Geen grap: deze toren van gestapelde betonblokken is een grote batterij die nooit leegloopt
Bron : Trouw - door : Vincent Dekker - 10 juni 2019
VINCENT WIL ZON Een toren van cementblokken en een hijskraan: zo simpel kan een batterij er volgens het Zwitserse bedrijf Energy Vault uitzien. Het Indiase Tata Power heeft er al een besteld en de Indiase regering wil het idee verder ontwikkelen. Wie weet komt er ooit zo'n ‘Toren van Bombay’ in de duinen van IJmuiden te staan.
Soms komen er ideeën langs waarvan je meteen gevoelsmatig denkt: ‘Dat lijkt me onzin, veel te eenvoudig’. Maar dan blijk je het toch mis te hebben. Want dit idee – een toren van gestapelde betonblokken van 35.000 kilo elk – heeft al een eerste miljoenencontract opgeleverd. Dat is serieus geld en dus reden om het idee ook serieus te nemen.
Het idee is simpel. Een hijskraan hijst met een elektromotor enorme betonblokken op en stapelt die tot een enorme toren. Dat kost uiteraard energie. Op het moment dat er energie nodig is, laat de hijskraan de betonblokken zakken en fungeert de elektromotor als een generator. Om zonder onderbreking betonblokken te kunnen hijsen of te laten zakken, zodat er een constante stroomafname of -levering is, zijn er zes kranen tegelijk actief. De kranen werken volautomatisch en kunnen in een fractie van een seconde omschakelen van hijsen naar zakken.
De energie kan maandenlang zonder verlies in de toren bewaard worden
De betonblokken staan in een paar ruime cirkels laag op de grond en vormen eenmaal omhoog gehesen een centrale toren. De energie die de blokken zo opslaan, lekt niet weg, zoals bij een ‘gewone’ batterij. De blokken verdampen ook niet, zoals bij omhoog gepompt water in een stuwmeer gebeurt. Je kunt de energie dus voor minuten of voor maanden opslaan. Wel is er enig verlies door warmteontwikkeling in de elektromotor/generator. Maar al met al claimt Energy Vault een rendement van 90 procent en dat is bepaald niet slecht.
Goedkoper dan dieselaggregaat
Wat de prijs betreft moet de zaak ook goed uitpakken. Een kilowattuur opgewekt door zonnepanelen in een zonnig gebied en vervolgens opgeslagen in een betontoren, moet goedkoper kunnen zijn dan een kilowattuur uit een dieselaggregaat. Dat maakt het systeem dus aantrekkelijk voor dorpen en bedrijven die niet op een landelijk hoogspanningsnet zijn aangesloten. Tata Power, de Indiase energiemaatschappij die al veel met zonnepanelen doet, heeft eind vorig jaar een eerste toren besteld. Die moet dit jaar in gebruik komen.
Energy Vault claimt dat zijn opslagsysteem 's wereld goedkoopste vorm van stroomopslag is. Bovendien kan het dus heel snel reageren op extra stroomaanbod of stroomvraag, zodat het de functie van piekcentrales kan overnemen. En tenslotte hoef je het woord betonblok niet al te letterlijk te nemen. De blokken kunnen ook gevuld worden met afvalstoffen, wat de ‘batterij’ extra aantrekkelijk kan maken.
Nederlands tintje
De Indiase regering zet voor het droge en zonnige platteland in op zonne-energie en daar moet dus voor de nachten een vorm van opslag bij. Daarvoor wordt niet alleen gekeken naar Energy Vault, maar ook naar een Engels bedrijf met een Nederlands tintje. Gravitricity bouwt geen toren maar boort een diep gat. Daarin kan een groot gewicht heen en weer bewegen. Overdag, bij veel energie van zonnepanelen, wordt het gewicht met elektromotoren opgeheven, 's nachts laat je het zakken zodat zodat de motoren generatoren worden en stroom kunnen leveren. De lieren waarmee dit wordt gedaan, zijn afkomstig van het Nederlandse bedrijf Huisman.
Tata Power is onderdeel van het zelfde concern waartoe ook de hoogovens in IJmuiden van Tata Steel behoren. Hoogovens vreten energie, energie die nu nog uit kolen komt. Maar daar moeten we van af. Misschien dat die kolen ooit deels vervangen kunnen worden door windstroom uit de Noordzee, en op windstille dagen uit een eigen ‘Toren van Bombay’ in de Noord-Hollandse duinen.
.
Bladwijzers