PDA

Bekijk Volledige Versie : Een fout bij de hadj kost vijf euro



Orakel
05-02-04, 20:21
Een fout bij de hadj kost vijf euro

De hadj, de jaarlijkse grote bedevaart naar Mekka, is afgesloten. Om de eretitel 'hadji' te verdienen hebben ook de Nederlandse pelgrims zich aan veel regels moeten houden.

Door onze redacteur Ahmet Olgun
MEKKA, 5 FEBR. Niets zal meer hetzelfde zijn voor de pelgrims. Sinds het einde van de hadj, dinsdagnacht, mogen ze de eretitel hadji hanteren. Het is een titel met verantwoordelijkheden: ze zullen zich moeten gedragen als voorbeeld voor andere moslims. De gemeenschap zal hen afrekenen op hun gedrag, daden en woorden. Hun leven dient vanaf nu hadji-waardig te zijn. Sober, vroom, eerlijk. Voorbeeldig.

De pelgrims hebben deze titel wel moeten verdienen. De afgelopen week moesten ze bidden volgens de regels, lopen volgens de regels, smeken volgens de regels, rituelen verrichten volgens de regels. Ze hebben er naar schatting 700.000 schapen, 100.000 kamelen en nog eens 100.000 koeien voor moeten offeren. Een genegeerde of vergeten regel zou wel eens, zo was de alom aanwezige vrees, de hadj ongeldig kunnen maken, onacceptabel voor god. In dat geval zouden al het geld en de ontberingen voor niets zijn geweest. Ergo: de veel begeerde plek in de islamitische hemel zou wel eens in gevaar kunnen komen. Vandaar ook dat de pelgrims elkaar na het gebed, een bezoek aan de Grote Moskee of de Ka'aba telkens een hart onder de riem steken: 'moge Allah jullie hadj accepteren'.

Hulusi Unye kon in veel gevallen de angst een beetje wegnemen. Unye is mufti bij de Turkse moskee-organisatie Milli Görüs in Noord-Nederland. Tijdens de hadj sprak hij elke dag uren fatwa's uit. Fatwa betekent zoeken naar praktische oplossingen binnen het kader van de islam, legt de mufti uit. ,,Een soort eerste hulp.'' De meeste vragen betroffen overtreden verboden tijdens de hadj. Een man wandelde de kamer van Unye binnen. Zijn hoofd hing. Hij had zijn ihram, bestaande uit witte ongenaaide doeken, uitgetrokken, terwijl hij was vergeten een plukje haar van zijn hoofd te knippen. Wat nu, was alles voor niets geweest? 25 riyal, iets meer dan vijf euro, oordeelde Unye. Het geld komt in een kartonnen doosje met een gleufje. Milli Gorüs zal het aan een goed doel besteden.

Vrouwen kwamen een oordeel vragen over het gebruik van geparfumeerde shampoo en zeep terwijl ze in ihram waren. ,,Ik haal de twijfels bij de mensen weg over de geldigheid van hun hadj. Tijdens de hadj dienen we te handelen naar het woord van Allah. De regels bevorderen het bewustzijn bij de moslims.''

De opmerkelijkste vraag kwam van een moslim die er moeite mee heeft dat hij al drie weken niet bij zijn vrouw heeft kunnen slapen. Door de gedwongen onthouding raakte hij opgewonden van vrouwelijke pelgrims in de menigte, als die opeengedrukt rondjes liep rondom de Ka'aba, het hart van de islam. Uit angst voor een erectie voor het huis van Allah durfde hij niet meer naar de Ka'aba te gaan.

Er zijn veel fouten gemaakt door de groep: de doos met geld werd tijdens de hadj vaak geleegd.

De hadj is een serieuze aangelegenheid. ,,Deze reis zal onze levens veranderen'', had hoofdimam Fuat Yavas uit Amsterdam al eens aan het begin gezegd. ,,We hebben Allah gekrenkt met onze zondige daden. We gaan Allah om een tweede kans vragen, en die gaat hij ons gunnen''. zei hij. ,,Mits we de hadj naar behoren uitvoeren.''

De islam kent vijf zuilen: een moslim moet vijf keer per dag bidden, een aalmoes geven aan armen, de eenheid van Allah onderkennen, vasten in de maand van ramadan en - mits financiën en gezondheid dat toelaten - minstens één keer in zijn leven de hadj volbrengen. ,,Ik ben een gelukkig mens, omdat ik mijn plicht jegens Allah heb kunnen verrichten,'' zegt Mustafa Sahin (67), een voormalige textielarbeider uit Enschede. Hij is voor de vijfde keer hadji geworden. ,,De hadj verandert je leven'', zegt-ie. ,,Je wordt wijzer, je beschikt over meer geduld en je raakt niet zo snel geďrriteerd. Een hadji heeft een band met Allah, daar leeft hij ook naar. Hij zondigt niet, rookt niet, roddelt niet, is behulpzaam voor zijn naasten, andere mensen, het milieu en de dieren. Alles wat geschapen is door de schepper.''

Mustafa Kocak (38), een schilder in de Rotterdamse haven, is tijdens de hadj zijn angst voor de dood kwijtgeraakt. ,,Ik voel dat mijn ziel is schoongespoeld hier. Ik ben vrij van zonden. Ik voel dat ik naar de hemel ga als ik sterf.''

Reisden de meeste moslims gedurende de bedevaart grotendeels per bus, Bayram Kucuker (37) uit Zwolle legde, geheel in de voetsporen van Mohammed, het religieuze parcours grotendeels te voet af. Ook Kucuker voelt zich nu herboren. ,,Toch zie ik mezelf niet als een perfect mens, geheel onschuldig. Ik zal me blijven inspannen om een goede moslim, een goed mens te worden.''

Was de hadj voor velen 'slechts' een plicht, voor Boulem Ouldelmehraz (37) is het een ommekeer in zijn leven. Met de hadj sloot de Amsterdammer een zondige periode in zijn leven af. Hij zal niet meer vrouwen oppikken in cafés en kroegen. Ook al wilden de vrouwen zelf maar al te graag, Ouldelmehraz voelt dat hij ze heeft gebruikt. De wroeging deed hem huilen tijdens de hadj. Na terugkeer in Nederland zal Ouldelmehraz zich beter bewapenen tegen de sjaitan, de duivel, om niet in herhaling te vallen. Dat wil hij doen door zoveel mogelijk in de moskee te bidden en regelmatig in de koran te lezen.

Voor maatschappelijke werkster Dilek Cakir (42) uit Haarlem was de bedevaart vooral een innerlijke speurtocht. Zij groeide op in een seculier gezin. Geloven was nog wel oké, maar naar de koranschool gaan of vijf keer per dag bidden vond ze overbodig, achterlijk. Vlak voordat ze op hadj ging, verruilde ze haar moderne kleren voor een al haar contouren verhullende wijde jurk en een hejab (hoofddoek). Ze moet er nog steeds aan wennen, maar het voelt goed aan, zegt ze.

Tijdens de waqaf, het staande gebed op de hoogvlakte op de eerste dag van de hadj, beleefde ze haar meest indrukwekkende ervaring. Op de hoogvlakte Arafat vroegen zo'n 2,5 miljoen moslims tegelijk om vergiffenis aan Allah. ,,Ik voelde me opengaan. De schilden vielen weg. Ik werd omringd door een kracht die alles zag en wist wat ik had uitgespookt. Ik moest janken.'' Vanaf nu zal Hadji Dilek proberen een Allah waardig leven te leiden.

Ze zit nog met een vraag: ze hoort anderen zeggen dat ze, sinds ze in Mekka zijn, nauwelijks aan hun dagelijks leven denken in Nederland, zelfs niet aan hun kinderen. Zo gewijd zijn ze aan Allah. ,,Ik wel, ik mis mijn huis, mijn eigen eten, mijn kinderen'', zegt ze een beetje bezorgd. Cakir vreest dat ze zich niet helemaal heeft kunnen concentreren, dat ze toch wel iets fout heeft gedaan. ,,Moge Allah toch mijn hadj accepteren.''

Dit is het zevende en laatste deel in een serie over Nederlandse moslims op bedevaart naar Mekka. Eerdere afleveringen van deze serie zijn te lezen op: www.nrc.nl

5 februari 2004