Zwarte Schaap
09-03-04, 17:07
Oorlog als product dat 'verkocht' moet worden
Door Rein Heijne
Het huidige politieke leiderschap roept sterke associaties op met wat George Orwell en Machiavelli beschreven. In zijn roman '1984' beschrijft Orwell een samenleving waarin niets meer is wat het lijkt: oorlog wordt vrede genoemd en leugen is waarheid.Machiavelli adviseerde politici het volk te bedriegen wanneer dat nodig is voor behoud of vergroting van macht. Want, zo stelde hij in 'De Heerser' uit 1513, iemand die bedriegt, vindt altijd wel iemand die zich wil laten bedriegen. Tijdens een debat, georganiseerd door het Humanistisch Vredesberaad, 11 maart in de Unie in Rotterdam zal Karel van Wolferen - auteur van 'De ondergang van een wereldorde' - ingaan op de huidige wereld(wan)orde.
Tijdens een vredesconferentie van het Humanistisch Vredesberaad in 1983 waarschuwde de polemoloog Johan Niezing tegen het geweldsdenken. Hij voorspelde ons een toekomst waarin we volstrekt overgeleverd zullen zijn aan vormen van irrationaliteit waarbij vergeleken die van de holenmens, de Middeleeuwen, de inquisitie, ja zelfs het fascisme, slechts milde varianten zullen lijken. En zo'n orwelliaanse toekomst komt snel naderbij, aldus Niezing toen.
Na het wegvallen van de Muur, de terroristische aanslagen op het WTC in New York en het uitroepen van de war on terrorism zijn de politieke verhoudingen aanzienlijk complexer geworden. En door het unilaterale optreden van de VS de wereldorde aanzienlijk instabieler. Het taalgebruik door politici lijkt meer verhullend en misleidend dan ooit zodat zij hun harde aanpak beter aan het volk kunnen verkopen.
De Amerikaanse militaire dominantie, de toename van geheime operaties, de inperking van burgerlijke vrijheden, de militaire privatisering en niet te vergeten een versterkt militair-industrieel complex (MIC) bedreigen in ernstige mate de democratische rechtsorde. Het MIC waartegen vanuit de vredesbeweging al heel lang wordt gewaarschuwd, als zijnde bedreigend voor een duurzame wereldvrede, is inmiddels uitgegroeid tot een conglomeraat van wapenfabrikanten, geheime diensten, pr-bureaus en massamedia. Alle gericht op de massaproductie van onwetendheid bij de burgers. Want 'onwetendheid is macht', weten zij van Orwell.
Opvallend is dat zelfs het denken van veel wetenschappers en deskundigen, waarvan toch enige achterdocht verwacht mag worden, zich heeft aangepast aan het denken in termen van oorlog en geweld. Ook de massamedia doen, wat kritische instelling betreft, niet voor hen onder. In veel beschouwingen wordt vooral geschreven over 'de terroristen' zonder nader in te gaan op historische achtergronden en op de door westerse staten gepleegde terreur.
O ja, een enkele polemoloog wil daar nog wel eens op wijzen maar dat vormt allang geen nieuws meer. Er is duidelijk behoefte aan meer kritisch ingestelde onderzoeksjournalisten die bereid zijn het 'web van bedrog' te ontrafelen. Misleidend taalgebruik en verspreiding van geruchten doen sterk denken aan de 'New Speak' uit Orwell's boek. Hiermee trachten politici de bevolking te misleiden.
In het parlement vinden inhoudsloze debatten plaats, fundamentele kritiek wordt nauwelijks gehoord. Op enige samenhangende toekomstvisie kunnen onze volksvertegenwoordigers niet betrapt worden. Het parlement laat zich afschepen en de media laten zich inpakken. Onlangs concludeerde de politicoloog van Schendelen dat 'openbare kritiek en sceptisch debat' essentiële kenmerken van een goed functionerende democratie dienen te zijn. Fijntjes wees hij op de belangrijke kritische functie van de media. Die zouden zich wat minder 'ingebed' moeten gedragen en ,,veel meer twijfel moeten zaaien in het proces van de democratische besluitvorming''.
Regeringsleiders die zichzelf een democratisch toonbeeld vinden, omgeven zich met gewiekste voorlichters die hen influisteren hoe zij het beleid moeten verkopen! Op subtiele wijze weten zij teksten uit adviezen en rapporten zo te bewerken dat een beslissing tot gewelddadig ingrijpen als onvermijdelijk naar buiten kan worden gebracht. Op orwelliaanse wijze worden nobele argumenten en motieven uitgedragen om gewelddadig ingrijpen te rechtvaardigen. Zij maken de bevolking wijs dat democratie door bombardementen ingevoerd kan worden en dat de mensenrechten daarmee verbeterd zullen worden. Oorlog is voor hen een product geworden, een product dat 'verkocht' moet worden en waarvoor met behulp van marketingdeskundigen een gat in de markt gecreëerd kan worden.
De vragen die donderdag in de Unie aan de orde komen zijn de volgende.
Zijn wij daarmee in een orwelliaanse wereld terechtgekomen? Of stevenen wij af op een surrealistische, kafkaëske maatschappij? Is er nog wel sprake van een rechtvaardig functioneren van de democratie? De democratische rechtsorde? Wat betekent dit voor onze zo hoog geroemde 'normen en waarden'? Kan een democratie door bombardementen ingevoerd worden? Stevenen wij af op een hobbesiaanse maatschappij van een oorlog van allen tegen allen? Wat is het belang van de media nog wanneer die zich ook al 'embedded' gedragen?
Rein Heijne is voorzitter van het Humanistisch Vredesberaad in Rotterdam
Bron: Rotterdams Dagblad 05/03/04
Door Rein Heijne
Het huidige politieke leiderschap roept sterke associaties op met wat George Orwell en Machiavelli beschreven. In zijn roman '1984' beschrijft Orwell een samenleving waarin niets meer is wat het lijkt: oorlog wordt vrede genoemd en leugen is waarheid.Machiavelli adviseerde politici het volk te bedriegen wanneer dat nodig is voor behoud of vergroting van macht. Want, zo stelde hij in 'De Heerser' uit 1513, iemand die bedriegt, vindt altijd wel iemand die zich wil laten bedriegen. Tijdens een debat, georganiseerd door het Humanistisch Vredesberaad, 11 maart in de Unie in Rotterdam zal Karel van Wolferen - auteur van 'De ondergang van een wereldorde' - ingaan op de huidige wereld(wan)orde.
Tijdens een vredesconferentie van het Humanistisch Vredesberaad in 1983 waarschuwde de polemoloog Johan Niezing tegen het geweldsdenken. Hij voorspelde ons een toekomst waarin we volstrekt overgeleverd zullen zijn aan vormen van irrationaliteit waarbij vergeleken die van de holenmens, de Middeleeuwen, de inquisitie, ja zelfs het fascisme, slechts milde varianten zullen lijken. En zo'n orwelliaanse toekomst komt snel naderbij, aldus Niezing toen.
Na het wegvallen van de Muur, de terroristische aanslagen op het WTC in New York en het uitroepen van de war on terrorism zijn de politieke verhoudingen aanzienlijk complexer geworden. En door het unilaterale optreden van de VS de wereldorde aanzienlijk instabieler. Het taalgebruik door politici lijkt meer verhullend en misleidend dan ooit zodat zij hun harde aanpak beter aan het volk kunnen verkopen.
De Amerikaanse militaire dominantie, de toename van geheime operaties, de inperking van burgerlijke vrijheden, de militaire privatisering en niet te vergeten een versterkt militair-industrieel complex (MIC) bedreigen in ernstige mate de democratische rechtsorde. Het MIC waartegen vanuit de vredesbeweging al heel lang wordt gewaarschuwd, als zijnde bedreigend voor een duurzame wereldvrede, is inmiddels uitgegroeid tot een conglomeraat van wapenfabrikanten, geheime diensten, pr-bureaus en massamedia. Alle gericht op de massaproductie van onwetendheid bij de burgers. Want 'onwetendheid is macht', weten zij van Orwell.
Opvallend is dat zelfs het denken van veel wetenschappers en deskundigen, waarvan toch enige achterdocht verwacht mag worden, zich heeft aangepast aan het denken in termen van oorlog en geweld. Ook de massamedia doen, wat kritische instelling betreft, niet voor hen onder. In veel beschouwingen wordt vooral geschreven over 'de terroristen' zonder nader in te gaan op historische achtergronden en op de door westerse staten gepleegde terreur.
O ja, een enkele polemoloog wil daar nog wel eens op wijzen maar dat vormt allang geen nieuws meer. Er is duidelijk behoefte aan meer kritisch ingestelde onderzoeksjournalisten die bereid zijn het 'web van bedrog' te ontrafelen. Misleidend taalgebruik en verspreiding van geruchten doen sterk denken aan de 'New Speak' uit Orwell's boek. Hiermee trachten politici de bevolking te misleiden.
In het parlement vinden inhoudsloze debatten plaats, fundamentele kritiek wordt nauwelijks gehoord. Op enige samenhangende toekomstvisie kunnen onze volksvertegenwoordigers niet betrapt worden. Het parlement laat zich afschepen en de media laten zich inpakken. Onlangs concludeerde de politicoloog van Schendelen dat 'openbare kritiek en sceptisch debat' essentiële kenmerken van een goed functionerende democratie dienen te zijn. Fijntjes wees hij op de belangrijke kritische functie van de media. Die zouden zich wat minder 'ingebed' moeten gedragen en ,,veel meer twijfel moeten zaaien in het proces van de democratische besluitvorming''.
Regeringsleiders die zichzelf een democratisch toonbeeld vinden, omgeven zich met gewiekste voorlichters die hen influisteren hoe zij het beleid moeten verkopen! Op subtiele wijze weten zij teksten uit adviezen en rapporten zo te bewerken dat een beslissing tot gewelddadig ingrijpen als onvermijdelijk naar buiten kan worden gebracht. Op orwelliaanse wijze worden nobele argumenten en motieven uitgedragen om gewelddadig ingrijpen te rechtvaardigen. Zij maken de bevolking wijs dat democratie door bombardementen ingevoerd kan worden en dat de mensenrechten daarmee verbeterd zullen worden. Oorlog is voor hen een product geworden, een product dat 'verkocht' moet worden en waarvoor met behulp van marketingdeskundigen een gat in de markt gecreëerd kan worden.
De vragen die donderdag in de Unie aan de orde komen zijn de volgende.
Zijn wij daarmee in een orwelliaanse wereld terechtgekomen? Of stevenen wij af op een surrealistische, kafkaëske maatschappij? Is er nog wel sprake van een rechtvaardig functioneren van de democratie? De democratische rechtsorde? Wat betekent dit voor onze zo hoog geroemde 'normen en waarden'? Kan een democratie door bombardementen ingevoerd worden? Stevenen wij af op een hobbesiaanse maatschappij van een oorlog van allen tegen allen? Wat is het belang van de media nog wanneer die zich ook al 'embedded' gedragen?
Rein Heijne is voorzitter van het Humanistisch Vredesberaad in Rotterdam
Bron: Rotterdams Dagblad 05/03/04