S@deeQ.
28-04-04, 19:10
Aanslag 'broodje aap'
Van onze verslaggevers
AMSTERDAM - Ook universitair docent journalistiek Peter Burger, kenner van het betere broodje-aap verhaal, sluit de mogelijkheid van een aanslag door moslim-extremisten op Koninginnedag niet uit.
Waarschijnlijk lijkt het hem echter niet. ''Ik ben niet van de politie, ben geen terrorisme-expert, maar de kans lijkt me klein.'' Het gerucht over een aanslag, dat momenteel over internet snelt, werkt als een klassiek broodje-aapverhaal, zegt Burger, wiens boek 'Mediahypes en moderne sagen. Sterke verhalen in de media' deze zomer verschijnt.
In de kettingmail staat dat moslims in de moskee zijn opgeroepen op Koninginnedag niet naar Amsterdam te gaan - iets waarvan de Amsterdamse moskeeën niet op de hoogte zijn, zo blijkt uit een telefonische rondgang langs twaalf gebedshuizen.
Burger heeft geprobeerd de herkomst van het bericht te achterhalen. ''Na de treinaanslag in Madrid werd op internet gespeculeerd over de mogelijkheid dat zoiets ook in Nederland zou kunnen. Iemand riep dat Koninginnedag een mogelijk doelwit zou kunnen zijn. Vervolgens dook er op 18 april in een discussiegroep iemand op die zei van een agent gehoord te hebben dat er rekening werd gehouden met een aanslag.'' Daarna werd het kettingmailtje met de waarschuwing aan moslims verspreid. Het dook onder meer op op de website van PSV-fans en op marokko.nl om 'half Nederland' te bereiken.
Had een traditioneel broodje-aapverhaal tijd nodig om zich te verpreiden, tegenwoordig is een hype zo geboren. Burger: ''Het gaat makkelijk. Een mailtje is zo gemaakt. Het effect is enorm. De media kunnen er niet omheen. Hoe zorgvuldig je er ook over zo'n gerucht bericht, een deel van het publiek zal er waarde aan hechten.''
Over het Koniginnedag-gerucht komen bij de Amsterdamse politie dagelijks telefoontjes binnen van verontruste burgers. ''Of er hierdoor ook werkelijk minder mensen de hoofdstad zullen aandoen, is moeilijk te zeggen. Dat kan van vele factoren afhangen, ook bijvoorbeeld het weer kan daarin meespelen,'' zegt een woordvoerder. De politie neemt geen extra maatregelen, 'code groen' blijft van kracht.
Het rondzingende bericht is volgens Burger een samentrekking van twee geruchten die eerder circuleerden. Het ene verhaalt over een vrouw die een gevallen portemonnee in de metro teruggeeft aan een 'klassieke Arabier in een witte jurk en een enorme baard'. De man is zo dankbaar dat hij de vrouw waarschuwt niet naar een Kerstmarkt te gaan. Het andere is er een die meteen na het instorten van de Twin-torens rondging. Joden wisten dat het WTC getroffen zou worden en namen op 11 september massaal een snipperdag op, want 'de joden' zaten achter de aanslag.
En een deel van e-mailend Nederland kreeg een half jaar geleden post over de zogeheten Smiley-bende van jongens die vrouwen van oor tot oor opensneden als ze weigerden de prostitutie in te gaan. Het leidde tot paniek op scholen. Op internet kwamen meldingen van locaties in Den Haag waar de vrouwensnijders hadden toegeslagen. De volgende stap was een beschrijving van iemand die zei slachtoffer te zijn van de bende. Daarna riepen jongetjes op straat dat ze lid van de bende waren.
Studenten van Burger constateerden dat pas in de latere e-mails over Marokkaanse jongens werd gesproken. Want dat is de trend, zegt Burger. ''Naast Marokkaanse jongeren worden moslim-fundamentalisten gezien als boeman.'' Zij nemen de plaats in van achtereenvolgens Surinamers, Hell's Angels en satanisten, die tot voor kort als bedreriging golden, zegt Burger.
Reageer
© Het Parool, 28-4-2004
Van onze verslaggevers
AMSTERDAM - Ook universitair docent journalistiek Peter Burger, kenner van het betere broodje-aap verhaal, sluit de mogelijkheid van een aanslag door moslim-extremisten op Koninginnedag niet uit.
Waarschijnlijk lijkt het hem echter niet. ''Ik ben niet van de politie, ben geen terrorisme-expert, maar de kans lijkt me klein.'' Het gerucht over een aanslag, dat momenteel over internet snelt, werkt als een klassiek broodje-aapverhaal, zegt Burger, wiens boek 'Mediahypes en moderne sagen. Sterke verhalen in de media' deze zomer verschijnt.
In de kettingmail staat dat moslims in de moskee zijn opgeroepen op Koninginnedag niet naar Amsterdam te gaan - iets waarvan de Amsterdamse moskeeën niet op de hoogte zijn, zo blijkt uit een telefonische rondgang langs twaalf gebedshuizen.
Burger heeft geprobeerd de herkomst van het bericht te achterhalen. ''Na de treinaanslag in Madrid werd op internet gespeculeerd over de mogelijkheid dat zoiets ook in Nederland zou kunnen. Iemand riep dat Koninginnedag een mogelijk doelwit zou kunnen zijn. Vervolgens dook er op 18 april in een discussiegroep iemand op die zei van een agent gehoord te hebben dat er rekening werd gehouden met een aanslag.'' Daarna werd het kettingmailtje met de waarschuwing aan moslims verspreid. Het dook onder meer op op de website van PSV-fans en op marokko.nl om 'half Nederland' te bereiken.
Had een traditioneel broodje-aapverhaal tijd nodig om zich te verpreiden, tegenwoordig is een hype zo geboren. Burger: ''Het gaat makkelijk. Een mailtje is zo gemaakt. Het effect is enorm. De media kunnen er niet omheen. Hoe zorgvuldig je er ook over zo'n gerucht bericht, een deel van het publiek zal er waarde aan hechten.''
Over het Koniginnedag-gerucht komen bij de Amsterdamse politie dagelijks telefoontjes binnen van verontruste burgers. ''Of er hierdoor ook werkelijk minder mensen de hoofdstad zullen aandoen, is moeilijk te zeggen. Dat kan van vele factoren afhangen, ook bijvoorbeeld het weer kan daarin meespelen,'' zegt een woordvoerder. De politie neemt geen extra maatregelen, 'code groen' blijft van kracht.
Het rondzingende bericht is volgens Burger een samentrekking van twee geruchten die eerder circuleerden. Het ene verhaalt over een vrouw die een gevallen portemonnee in de metro teruggeeft aan een 'klassieke Arabier in een witte jurk en een enorme baard'. De man is zo dankbaar dat hij de vrouw waarschuwt niet naar een Kerstmarkt te gaan. Het andere is er een die meteen na het instorten van de Twin-torens rondging. Joden wisten dat het WTC getroffen zou worden en namen op 11 september massaal een snipperdag op, want 'de joden' zaten achter de aanslag.
En een deel van e-mailend Nederland kreeg een half jaar geleden post over de zogeheten Smiley-bende van jongens die vrouwen van oor tot oor opensneden als ze weigerden de prostitutie in te gaan. Het leidde tot paniek op scholen. Op internet kwamen meldingen van locaties in Den Haag waar de vrouwensnijders hadden toegeslagen. De volgende stap was een beschrijving van iemand die zei slachtoffer te zijn van de bende. Daarna riepen jongetjes op straat dat ze lid van de bende waren.
Studenten van Burger constateerden dat pas in de latere e-mails over Marokkaanse jongens werd gesproken. Want dat is de trend, zegt Burger. ''Naast Marokkaanse jongeren worden moslim-fundamentalisten gezien als boeman.'' Zij nemen de plaats in van achtereenvolgens Surinamers, Hell's Angels en satanisten, die tot voor kort als bedreriging golden, zegt Burger.
Reageer
© Het Parool, 28-4-2004