Gas borrelt op uit de lekke Nord Stream II pijplijn. Foto: Swedish Coast Guard
Seymour Hersh DeWereldMorgen vertaaldesk
Een jaar leugens over Nord Stream
Een jaar na de sabotage van de Nord Stream gasleidingen in de Baltische Zee blijven politici en media in de VS en de EU doen alsof ze niet weten wie achter deze aanslag zat. Seymour Hersh stelt vast dat de EU, met Duitsland op kop, een jaar later nog altijd geen enkele moeite doet om een echt onderzoek te starten.
vrijdag 29 september 2023 08:16
Ik weet niet veel over geheime CIA-operaties – geen enkele outsider komt daarover iets te weten – maar ik begrijp wel dat de mogelijkheid van totale ontkenning de essentiële component is van alle geslaagde missies.
Een jaar geleden blies een team Amerikaanse mannen en vrouwen drie van de vier Nord Stream-pijpleidingen in de Baltische Zee op. Tijdens de maanden die nodig waren om deze aanslag te plannen en uit te voeren gingen ze in het geheim Noorwegen binnen en buiten. Het team liet geen sporen na. Het is alsof het nooit heeft bestaan. Alleen het succes van de missie vormt een aanwijzing van hun daden.
Voor president Joe Biden en zijn adviseurs inzake buitenlands beleid was die mogelijkheid tot totale ontkenning van het allergrootste belang. Niets dat van belang was voor de missie werd op computer gezet. Alles werd getypt op een schrijfmachine van het merk Royal – of was het een Smith Corona – met een of twee doorslagjes, alsof het internet en al de rest van het online-gebeuren nog moest worden uitgevonden.
Het Witte Huis werd niet geïnformeerd over wat concreet in de buurt van Oslo gebeurde. Rapporten en updates vanop het terrein werden rechtstreeks bezorgd aan Bill Burns, directeur van de CIA. Hij was de enige link tussen de planners en de president. Het was de president die op 26 september 2022 het groene licht gaf om de missie uit te voeren.
Eens ze was voltooid, werden alle getypte bladen papier en doorslagjes vernietigd. Zo bleef er geen enkel fysiek spoor meer over, geen bewijsmateriaal dat later door een speciale openbare aanklager of een of andere historicus kon worden opgegraven. Je zou het de perfecte misdaad kunnen noemen.
Het Witte Huis werd niet geïnformeerd over wat concreet in de buurt van Oslo gebeurde. Rapporten en updates vanop het terrein werden rechtstreeks bezorgd aan Bill Burns, directeur van de CIA
Er werd echter een fout gemaakt
Er was immers sprake van een misverstand: zij die de missie uitvoerden, begrepen niet waarom feitelijk president Biden de vernietiging van de pijpleidingen had bevolen. Mijn oorspronkelijke rapport, dat begin februari 2023 werd gepubliceerd, eindigde vrij cryptisch. Ik citeerde een functionaris die weet had van de missie. “Het was mooi voorpaginanieuws”, zei hij. “De enige fout was de beslissing het te doen”, voegde hij er nog aan toe.
Precies één jaar na de explosies is dit het eerste relaas van die fout. President Biden en zijn nationale veiligheidsteam zullen er niet vrolijk van worden. Zoals te verwachten was, maakte mijn eerste verslag veel ophef.
De mainstreammedia benadrukten de ontkenning door het Witte Huis. Ze maakten me een loos verwijt – dat ik me op een anonieme bron had gebaseerd – en sloten zich aan bij de regering die in alle toonaarden ontkende dat Joe Biden ook maar iets met die aanval te maken had.
Ik wil hier even opmerken dat ik in mijn carrière al menige prijs heb gewonnen voor verslagen in de krant The New York Times en het tijdschrift The New Yorker die op geen enkele gekende bron waren gebaseerd.
In het afgelopen jaar verscheen in de pers een resem berichten, zonder vermelding van bronnen uit eerste hand, die stelden dat een dissidente Oekraïense groep deze technisch niet eenvoudige aanval in de Baltische Zee zou hebben uitgevoerd met behulp van een duikploeg, ter plaatse gebracht met de Andromeda, een gehuurd yacht van 15 meter lang.
Nu heb ik de mogelijkheid te berichten over deze niet nader verklaarde fout waarover de anonieme functionaris het had. Die fout heeft nog maar eens te maken met de klassieke probleemstelling rond het Central Intelligence Agency (CIA, de buitenlandse inlichtingendienst van de VS).
Dat probleem werd indertijd aangekaart door Richard Helms, CIA-directeur tijdens de tumultueuze jaren van de oorlog tegen Vietnam (1955-1975) en van de geheime CIA-spionageactiviteiten tegen Amerikaanse burgers, die was begonnen onder president Lyndon Johnson (1963-1969) en voortgezet door Richard Nixon (1969-1974).
In december 1974 publiceerde ik in de New York Times een uiteenzetting over die spionageactiviteiten. Dat leidde tot nooit eerder geziene hoorzittingen in de Senaat over de rol van het agentschap bij de mislukte en door president John F. Kennedy gemachtigde pogingen om Fidel Castro in Cuba te vermoorden.
Helms verklaarde de senatoren dat alles eigenlijk draaide om de vraag of hij als directeur van de CIA werkte voor de Grondwet of voor ‘de kroon’. Met ‘de kroon’ bedoelde hij presidenten Johnson en Nixon. De onderzoekscommissie onder leiding van Democratisch senator Frank Chruch liet die kwestie in het midden, maar Helms maakte duidelijk dat hij en zijn agentschap voor de topman in het Witte Huis werkten.
Laten we het opnieuw hebben over de Nord Stream-pijpleidingen. Het is belangrijk om te begrijpen dat op 26 september van verleden jaar, toen Joe Biden de opdracht voor de bomaanslag gaf, géén Russisch gas door de Nord Stream-pijpleidingen naar Duitsland vloeide.
Al sinds 2011 voerde Nord Stream I grote hoeveelheden vloeibaar aardgas naar Duitsland. Zo leverde die pijpleiding een bijdrage tot het hooghouden van de status van Duitsland als fabricage- en industriereus.
Maar eind augustus 2022, toen de oorlog met Oekraïne in een patstelling terechtgekomen was, sloot Poetin de pijpleiding Nord Stream I af. Nord Stream II was in september 2021 al voltooid. Twee dagen vóór de Russische invasie van Oekraïne werd die pijpleiding door de Duitse regering onder leiding van kanselier Olaf Scholz voor onbepaalde tijd gesloten.
Rusland beschikt over enorme hoeveelheden aardgas en olie. John F. Kennedy – en na hem alle Amerikaanse presidenten – was al beducht voor het mogelijke gebruik van deze natuurlijke rijkdommen voor politieke doeleinden.
Ook Biden en de haviken die hem adviseren inzake buitenlands beleid – minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, nationaal veiligheidsadviseur Jake Sullivan en Victoria Nuland, die nu de adjunct is van Blinken – zijn bijzonder alert voor dit gegeven.
Eind 2021 riep Sullivan een reeks vergaderingen samen op hoog niveau van de nationale veiligheidsraad. Op dat moment verzamelde Rusland zijn troepen aan de grens met Oekraïne en werd een invasie als haast onvermijdelijk gezien. De groep, waarin verscheidene vertegenwoordigers van de CIA zaten, kreeg de opdracht een actievoorstel uit te werken om Poetin van zijn voornemen te doen afzien.
Omdat het Witte Huis het vaste voornemen had president Volodymyr Zelensky van Oekraïne te steunen, viel de keuze van de groep op de vernietiging van de Nord Stream-pijpleidingen. Het doel van Sullivan leek duidelijk.
“Het Witte Huis wou Rusland doen afzien van een aanval op Oekraïne”
“Het Witte Huis wou Rusland doen afzien van een aanval op Oekraïne”, zei de functionaris me. “Daarom moesten de inlichtingendiensten op de proppen komen met een stevig staaltje Amerikaans spierballenvertoon om Poetin op andere gedachten te brengen.”
Nu weet ik wat ik toen nog niet wist: de echte reden waarom de regering-Biden “de vernietiging van de Nord Stream-pijpleidingen op tafel gooide.” “Indertijd”, zo verklaarde de functionaris me, “leverde Rusland gas en olie over de hele wereld via meer dan twaalf pijpleidingen, maar Nord Stream I en II waren in die zin speciaal dat ze via de Baltische Zee rechtstreeks van Rusland naar Duitsland liepen.”
“De regering legde Nord Stream op tafel omdat het de enige pijpleidingen waren die binnen ons bereik lagen en tegelijk de mogelijkheid van totale ontkenning boden”, zei de functionaris verder.
“Op een paar weken tijd – tegen eind januari – losten we het probleem op. Daarna brachten we het Witte Huis op de hoogte. Wij gingen ervan uit dat de president de bedreiging met betrekking tot Nord Stream als afschrikkingsmiddel zou gebruiken om zo de oorlog te voorkomen.”
Voor de geheime groep van de CIA was het dan ook geen verrassing dat op 27 januari 2022 een zelfzekere Nuland, op dat moment onderminister van Buitenlandse Zaken, Poetin met schrille stem waarschuwde dat, als hij Oekraïne binnenviel, zoals hij duidelijk van plan was, “Nord Stream II op de ene dan wel op de andere manier niet zou doorgaan.”
Die uitspraak kreeg enorm veel aandacht. De woorden die de bedreiging vooraf gingen, kregen evenwel niet dezelfde weerklank. Uit de officiële transcriptie van het ministerie van Buitenlandse Zaken blijkt dat ze haar bedreiging liet voorafgaan door de volgende woorden: “Inzake de pijpleidingen voeren we met onze Duitse bondgenoten voortdurend strakke en heldere gesprekken.”
Op de vraag van een reporter hoe ze zo zeker wist dat de Duitsers zouden meespelen “omdat wat de Duitsers publiekelijk hebben verklaard niet overeenstemt met wat u zegt”, antwoordde Nuland op dubbelzinnige wijze: “Ik zou u aanraden er nog eens het document op na te slaan dat we in juli (2021) hebben ondertekend. Daarin staat duidelijk wat de gevolgen voor de pijpleiding zullen zijn als Rusland zijn agressie tegen Oekraïne blijft opdrijven.”
Maar in dat akkoord, waarvan journalisten inzage kregen, is er volgens de Times, de Washington Post en Reuters geen sprake van dreigementen of mogelijke gevolgen. Ten tijde van het akkoord, op 21 juli 2021, zei Biden tegen de verzamelde pers dat, aangezien de pijpleiding al voor 99 % was voltooid, “de notie dat er iets zou gezegd of gedaan worden om het project te stoppen volkomen uit de lucht gegrepen was.”
In die tijd omschreven de Republikeinen onder leiding van Ted Cruz uit Texas de beslissing van Biden om het Russische gas ongemoeid te laten als een “geopolitieke overwinning” voor Poetin en “een catastrofe” voor de VS en hun bondgenoten.
Bladwijzers