Christiaan
11-05-04, 12:06
Het Guantánamo-succes, nu ook in Irak
Van onze buitenlandredacteur Rob Vreeken
AMSTERDAM - Uitzonderingen op de regel, noemt het Pentagon de incidenten in de Abu Ghraib-gevangenis. Maar volgens het Taguba-rapport werkte het beleid misbruik in de hand.
Generaal Taguba legt in rapport duidelijk verband tussen verhoorstrategie inlichtingendienst en gedrag van bewakers
Waren de gebeurtenissen in de Abu Ghraib-gevangenis geïsoleerde misdragingen, zoals het Pentagon beweert, gepleegd door een paar rotte appels in een verder voorbeeldig leger?
Was het onmenselijk behandelen van gevangenen een uitwas, of een uitvloeisel van beleid en een manier van denken op hogere niveaus?
Elke dag brengt nieuwe onthullingen over het schandaal van Abu Ghraib, en alles wijst erop dat het antwoord op deze vragen onaangenaam zal uitpakken voor de regering-Bush.
Een paar rotte appels? Het was Rumsfeld zelf die vrijdag, tijdens de hoorzitting in de Senaat, als een soort vanzelfsprekendheid poneerde dat er uiteraard nog veel meer schokkends bekend zou worden, met foto's en al.
Vervolgens bleek dat het Internationale Rode Kruis (ICRC) al diverse malen, meteen vanaf het begin van de Irakoorlog in maart vorig jaar, de Amerikaanse en Britse autoriteiten heeft gewezen op mishandeling van gevangenen in Irak. Het misbruik kwam in diverse gevallen neer op marteling. De Amerikanen reageerden lauwer op de kritiek dan de Britten.
In plaats van uitzonderlijke gevallen leek het te gaan om 'een praktijk die wordt getolereerd door de coalitietroepen', schrijft het ICRC in zijn laatste rapportage (4 februari dit jaar). De organisatie geeft een waslijst van foltermethodes en noemt negen detentiecentra (politiebureaus niet meegeteld) waar deze praktijken voorkwamen. Het immer zwijgzame Rode Kruis heeft de authenticiteit van het zondag uitgelekte rapport bevestigd.
ICRC-vertegenwoordigers zagen in oktober in de Abu Ghraib-gevangenis naakte Irakezen in donkere, kale cellen. Soms droegen ze vrouwenondergoed - om de vernedering. Klachten daarover wuifde de commandant van de militaire inlichtingdienst weg: dat was nu eenmaal 'onderdeel van het proces'.
Er zijn aanwijzingen dat daarmee de spijker op de kop wordt geslagen. De bewakers op de schokkende foto's zouden hebben gehandeld op instructie van ondervragers van de militaire inlichtingendienst. Gedetineerden moesten zo worden klaargestoomd voor verhoor.
Of nou ja, aanwijzingen: het staat gewoon letterlijk in het Taguba-rapport, opgesteld door de Amerikaanse generaal-majoor Antonio M. Taguba in opdracht van de legertop, nadat midden januari klokkenluider Joseph Darby zijn superieuren had ingelicht over het misbruik.
Rumsfeld en zijn generaals lieten deze cruciale kwestie vrijdag tijdens de hoorzitting opgaan in tekstuele mistflarden. Ja, de minister had erover in de pers gelezen, maar of het ook waar was? Hij verwees naar een in april benoemde commissie onder leiding van ene generaal Fay, en die zou over een paar weken met een rapport komen.
Door de verbrokkelde en soms ontluisterend zwakke aanpak van de senatoren kwam Rumsfeld ermee weg. Het was de Democratische senator Carl Levin die als enige de relevante passages citeerde uit de ultieme gezaghebbende bron, het Taguba-rapport, maar vóór de minister het moeilijk had kunnen krijgen, waren de vijf minuten van Levin alweer om.
De feiten.
Generaal Taguba was tijdens zijn onderzoek in Abu Ghraib tot de conclusie gekomen dat ondervragers van de militaire inlichtingendienst (MI) en andere diensten (lees: CIA) er bij de bewakers op aandrongen 'de fysieke en mentale voorwaarden te scheppen voor succesvolle verhoren'. De procedures in de gevangenis werden hiertoe aangepast.
Taguba citeert wat bewakers te horen kregen van de MI-officieren. 'Maak deze vent wat losser voor ons.' Of: 'Zorg dat-ie een slechte nacht heeft.' Of: 'Zorg ervoor dat-ie de behandeling krijgt.' En een compliment na afloop van zo'n slechte nacht: 'Goed werk, ze storten nu snel in. Ze geven antwoord op elke vraag.'
De MI had de feitelijke leiding gekregen in de cellenblokken op advies van generaal-majoor Geoffrey Miller, die begin september poolshoogte had genomen in de detentiecentra in Irak. Miller was op dat moment hoofd van het Amerikaanse gevangeniswezen op Guantánamo Bay, waar de Afghaanse arrestanten van de VS vastzitten in afwachting van sint-juttemis.
Millers missie was een antwoord op het oplaaiende geweld in Irak; zo was zojuist het VN-hoofdkwartier opgeblazen. Miller beval aan, schrijft Taguba, het detentiesysteem geheel in dienst te stellen van het inlichtingenwerk - tot dan twee streng gescheiden verantwoordelijkheden. 'Het is essentieel dat de bewaking actief wordt betrokken bij het scheppen van voorwaarden voor de succesvolle exploitatie van de gedetineerden', zo citeert Taguba het advies van Miller. Detentie moet een 'enabler' (instrument) worden voor ondervraging.
En jawel, de praktijken waarvan vorige week foto's de wereld overgingen, vonden plaats in de maanden nadat Millers adviezen in beleid waren omgezet, vanaf oktober vorig jaar.
Het is allemaal te lezen in het Taguba-rapport, en daarom is het opmerkelijk dat Rumsfeld en zijn topmilitairen zich in de Senaat konden verschuilen in hun mistflarden. Niettemin legden zij later in de hoorzitting zelf wel degelijk een verband tussen het gedrag van de bewakers en de behoeften van de MI-ondervragers. Jack Reed, Democraat, vroeg het de minister: was hij gekend in het besluit om het gevangeniswezen in Bagdad in dienst te stellen van het militaire inlichtingenwerk?
Rumsfeld: 'Ik kan me niet herinneren dat dat beleid aan me is voorgelegd ter goedkeuring.'
Onderminister Steve Cambone gaf vervolgens toe dat hij ervan afwist, begon over 'betere coördinatie' tussen de bewaking en verhoren, werd onderbroken door Jack Reed en die op zijn beurt door Rumsfeld.
'Mag ik wat zeggen?', zei de minister. 'In Guantánamo werd ontdekt dat de manier waarop ze worden gevangengehouden, in termen van het ritme van hun leven, het proces van verhoren kan beïnvloeden. En dus is de link tussen beide (verhoor en detentie) wenselijk als je zoekt naar informatie die nieuwe terreuraanslagen kan voorkomen, of het doden van onze troepen in Irak.'
Die ontdekking, die was natuurlijk van Geoffrey Miller, chef van de militaire basis op Cuba waar de Geneefse conventies zijn verdwenen als in een juridische Bermudadriehoek. 'We stuurden hem in september op missie naar Bagdad omdat hij zo succesvol was inGuantánamo', zei generaal Richard Myers in de Senaat.
O ironie: de regering-Bush heeft Miller in april een nieuwe baan gegeven. Hij moet in Irak de bezem halen door het gevangeniswezen.
Van onze buitenlandredacteur Rob Vreeken
AMSTERDAM - Uitzonderingen op de regel, noemt het Pentagon de incidenten in de Abu Ghraib-gevangenis. Maar volgens het Taguba-rapport werkte het beleid misbruik in de hand.
Generaal Taguba legt in rapport duidelijk verband tussen verhoorstrategie inlichtingendienst en gedrag van bewakers
Waren de gebeurtenissen in de Abu Ghraib-gevangenis geïsoleerde misdragingen, zoals het Pentagon beweert, gepleegd door een paar rotte appels in een verder voorbeeldig leger?
Was het onmenselijk behandelen van gevangenen een uitwas, of een uitvloeisel van beleid en een manier van denken op hogere niveaus?
Elke dag brengt nieuwe onthullingen over het schandaal van Abu Ghraib, en alles wijst erop dat het antwoord op deze vragen onaangenaam zal uitpakken voor de regering-Bush.
Een paar rotte appels? Het was Rumsfeld zelf die vrijdag, tijdens de hoorzitting in de Senaat, als een soort vanzelfsprekendheid poneerde dat er uiteraard nog veel meer schokkends bekend zou worden, met foto's en al.
Vervolgens bleek dat het Internationale Rode Kruis (ICRC) al diverse malen, meteen vanaf het begin van de Irakoorlog in maart vorig jaar, de Amerikaanse en Britse autoriteiten heeft gewezen op mishandeling van gevangenen in Irak. Het misbruik kwam in diverse gevallen neer op marteling. De Amerikanen reageerden lauwer op de kritiek dan de Britten.
In plaats van uitzonderlijke gevallen leek het te gaan om 'een praktijk die wordt getolereerd door de coalitietroepen', schrijft het ICRC in zijn laatste rapportage (4 februari dit jaar). De organisatie geeft een waslijst van foltermethodes en noemt negen detentiecentra (politiebureaus niet meegeteld) waar deze praktijken voorkwamen. Het immer zwijgzame Rode Kruis heeft de authenticiteit van het zondag uitgelekte rapport bevestigd.
ICRC-vertegenwoordigers zagen in oktober in de Abu Ghraib-gevangenis naakte Irakezen in donkere, kale cellen. Soms droegen ze vrouwenondergoed - om de vernedering. Klachten daarover wuifde de commandant van de militaire inlichtingdienst weg: dat was nu eenmaal 'onderdeel van het proces'.
Er zijn aanwijzingen dat daarmee de spijker op de kop wordt geslagen. De bewakers op de schokkende foto's zouden hebben gehandeld op instructie van ondervragers van de militaire inlichtingendienst. Gedetineerden moesten zo worden klaargestoomd voor verhoor.
Of nou ja, aanwijzingen: het staat gewoon letterlijk in het Taguba-rapport, opgesteld door de Amerikaanse generaal-majoor Antonio M. Taguba in opdracht van de legertop, nadat midden januari klokkenluider Joseph Darby zijn superieuren had ingelicht over het misbruik.
Rumsfeld en zijn generaals lieten deze cruciale kwestie vrijdag tijdens de hoorzitting opgaan in tekstuele mistflarden. Ja, de minister had erover in de pers gelezen, maar of het ook waar was? Hij verwees naar een in april benoemde commissie onder leiding van ene generaal Fay, en die zou over een paar weken met een rapport komen.
Door de verbrokkelde en soms ontluisterend zwakke aanpak van de senatoren kwam Rumsfeld ermee weg. Het was de Democratische senator Carl Levin die als enige de relevante passages citeerde uit de ultieme gezaghebbende bron, het Taguba-rapport, maar vóór de minister het moeilijk had kunnen krijgen, waren de vijf minuten van Levin alweer om.
De feiten.
Generaal Taguba was tijdens zijn onderzoek in Abu Ghraib tot de conclusie gekomen dat ondervragers van de militaire inlichtingendienst (MI) en andere diensten (lees: CIA) er bij de bewakers op aandrongen 'de fysieke en mentale voorwaarden te scheppen voor succesvolle verhoren'. De procedures in de gevangenis werden hiertoe aangepast.
Taguba citeert wat bewakers te horen kregen van de MI-officieren. 'Maak deze vent wat losser voor ons.' Of: 'Zorg dat-ie een slechte nacht heeft.' Of: 'Zorg ervoor dat-ie de behandeling krijgt.' En een compliment na afloop van zo'n slechte nacht: 'Goed werk, ze storten nu snel in. Ze geven antwoord op elke vraag.'
De MI had de feitelijke leiding gekregen in de cellenblokken op advies van generaal-majoor Geoffrey Miller, die begin september poolshoogte had genomen in de detentiecentra in Irak. Miller was op dat moment hoofd van het Amerikaanse gevangeniswezen op Guantánamo Bay, waar de Afghaanse arrestanten van de VS vastzitten in afwachting van sint-juttemis.
Millers missie was een antwoord op het oplaaiende geweld in Irak; zo was zojuist het VN-hoofdkwartier opgeblazen. Miller beval aan, schrijft Taguba, het detentiesysteem geheel in dienst te stellen van het inlichtingenwerk - tot dan twee streng gescheiden verantwoordelijkheden. 'Het is essentieel dat de bewaking actief wordt betrokken bij het scheppen van voorwaarden voor de succesvolle exploitatie van de gedetineerden', zo citeert Taguba het advies van Miller. Detentie moet een 'enabler' (instrument) worden voor ondervraging.
En jawel, de praktijken waarvan vorige week foto's de wereld overgingen, vonden plaats in de maanden nadat Millers adviezen in beleid waren omgezet, vanaf oktober vorig jaar.
Het is allemaal te lezen in het Taguba-rapport, en daarom is het opmerkelijk dat Rumsfeld en zijn topmilitairen zich in de Senaat konden verschuilen in hun mistflarden. Niettemin legden zij later in de hoorzitting zelf wel degelijk een verband tussen het gedrag van de bewakers en de behoeften van de MI-ondervragers. Jack Reed, Democraat, vroeg het de minister: was hij gekend in het besluit om het gevangeniswezen in Bagdad in dienst te stellen van het militaire inlichtingenwerk?
Rumsfeld: 'Ik kan me niet herinneren dat dat beleid aan me is voorgelegd ter goedkeuring.'
Onderminister Steve Cambone gaf vervolgens toe dat hij ervan afwist, begon over 'betere coördinatie' tussen de bewaking en verhoren, werd onderbroken door Jack Reed en die op zijn beurt door Rumsfeld.
'Mag ik wat zeggen?', zei de minister. 'In Guantánamo werd ontdekt dat de manier waarop ze worden gevangengehouden, in termen van het ritme van hun leven, het proces van verhoren kan beïnvloeden. En dus is de link tussen beide (verhoor en detentie) wenselijk als je zoekt naar informatie die nieuwe terreuraanslagen kan voorkomen, of het doden van onze troepen in Irak.'
Die ontdekking, die was natuurlijk van Geoffrey Miller, chef van de militaire basis op Cuba waar de Geneefse conventies zijn verdwenen als in een juridische Bermudadriehoek. 'We stuurden hem in september op missie naar Bagdad omdat hij zo succesvol was inGuantánamo', zei generaal Richard Myers in de Senaat.
O ironie: de regering-Bush heeft Miller in april een nieuwe baan gegeven. Hij moet in Irak de bezem halen door het gevangeniswezen.