Shaheed
02-03-04, 11:19
'Ik schaam mij voor integratiedebat'
van onze verslaggever Frank Poorthuis
DEN HAAG - Adri Duivesteijn heeft lang gezwegen. Maar nu houdt het kritische PvdA-Kamerlid zich niet meer in. 'Als de politiek op deze manier afglijdt, is het terecht dat het hoofddoekje een symbool van protest wordt.'
PvdA-Kamerlid Duivesteijn ergert zich aan niveau van debat in Kamer en in eigen partij
Het is mooi geweest, vindt Adri Duivesteijn. Genoeg gezwegen. Twee jaar was het PvdA-Kamerlid te druk met wonden likken en met een speurtocht naar zijn, leek het, verloren gegane idealen. Als adjudant van Ad Melkert maakte hij de val van de PvdA mee. Als gewoon Kamerlid onder Wouter Bos ziet hij nu vanuit de oppositie hoe een nieuwe wind door Nederland blaast.
Gedwongen integratie, een stop op immigratie, het tweede kabinet-Balkenende regeert met harde hand. Radeloos wordt Duivesteijn als hij het debat volgt .
'Waar is de zelfbeheersing? Wij als PvdA hebben fouten gemaakt. Oké, op sommige punten waren we te soft. Maar dit rechts-moralisme is belemmerend, beangstigend. Zo bont hebben zelfs wij als sociaal-democraten het niet gemaakt. We zijn beland in het maakbaarheidsideaal van conservatief Nederland. Ze willen de straat, de school en het huis controleren. Hun houding is: wij autochtone Nederlanders willen dat die allochtonen zich disciplineren in die wereld van ons.'
'Het gaat hier om de loyaliteitsvraag naar de niet-westerse mens. Over oudkomers wordt gepraat op een manier alsof ze hier net zijn. Kinderen van 30, hier geboren, worden nu plotseling allochtoon genoemd. Het is zo generaliserend, diskwalificerend en stigmatiserend. Dit is integreren met het pistool in de rug. De analyses zijn van een platheid! VVD'er Wilders zegt over radicale moslims: ik lust ze rauw. Mirjam Sterk van het CDA: ze kunnen niet van twee walletjes eten.'
'Hoe is het mogelijk dat de politiek zich tot dit niveau verlaagt? Ik zit er middenin en ik vind dat ik er wat van moet zeggen. Ik schaam me voor de kwaliteit van dit debat.'
Het komt niet vaak voor dat een parlementariër zo tegen zijn collega's tekeergaat. Is het zo erg in de Kamer? Ja, vindt Duivesteijn. 'Een fatsoenlijk debat is niet meer mogelijk. Ik vond de commissie-Blok bemoedigend. Er werd in haar rapport Bruggen Bouwen eindelijk gekeken naar de feiten. Maar het rapport werd afgeschoten. Door CDA en VVD. Ook wij binnen de PvdA hebben het niet omarmd. En daarvoor is maar één dominante electorale reden: dit onderwerp laten we ons niet afnemen. De een komt met nog hardere maatregelen dan de ander. Het heeft niets van doen met wat aan de hand is.
'Politiek behoort mensen een kader te geven waarbinnen ze hun emotie kunnen ordenen. Maar in de Tweede Kamer is het debat versmald tot one-liners. One-liners zetten het denken stop, het zijn commercials. Als de politiek op deze manier afglijdt, is het terecht dat het hoofddoekje een symbool van protest wordt.'
Nu wordt het tijd voor een kritische tegenvraag. Waar is zijn eigen PvdA eigenlijk in dit debat? Duivesteijn erkent dat het in eigen kring stil is. En al snel gaat het over 'de diepe depressie waarin links en ikzelf na Fortuyn zijn beland'.
'Fortuyn heeft de mores veranderd, ook van de gevestigde orde. Links moralisme was van 1968 tot voor kort de dominante denkrichting. Die is in een klap weggevaagd. Daarvoor in de plaats kwam: zeg wat je denkt en voelt. Het leek wel alsof iedereen leegliep. Alle drempels waren weg, ook die van het fatsoen.
'Melkert had daar op geen enkele manier antwoord op, omdat hij zo'n enorme weerzin tegen het type Fortuyn had. Alles in de ring gooien, dat vond hij weerzinwekkend. De nederlaag van 6 maart 2001 en het drama daarna hebben links, Melkert, mij en anderen in een ideologische leegte gebracht. De vaste grond werd onder onze voeten weggeslagen. Ik heb lang rondgelopen met de vraag: ben ik nou echt achterlijk geweest? Is de multiculturele samenleving een achterlijk ideaal? Hebben we nou met zijn allen fout gezeten?'
Hebt u het antwoord al?
'Ja, ik geloof nog in de multiculturele samenleving. Er moet respect voor andere culturen zijn.'
Heeft de partij nog niet genoeg tijd gehad om een visie te ontwikkelen?
'Na de nederlaag van 2002 konden we met een inhoudelijkerevival beginnen. Maar nog voordat ons denken op gang was gekomen kwam de PvdA op eclatante wijze terug bij de verkiezingen van januari 2003. Dat verlamde alles.'
U bedoelt?
'Natuurlijk kregen we eerst een klap doordat we uiteindelijk toch niet gingen meeregeren. Maar door de gunstige peilingen nu is het debat in de PvdA er nog steeds nauwelijks. We koesteren de situatie waarin we zitten. We zitten gevangen in de peilingen, zoals we altijd gevangen hebben gezeten in de polls. Kok en Melkert ook al. We hebben jaren in de regering gezeten. Dan moet je beslissingen nemen en is er weinig tijd voor ontwikkeling op cruciale gebieden. Nu zitten we in de oppositie en is het ook een vacuüm.'
Dat klinkt als een degelijk verwijt naar uw partijgenoten.
'Dat ga ik niet zeggen. Iedereen wacht nu op de commissie-Patijn (eigen PvdA-commissie, red). Ik heb goede hoop dat daar iets verstandigs uitkomt. Ik vind dat de PvdA haar eigen idealen niet moet gaan verloochenen. De PvdA kan vertrouwen hebben in zijn eigen sociaal-democratische gedachtegoed en hoeft zich niet te schamen. Er moet een tegendruk ontstaan tegen die conservatieve hoofdstroom.'
van onze verslaggever Frank Poorthuis
DEN HAAG - Adri Duivesteijn heeft lang gezwegen. Maar nu houdt het kritische PvdA-Kamerlid zich niet meer in. 'Als de politiek op deze manier afglijdt, is het terecht dat het hoofddoekje een symbool van protest wordt.'
PvdA-Kamerlid Duivesteijn ergert zich aan niveau van debat in Kamer en in eigen partij
Het is mooi geweest, vindt Adri Duivesteijn. Genoeg gezwegen. Twee jaar was het PvdA-Kamerlid te druk met wonden likken en met een speurtocht naar zijn, leek het, verloren gegane idealen. Als adjudant van Ad Melkert maakte hij de val van de PvdA mee. Als gewoon Kamerlid onder Wouter Bos ziet hij nu vanuit de oppositie hoe een nieuwe wind door Nederland blaast.
Gedwongen integratie, een stop op immigratie, het tweede kabinet-Balkenende regeert met harde hand. Radeloos wordt Duivesteijn als hij het debat volgt .
'Waar is de zelfbeheersing? Wij als PvdA hebben fouten gemaakt. Oké, op sommige punten waren we te soft. Maar dit rechts-moralisme is belemmerend, beangstigend. Zo bont hebben zelfs wij als sociaal-democraten het niet gemaakt. We zijn beland in het maakbaarheidsideaal van conservatief Nederland. Ze willen de straat, de school en het huis controleren. Hun houding is: wij autochtone Nederlanders willen dat die allochtonen zich disciplineren in die wereld van ons.'
'Het gaat hier om de loyaliteitsvraag naar de niet-westerse mens. Over oudkomers wordt gepraat op een manier alsof ze hier net zijn. Kinderen van 30, hier geboren, worden nu plotseling allochtoon genoemd. Het is zo generaliserend, diskwalificerend en stigmatiserend. Dit is integreren met het pistool in de rug. De analyses zijn van een platheid! VVD'er Wilders zegt over radicale moslims: ik lust ze rauw. Mirjam Sterk van het CDA: ze kunnen niet van twee walletjes eten.'
'Hoe is het mogelijk dat de politiek zich tot dit niveau verlaagt? Ik zit er middenin en ik vind dat ik er wat van moet zeggen. Ik schaam me voor de kwaliteit van dit debat.'
Het komt niet vaak voor dat een parlementariër zo tegen zijn collega's tekeergaat. Is het zo erg in de Kamer? Ja, vindt Duivesteijn. 'Een fatsoenlijk debat is niet meer mogelijk. Ik vond de commissie-Blok bemoedigend. Er werd in haar rapport Bruggen Bouwen eindelijk gekeken naar de feiten. Maar het rapport werd afgeschoten. Door CDA en VVD. Ook wij binnen de PvdA hebben het niet omarmd. En daarvoor is maar één dominante electorale reden: dit onderwerp laten we ons niet afnemen. De een komt met nog hardere maatregelen dan de ander. Het heeft niets van doen met wat aan de hand is.
'Politiek behoort mensen een kader te geven waarbinnen ze hun emotie kunnen ordenen. Maar in de Tweede Kamer is het debat versmald tot one-liners. One-liners zetten het denken stop, het zijn commercials. Als de politiek op deze manier afglijdt, is het terecht dat het hoofddoekje een symbool van protest wordt.'
Nu wordt het tijd voor een kritische tegenvraag. Waar is zijn eigen PvdA eigenlijk in dit debat? Duivesteijn erkent dat het in eigen kring stil is. En al snel gaat het over 'de diepe depressie waarin links en ikzelf na Fortuyn zijn beland'.
'Fortuyn heeft de mores veranderd, ook van de gevestigde orde. Links moralisme was van 1968 tot voor kort de dominante denkrichting. Die is in een klap weggevaagd. Daarvoor in de plaats kwam: zeg wat je denkt en voelt. Het leek wel alsof iedereen leegliep. Alle drempels waren weg, ook die van het fatsoen.
'Melkert had daar op geen enkele manier antwoord op, omdat hij zo'n enorme weerzin tegen het type Fortuyn had. Alles in de ring gooien, dat vond hij weerzinwekkend. De nederlaag van 6 maart 2001 en het drama daarna hebben links, Melkert, mij en anderen in een ideologische leegte gebracht. De vaste grond werd onder onze voeten weggeslagen. Ik heb lang rondgelopen met de vraag: ben ik nou echt achterlijk geweest? Is de multiculturele samenleving een achterlijk ideaal? Hebben we nou met zijn allen fout gezeten?'
Hebt u het antwoord al?
'Ja, ik geloof nog in de multiculturele samenleving. Er moet respect voor andere culturen zijn.'
Heeft de partij nog niet genoeg tijd gehad om een visie te ontwikkelen?
'Na de nederlaag van 2002 konden we met een inhoudelijkerevival beginnen. Maar nog voordat ons denken op gang was gekomen kwam de PvdA op eclatante wijze terug bij de verkiezingen van januari 2003. Dat verlamde alles.'
U bedoelt?
'Natuurlijk kregen we eerst een klap doordat we uiteindelijk toch niet gingen meeregeren. Maar door de gunstige peilingen nu is het debat in de PvdA er nog steeds nauwelijks. We koesteren de situatie waarin we zitten. We zitten gevangen in de peilingen, zoals we altijd gevangen hebben gezeten in de polls. Kok en Melkert ook al. We hebben jaren in de regering gezeten. Dan moet je beslissingen nemen en is er weinig tijd voor ontwikkeling op cruciale gebieden. Nu zitten we in de oppositie en is het ook een vacuüm.'
Dat klinkt als een degelijk verwijt naar uw partijgenoten.
'Dat ga ik niet zeggen. Iedereen wacht nu op de commissie-Patijn (eigen PvdA-commissie, red). Ik heb goede hoop dat daar iets verstandigs uitkomt. Ik vind dat de PvdA haar eigen idealen niet moet gaan verloochenen. De PvdA kan vertrouwen hebben in zijn eigen sociaal-democratische gedachtegoed en hoeft zich niet te schamen. Er moet een tegendruk ontstaan tegen die conservatieve hoofdstroom.'