Christiaan
05-05-04, 15:22
Wat is er met de mishandelde Irakezen in Amerikaanse gevangenschap gebeurd? Getuigen schetsen een beeld van mensonterende praktijken. Of dat systematisch gebeurde, is onduidelijk.
ROTTERDAM, 5 MEI. Hayder Sabber Abd schaamt zich zo dat hij niet meer terug durft naar zijn oude buurt. Hij zou zelfs niet in Irak willen blijven. Maar nu de hele wereld de foto's heeft gezien waarop hij wordt mishandeld, doet Abd tegenover The New York Times zijn verhaal.
De mishandelende Amerikaanse militairen die zich met een grote glimlach hebben laten vastleggen, wijst hij één voor één aan. Dat is Joiner, zegt hij over de bebrilde militair met zwarte pet en blauwe rubber handschoenen. Hij staat met zijn armen over elkaar achter een piramide van naakte, maar geblinddoekte Iraakse gevangenen die plat op elkaar liggen. Dat is juffrouw Maya, zegt hij over het gezicht van een jonge vrouw dat net boven de berg lichamen uitsteekt. ,,En dat ben ik'', zegt hij tenslotte, wijzend op een van de naakte mannen. De oude lidtekens op het lichaam van de man lijken aan te tonen dat het inderdaad om Abd gaat.
De 34-jarige Irakees blijkt midden in het drama te hebben gestaan dat nu als nieuws de wereld overgaat en het geplaagde imago van de Verenigde Staten ernstig dreigt te schaden. Zijn verslag tegenover The New York Times doet hij rustig en zonder blijk van haat. Maar anders dan een Pentagonrapport suggereert spreekt de mishandelde Abd niet van misbruik op grote schaal.
De jonge Irakees die werd opgepakt nadat hij de taxi probeerde te verlaten die door een Amerikaanse militairen werd aangehouden heeft zes maanden lang vastgezeten in verschillende detentiekampen in Irak. De meeste tijd, zegt hij, werd hij goed behandeld.
Dat veranderde abrupt in november. Toen werd een groep gevangenen in de Abu Ghraib-gevangenis gestraft voor de gevechten die onder medegevangenen had plaatsgehad en dat zou hebben geresulteerd in de nu bekend geworden mishandelingen. Op die bewuste nacht in november werden Abd en zes anderen gevangenen geschopt, geslagen en van hun kleding ontdaan. Daarna moesten ze naakt op elkaar gaan liggen en orale seks simuleren. Hun bewakers schreven met stift het woord 'verkrachter' op hun huid. Abd zegt zich het meest te hebben verbaasd over de foto's die werden gemaakt. Hij herinnert zich goed hoe de slecht verlichte ruimte telkens oplichtte door het flitslicht.
De pijnlijkste herinnering voor hem was het moment dat hij door een Arabische vertaler werd gevraagd om te masturberen. Vrouwelijke bewakers keken toe. ,,Natuurlijk kon ik dat niet. Dat heb ik hun ook gezegd. Maar toen stompten ze me in mijn maag en viel ik op de grond. De vertaler riep: 'Doe het! Doe het! Het is beter dan geslagen te worden'. En ik zei: 'Hoe moet ik dat dan doen?' Dus toen legde ik mijn hand op mijn penis en deed ik alsof.''
Al die tijd ging het flitslicht van het fototoestel. ,,Het was vernederend'', zegt hij. ,,We dachten niet dat we het zouden overleven. Ieder van ons dacht dat we zouden worden vermoord, er niet meer levend uit zouden komen.''
The New York Times voegt daar aan toe dat hoewel het verhaal van Abd niet kan worden nagetrokken hij wel een nummer heeft gegeven dat overeenkomt met het registratienummer van een verslag van een voormalige gevangene, die een klacht heeft ingediend over zijn mishandeling door Amerikaanse soldaten. De inhoud van dat verslag komt in grote lijnen overeen met dat van Abd.
Opmerkelijk is dat Abd ondanks zijn eigen behandeling niet spreekt van enige systematiek in de mishandeling van medegevangen. De Amerikaanse majoor-generaal Antonio Taguba meldt in een rapport dat hij begin dit jaar in opdracht van het leger heeft samengesteld, dat Abu Ghraib zeker niet de enige van de zestien Amerikaanse gevangenkampen is waar mishandeling heeft plaatsgehad. In zijn 53-pagina tellende rapport spreekt Taguba zelfs van ,,verschrikkelijke handelingen en ernstige schendig van internationale'' wetgeving in Abu Ghraib, Camp Bucca en andere gevangenkampen in Irak.
The Los Angeles Times bevestigt die lezing wel. Een reportage in die krant verhaalt over het leed van Abdel Rahman, een functionaris van het Iraakse ministerie van Handel die werd verdacht van deelname aan de opstand tegen de Amerikaanse bezetting. ,,Ik voelde me als een rol toiletpapier'' vertelt Rahman, wanneer hij zich herinnert hoe hij instortte van de pijn.
Zijn Amerikaanse bewakers hadden even daarvoor verteld dat ze hem zouden executeren. Hij had de loop van een geweer tegen zijn hoofd en zijn ribben gevoeld en hoorde een soldaat zeggen: ,,Je bent schuldig bevonden aan het doden van onze troepen, daarom moet je dood.'' Daarna werd de trekker overgehaald. Maar het bleek de trekker van een stun gun of verdovingspistool. De stroomstoot zou het lichaam van Rahman hebben doen schokken, waarna hij bewusteloos neerviel.
Rahman, die zijn behandeling in oktober voor het eerst op schrift liet stellen door een Iraakse mensenrechtenorganisatie, is ervan overtuigd dat Iraakse gevangenen op grote schaal worden mishandeld. In gesprek met The Los Angeles Times zegt hij meerdere keren getuige te zijn geweest van mishandeling van medegevangenen. Berichten over verkrachting van mannelijke en vrouwelijke gevangenen heeft hij nooit zelf gezien, maar hij heeft er wel over gehoord. Zo zou hij getuige zijn geweest van een ontmoeting tussen vertegenwoordigers voor de gevangenen en Amerikaanse commandanten, waarbij vrouwelijke gevangenen zouden hebben geklaagd over verkrachtingen.
Rahman zelf zou op ,,alle manieren'' in elkaar geslagen zijn. Sommige militairen zouden zijn rechterhand hebben geboeid en die achter zijn rug langs aan zijn linker been hebben vastgemaakt. Op andere momenten werd hij door militairen met knieën in zijn rug op de grond gedwongen. Weer een andere soldaat zou zijn gelaarsde voet op zijn hoofd hebben gezegd. De druk op zijn hoofd zou zo groot zijn geweest dat Rahman ervan moest overgeven. ,,Ik begreep dat ze niet zozeer uit waren op informatie, maar ons wilden vernederen'', zegt Rahman achteraf.
Verscheidene van de Iraakse ex-gedetineerden waarmee The Los Angeles Times-verslaggevers in Irak hebben gesproken, zouden fysieke kenmerken hebben van mishandeling: blauwe plekken, kneuzingen, littekens of permanent letsel. Anderen lieten registratiekaarten zien waarop te lezen was dat zij een 'vijandelijke krijgsgevangene' waren geweest.
Rahman werd in oktober vrijgelaten, samen met 44 andere Iraakse gedetineerden. Rahman zegt niet te weten waarom. Hij wilde zijn verhaal meteen kwijt, maar kreeg vrijwel nergens gehoor. De foto's uit Abu Ghraib en de internationale discussie die daar het gevolg van is, hebben zijn zaak naar de voorgrond geschoven en hem hernieuwde hoop op gerechtigheid gegeven.
ROTTERDAM, 5 MEI. Hayder Sabber Abd schaamt zich zo dat hij niet meer terug durft naar zijn oude buurt. Hij zou zelfs niet in Irak willen blijven. Maar nu de hele wereld de foto's heeft gezien waarop hij wordt mishandeld, doet Abd tegenover The New York Times zijn verhaal.
De mishandelende Amerikaanse militairen die zich met een grote glimlach hebben laten vastleggen, wijst hij één voor één aan. Dat is Joiner, zegt hij over de bebrilde militair met zwarte pet en blauwe rubber handschoenen. Hij staat met zijn armen over elkaar achter een piramide van naakte, maar geblinddoekte Iraakse gevangenen die plat op elkaar liggen. Dat is juffrouw Maya, zegt hij over het gezicht van een jonge vrouw dat net boven de berg lichamen uitsteekt. ,,En dat ben ik'', zegt hij tenslotte, wijzend op een van de naakte mannen. De oude lidtekens op het lichaam van de man lijken aan te tonen dat het inderdaad om Abd gaat.
De 34-jarige Irakees blijkt midden in het drama te hebben gestaan dat nu als nieuws de wereld overgaat en het geplaagde imago van de Verenigde Staten ernstig dreigt te schaden. Zijn verslag tegenover The New York Times doet hij rustig en zonder blijk van haat. Maar anders dan een Pentagonrapport suggereert spreekt de mishandelde Abd niet van misbruik op grote schaal.
De jonge Irakees die werd opgepakt nadat hij de taxi probeerde te verlaten die door een Amerikaanse militairen werd aangehouden heeft zes maanden lang vastgezeten in verschillende detentiekampen in Irak. De meeste tijd, zegt hij, werd hij goed behandeld.
Dat veranderde abrupt in november. Toen werd een groep gevangenen in de Abu Ghraib-gevangenis gestraft voor de gevechten die onder medegevangenen had plaatsgehad en dat zou hebben geresulteerd in de nu bekend geworden mishandelingen. Op die bewuste nacht in november werden Abd en zes anderen gevangenen geschopt, geslagen en van hun kleding ontdaan. Daarna moesten ze naakt op elkaar gaan liggen en orale seks simuleren. Hun bewakers schreven met stift het woord 'verkrachter' op hun huid. Abd zegt zich het meest te hebben verbaasd over de foto's die werden gemaakt. Hij herinnert zich goed hoe de slecht verlichte ruimte telkens oplichtte door het flitslicht.
De pijnlijkste herinnering voor hem was het moment dat hij door een Arabische vertaler werd gevraagd om te masturberen. Vrouwelijke bewakers keken toe. ,,Natuurlijk kon ik dat niet. Dat heb ik hun ook gezegd. Maar toen stompten ze me in mijn maag en viel ik op de grond. De vertaler riep: 'Doe het! Doe het! Het is beter dan geslagen te worden'. En ik zei: 'Hoe moet ik dat dan doen?' Dus toen legde ik mijn hand op mijn penis en deed ik alsof.''
Al die tijd ging het flitslicht van het fototoestel. ,,Het was vernederend'', zegt hij. ,,We dachten niet dat we het zouden overleven. Ieder van ons dacht dat we zouden worden vermoord, er niet meer levend uit zouden komen.''
The New York Times voegt daar aan toe dat hoewel het verhaal van Abd niet kan worden nagetrokken hij wel een nummer heeft gegeven dat overeenkomt met het registratienummer van een verslag van een voormalige gevangene, die een klacht heeft ingediend over zijn mishandeling door Amerikaanse soldaten. De inhoud van dat verslag komt in grote lijnen overeen met dat van Abd.
Opmerkelijk is dat Abd ondanks zijn eigen behandeling niet spreekt van enige systematiek in de mishandeling van medegevangen. De Amerikaanse majoor-generaal Antonio Taguba meldt in een rapport dat hij begin dit jaar in opdracht van het leger heeft samengesteld, dat Abu Ghraib zeker niet de enige van de zestien Amerikaanse gevangenkampen is waar mishandeling heeft plaatsgehad. In zijn 53-pagina tellende rapport spreekt Taguba zelfs van ,,verschrikkelijke handelingen en ernstige schendig van internationale'' wetgeving in Abu Ghraib, Camp Bucca en andere gevangenkampen in Irak.
The Los Angeles Times bevestigt die lezing wel. Een reportage in die krant verhaalt over het leed van Abdel Rahman, een functionaris van het Iraakse ministerie van Handel die werd verdacht van deelname aan de opstand tegen de Amerikaanse bezetting. ,,Ik voelde me als een rol toiletpapier'' vertelt Rahman, wanneer hij zich herinnert hoe hij instortte van de pijn.
Zijn Amerikaanse bewakers hadden even daarvoor verteld dat ze hem zouden executeren. Hij had de loop van een geweer tegen zijn hoofd en zijn ribben gevoeld en hoorde een soldaat zeggen: ,,Je bent schuldig bevonden aan het doden van onze troepen, daarom moet je dood.'' Daarna werd de trekker overgehaald. Maar het bleek de trekker van een stun gun of verdovingspistool. De stroomstoot zou het lichaam van Rahman hebben doen schokken, waarna hij bewusteloos neerviel.
Rahman, die zijn behandeling in oktober voor het eerst op schrift liet stellen door een Iraakse mensenrechtenorganisatie, is ervan overtuigd dat Iraakse gevangenen op grote schaal worden mishandeld. In gesprek met The Los Angeles Times zegt hij meerdere keren getuige te zijn geweest van mishandeling van medegevangenen. Berichten over verkrachting van mannelijke en vrouwelijke gevangenen heeft hij nooit zelf gezien, maar hij heeft er wel over gehoord. Zo zou hij getuige zijn geweest van een ontmoeting tussen vertegenwoordigers voor de gevangenen en Amerikaanse commandanten, waarbij vrouwelijke gevangenen zouden hebben geklaagd over verkrachtingen.
Rahman zelf zou op ,,alle manieren'' in elkaar geslagen zijn. Sommige militairen zouden zijn rechterhand hebben geboeid en die achter zijn rug langs aan zijn linker been hebben vastgemaakt. Op andere momenten werd hij door militairen met knieën in zijn rug op de grond gedwongen. Weer een andere soldaat zou zijn gelaarsde voet op zijn hoofd hebben gezegd. De druk op zijn hoofd zou zo groot zijn geweest dat Rahman ervan moest overgeven. ,,Ik begreep dat ze niet zozeer uit waren op informatie, maar ons wilden vernederen'', zegt Rahman achteraf.
Verscheidene van de Iraakse ex-gedetineerden waarmee The Los Angeles Times-verslaggevers in Irak hebben gesproken, zouden fysieke kenmerken hebben van mishandeling: blauwe plekken, kneuzingen, littekens of permanent letsel. Anderen lieten registratiekaarten zien waarop te lezen was dat zij een 'vijandelijke krijgsgevangene' waren geweest.
Rahman werd in oktober vrijgelaten, samen met 44 andere Iraakse gedetineerden. Rahman zegt niet te weten waarom. Hij wilde zijn verhaal meteen kwijt, maar kreeg vrijwel nergens gehoor. De foto's uit Abu Ghraib en de internationale discussie die daar het gevolg van is, hebben zijn zaak naar de voorgrond geschoven en hem hernieuwde hoop op gerechtigheid gegeven.