Nog altijd honderden Nederlanders vast in Marokko: ‘Een nare droom’






Er zitten nog altijd honderden Nederlanders vast in Marokko. Hun situatie wordt ondraaglijk. ‘Ik ben ten einde raad.’


Stel je voor: je zit vast in een land waar je de taal nauwelijks spreekt, geen werk hebt, je vader is ziek en je vrouw kan ieder moment bevallen. Hulp is niet in zicht.


Het overkwam Badr M’saad. De Hagenees vloog in februari naar Marokko om daar een facilitair visum voor zijn Marokkaanse vrouw aan te vragen. De twee zouden vervolgens in april samen met hun tweejarige dochter naar Nederland vliegen.


Op 13 maart, voor de lockdown in Marokko inging, sloten de ouders van M’saad vanuit Nederland zich bij het stel aan. Zij zouden twee weken later weer teruggaan, maar tijdens hun verblijf werd de noodtoestand uitgeroepen en ging het luchtruim op slot.


Op 22 maart begon voor M’saad de rampzalige reeks aan ongelukken. ‘Mijn vader voelde zich niet zo lekker, dus we brachten hem naar het ziekenhuis’, vertelt M’saad via de telefoon vanuit Oujda, een stad in het noordenoosten van Marokko. Daar zit hij nog steeds vast. ‘We dachten dat hij een vitaminetekort had, en dat hij snel weer naar huis zou mogen.’


De vader van M’saad had een aantal dagen voor zijn vertrek zijn laatste chemokuur tegen prostaatkanker gehad. ‘Hij was iets zwakker, maar eigenlijk zag je verder niets aan hem.’ M’saad mocht niet met zijn vader mee het ziekenhuis in. Alleen zijn moeder mocht blijven, maar zij mocht geen telefoon mee naar binnen nemen.
De avond van 22 maart is de laatste keer dat M’saad zijn vader zag. ‘Ik gaf hem vanwege Covid-19 geen knuffel. Ik stak gewoon mijn duim op en zei: ik zie je morgen, pa!’

Twee dagen later ontving M’saad het bericht dat zijn vader was overleden. ‘We hadden het totaal niet zien aankomen.’


Op de overlijdensakte die M’saad van het ziekenhuis ontving, stond Covid-19 als doodsoorzaak aangegeven. ‘Dat vond ik opvallend’, zegt M’saad. ‘Toen ik mijn vader voor het laatst zag, had hij geen coronasymptomen. Hij hoestte niet, was niet verkouden. Hij had eigenlijk alleen een lage bloeddruk. Ze zeiden niets over zijn chemokuur en het was ook niet duidelijk of hij überhaupt wel op corona was getest. Waarom staat er dan dat dat zijn doodsoorzaak is?’

Uit voorzorgsmaatregelen moest de moeder van M’saad tien dagen in het ziekenhuis blijven. ‘Ze werd steeds opnieuw getest, dan was ze weer positief en dan weer negatief. Niemand leek mij de waarheid te vertellen.’ In de periode dat zijn moeder in het ziekenhuis lag, kon M’saad haar nauwelijks bereiken. Pas later hoorde hij wat ze daar had meegemaakt.


Vieze lakens en bloed op de grond


‘Mijn moeder vertelde dat een dierenstal beter was geweest.’ Het stonk in haar kamer, er zat urine op het matras en de lakens waren niet schoon. Ook kreeg ze niet altijd te eten en als ze wel te eten kreeg werden haar bord en afval niet opgehaald. Toen er een keer bloed werd gemorst bij het afnemen werd ook dat niet schoongemaakt. ‘Mijn moeder is volledig getraumatiseerd door die ervaring, ze is nu bang voor dokters.’

M’saads moeder is niet de eerste die zich uitspreekt over de staat van Marokkaanse ziekenhuizen. Ook vóór de coronacrisis was duidelijk dat de Marokkaanse gezondheidszorg beperkt was. In afgelegen gebieden leidde de slechte zorg regelmatig tot protest van de bevolking.


Op sociale media plaatsten coronapatiënten aan het begin van de noodtoestand regelmatig filmpjes waarin zij vertelden over hun ziekenhuisverblijf. Volgens deze patiënten was er geen eten en waren er soms niet eens bedden om op te liggen.


Daarnaast doen al een tijdlang geruchten de ronde dat ziekenhuizen niet eerlijk zijn over het aantal coronapatiënten. De ziekenhuizen zouden geloven dat Marokko met meer coronagevallen extra financiële steun zal ontvangen van de Europese Unie om het virus te bestrijden.

De EU steunde Marokko eerder al met 157 miljoen euro en beloofde dat er meer geld beschikbaar zal komen aan het einde van het jaar.