Narcostaat Nederland

[Rob Gosseling]

‘Drugsgebruik loopt uit de hand: er klopt iets niet als samenleving zo genarcotiseerd is’

Bron : AD.nl - 19 juli 2020


© Shutterstock

ONDERZOEKER WAARSCHUWT | Martelkamers op het Brabantse platteland? Teun Voeten kijkt nergens meer van op. Sinds de in Boxtel geboren fotograaf drie jaar lang verslag deed van de drugsoorlog in Mexico, weet hij hoe walgelijk het eraan toe gaat in de wereld van cocaïne en crystal meth. ,,Iedereen die cocaïne gebruikt, is medeplichtig.”

Nog vóór in Amsterdam de advocaat van een kroongetuige werd doodgeschoten en nog vóór de politie op het Brabantse platteland een zeecontainer met een martelkamer ontdekte, noemde Teun Voeten Nederland al een ‘narcostaat’. De antropoloog en oorlogsfotograaf was -in 2018- gepromoveerd met een studie naar het drugsgeweld in Mexico en zag verontrustend veel overeenkomsten tussen het Latijns-Amerikaanse land en Nederland. ,,Ik kreeg meteen van iedereen te horen dat het wel mee viel. Maar die martelkamer die de politie pas in Wouwse Plantage heeft gevonden, bewijst toch wel dat Mexicaanse toestanden hier dichterbij zijn dan je zou denken. Het laat zien wat voor walgelijke, smerige business die drugsindustrie is.”

Bijna dertig lang zwierf Teun Voeten (Boxtel, 1961) over de wereld. Als fotograaf zocht hij de meest miserabele plekken van de wereld op: Soedan, Sierra Leone, Afghanistan. In New York leefde hij vijf maanden lang samen met dakloze crackverslaafden die zich schuil hielden in ondergrondse tunnels van de metropool. Behalve een handvol boeken hield Voeten er een aversie aan ‘politieke taboes’ aan over. Hij zegt wat hij vindt en wenst zichzelf niet te beknotten omdat bepaalde zaken nogal gevoelig liggen in het publieke debat.

Emmers kritiek

In opdracht van Bart de Wever, burgemeester van zijn woonplaats Antwerpen, deed Voeten onderzoek naar de drugseconomie in de Scheldestad. In het vorige maand uitgebracht boek ‘Drugs. Antwerpen in de greep van Nederlandse syndicaten’ maakt hij ook het grote publiek deelgenoot van zijn zwerftochten door de haven van Antwerpen, die voor de drugsbendes een belangrijke halte is om uit Zuid-Amerika afkomstige cocaïne te importeren. Voeten schreef een ‘vlijmscherpe analyse’ van de drugswereld, zo luidt het compliment dat De Wever in het voorwoord uitdeelt.

Voor zijn boek liep Voeten mee met de Antwerpse politie en sprak hij onder meer met hulpverleners, havenarbeiders, criminologen, dealers en verslaafden. ,,Ik ben niet van de bureaustudies, ik ben geen leunstoel-antropoloog. Ik heb de naam dat ik als antropoloog tot het randje ga.”

De drugshandel in Antwerpen is voor een belangrijk deel in handen van Marokkanen, schrijft Voeten. ,,Er zijn ook Italiaanse, Nederlandse, Turkse en Albanese groepen actief, maar de Marokkaanse groepen springen het meest in het oog, zeker op straatniveau.” Zij zijn het die, vaak in opdracht van Nederlandse criminelen, de douanemedewerkers omkopen en de cocaïne uit de containers halen. Met het geld dat ze verdienen, hangen ze de patser uit: ze kopen dure kleding en ultrahippe Louboutin-sneakers van 900 euro of meer. ,,Hun opzichtige gedrag heeft een fnuikend effect op de sociale cohesie. Ze denken dat ze overal mee weg komen. En geven een slecht voorbeeld voor hun leeftijdgenoten: waarom zou je nog je best doen op school als je in no time tien keer zo veel kunt verdienen met drugs dan met een gewone baan?”

Ze denken dat ze overal mee weg komen. En geven een slecht voorbeeld voor hun leeftijdgenoten

Teun Voeten

Voeten kreeg hele emmers kritiek over zich heen: niet alleen zette hij de Marokkaanse gemeenschap in de hoek, hij zou ook de drugsproblematiek overdrijven. ,,Ja, mijn stellingname wordt me niet in dank afgenomen. Maar ik vind dat iedereen die cocaïne gebruikt, medeplichtig is. Met iedere snuif financier je het narco-terroristisch complex in Zuid-Amerika. En in Nederland en België creëren ze met hun drugsgebruik een onderklasse van straatdealertjes.”

Voeten pleit ervoor dat Nederland, in navolging van Vlaanderen, boetes oplegt aan mensen die cocaïne op zak hebben. ,,In België heet het een onmiddellijke minnelijke schikking. Je krijgt geen strafblad, maar je moet meteen 150 euro betalen. In Nederland zou ik het een onvrijwillige solidariteitsbijdrage noemen. Je lost er het drugsprobleem niet mee op, maar het helpt om de schade die je met je drugsgebruik aanricht, te compenseren. Heel simpel: de vervuiler betaalt.”

Drugsgebruik is de smeerolie van het kapitalistisch systeem. Je doet de hele week kutwerk en in het weekeinde ga je lekker uit je dak

Teun Voeten

Als leerling op het Jacob Roelandslyceum in Boxtel rookte Voeten zelf ook wel eens een stickie. ,,Maar ik was er altijd heel voorzichtig mee. Ik kende mensen die obsceen veel blowden, die hun hasjgebruik niet onder controle konden houden. Sommigen zaten al om tien uur ’s morgens aan de waterpijp. Dat vond ik een beetje zielig.”

Keihard

Ruim veertig jaar later is het drugsgebruik in de westerse wereld volledig uit de hand gelopen, vindt Voeten. ,,Het is volledig doorgeschoten. Er zijn nu heel veel mensen die zich niet meer kunnen amuseren zonder drugs. Vaak is het terug te voeren op een gebrek aan zelfdiscipline en te weinig ruggengraat. Er klopt iets niet als je een samenleving hebt die volledig genarcotiseerd is. Het is een teken van vervreemding, gespletenheid. Drugsgebruik is de smeerolie van het kapitalistisch systeem. Je doet de hele week kutwerk en in het weekeinde ga je lekker uit je dak. Die vlucht in drugs wordt volledig geëxploiteerd door drugsondernemers. Ik heb het zelf niet nodig. Ik heb natuur om me heen, goede vrienden, ik ben blij met mijn werk.”

Voeten keert zich in zijn boek tegen het ‘simplistische idee’ om populaire drugs als xtc en cocaïne dan maar legaal te maken, zoals D66 heeft geopperd. ,,Toen enkele Amerikaanse staten marihuana gingen legaliseren, stapten de kartels over van cannabis naar crystal meth. Criminelen zijn flexibele ondernemers, die blijven zoeken naar business.”

Maar als legaliseren niet helpt, wat dan wel? ,,Niets doen is geen optie. De georganiseerde drugsindustrie is een wereldwijd monster dat op verschillende plaatsen de kop opsteekt, afhankelijk van de omstandigheden. In Mexico heb je heel veel ongelijkheid, plus een traditie van corruptie en van wetteloosheid. En heel veel afgelegen regio’s. Dus daar manifesteert de drugswereld zich keihard. Nederland is een dichtbevolkt polderland, met veel regeltjes en veel minder economische ongelijkheid. De drugsindustie manifesteert zich hier wat minder wild. Maar het gaat wel over dezelfde gore wereld, kijk maar naar die martelkamers.”

‘Opgefokte mennekes’

Teun Voeten zegt wat hij vindt en wenst zichzelf niet te beknotten omdat bepaalde zaken nogal gevoelig liggen in het publieke debat.

Ook in zijn eigen vriendenkring kent Voeten mensen die niet vies zijn van een pilletje en een snuifje. ,,Een oude schoolkameraad van me rookt af en toe een joint in het weekeinde. Hij kan daar prima mee omgaan. Maar er zijn ook generaties die zich volledig van de wereld blowen. De marihuana van nu is enorm sterk, bijna een hard drug. En cocaïne is helemaal gevaarlijk, vooral voor mensen met weinig zelfvertrouwen. Ik ken veel mensen die coke gebruiken: aardige types. Maar als ze gebruiken worden het hele opgefokte mennekes. Ze gaan denken dat ze het centrum van de wereld zijn. Het is natuurlijk een publiek geheim dat het Hilversumse tv-wereldje ook bol staat van de coke, daarom krijg je van die volledig opgefokte praatprogramma’s die nergens meer over gaan.”

Inmiddels is Voeten begonnen aan een nieuwe studie, nu in opdracht van de Brabantse taskforce tegen de drugscriminaliteit. Hij was recent in Tijuana, de Mexicaanse stad die grenst aan de Verenigde Staten. ,,Die stad is volledig ontwricht door drugs. Zes of zeven procent van de bevolking is daar verslaafd aan crystal meth. Als je door het centrum loopt, heb je het idee dat je in een science-fictionfilm zit: overal zie je zombies. Maar in Charleroi, in Wallonië, zie je dat ook al. Nederland onderschat nog steeds het probleem. Maar als je niet oppast, krijg je een omvangrijke, buitengesloten klasse die drugs gebruikt om te ontsnappen aan de werkelijkheid en er tegelijkertijd in handelt.”

Vrijheid

Voor iemand die dertig jaar lang als vrije jongen de zelfkant van de samenleving bestudeerde en in beeld bracht, moet het wennen zijn om nu in opdracht van burgemeesters en overheidsinstanties op pad te gaan. ,,Mensen uit de links-progressieve hoek hebben kritiek op me omdat ik in opdracht van Bart de Wever een boek heb geschreven. Ja, hij is van rechtse signatuur. So be it. Ik ben zelf ook geen linkse jongen. Toevallig ben ik het in een hoop zaken met hem eens. Ja, hij laat ook de kleine dealers oppakken. Dat snap ik: hij wil die handel niet laten normaliseren, zoals in Nederland gebeurd is. Maar ik heb die opdracht niet gekregen omdat ik het vaak met De Wever eens ben. Er zijn mensen die het zo proberen te framen, maar daar trek ik me niks van aan. Ik heb alle vrijheid gekregen, ik heb geen enkel compromis hoeven te sluiten.’’

Teun Voeten (Boxtel, 1961) is cultureel antropoloog en fotograaf. Hij maakte onder meer reportages in Afghanistan, Irak, Soedan, Sierra Leone en Noord-Korea. In 2012 publiceerde hij een fotoboek over het drugsgeweld in Mexico, waar hij zich drie jaar lang op had gericht. In september 2018 promoveerde hij aan de Universiteit van Leiden met een proefschrift over de Mexicaanse drugsoorlog.

In opdracht van de gemeente Antwerpen -zijn woonplaats- deed hij nu onderzoek naar de drugseconomie in de Scheldestad. Hij is ook actief voor de Taskforce Brabant-Zeeland, die zich bezighoudt met de aanpak van zware criminaliteit.

.

[Marsipulami]

De drugshandel in Antwerpen is voor een belangrijk deel in handen van Marokkanen, schrijft Voeten. ,,Er zijn ook Italiaanse, Nederlandse, Turkse en Albanese groepen actief, maar de Marokkaanse groepen springen het meest in het oog, zeker op straatniveau.” Zij zijn het die, vaak in opdracht van Nederlandse criminelen, de douanemedewerkers omkopen en de cocaïne uit de containers halen. Met het geld dat ze verdienen, hangen ze de patser uit: ze kopen dure kleding en ultrahippe Louboutin-sneakers van 900 euro of meer. ,,Hun opzichtige gedrag heeft een fnuikend effect op de sociale cohesie. Ze denken dat ze overal mee weg komen. En geven een slecht voorbeeld voor hun leeftijdgenoten: waarom zou je nog je best doen op school als je in no time tien keer zo veel kunt verdienen met drugs dan met een gewone baan?” .

Op straatniveau zijn het vaak Marokkaantjes met dure sneakers, zij doen het meest risicovolle werk en gaan ook het vaakst naar de gevangenis. Echter aan de top van de criminele piramide zijn het steevast autochtone Nederlanders die de boel aansturen en met het grote geld gaan lopen. Er is vrijwel geen enkel opgerold drugsnetwerk in België waar er na onderzoek geen link was met Nederlanders in de top van de hiërarchie.

[knuppeltje]

Op straatniveau zijn het vaak Marokkaantjes met dure sneakers, zij doen het meest risicovolle werk en gaan ook het vaakst naar de gevangenis. Echter aan de top van de criminele piramide zijn het steevast autochtone Nederlanders die de boel aansturen en met het grote geld gaan lopen. Er is vrijwel geen enkel opgerold drugsnetwerk in België waar er na onderzoek geen link was met Nederlanders in de top van de hiërarchie.

Het is dan ook veel makkelijker om garnaaltjes te vangen dan hele grote vissen.

[Rob Gosseling]

Het is dan ook veel makkelijker om garnaaltjes te vangen dan hele grote vissen.

Die ze in dubai gepakt hebben was niet echt een garnaaltje.

[knuppeltje]

Die ze in dubai gepakt hebben was niet echt een garnaaltje.

Zeker niet, maar daar is wel heel wat voor overhoop gehaald eer het zo ver kwam. Ik blijf voorlopig maar bij mijn studie over succesvolle visvangst.