mark61
22-04-04, 14:20
RISQ Reviews | 20 April 2004
Auteur: Martin Siepermann
Afgelopen week, ter voorbereiding op het Nederlandse EU-voorzitterschap, bracht Minister van Buitenlandse Zaken Bot een bezoek aan Israël. Zijn Israëlische ambtgenoot Shalom maakte van de gelegenheid gebruik om zware kritiek te ventileren: Israël is de voortdurende Europese vermaningen beu.
Israël heeft echter helemaal niets te klagen, want nooit heeft de Europese Unie in het verleden consequenties verbonden aan Israëlische maatregelen die als ontwettig worden aangemerkt. De omgang met Israëls nederzettingenbeleid, een bron van mensenrechtenschendingen en onveiligheid, illustreert dit.
Steevast heeft de EU dit beleid afgekeurd; VN-resoluties ter zake zijn altijd gesteund. Tegelijkertijd werd Israël geen strobreed in de weg gelegd, toen in de jaren '80 nederzettingen als paddestoelen uit de bezette grond schoten. Het Oslo-proces, in theorie gebaseerd op de formule 'land-voor-vrede', veranderde dit niet. De EU keek toe, toen Israël de kolonisatie intensiveerde.
Mede daardoor kon Israël de bezette gebieden tijdens de Oslo-jaren dramatisch veranderen: het aantal kolonisten verdubbelde tot ruim 400 duizend; voor de Palestijnen werd een reeks enclaves gecreëerd, omgeven door controleposten en onderworpen aan afsluitingen - een systeem van segregatie; het gebied dat de nederzettingen in beslag nemen groeide naar meer dan 40 procent van de bezette gebieden.
Tegen beter weten in volhardde de EU in de veronderstelling dat de partijen zonder doortastend ingrijpen van internationale zijde een territoriaal compromis zouden kunnen bereiken. Een illusie, want een land dat het vestigen van nederzettingen heeft verankerd in zijn nationale wetgeving en miljarden heeft geïnvesteerd in vergaande kolonisatie, geeft de koloniale infrastructuur en het geconfisceerde gebied niet zo maar op.
Helaas hebben de EU en haar lidstaten niet veel geleerd van het Oslo-proces. Want opnieuw hanteren zij een benadering die berust op illusies, nu ten aanzien van de barrière of muur die Israël bouwt op de Westelijke Jordaanoever, het sluitstuk van de kolonisatie.
Over de illegaliteit van het project bestaat binnen de EU eensgezindheid, evenals het feit dat de barrière de twee-statenoplossing ernstig in gevaar brengt. Desalniettemin wordt de barrière beschouwd als een vraagstuk, dat enkel door politieke onderhandelingen tussen de conflictpartijen moet worden opgelost.
Dat bleek tijdens de recente hoorzittingen over de barrière van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Voor aanvang van de zittingen had de EU het gezag van het Hof danig aangetast, door te stellen dat de betrokkenheid daarvan de hervatting van het vredesproces bemoeilijkt en daarom "niet gepast" is.
Een zorgwekkende stellingname, omdat het Hof door de VN is gevraagd advies uit te brengen met verwijzing naar de Vierde Conventie van Genève, die de bescherming van burgers onder omstandigheden van bezetting regelt. De EU erkent de toepasbaarheid van dat verdrag op de bezette gebieden. Toch acht zij de naleving ervan blijkbaar onderhandelbaar. Het signaal richting Israël is duidelijk: Israël staat de facto boven de wet. En dus mag het niemand verbazen dat de barrière in versneld tempo wordt voltooid en dat de bouw van nieuwe woningen in de nederzettingen in 2003 met 35 procent steeg ten opzichte van 2002. Het signaal richting de Palestijnen is eveneens duidelijk: van internationale zijde blijven zij verstoken van de bescherming die hen toekomt, de rechteloosheid duurt voort. In afwezigheid van een Palestijnse autoriteit die de bescherming van haar burgers kan waarborgen, is dit koren op de molen van militante Palestijnse groepen - zij hebben op dit moment een monopolie op verzet tegen de agressieve bezetter.
Pogingen om deze groepen en hun strijdmethodes te neutraliseren zijn gedoemd te mislukken zo lang de basale bescherming van de Palestijnse burgerbevolking niet gewaarborgd wordt. Geweld en terreur, waaronder ook de Israëlische burgerbevolking lijdt, gedijen in een klimaat van rechteloosheid.
De EU en haar lidstaten zijn voor dit klimaat mede verantwoordelijkheid. Als Hoge Verdragspartijen zijn de lidstaten verplicht de naleving van de Geneefse Conventie door andere verdragspartijen, waaronder Israël, te verzekeren. Dat gebeurt niet, en dus is er sprake van nalatigheid.
Vermoedelijk is dat nog te zwak uitgedrukt. Door de onrechtmatige toepassing van het Associatie Akkoord dat voorziet in vrijhandel met Israël, raakt de EU namelijk steeds actiever betrokken bij Israëls schendingen van de Conventie.
In strijd met het Akkoord exporteert Israël producten uit de nederzettingen naar de EU als 'Made in Israel'. Die producten profiteren daardoor van preferentiële invoer, oftewel belastingvoordelen. Dit draagt bij aan de economische levensvatbaarheid van de nederzettingen, die volgens de Conventie illegaal zijn.
De EU en haar lidstaten, ook Nederland, hebben tot nu toe geen effectieve stappen willen nemen om de preferentiële invoer van nederzettingenproducten te beëindigen. In strijd met haar eigen standpunten en de afgesproken regels, ondersteunt de EU dus feitelijk het nederzettingenbeleid. Dat is niet alles. Alsof er niets aan de hand is, staat de EU op het punt haar handelsrelatie met Israël aanzienlijk uit te breiden. Mocht dat gebeuren zonder dat de bestaande Israëlische schendingen zijn beëindigd, dreigt de EU haar recht te verspelen de preferentiële invoer van nederzettingenproducten te weigeren. Zij zou dan handelsvoordelen móeten toekennen aan die producten - Europese subsidie op bezetting en kolonisatie.
De betrokkenheid van de EU bij Israëls illegaal beleid zou in dat geval, mogelijk onder Nederlands voorzitterschap, een nieuw dieptepunt bereiken, kenmerkend voor een benadering waarvoor de Palestijnen een hoge politieke en vooral humanitaire prijs betalen.
Dit opinieartikel werd op 19 april 2004 gepubliceerd in het Nederlands Dagblad.
Copyright RISQ 2003, 2004. All rights reserved | www.risq.org.
Auteur: Martin Siepermann
Afgelopen week, ter voorbereiding op het Nederlandse EU-voorzitterschap, bracht Minister van Buitenlandse Zaken Bot een bezoek aan Israël. Zijn Israëlische ambtgenoot Shalom maakte van de gelegenheid gebruik om zware kritiek te ventileren: Israël is de voortdurende Europese vermaningen beu.
Israël heeft echter helemaal niets te klagen, want nooit heeft de Europese Unie in het verleden consequenties verbonden aan Israëlische maatregelen die als ontwettig worden aangemerkt. De omgang met Israëls nederzettingenbeleid, een bron van mensenrechtenschendingen en onveiligheid, illustreert dit.
Steevast heeft de EU dit beleid afgekeurd; VN-resoluties ter zake zijn altijd gesteund. Tegelijkertijd werd Israël geen strobreed in de weg gelegd, toen in de jaren '80 nederzettingen als paddestoelen uit de bezette grond schoten. Het Oslo-proces, in theorie gebaseerd op de formule 'land-voor-vrede', veranderde dit niet. De EU keek toe, toen Israël de kolonisatie intensiveerde.
Mede daardoor kon Israël de bezette gebieden tijdens de Oslo-jaren dramatisch veranderen: het aantal kolonisten verdubbelde tot ruim 400 duizend; voor de Palestijnen werd een reeks enclaves gecreëerd, omgeven door controleposten en onderworpen aan afsluitingen - een systeem van segregatie; het gebied dat de nederzettingen in beslag nemen groeide naar meer dan 40 procent van de bezette gebieden.
Tegen beter weten in volhardde de EU in de veronderstelling dat de partijen zonder doortastend ingrijpen van internationale zijde een territoriaal compromis zouden kunnen bereiken. Een illusie, want een land dat het vestigen van nederzettingen heeft verankerd in zijn nationale wetgeving en miljarden heeft geïnvesteerd in vergaande kolonisatie, geeft de koloniale infrastructuur en het geconfisceerde gebied niet zo maar op.
Helaas hebben de EU en haar lidstaten niet veel geleerd van het Oslo-proces. Want opnieuw hanteren zij een benadering die berust op illusies, nu ten aanzien van de barrière of muur die Israël bouwt op de Westelijke Jordaanoever, het sluitstuk van de kolonisatie.
Over de illegaliteit van het project bestaat binnen de EU eensgezindheid, evenals het feit dat de barrière de twee-statenoplossing ernstig in gevaar brengt. Desalniettemin wordt de barrière beschouwd als een vraagstuk, dat enkel door politieke onderhandelingen tussen de conflictpartijen moet worden opgelost.
Dat bleek tijdens de recente hoorzittingen over de barrière van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Voor aanvang van de zittingen had de EU het gezag van het Hof danig aangetast, door te stellen dat de betrokkenheid daarvan de hervatting van het vredesproces bemoeilijkt en daarom "niet gepast" is.
Een zorgwekkende stellingname, omdat het Hof door de VN is gevraagd advies uit te brengen met verwijzing naar de Vierde Conventie van Genève, die de bescherming van burgers onder omstandigheden van bezetting regelt. De EU erkent de toepasbaarheid van dat verdrag op de bezette gebieden. Toch acht zij de naleving ervan blijkbaar onderhandelbaar. Het signaal richting Israël is duidelijk: Israël staat de facto boven de wet. En dus mag het niemand verbazen dat de barrière in versneld tempo wordt voltooid en dat de bouw van nieuwe woningen in de nederzettingen in 2003 met 35 procent steeg ten opzichte van 2002. Het signaal richting de Palestijnen is eveneens duidelijk: van internationale zijde blijven zij verstoken van de bescherming die hen toekomt, de rechteloosheid duurt voort. In afwezigheid van een Palestijnse autoriteit die de bescherming van haar burgers kan waarborgen, is dit koren op de molen van militante Palestijnse groepen - zij hebben op dit moment een monopolie op verzet tegen de agressieve bezetter.
Pogingen om deze groepen en hun strijdmethodes te neutraliseren zijn gedoemd te mislukken zo lang de basale bescherming van de Palestijnse burgerbevolking niet gewaarborgd wordt. Geweld en terreur, waaronder ook de Israëlische burgerbevolking lijdt, gedijen in een klimaat van rechteloosheid.
De EU en haar lidstaten zijn voor dit klimaat mede verantwoordelijkheid. Als Hoge Verdragspartijen zijn de lidstaten verplicht de naleving van de Geneefse Conventie door andere verdragspartijen, waaronder Israël, te verzekeren. Dat gebeurt niet, en dus is er sprake van nalatigheid.
Vermoedelijk is dat nog te zwak uitgedrukt. Door de onrechtmatige toepassing van het Associatie Akkoord dat voorziet in vrijhandel met Israël, raakt de EU namelijk steeds actiever betrokken bij Israëls schendingen van de Conventie.
In strijd met het Akkoord exporteert Israël producten uit de nederzettingen naar de EU als 'Made in Israel'. Die producten profiteren daardoor van preferentiële invoer, oftewel belastingvoordelen. Dit draagt bij aan de economische levensvatbaarheid van de nederzettingen, die volgens de Conventie illegaal zijn.
De EU en haar lidstaten, ook Nederland, hebben tot nu toe geen effectieve stappen willen nemen om de preferentiële invoer van nederzettingenproducten te beëindigen. In strijd met haar eigen standpunten en de afgesproken regels, ondersteunt de EU dus feitelijk het nederzettingenbeleid. Dat is niet alles. Alsof er niets aan de hand is, staat de EU op het punt haar handelsrelatie met Israël aanzienlijk uit te breiden. Mocht dat gebeuren zonder dat de bestaande Israëlische schendingen zijn beëindigd, dreigt de EU haar recht te verspelen de preferentiële invoer van nederzettingenproducten te weigeren. Zij zou dan handelsvoordelen móeten toekennen aan die producten - Europese subsidie op bezetting en kolonisatie.
De betrokkenheid van de EU bij Israëls illegaal beleid zou in dat geval, mogelijk onder Nederlands voorzitterschap, een nieuw dieptepunt bereiken, kenmerkend voor een benadering waarvoor de Palestijnen een hoge politieke en vooral humanitaire prijs betalen.
Dit opinieartikel werd op 19 april 2004 gepubliceerd in het Nederlands Dagblad.
Copyright RISQ 2003, 2004. All rights reserved | www.risq.org.