Isaac
08-06-04, 15:30
Gesprek met Iraakse ex-leider Othman
De partijloze Iraakse Koerd Mahmoud Othman is nu minder optimistisch over Irak dan een jaar geleden. 'De Amerikanen hebben veel problemen veroorzaakt.'
Door onze correspondent Thomas Erdbrink
BAGDAD, 8 JUNI. Het bureau van het voormalige Iraakse regeringsraadlid Mahmoud Othman is leeg. Papieren zijn opgeruimd, mobiele telefoons liggen stil in een hoekje. Othman, een partijloze Koerd, is niet gekozen in de nieuwe interim-regering die Irak de komende zeven maanden moet besturen.
Het verbaast hem niets. Terwijl de meeste van zijn collega's hard lobbyden om een functie te krijgen in de interim-regering, trok hij hard van leer tegen Iraks internationale beschermheren. Hij sprak zich uit tegen de ,,inmenging'' van Lakhdar Brahimi, de speciale afgezant van de Verenigde Naties die het selectieproces van het interim-bewind moest begeleiden. Ook maakte zich kwaad over de Amerikaanse bestuurder in Irak, Paul Bremer, die hij een ,,Saddam Hussein'' en ,,dictator'' noemde omdat hij probeerde zijn favoriete kandidaten voor het Iraakse presidentschap naar voren te schuiven. ,,Die strijd heeft de regeringsraad gewonnen. Het was het zoveelste bewijs dat de Iraakse regeringsraad geen marionettentheater was'', zegt Othman in een vraaggesprek in Bagdad.
Zijn publieke functies zijn nu gereduceerd tot een plaats in de Opperste Raad, een adviescommissie die namen moet voordragen voor een grote nationale conferentie die in juli zal plaatshebben en waaraan meer dan 1.000 vooraanstaande Irakezen moeten deelnemen. Die groep van sjeiks, ingenieurs en schrijvers moet beslissen over de vorming van een Nationale Raad, een soort senaat.
Achter de schermen geniet Othman, een zestiger, nog steeds groot aanzien bij de andere Iraakse politici. Wat hij zegt wordt vaak door de leden van de nieuwe interim-regering gedacht. De Koerdische leider Massoud Barzani, een van de grote spelers in het nieuwe Irak, belt hem uitgebreid tijdens het interview om over de shi'itische geestelijke ayatollah Ali Sistani te spreken, die zijn goedkeuring aan de nieuwe regering heeft gegeven.
,,Ik was vorig jaar optimistischer over de toekomst'', zegt Othman. ,,Vandaag de dag lijkt het me alleen al een enorm succes voor de Irakezen als er verkiezingen worden gehouden.''
De verkiezingen moeten worden gehouden in januari 2005. Gaat dat lukken?
,,Technisch is het mogelijk om dan verkiezingen te houden, maar of het politiek kan, valt te bezien. Toen wij in 1992 verkiezingen hielden in Koerdistan, één jaar nadat de troepen van Saddam Hussein daar waren verdreven, was dat te vroeg. Het volk was het oneens met de uitslag van de verkiezingen, de mensen wisten niet welke keuzes ze maakten. Twee jaar later leidde dat tot een burgeroorlog die vier jaar duurde. Ik vind het erg vroeg om in januari verkiezingen te houden, maar dit is nu eenmaal het tijdschema dat met de Amerikanen is vastgesteld.''
Waarom komt de Nationale Conferentie pas ná de selectie van de interim-regering?
,,Feitelijk waren de Amerikanen en VN-gezant Brahimi gewoon bang dat ze de controle zouden verliezen als er een soort 'loya jirga' [groot stamberaad] vóór de machtsoverdracht zou worden gehouden. Dat was het plan van de regeringsraad. Tijdens de eerste gesprekken hierover was Brahimi het daarmee eens, maar later gaf hij ons hetzelfde excuus als de Amerikanen. Er zou niet genoeg tijd zijn, de veiligheidsrisico's waren te groot, etcetera. Voor de oorlog beloofden ze ons zelfbestuur, maar daarna werd alle verantwoordelijkheid middels resolutie 1483 aan de Amerikanen gegeven. Vervolgens werd de regeringsraad, waarvan ik tot vorige week deel uitmaakte, direct door Bremer gekozen. Deze keer hadden wij Irakezen invloed willen hebben, maar die was slechts minimaal. We hadden deze interim-regering een jaar geleden moeten hebben, dan waren de problemen nu veel kleiner geweest.''
Hebben de Verenigde Naties en Brahimi gefaald in Irak?
,,Het optreden van Brahimi is dramatisch geweest. Hij kwam hier met veel bombarie binnen met plannen voor een regering van technocraten, voerde gesprekken met duizenden Irakezen, beloofde ze de mooiste dingen maar heeft uiteindelijk op ieder punt met de Amerikanen meegestemd. Wij hebben gewonnen door onze presidentskandidaat Ghazi al-Yawar gekozen te krijgen in plaats van de Amerikaanse en VN-favoriet Adnan Pachachi. Wij wilden iemand die 'nee' kan zeggen tegen de Amerikanen; dan moet die persoon niet door hen zijn voorgedragen.''
Wat gaat er na de machtsoverdracht op 30 juni gebeuren met de Amerikaanse troepen in Irak? Washington weigert de interim-regering een veto te geven over Amerikaanse legeracties in Irak en eist immuniteit voor vervolging voor zijn soldaten.
,,Volgens president Bush krijgt de interim-regering absolute soevereiniteit. Dan kunnen we dus niet 150.000 buitenlandse militairen op ons grondgebied hebben die her en der oorlogjes voeren zonder Iraakse toestemming. Dat gaat fout. Wat betreft de immuniteit voor vervolging: de martelingen in de Abu Ghraib gevangenis, het neerschieten van onschuldige burgers en tientallen dodelijke verkeersongelukken met Amerikaanse tanks, het zijn allemaal voorbeelden van de 'onvoorzichtigheid' van Amerikaanse soldaten. Als die in Irak zouden worden berecht, denk ik dat een soldaat wel drie keer nadenkt voordat die de trekker overhaalt. Als dit niet verandert dan leidt dat in de toekomst onherroepelijk tot een breuk tussen de Amerikanen en de interim-regering.''
Veiligheid is de grootste zorg in Irak op dit moment. Wat hebben de Amerikanen daaraan bijgedragen het afgelopen jaar?
,,Door hun gewelddadige optreden hebben ze veel problemen veroorzaakt. Dat heeft geleid tot een spiraal van geweld. Geweld leidt tot geweld. We boeten nu allemaal voor hun fouten.''
8 juni 2004
De partijloze Iraakse Koerd Mahmoud Othman is nu minder optimistisch over Irak dan een jaar geleden. 'De Amerikanen hebben veel problemen veroorzaakt.'
Door onze correspondent Thomas Erdbrink
BAGDAD, 8 JUNI. Het bureau van het voormalige Iraakse regeringsraadlid Mahmoud Othman is leeg. Papieren zijn opgeruimd, mobiele telefoons liggen stil in een hoekje. Othman, een partijloze Koerd, is niet gekozen in de nieuwe interim-regering die Irak de komende zeven maanden moet besturen.
Het verbaast hem niets. Terwijl de meeste van zijn collega's hard lobbyden om een functie te krijgen in de interim-regering, trok hij hard van leer tegen Iraks internationale beschermheren. Hij sprak zich uit tegen de ,,inmenging'' van Lakhdar Brahimi, de speciale afgezant van de Verenigde Naties die het selectieproces van het interim-bewind moest begeleiden. Ook maakte zich kwaad over de Amerikaanse bestuurder in Irak, Paul Bremer, die hij een ,,Saddam Hussein'' en ,,dictator'' noemde omdat hij probeerde zijn favoriete kandidaten voor het Iraakse presidentschap naar voren te schuiven. ,,Die strijd heeft de regeringsraad gewonnen. Het was het zoveelste bewijs dat de Iraakse regeringsraad geen marionettentheater was'', zegt Othman in een vraaggesprek in Bagdad.
Zijn publieke functies zijn nu gereduceerd tot een plaats in de Opperste Raad, een adviescommissie die namen moet voordragen voor een grote nationale conferentie die in juli zal plaatshebben en waaraan meer dan 1.000 vooraanstaande Irakezen moeten deelnemen. Die groep van sjeiks, ingenieurs en schrijvers moet beslissen over de vorming van een Nationale Raad, een soort senaat.
Achter de schermen geniet Othman, een zestiger, nog steeds groot aanzien bij de andere Iraakse politici. Wat hij zegt wordt vaak door de leden van de nieuwe interim-regering gedacht. De Koerdische leider Massoud Barzani, een van de grote spelers in het nieuwe Irak, belt hem uitgebreid tijdens het interview om over de shi'itische geestelijke ayatollah Ali Sistani te spreken, die zijn goedkeuring aan de nieuwe regering heeft gegeven.
,,Ik was vorig jaar optimistischer over de toekomst'', zegt Othman. ,,Vandaag de dag lijkt het me alleen al een enorm succes voor de Irakezen als er verkiezingen worden gehouden.''
De verkiezingen moeten worden gehouden in januari 2005. Gaat dat lukken?
,,Technisch is het mogelijk om dan verkiezingen te houden, maar of het politiek kan, valt te bezien. Toen wij in 1992 verkiezingen hielden in Koerdistan, één jaar nadat de troepen van Saddam Hussein daar waren verdreven, was dat te vroeg. Het volk was het oneens met de uitslag van de verkiezingen, de mensen wisten niet welke keuzes ze maakten. Twee jaar later leidde dat tot een burgeroorlog die vier jaar duurde. Ik vind het erg vroeg om in januari verkiezingen te houden, maar dit is nu eenmaal het tijdschema dat met de Amerikanen is vastgesteld.''
Waarom komt de Nationale Conferentie pas ná de selectie van de interim-regering?
,,Feitelijk waren de Amerikanen en VN-gezant Brahimi gewoon bang dat ze de controle zouden verliezen als er een soort 'loya jirga' [groot stamberaad] vóór de machtsoverdracht zou worden gehouden. Dat was het plan van de regeringsraad. Tijdens de eerste gesprekken hierover was Brahimi het daarmee eens, maar later gaf hij ons hetzelfde excuus als de Amerikanen. Er zou niet genoeg tijd zijn, de veiligheidsrisico's waren te groot, etcetera. Voor de oorlog beloofden ze ons zelfbestuur, maar daarna werd alle verantwoordelijkheid middels resolutie 1483 aan de Amerikanen gegeven. Vervolgens werd de regeringsraad, waarvan ik tot vorige week deel uitmaakte, direct door Bremer gekozen. Deze keer hadden wij Irakezen invloed willen hebben, maar die was slechts minimaal. We hadden deze interim-regering een jaar geleden moeten hebben, dan waren de problemen nu veel kleiner geweest.''
Hebben de Verenigde Naties en Brahimi gefaald in Irak?
,,Het optreden van Brahimi is dramatisch geweest. Hij kwam hier met veel bombarie binnen met plannen voor een regering van technocraten, voerde gesprekken met duizenden Irakezen, beloofde ze de mooiste dingen maar heeft uiteindelijk op ieder punt met de Amerikanen meegestemd. Wij hebben gewonnen door onze presidentskandidaat Ghazi al-Yawar gekozen te krijgen in plaats van de Amerikaanse en VN-favoriet Adnan Pachachi. Wij wilden iemand die 'nee' kan zeggen tegen de Amerikanen; dan moet die persoon niet door hen zijn voorgedragen.''
Wat gaat er na de machtsoverdracht op 30 juni gebeuren met de Amerikaanse troepen in Irak? Washington weigert de interim-regering een veto te geven over Amerikaanse legeracties in Irak en eist immuniteit voor vervolging voor zijn soldaten.
,,Volgens president Bush krijgt de interim-regering absolute soevereiniteit. Dan kunnen we dus niet 150.000 buitenlandse militairen op ons grondgebied hebben die her en der oorlogjes voeren zonder Iraakse toestemming. Dat gaat fout. Wat betreft de immuniteit voor vervolging: de martelingen in de Abu Ghraib gevangenis, het neerschieten van onschuldige burgers en tientallen dodelijke verkeersongelukken met Amerikaanse tanks, het zijn allemaal voorbeelden van de 'onvoorzichtigheid' van Amerikaanse soldaten. Als die in Irak zouden worden berecht, denk ik dat een soldaat wel drie keer nadenkt voordat die de trekker overhaalt. Als dit niet verandert dan leidt dat in de toekomst onherroepelijk tot een breuk tussen de Amerikanen en de interim-regering.''
Veiligheid is de grootste zorg in Irak op dit moment. Wat hebben de Amerikanen daaraan bijgedragen het afgelopen jaar?
,,Door hun gewelddadige optreden hebben ze veel problemen veroorzaakt. Dat heeft geleid tot een spiraal van geweld. Geweld leidt tot geweld. We boeten nu allemaal voor hun fouten.''
8 juni 2004