aan het einde van de negentiende eeuw was de godsdienstvervolging zo sterk, dat het katholieke religieuzen op een gegeven moment verboden werd hun habijt in het openbaar te dragen.
Van die periode dateert ook de openbare school, gesticht door Jules Ferry, die de verboden katholieke scholen moest vervangen en de Franse kinderen moest opvoeden in republikeinse, ongodsdienstige zin.
Pas met de wet van 1905 op de laïcité begon de pacificatie. Elk kind kon gratis naar de openbare school, maar het werd de katholieken - en de betrekkelijk grote protestantse en joodse gemeednschappen - toegestaan hun eigen scholen te stichten. De Franse staat draagt bij aan de kosten. Tegenwoordig bieden veel 'religieuze' scholen het beste onderwijs. Sommige katholieke scholen bijvoorbeeld zijn uitgesproken duur - en dus elitair.
Om het a-religieuze karakter van de openbare te school te handhaven, zei Chirac, zal het opzichtig tonen van religieuze identiteit worden verboden. Daaronder rekent hij behalve islamitische hoofddoeken ook joodse keppels en katholieke kruisen. Wel blijven kleinere, 'discrete' parafernalia toegestaan, zoals een halsketting met een kruis, een davidster of de hand van Fatima. Maar wie bepaalt wat opzichtig is? En wanneer is iets groot of klein?
Chirac noemde de scheiding tussen kerk en staat uit 1905 'een van de grootste verworvenheden van de republiek'. Hij zei dat deze secularisatie 'een cruciale rol speelt in de sociale harmonie' van de Franse multiculturele samenleving. In een enquête in Le Parisien zei 69 procent van de Fransen voorstander te zijn van het a-religieuze karakter van dat onderwijs.
Chirac volgt de aanbeveling van de commissie-Stasi, die was ingesteld naar aanleiding van de weigering van steeds meer moslimmeisjes om op school de hoofddoek af te doen.
Op het stadhuis in Parijs ontstonden eerder moeilijkheden toen een oud-stagiaire na haar vaste aanstelling ineens zwaar gesluierd verscheen en mannen niet meer de hand wilde schudden. Dat was voor Chirac aanleiding alle ambtenaren en werknemers in openbare diensten, zoals de spoorwegen of de posterijen, in de toekomst een formulier te laten ondertekenen waarin ze afzien van elk opzichtig religieus kenmerk dan ook.
Op de achtergrond speelt natuurlijk de mislukte integratie van een belangrijk deel van de vijf miljoen islamitische immigranten uit Marokko, Algerije en Tunesië. De laatste jaren heeft de islam een steeds fellere toon aangeslagen en daarmee een groeiende groep radicale jongeren van Noord-Afrikaanse afkomst aan zich weten te binden.
Commissievoorzitter Bernard Stasi zegt daarover: ''Er bestaan in Frankrijk gedragingen die niet kunnen worden getolereerd. Er zijn zonder enige twijfel krachten die proberen de republiek te destabiliseren en het is de hoogste tijd dat de republiek reageert.''
Vooral de nadrukkelijk verkondigde opvatting door sommige islamitische leiders dat Franse moslims zich in de eerste plaats met hun geloof dienen te identificeren en pas daarna met hun Franse staatsburgerschap, is een breuk met de Franse laïcité.
De president had al eerder de hoofddoek in Frankrijks openbare ruimtes 'een teken van agressie' genoemd.
De aanbeveling van Stasi om ook Yom Kippoer en het islamitische suikerfeest uit te roepen tot nationale vrije dag, volgt Chirac niet. Moslims die op die dag van hun werk of van school willen wegblijven, krijgen daartoe alle ruimte, mits ze het van tevoren even laten weten, zei hij.
Bron: Het Parool 18/12/03