'Theorieën zijn altijd waar, en andere sprookjes'

[IbnRushd]

'Theorieën zijn altijd waar, en andere sprookjes'

Peter Achterberg − 05/10/11, 17:17

Er wordt veel te weinig getwijfeld aan theorieën zoals de evolutietheorie van Darwin of de speciale relativiteitstheorie van Einstein. Terwijl juist twijfel de wetenschap verder brengt, betoogt socioloog Peter Achterberg.

Ongekende opwinding beleefde ik iets meer dan een week geleden. Bij het CERN hadden ze een deeltje gevonden dat zowaar sneller was dan het licht. Een deeltje dat sneller is dan het licht; of het waar is of niet valt voor mij als eenvoudig socioloog niet in te schatten. Maar ik zie wel wat het mogelijke bestaan van een dergelijk snel deeltje teweeg brengt.

Deze (al dan niet) spectaculaire bevinding heeft grootse consequenties voor de perceptie van Einsteins speciale relativiteitstheorie. Deze is jarenlang voor waar aangenomen. Sterker nog, het was een onbetwistbare theorie, en daar mocht niet eens aan getwijfeld worden omdat ie gewoon waar was met een grote letter W. Laten we maar zeggen, de theorie die alle overige theorieën overbodig maakt. Ja, die theorie.

En daarover werd ineens twijfel gezaaid. En hoe! Het maakt mij verder hier niet zo veel uit of de relativiteitstheorie door dit snelle deeltje onwaar zal blijken te zijn. Of dat een andere toekomstige bevinding hiervoor zal zorgen. Wat ik spectaculair vind, is dat na lange tijd twijfel aan deze theorie weer mogelijk wordt.

Onzin
Twijfelen aan theorieën. Dat zou normaal moeten zijn in de wetenschap: theorieën benaderen zo goed mogelijk de werkelijkheid, maar 'waar' zijn ze natuurlijk nooit. Dat geldt voor elke theorie. Het heeft ook geen zin om onderzoek te doen naar een theorie waarvan je weet dat die toch wel waar is. Want wat schieten we daar nou mee op? Je begint dan met een idee waarvan je weet dat het waar is, doet onderzoek, en concludeert dat je idee waar is. Dan had je jezelf rustig al die onderzoeksmoeite kunnen besparen. Verspilling van geld en energie. Dodelijk saai bovendien!

Onderzoek is gewoon onzin als je niet twijfelt aan je idee of theorie. En, uiteraard is onderzoek pas nuttig als er twijfel is aan jouw theorie. Op basis van onderzoek kan je bestaande theorieën aanscherpen, of nieuwe theorieën tegenover andere plaatsen, en de beste (voorlopig) aannemen. Theorieën zijn dus per definitie onwaar. Als ze dat niet zijn, heb je er niks aan - tenminste niet voor je onderzoek.

Daarom viel mij de bijdrage van Barbara Vreede me zo verschrikkelijk tegen. Vreede, zelf evolutiebioloog, schrijft een stukje omdat ze de politieke en kerkelijke inmenging in de wetenschap afwijst. Begrijp me niet verkeerd, ik ben het, geloof ik, niet eens met mensen die de evolutietheorie afwijzen als zo maar een of andere mening gewoon 'omdat er hele andere verhalen in de bijbel staan'. Maar dat betekent natuurlijk niet dat deze lui geen goed punt hebben als zij de houdbaarheid van de evolutietheorie in twijfel trekken.

Maar dat zien hele hordes wetenschappers, Vreede voorop, helemaal niet meer. Sterker nog, Vreede noemt de evolutietheorie 'onbetwistbare wetenschappelijke kennis' waarover 'de meningen niet verdeeld zouden moeten zijn'. Tjonge jonge. Kennelijk gelooft Vreede, nota bene onderzoekster op dit gebied, heilig in de evolutietheorie. En stelt ze doodleuk dat een beetje twijfel aan die theorie niet is toegestaan. Een opmerkelijk, weinig wetenschappelijk, standpunt!

Want als de relativiteitstheorie toch maar gewoon een theorie blijkt te zijn die te falsificeren is, waarom zou de evolutietheorie dat dan niet gewoon zijn? De evolutietheorie is dus ook gewoon maar een theorie. Niets meer en niets minder. En als het al ondenkbaar is dat de evolutietheorie onwaar is, waarom zouden we er dan nog onderzoek naar doen? Laten we wel wezen, een theorie die waar is, dat is gewoon een sprookje. En als er iets is wat we als wetenschappers niet moeten doen, dan is dat wel geloven in sprookjes.

Peter Achterberg is socioloog verbonden aan de Erasmus universiteit.

Bron: volkskrant.nl

[Soldim]

Peter Achterberg is socioloog

Hij heeft weinig begrepen van de beta-wetenschappen als ik zijn artikeltje zo lees.

[mark61]

Iemand die falsificeren niet kan onderscheiden van falsifiëren moet absoluut zijn mond over wetenschap houden.

Verder staat er nog een hoop onzin in dat stuk.

[mark61]

Hij heeft weinig begrepen van de beta-wetenschappen als ik zijn artikeltje zo lees.

Ook niet van alfa. Stomme gamma

[IbnRushd]

Wat voor consequenties heeft het voor Einsteins relativiteitstheorie als er deeltjes bestaan die sneller dan het licht zijn?

[mark61]

Wat is 'speciale' dan? Is er ook nog een gewone?

Het enige dat ik als alfa weet: tijdreizen.

Maar de algemene consequentie is dat de hele theorie niet klopt, als die beweert dat iets niet kan, terwijl het wel blijkt te kunnen.

Zag een paar weken geleden hoe een NLse natuurkundige op een andere manier aan de rel.th. zit te zagen. Dit in verband met het ontstaan van het universum (? glad ijs hier).

Hemmes: 1 van een briljante tweeling http://nl.wikipedia.org/wiki/Erik_Verlinde

[Tomas]

Wat voor consequenties heeft de speciale relativiteitstheorie van Einstein als er deeltjes bestaan die sneller dan het licht zijn?

Je bedoelt wat voor een consequentie heeft dat voor Einsteins relativiteitstheorie. Niet dat ik het antwoord weet, maar ik denk dat je dat bedoelt.

Einstein zocht de rest van zijn leven trouwens zelf al naar een betere meer omvattende theorie. Dat zijn theorie gebreken had, wist hij zelf al. Misschien is het een goede socioloog, dat weet ik niet.

[Tomas]

Wat is 'speciale' dan? Is er ook nog een gewone?

Het enige dat ik als alfa weet: tijdreizen.

Maar de algemene consequentie is dat de hele theorie niet klopt, als die beweert dat iets niet kan, terwijl het wel blijkt te kunnen.

Zag een paar weken geleden hoe een NLse natuurkundige op een andere manier aan de rel.th. zit te zagen. Dit in verband met het ontstaan van het universum (? glad ijs hier).

Er is nog een 'algemene', ik ben het allemaal even kwijt. Er is vast wel een wiki.

[Soldim]

Wat voor consequenties heeft het voor Einsteins relativiteitstheorie als er deeltjes bestaan die sneller dan het licht zijn?

Dat de theorie op onderdelen bijstelling nodig heeft. Tot nog toe had de speciale relativiteitstheorie voorspellende waarde voor quantum mechanische experimenten voor alle geteste factors, onder alle geteste omstandigheden.

[Soldim]

Wat is 'speciale' dan? Is er ook nog een gewone?

Ja. Een voor gewone dingen, de ander voor quantum dingen. De gewone past in die voor quantum gedoe, als het ware.