.
Dodelijke combinatie van vochtigheid en hitte neemt wereldwijd toe
NU.nl Rolf Schuttenhelm 12, 13 mei 2020
Amerikaanse klimaatonderzoekers waarschuwen dat klimaatverandering wereldwijd tot een veel snellere toename van hittedoden leidt dan verwacht. Eerdere studies verwachtten dat in tropische landen tegen het einde van de eeuw een dodelijke combinatie van hitte en vocht kan optreden. Het blijkt echter nu al voor te komen.
Dat schrijft een team onder leiding van het California Institute of Technology in Science Advances. De onderzoekers hebben gegevens van weersextremen onderzocht en concluderen dat de combinatie van extreme hitte met extreem hoge luchtvochtigheid in 38 jaar tijd is verdubbeld. In de afgelopen jaren zijn er wereldwijd duizenden gevallen geweest van extreem vochtige hittegolven die voor mensen potentieel dodelijke omstandigheden creëerden.
Zo reconstrueerden ze langs de randen van de Perzische Golf tientallen hittegolven die kortstondig voorbij de grenswaarden gingen die mensen theoretisch gezien kunnen overleven, net als in India, Pakistan en Bangladesh. Het kwetsbaarst zijn kuststeden in tropische en subtropische gebieden in Azië, Afrika en Australië. Ook steden langs de Golf van Mexico in de VS zijn volgens de onderzoekers gevoelig voor een dodelijke combinatie van hitte en hoge luchtvochtigheid.
Natteboltemperatuur geeft dodelijke hitte aan
Zolang het menselijke lichaam water kan verdampen, kunnen we hoge temperaturen aan - zelfs temperaturen die boven onze lichaamstemperatuur uitkomen, zoals afgelopen zomer in Nederland, toen het lokaal meer dan 40 graden werd. Bij het verdampen van zweet, koelt de huid namelijk af. Daarom ook het advies om bij hitte veel te drinken.
Als de lucht echter verzadigd is met waterdamp, wordt hier een rem op gezet. Zweet verdampt dan niet meer op de huid, en dus stopt de koelende werking, waardoor de lichaamstemperatuur zelfs boven die van de buitentemperatuur uitkomt. Daarom is de combinatie van hoge temperaturen én zeer hoge luchtvochtigheid gevaarlijk.
Dit wordt gemeten met de zogeheten natteboltemperatuur, de laagste temperatuur die een doorweekt voorwerp in waaiende buitenlucht kan krijgen door verdamping. Zodra deze natteboltemperatuur boven de 30 graden uitkomt, ontstaat voor mensen een gevaarlijke situatie, omdat natuurlijke koeling niet goed meer mogelijk is en de lichaamstemperatuur te hoog dreigt op te lopen. Een natteboltemperatuur van 35 graden is snel dodelijk.
Airconditioning en koude douche
Volgens het onderzoek zijn er ongeveer duizend hittegolven geweest waarbij de natteboltemperatuur boven de 31 graden uitkwam, en tachtig boven de 33. In Iran werd in juli 2015 kortstondig de kritische natteboltemperatuur van 35 graden geregistreerd. Mensen overleefden deze omstandigheden naar verluidt door toevlucht te zoeken in gebouwen en auto's met airconditioning en door onder een koude douche te gaan staan.
Ook Europa is volgens de onderzoekers kwetsbaar voor dodelijke slachtoffers van hitte en hoge luchtvochtigheid, omdat airconditioning er niet gebruikelijk is. Vochtige hittegolven hebben in Europa en Rusland in recordhete zomers als 2003, 2010, 2018 en 2019 tienduizenden mensen het leven gekost.
Bladwijzers