Juwayriah
23-01-04, 09:53
Marokko / Alleen een buitenlander mag hier christen zijn
Het aantal christenen in Marokko is miniem. Alleen buitenlanders mogen er in de kerk zitten; de eigen bevolking hoort in de moskee thuis en nergens anders, vinden de autoriteiten. De katholieke aartsbisschop Landel wordt er niet zenuwachtig van. ,,Onze opdracht is niet zieltjes winnen, maar het Evangelie in praktijk brengen.'' Deel 4 van een serie over Marokko.
Zondag in Casablanca. Aan de rue d'Azilal is de evangelische dienst in volle gang. De Amerikaanse dominee preekt over 'geestelijke wedergeboorte' en een zwarte hulppredikant vertaalt zijn woorden in het Frans. In de houten banken zitten ongeveer vijftig kerkgangers, van wie een kwart uit Sub-Sahara Afrika. Na afloop is het koffiedrinken, gevolgd door bijbelstudie. Een Amerikaanse leraar, al achttien jaar in Marokko, zegt: ,,De officiële kerken hebben geen problemen met de overheid. Zij weten zich beschermd door het Westen, met name door de VS.''
Waarom is het kerkterrein dan omheind door een hoge muur en worden buiten kerkgangers regelmatig gefotografeerd door agenten van de geheime dienst? Om te voorkomen dat Marokkanen de dienst bijwonen, weet de Amerikaanse Angelique, getrouwd met een Marokkaan. ,,De christelijke kerken worden hier uitsluitend bevolkt door buitenlanders. Marokkanen mogen geen lid worden. Die worden verondersteld moslim te zijn én te blijven. Christelijke missie of zending is verboden, evenals het verspreiden van bijbels in het Berber of het Arabisch.''
Toch bestaat er een ondergrondse kerk, voornamelijk gevormd door tot het christendom bekeerde Marokkanen, met eigen autochtone predikanten. Angelique en haar man zijn er lid van. ,,De kerk, als je een onsamenhangend conglomeraat van huisdiensten zo kunt noemen, concentreert zich vooral in grote steden als Agadir, Casablanca, Marrakech en Rabat. Daar is de sociale controle geringer dan in kleine steden en dorpen. Alleen al hier in 'Casa' telt de ondergrondse kerk een paar honderd leden en dat aantal neemt toe. We komen in kleine groepen bijeen in het huis van een kerklid. Net als de eerste christenen. Er wordt gebeden, gezongen en het Avondmaal gevierd. De leden vormen een doorsnee van de Marokkaanse bevolking. Ze zijn allemaal protestants.''
Waarom stappen moslims over naar het christendom? Angelique: ,,Uit teleurstelling over het gebrek aan morele, spirituele en intellectuele kracht binnen de islam. In zijn huidige vorm geeft dat geloof geen aansprekende antwoorden op de existentiële vragen waarmee mensen worstelen.''
Hoewel overgang van de islam naar het christendom bij wet verboden is, benadrukt Angelique dat er niet echt sprake is van vervolging. ,,Af en toe pakt de politie een paar van onze leden op, ondervraagt ze, geeft hun een waarschuwing, maar daarna laat ze hen weer gaan. Nee, we hebben meer te duchten van de islamisten. Als die er achter komen dat iemand christen is geworden, bedreigen ze hem.''
Vincent Landel vult aan: ,,Ook de eigen familie reageert alsof er een misdaad is begaan. Ze laten zo iemand totaal vallen.'' De Fransman Landel is als aartsbisschop van Rabat leider van de kleine rk kerk in Marokko. Die heeft Italianen, Spanjaarden en vooral Fransen als leden. In de werkkamer van de prelaat, direct naast de enorme, sneeuwwitte kathedraal, staat een koranstandaard met daarop een bijbel. Landel zegt: ,,Onze opdracht is niet zieltjes te winnen, maar het Evangelie in praktijk brengen.''
Landel -,,ik ben geen echte aartsbisschop, want ik heb geen enkele bisschop onder me''- vindt het voeren van godsdienstige gesprekken met de islam zinloos. ,,Daarvoor zijn we getalsmatig een te onbeduidende partner.'' Hij is meer voorstander van een praktische dialoog; christelijke verpleegsters en leraren laten werken in islamitische ziekenhuizen en op dito scholen. ,,Zo kweek je onderling begrip, leer je elkaar respecteren.''
Hoe moeilijk dat is blijkt in Midelt, een stadje aan de voet van de imposante Djebel Ayachi, die het begin markeert van het Hoge Atlas-gebergte. In de winter is het er zo'n vijftien graden onder nul en 's zomers gaat het kwik omhoog naar veertig. Zes, voornamelijk oude, nonnen -een uit Polen, een uit Spanje en vier uit Frankrijk- brengen hier de dialooggedachte van de aartsbisschop in praktijk. Een ongemakkelijke taak. Zuster Marguerita (78): ,,Dit is een doodarme streek, met veel werkloosheid. Toch zijn de meeste mensen open en vriendelijk, ze geven je snel hun vertrouwen, maar praten over godsdienst is er niet bij.''
Een rondgang door het stadje bevestigt zowel het een als het ander. De wegen zijn ongeplaveid, groezelige kinderen bevolken de straten, een boer hakt moeizaam in de harde bodem, ezels sjokken zwaarbeladen voorbij. De huizen hebben stromend water noch elektriciteit, laat staan modern sanitair. Voor zijn lol woont niemand in Midelt.
Ook de nonnen niet. Zuster Jeanne (73): ,,We willen hier bewust de armoede met de mensen delen. We tonen hun ons respect door dienstbaar te zijn.'' En dus bezoekt Jeanne, voormalig verpleegster, de zieken, geeft zuster Marguerita bijles Frans en heeft zuster Theresa (70) de supervisie over een weverij waar een aantal weduwen, gescheiden vrouwen en ongehuwde moeders in loondienst voor de nonnen werkt. Zuster Jeanne stelt: ,,Door de buurt zijn we wel geaccepteerd, maar de autoriteiten bejegenen ons nog steeds met argwaan. Het is werken op de millimeter. Of het vrucht zal dragen? Dat weet God alleen.''
Yves Vors komt, net als zuster Jeanne, uit Frankrijk. Ruim twee jaar werkt hij nu als predikant bij de L'Église Évangelique au Maroc. Let wel in Marokko: niet van, dat mag niet. De kerk bestaat voor 99 procent uit zwarte Afrikanen. Vors heeft als standplaats de hoofdstad Rabat. Hij vertelt dat de geheime politie zijn telefoongesprekken afluistert en tijdens diensten komt kijken of er Marokkanen zitten, want dat is streng verboden. ,,De agenten willen ook de ledenlijst inzien, maar dat weiger ik.''
Ds. Vors ergert zich aan zendelingen uit de pinksterhoek die onder valse voorwendsels het land binnenkomen en vervolgens bij mensen bijbels in het Arabisch door de bus gooien. ,,Dat heeft geen enkel effect, de ontvangers begrijpen er niets van. Maar wij krijgen die acties op ons brood.'' Omgekeerd hekelt Vors de agressieve manier waarop christelijke studenten uit Midden-Afrikaanse landen die in Marokko studeren, door islamisten worden benaderd om zich tot de islam te bekeren. ,,In dit land wordt met twee maten gemeten.''
Kleine kudde in islamitisch landschap
Woonden er in 1954 in Marokko nog 449000 christenen, nu is dat getal gedaald naar een kleine 23000 (van de 31 miljoen inwoners). Het blijkt een gemêleerd gezelschap: mensen die al decennia in het land wonen, tijdelijke medewerkers van ambassades en buitenlandse bedrijven, zwarte Afrikaanse studenten, westerse vrouwen met een Marokkaanse man en moslims die tot het Christendom zijn overgegaan.
De grootste groep vormen de rooms-katholieken: 20200, verdeeld over 52 parochies.
Daarnaast: Tien kleine protestantse denominaties, onder wie Koreaanse methodisten; samen 732 leden in 28 gemeenten;
Evangelischen: 615 leden in zeven gemeenten;
Oosters orthodoxen: 468 leden, verdeeld over drie denominaties en twee parochies;
Gereformeerden: 280 leden in negen gemeenten;
Anglicanen: 110 leden in twee gemeentes;
Baptisten: 100 leden in drie gemeenten;
Charismatische en pinksterchristenen: 90 leden.
Er is ook een ondergrondse kerk, bijna uitsluitend bestaande uit in het geheim tot het Christendom bekeerde Marokkanen. Hun aantal wordt geschat op ruim 600, verdeeld over een aantal grote steden.
© trouw
Het aantal christenen in Marokko is miniem. Alleen buitenlanders mogen er in de kerk zitten; de eigen bevolking hoort in de moskee thuis en nergens anders, vinden de autoriteiten. De katholieke aartsbisschop Landel wordt er niet zenuwachtig van. ,,Onze opdracht is niet zieltjes winnen, maar het Evangelie in praktijk brengen.'' Deel 4 van een serie over Marokko.
Zondag in Casablanca. Aan de rue d'Azilal is de evangelische dienst in volle gang. De Amerikaanse dominee preekt over 'geestelijke wedergeboorte' en een zwarte hulppredikant vertaalt zijn woorden in het Frans. In de houten banken zitten ongeveer vijftig kerkgangers, van wie een kwart uit Sub-Sahara Afrika. Na afloop is het koffiedrinken, gevolgd door bijbelstudie. Een Amerikaanse leraar, al achttien jaar in Marokko, zegt: ,,De officiële kerken hebben geen problemen met de overheid. Zij weten zich beschermd door het Westen, met name door de VS.''
Waarom is het kerkterrein dan omheind door een hoge muur en worden buiten kerkgangers regelmatig gefotografeerd door agenten van de geheime dienst? Om te voorkomen dat Marokkanen de dienst bijwonen, weet de Amerikaanse Angelique, getrouwd met een Marokkaan. ,,De christelijke kerken worden hier uitsluitend bevolkt door buitenlanders. Marokkanen mogen geen lid worden. Die worden verondersteld moslim te zijn én te blijven. Christelijke missie of zending is verboden, evenals het verspreiden van bijbels in het Berber of het Arabisch.''
Toch bestaat er een ondergrondse kerk, voornamelijk gevormd door tot het christendom bekeerde Marokkanen, met eigen autochtone predikanten. Angelique en haar man zijn er lid van. ,,De kerk, als je een onsamenhangend conglomeraat van huisdiensten zo kunt noemen, concentreert zich vooral in grote steden als Agadir, Casablanca, Marrakech en Rabat. Daar is de sociale controle geringer dan in kleine steden en dorpen. Alleen al hier in 'Casa' telt de ondergrondse kerk een paar honderd leden en dat aantal neemt toe. We komen in kleine groepen bijeen in het huis van een kerklid. Net als de eerste christenen. Er wordt gebeden, gezongen en het Avondmaal gevierd. De leden vormen een doorsnee van de Marokkaanse bevolking. Ze zijn allemaal protestants.''
Waarom stappen moslims over naar het christendom? Angelique: ,,Uit teleurstelling over het gebrek aan morele, spirituele en intellectuele kracht binnen de islam. In zijn huidige vorm geeft dat geloof geen aansprekende antwoorden op de existentiële vragen waarmee mensen worstelen.''
Hoewel overgang van de islam naar het christendom bij wet verboden is, benadrukt Angelique dat er niet echt sprake is van vervolging. ,,Af en toe pakt de politie een paar van onze leden op, ondervraagt ze, geeft hun een waarschuwing, maar daarna laat ze hen weer gaan. Nee, we hebben meer te duchten van de islamisten. Als die er achter komen dat iemand christen is geworden, bedreigen ze hem.''
Vincent Landel vult aan: ,,Ook de eigen familie reageert alsof er een misdaad is begaan. Ze laten zo iemand totaal vallen.'' De Fransman Landel is als aartsbisschop van Rabat leider van de kleine rk kerk in Marokko. Die heeft Italianen, Spanjaarden en vooral Fransen als leden. In de werkkamer van de prelaat, direct naast de enorme, sneeuwwitte kathedraal, staat een koranstandaard met daarop een bijbel. Landel zegt: ,,Onze opdracht is niet zieltjes te winnen, maar het Evangelie in praktijk brengen.''
Landel -,,ik ben geen echte aartsbisschop, want ik heb geen enkele bisschop onder me''- vindt het voeren van godsdienstige gesprekken met de islam zinloos. ,,Daarvoor zijn we getalsmatig een te onbeduidende partner.'' Hij is meer voorstander van een praktische dialoog; christelijke verpleegsters en leraren laten werken in islamitische ziekenhuizen en op dito scholen. ,,Zo kweek je onderling begrip, leer je elkaar respecteren.''
Hoe moeilijk dat is blijkt in Midelt, een stadje aan de voet van de imposante Djebel Ayachi, die het begin markeert van het Hoge Atlas-gebergte. In de winter is het er zo'n vijftien graden onder nul en 's zomers gaat het kwik omhoog naar veertig. Zes, voornamelijk oude, nonnen -een uit Polen, een uit Spanje en vier uit Frankrijk- brengen hier de dialooggedachte van de aartsbisschop in praktijk. Een ongemakkelijke taak. Zuster Marguerita (78): ,,Dit is een doodarme streek, met veel werkloosheid. Toch zijn de meeste mensen open en vriendelijk, ze geven je snel hun vertrouwen, maar praten over godsdienst is er niet bij.''
Een rondgang door het stadje bevestigt zowel het een als het ander. De wegen zijn ongeplaveid, groezelige kinderen bevolken de straten, een boer hakt moeizaam in de harde bodem, ezels sjokken zwaarbeladen voorbij. De huizen hebben stromend water noch elektriciteit, laat staan modern sanitair. Voor zijn lol woont niemand in Midelt.
Ook de nonnen niet. Zuster Jeanne (73): ,,We willen hier bewust de armoede met de mensen delen. We tonen hun ons respect door dienstbaar te zijn.'' En dus bezoekt Jeanne, voormalig verpleegster, de zieken, geeft zuster Marguerita bijles Frans en heeft zuster Theresa (70) de supervisie over een weverij waar een aantal weduwen, gescheiden vrouwen en ongehuwde moeders in loondienst voor de nonnen werkt. Zuster Jeanne stelt: ,,Door de buurt zijn we wel geaccepteerd, maar de autoriteiten bejegenen ons nog steeds met argwaan. Het is werken op de millimeter. Of het vrucht zal dragen? Dat weet God alleen.''
Yves Vors komt, net als zuster Jeanne, uit Frankrijk. Ruim twee jaar werkt hij nu als predikant bij de L'Église Évangelique au Maroc. Let wel in Marokko: niet van, dat mag niet. De kerk bestaat voor 99 procent uit zwarte Afrikanen. Vors heeft als standplaats de hoofdstad Rabat. Hij vertelt dat de geheime politie zijn telefoongesprekken afluistert en tijdens diensten komt kijken of er Marokkanen zitten, want dat is streng verboden. ,,De agenten willen ook de ledenlijst inzien, maar dat weiger ik.''
Ds. Vors ergert zich aan zendelingen uit de pinksterhoek die onder valse voorwendsels het land binnenkomen en vervolgens bij mensen bijbels in het Arabisch door de bus gooien. ,,Dat heeft geen enkel effect, de ontvangers begrijpen er niets van. Maar wij krijgen die acties op ons brood.'' Omgekeerd hekelt Vors de agressieve manier waarop christelijke studenten uit Midden-Afrikaanse landen die in Marokko studeren, door islamisten worden benaderd om zich tot de islam te bekeren. ,,In dit land wordt met twee maten gemeten.''
Kleine kudde in islamitisch landschap
Woonden er in 1954 in Marokko nog 449000 christenen, nu is dat getal gedaald naar een kleine 23000 (van de 31 miljoen inwoners). Het blijkt een gemêleerd gezelschap: mensen die al decennia in het land wonen, tijdelijke medewerkers van ambassades en buitenlandse bedrijven, zwarte Afrikaanse studenten, westerse vrouwen met een Marokkaanse man en moslims die tot het Christendom zijn overgegaan.
De grootste groep vormen de rooms-katholieken: 20200, verdeeld over 52 parochies.
Daarnaast: Tien kleine protestantse denominaties, onder wie Koreaanse methodisten; samen 732 leden in 28 gemeenten;
Evangelischen: 615 leden in zeven gemeenten;
Oosters orthodoxen: 468 leden, verdeeld over drie denominaties en twee parochies;
Gereformeerden: 280 leden in negen gemeenten;
Anglicanen: 110 leden in twee gemeentes;
Baptisten: 100 leden in drie gemeenten;
Charismatische en pinksterchristenen: 90 leden.
Er is ook een ondergrondse kerk, bijna uitsluitend bestaande uit in het geheim tot het Christendom bekeerde Marokkanen. Hun aantal wordt geschat op ruim 600, verdeeld over een aantal grote steden.
© trouw