‘Amerika is gewelddadig tot op het bot’

[Rob Gosseling]

OPINIE

Oek de Jong: ‘Amerika is gewelddadig tot op het bot’

Bron : de Volkskrant - 19 juni 2020


Oek de Jong: ‘Amerika als sociaal experiment begint te lijken op een failed state.’ Beeld Ivo van der Bent

Schrijver Oek de Jong (67) veranderde van mening over de Verenigde Staten.

Oude standpunt

‘De Amerikanen zijn ‘onze bevrijders’. Dat beeld kreeg je als kind in de jaren vijftig en zestig via je ouders overgedragen. Geen kwaad woord over de Amerikanen.

‘Daarnaast was Amerika een wonderland waar allemaal nieuwe producten vandaan kwamen en waar een soort glamour omheen hing. Op het platteland waar ik opgroeide, reden heel rijke mensen in een Amerikaanse slee, een Cadillac of Chevrolet. Dat was een sensatie, zo’n auto. Toen ik 14 was kreeg ik mijn eerste All Stars, hoge gympen, en ook die vertegenwoordigden Amerika.

‘Ik herinner me de schok toen president Kennedy werd vermoord, in 1963, ik was 11 jaar. In mijn ogen was hij de machtigste man ter wereld. Bijna God zelf. Hij was het symbool van het Amerikaanse optimisme en de Amerikaanse almacht. Ik kon haast niet geloven dat zelfs Kennedy vermoord kon worden.

‘Tijdens mijn studie kwam er door de oorlog in Vietnam een barst in mijn beeld van Amerika. Ik deelde het verzet tegen deze ongekend wrede oorlog, waarin Amerika zelfs chemische wapens inzette om de Vietcong uit te roeien. Miljoenen Vietnamezen zijn omgekomen. Maar ondanks mijn afschuw gaf ik de Amerikanen het voordeel van de twijfel, omdat hun grote doel was het oprukkende communisme tegen te houden. Hoe afschuwelijk en zinloos die oorlog was, werd ook pas naderhand volledig duidelijk.

‘Ik heb van jongs af aan veel gelezen over de VS. Ik ben altijd bezig met hun buitenlandse en ook binnenlandse politiek. Ik lees momenteel bijna dagelijks The New York Times.’

Het kantelpunt

‘De Golfoorlog in 1990-1991. Het was de eerste oorlog die live op tv te zien was. CNN had overal reporters in de frontlinie staan. Ik heb dagenlang voor de televisie gezeten om te zien hoe de Amerikanen die oorlog voerden en aan de wereld verkochten.

‘Het aantal doden was verschrikkelijk. Aan Iraakse kant zijn honderdduizenden mensen omgekomen, aan Amerikaanse kant een paar honderd. Daar zit een krankzinnige wanverhouding in.

‘De aanpak was buitenproportioneel en onnodig. Nota bene Colin Powell, chef van de militaire staf, was tegen een oorlog. Met embargo’s, insluiting en afschrikking wilde hij de Irakezen verdrijven uit Koeweit. En Irak bezat met Koeweit erbij slechts 7 procent van de olieproductie. Je zag in de woestijn al die kapotgeschoten Iraakse tanks. Een walgelijke vertoning. Er knapte iets bij mij.’

Nieuwe standpunt

‘Amerika is een extreem gewelddadig land. Een land dat al meer dan honderd jaar vindt dat het overal ter wereld de deur kan intrappen – onder de banier van vrijheid en democratie, terwijl het gaat om grondstoffen en strategische belangen.

‘De climax was de aanval op Irak in 2003, waar de VS een ongelooflijke verwoesting hebben aangericht. Onder valse voorwendselen: de massadestructiewapens van Saddam Hussein bleken er niet te zijn. Hoe kun je bovendien zo arrogant en verblind zijn om te denken dat je in een land met een tribale cultuur in een paar jaar een democratie kunt neerzetten? De Amerikanen hebben zichzelf altijd beschouwd als een uitverkoren volk, dat de wereld ‘vrijheid’ zou brengen. In die mythe gelooft nu niemand meer.

‘De Amerikaanse samenleving is gewelddadig tot op het bot – dat ben ik steeds scherper gaan zien. Op een dag drong het tot me door dat de VS zijn gebaseerd op een genocide: de moord op tientallen miljoenen indianen in de 18de en 19de eeuw. Systematisch zijn de Native Americans opgeruimd: door slachtpartijen, deportaties en sterilisatie van vrouwen tot het uitdelen van dekens die met pokken waren besmet. Waarom erkennen we de genocide van de Turken op de Armeniërs wel en die van de Amerikanen op de indianen niet?

‘Daarnaast vind ik het wanstaltig dat in een van de rijkste landen ter wereld ongeveer 15 procent van de bevolking op of onder de armoedegrens leeft. Amerika heeft nooit de stap naar een socialer systeem gezet, ook niet in de gezondheidszorg. Je ziet in de coronacrisis hoe dat uitwerkt: de armen, vooral de zwarten, zijn het slachtoffer. Amerika als sociaal experiment begint te lijken op een failed state. Trump is daar de uitdrukking van.’

‘De recente massale protesten tegen racisme en politiegeweld zijn een gevolg van een maatschappelijk systeem dat stagneert. Vanaf de jaren vijftig had Amerika de middelen om een veel socialer systeem te ontwikkelen. Het is niet gebeurd. De sociale ongelijkheid is alleen maar groter geworden, mede door de voortdurende belastingverlagingen voor de rijken sinds Reagan. De levensgevaarlijke polarisatie in de VS is een gevolg van onaanvaardbare maatschappelijke ongelijkheid.’

Het effect

‘Ik ben me bewuster geworden van het specifieke en uitzonderlijke van onze Europese cultuur. Europa heeft de sociaal-democratie ontwikkeld. Nederland is een diep sociaal-democratisch land. Dat zie je nu ook bij de aanpak van de coronacrisis. Over de hele breedte in de samenleving accepteren wij de sociale maatregelen die zijn genomen. Je ziet een fundamenteel verschil tussen de oude beschaving die Europa is en de toch nog jonge beschaving van Amerika. Het blijft een immigrantenland waar alles draait om geld en succes, winnaars en verliezers. Amerika maakt zich nu los van Europa. Wij zullen ons nog bewuster moeten worden van onze Europese waarden. Waar staan wij voor?’

.

[Ibrah1234]

‘De Golfoorlog in 1990-1991. Het was de eerste oorlog die live op tv te zien was. CNN had overal reporters in de frontlinie staan. Ik heb dagenlang voor de televisie gezeten om te zien hoe de Amerikanen die oorlog voerden en aan de wereld verkochten.

‘Het aantal doden was verschrikkelijk. Aan Iraakse kant zijn honderdduizenden mensen omgekomen, aan Amerikaanse kant een paar honderd. Daar zit een krankzinnige wanverhouding in.

‘De aanpak was buitenproportioneel en onnodig. Nota bene Colin Powell, chef van de militaire staf, was tegen een oorlog. Met embargo’s, insluiting en afschrikking wilde hij de Irakezen verdrijven uit Koeweit. En Irak bezat met Koeweit erbij slechts 7 procent van de olieproductie. Je zag in de woestijn al die kapotgeschoten Iraakse tanks. Een walgelijke vertoning. Er knapte iets bij mij.’.

Vietnam zou ik me nog iets bij kunnen voorstellen.

De eerste Golfoorlog vind ik niet echt representatief. Een breed gedragen coalitie van iets van 30 landen waarvan ongeveer 10 islamitisch.

Meen zelfs dat Egyptische troepen de eer werd gegund als eerste van de coalitietroepen Koeweit binnen te trekken.

[Rob Gosseling]

Vietnam zou ik me nog iets bij kunnen voorstellen.

Dat is wel een eufemisme...

De eerste Golfoorlog vind ik niet echt representatief. Een breed gedragen coalitie van iets van 30 landen waarvan ongeveer 10 islamitisch.

Nou breed gedragen...Het was politieke chantage van de VS. Niet meedoen was geen optie. Allemaal onder het mom van "wie niet voor ons is, is tegen ons".

Allemaal Amerikaanse belangen, die niet perse de "onze" zijn...

En in het verhaal boven worden de proeven met massavernietigingswapens op verre eilanden niet eens genoemd... Ik ben het ik grote lijnen wel eens met de conclusie dat de Amerikanen tot op het bot geweldadig zijn. Het geweld wordt ook alom gesteund door de meerderheid van de Amerikanen. Neem ook het ontwikkelen, de fabricage en het bezit van wapens mee in die conclusie. In elk geval is de wereld er na al die interventies van de VS alleen maar onveiliger en niet vrijer door geworden. Vietnam dat was zeker een moreel dieptepunt. Er is een oorlog tegen burgers gevoerd. We moeten geen schoothondje van de VS willen zijn...

Iran is door de VS vanwege het handelsermbargo in een positie gebracht dat ze zich niet langer vriendschappelijk kunnen gedragen. Notabene het land wat de atoombom heeft ontwikkeld wijst met het vingertje naar een land dat ook zo'n wapen wil als antwoord op het getreiter van de VS. In Iran wonen heel beschaafde mensen die ook gewoon willen leven met een zekere welvaart.

[Ibrah1234]

In elk geval is de wereld er na al die interventies van de VS alleen maar onveiliger en niet vrijer door geworden.

Mwah, ik denk persoonlijk dat de wereld nog nooit zo veilig is geweest als nu. Ik zou niet weten wie ons nog moet aanvallen. De Koude Oorlog ligt achter ons en China is slechts op papier nog een communistisch land.

[Rob Gosseling]

Mwah, ik denk persoonlijk dat de wereld nog nooit zo veilig is geweest als nu. Ik zou niet weten wie ons nog moet aanvallen. De Koude Oorlog ligt achter ons en China is slechts op papier nog een communistisch land.

Nee, de wereld is niet veilig met zoveel wapens. En tel daar nog bij op de overbevolking die een directe bedreiging vormt voor het milieu en zorgt voor schaarste van natuurlijke hulpbronnen.

[The_Grand_Wazoo]

Ben van net na de Vietnam oorlog, maar wat de Jong verteld is mij niet vreemd.
Ik zie dat nog sterker bij de generatie van mijn ouders die de oorlog nog hebben meegemaakt.
Het commentaar van mijn vader toen de foto's van de kinderen in kooien bij de grens in de krant verschenen: 'wij zijn door de Canadezen bevrijd, godzijdank, je zou toch niet willen dat je aan deze mensen jaarlijk nog je dankbaarheid zou moeten tonen.'

[knuppeltje]

Ben van net na de Vietnam oorlog, maar wat de Jong verteld is mij niet vreemd.
Ik zie dat nog sterker bij de generatie van mijn ouders die de oorlog nog hebben meegemaakt.
Het commentaar van mijn vader toen de foto's van de kinderen in kooien bij de grens in de krant verschenen: 'wij zijn door de Canadezen bevrijd, godzijdank, je zou toch niet willen dat je aan deze mensen jaarlijk nog je dankbaarheid zou moeten tonen.'

Dankbaarheid betonen kent zijn grenzen. Maar de Canadezen waren niet verantwoordelijk voor die Vietnamoorlog.

Sterker nog, Canada werd tot grote woeden van de VS een waar toevluchtsoord voor soldaten die niet naar Vietnam wilden worden uitgezonden. Die kregen daar allemaal om die reden heel makkelijk de Canadese nationaliteit.

[knuppeltje]

Nee, de wereld is niet veilig met zoveel wapens. En tel daar nog bij op de overbevolking die een directe bedreiging vormt voor het milieu en zorgt voor schaarste van natuurlijke hulpbronnen.

Gosseling,

[Ibrah1234]

Nee, de wereld is niet veilig met zoveel wapens. En tel daar nog bij op de overbevolking die een directe bedreiging vormt voor het milieu en zorgt voor schaarste van natuurlijke hulpbronnen.

De schaarste valt ook wel mee. De Club van Rome waarschuwde 50 jaar geleden ook al met hun rapport ‘Grenzen aan de groei’ en het uitputten van grondstofvoorraden.

Sindsdien zijn 1 miljard Chinezen aan het produceren geslagen en is de groei enorm toegenomen. De Chinese groei kent haar weerga niet in de geschiedenis.

De afgelopen decennia is de bewezen hoeveelheid winbare olie slechts toegenomen.

De wereldbevolking is intussen meer dan verdubbeld en we zijn nog nooit in staat geweest alle monden zo goed te vullen.

In de 70's, ten tijde van de Club van Rome, kon je de TV niet aanzetten of er was wel ergens een hongersnood.
Zat je onder etenstijd op de TV tegen totaal vermagerde kinderen aan te kijken met het verzoek iets te doneren. Biafra staat me nog bij.

De natuur heb ik door de jaren heen ook slechts schoner zien worden. Heden ten dage kun je amper nog varen op hele stukken van de Randmeren/IJsselmeer omdat de waterplanten daar nu welig groeien. Het water is veel schoner is.

Kortom, ik denk dat we er veel beter voor staan dan 50 jaar gelden en onze kinderen en kleinkinderen zullen in toekomst nog welvarender zijn dan wij. De beste jaren van Nederland moeten nog komen.

[The_Grand_Wazoo]

@Knuppeltje, lees het nou nog eens, maar nu langzaam.