Intermediair-onderzoek: ook publieke sector betaalt topmanagers uitstekend


Niet alleen in de top van het bedrijfsleven wordt flink verdiend, ook de non-profitsector weet van wanten, blijkt uit onderzoek van Intermediair. Best verdienende ‘overheidsmanager’: Gerlach Cerfontaine met 663 duizend euro per jaar.

Door Ilse Engwirda, Paul van der Kwast en Evert de Vos

Weinig open over honorering
Top-3 best verdienende managers
Grote onderlinge verschillen
Salarissen ´t eerst geprivatiseerd
Stijgende verontwaardiging De Geus
Best of both worlds
´ Lol-aftrek´ en bevrediging
Gewetensvolle toezichthouders
Leidt openheid tot prijsopdrijving?

Weinig open over honorering
‘ Dat gaat u niets aan.’
‘ De cultuur hier is nog niet zo open.’
‘ Ik ga u niet vertellen hoe onze directeur heet.’
‘ We zijn erg voor openheid van salarissen, maar wat de leiding van onze eigen vereniging verdient, weet ik niet en ga ik ook niet uitzoeken.’

Wantrouwen, achterdocht, onwil en soms zelfs agressie: Intermediair benaderde de afgelopen weken ruim tachtig organisaties uit de non-profitsector met de vraag wat de algemeen directeur of bestuursvoorzitter verdient. Het publiek weet sinds dit jaar tot de euro nauwkeurig wat Ewald Kist van ING of Anthony Burgmans van Unilever verdient, maar over het inkomen van de directeur van een ziekenhuis of de woningbouwvereniging tast men tot nu toe nog in het duister.

Het Intermediair-onderzoek schept voor een groot deel duidelijkheid. Want meer dan zeventig organisaties geven na meer of minder duwen in ieder geval gedeeltelijk openheid. Uit het onderzoek komt naar voren dat ook in de non-profit door de top zeer behoorlijk verdiend wordt. Natuurlijk, het zijn niet de miljoenen die bij enkele multinationals worden uitgekeerd, maar de tijd dat de inkomens in de publieke sector werden begrensd door de hoogste cao-schalen ligt ver achter ons.

Top-3 best verdienende managers
Best verdienende ‘overheidsmanager’ is Gerlach Cerfontaine van Schiphol. In 2002 kreeg hij aan vast salaris, bonussen en premies in totaal 663 duizend euro. Schiphol presenteert zich graag als een particulier bedrijf, maar de aandelen van zijn volledig in handen van de rijksoverheid en de gemeenten Amsterdam en Rotterdam. Bovendien haalt de luchthaven het merendeel van de inkomsten uit ‘havengelden’, een van de overheid gekregen monopolie.

Op de tweede plek staat met 531 duizend euro: John Neervens, van het ambtenarenpensioenfonds ABP, dat de afgelopen jaren miljarden op de beurs heeft verloren. Derde is Peter van Besouw (491 duizend euro) van de Bank Nederlandse Gemeenten. De hoogst verdienende de vrouw vinden we pas op de achttiende plaats: Louise Gunning van het AMC met een salaris van twee ton.

Grote onderlinge verschillen
Opvallend zijn de grote verschillen tussen op het eerste gezicht vergelijkbare instellingen. Het ene ziekenhuis betaalt zijn directeur tienduizenden euro’s meer dan het andere en ook de salarissen van universiteitsbestuurders lopen behoorlijk uiteen. Het zijn verschillen die vaak niet zijn te verklaren door verschillen in omzet of aantallen personeelsleden. Integendeel zelfs.

De directeur van een van de grootste woningbouwverenigingen in dit onderzoek, Patrimonium in Amsterdam, verdient in de sector het minst. De collega van de veel kleinere, Amsterdamse woningbouwvereniging Het Oosten, Frank Bijdendijk, krijgt maar liefst anderhalf keer zoveel (172 duizend euro). En de voorzitter van het college van een van de grootste universiteiten van het land, de Universiteit van Amsterdam, heeft het laagste salaris (100 duizend euro). Collega-voorzitter Van Luijk van de TU Delft krijgt voor hetzelfde werk aanzienlijk meer, namelijk 237 duizend euro.

De echte veelverdieners werken bij organen en instellingen die op grotere afstand staan van de overheid, zoals TNO en Luchtverkeersleiding Nederland. Het zijn plekken waar vaak al gedroomd werd van een echte privatisering en eventueel zelfs een beursgang. De salarissen zijn bij voorbaat aangepast aan de overspannen toekomstverwachtingen.

Salarissen ´t eerst geprivatiseerd
‘ Het eerste dat bij zulke organisaties geprivatiseerd wordt, zijn de salarissen van de top’, zegt Luuk Steenhorst, managing director van Berenschot Beloningsadvies. Tegelijk neemt de verhouding tussen het salaris van de top en dat van de gemiddelde werknemer sterk toe. Bij overheids-nv’s loopt dat op tot een ratio van 9,3. Koploper is wederom Gerlach Cerfontaine, die elf keer zoveel verdient als zijn gemiddelde medewerker. Ad Veenman (NS) krijgt tien keer zoveel.

‘In de non-profitsector mag best goed verdiend worden’, zegt minister Arend Jan de Geus van Sociale Zaken als hij de uitkomsten van het onderzoek ziet, ‘maar die inkomens behoren, als ze van belastinggeld betaald worden, openbaar te zijn. Zo is de kans op excessen het kleinst.’ Per sector zullen er daarom het komende jaar regelingen komen die openheid verplicht stellen. Minister Remkes van Binnenlandse Zaken stuurt hierover binnenkort een brief naar de Tweede Kamer. Bij hogescholen ís publicatie van de topsalarissen al verplicht, hoewel niet iedereen zich daaraan houdt, en bij ziekenhuizen moet in het jaarverslag over 2003 staan wat de leiding verdient.

Stijgende verontwaardiging De Geus
‘ Het is natuurlijk knots dat de directeur van de Amsterdamse woningbouwvereniging Patrimonium net zoveel verdient als Jan Peter Balkenende, de baas van de BV Nederland. En dat Wonen Midden Brabant daar nog eens dertigduizend euro boven gaat zitten.’ De Geus neemt de lijst met topinkomens in de non-profitsector door. Met stijgende verontwaardiging. ‘Het zijn natuurlijk verantwoordelijke functies, maar bij sommige denk ik: dat is wel héél goed betaald.’

De minister neemt geen blad voor de mond, wil best naam en toenaam noemen. ‘Ik weet bijvoorbeeld niet precies hoe groot het ziekenhuis in Sittard is, maar 250 duizend euro is wel heel fors, zeker als ik dat vergelijk met andere ziekenhuizen. John Neervens van het ABP zit ook hoog in de boom, collega-pensioenfonds PGGM betaalt twee ton minder, Paul Verheij van NV Werk wordt heel behoorlijk betaald. En Gerlach Cerfontaine zou wel heel fors ingeleverd hebben als hij minister was worden.’ Dan lachend: ‘Zo’n Veerman, wat die voor zijn “geweldige” werk bij de NS krijgt, dat is toch ook....’

Best of both worlds
Vooral bij de semi-overheid geldt nu the best of both worlds, is de indruk van De Geus. ‘Er wordt steeds vaker gekeken wat er in de marktsector wordt verdiend, maar ondertussen blijven alle secundaire regelingen en wachtgeldregelingen gewoon van kracht.’ De topmannen in het bedrijfsleven vindt hij bovendien van een andere orde. ‘Daar is het afbreukrisico toch een stuk groter.’

Wat De Geus bedoelt, is: als de directeur van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) of de baas van een grote woningbouwcorporatie het kalmpjes aan doet, zal hij of zij er niet al na een paar maanden uit worden gegooid. Bovendien ben je als ziekenhuisdirecteur niet de helft van de tijd aan het reizen en is de kans groot dat je nog wel eens met je kinderen kunt eten.

´Lol-aftrek´ en bevrediging
Mensen die van het bedrijfsleven willen overstappen naar publieke sector, mogen best achteruitgaan in inkomen, vindt De Geus ook om een andere reden. ‘Van mij mag er best een lol-aftrek zijn. Als je nuttig werk doet, voor de gemeenschap werkt, geeft dat extra bevrediging.’

Ook het systeem van arbeidstoeslagen moet wat hem betreft op de helling. Nu krijgt 95 procent van de topambtenaren van het rijk een extra bedrag bovenop de reguliere schaal 18 of 19. Nergens wordt bijgehouden wie wat precies krijgt en hoe hoog die toeslagen zijn. Een commissie onder leiding van oud-minister Dijkstal studeert op dit moment op een transparant systeem. ‘In ieder geval zouden die toeslagen tijdelijk moeten zijn’, meent De Geus. ‘Als de arbeidsmarkt inderdaad krap is, betaal je wat meer. Maar zoals nu tijdens een recessie, zou je dat weer moeten intrekken.’

Gewetensvolle toezichthouders
Overheidsinstellingen die zijn geprivatiseerd of op afstand van de overheid zijn gezet, staan nog altijd onder toezicht van door de overheid benoemde toezichthouders of commissarissen. Toch wordt vooral bij deze instellingen zeer fors verdiend. De toezichthouders, vertegenwoordigers van de minister, gaan blijkbaar regelmatig met forse bedragen akkoord. ‘We benoemen gewetensvolle toezichthouders’, zegt De Geus opeens diplomatiek, ‘en we gaan er vanuit dat die gewetensvolle beslissingen nemen.’ Heeft hij wel eens iemand op het matje geroepen? ‘Dit jaar één keer. Een directielid bij de Pensioen- en verzekeringskamer (PVK) kreeg wel heel mooi betaald en toen heb ik aan de toezichthouder duidelijk gemaakt wat ik daar van vond.’

Veel toezichthouders en raden van commissarissen laten zich bijstaan door loonadviesbureaus als de Hay Groep, Berenschot en Towers Perrin. De Geus noemt dit ‘semi-openbaarheid’ die vaak tot prijsopdrijving leidt. ‘Natuurlijk wordt er netjes gekeken naar wat gelijkwaardige functies in de regio opleveren, maar die bureaus hebben toch vooral de neiging om naar de bovenkant te kijken. Ook gewoon vanwege een economische noodzaak. Als ze steeds zeggen dat de beloning gelijk kan blijven of zelfs omlaag, dan houden ze niet veel klanten over.’

Leidt openheid tot prijsopdrijving?
Maar bestaat niet de kans dat bij de openbaarheid die hij voorstelt hetzelfde effect optreedt? Directeuren die nu aan de onderkant zitten, zullen onmiddellijk met de lijst in de hand naar hun raad van toezicht stappen en loonsverhoging eisen. ‘Dat zou zeker kunnen gebeuren’, antwoordt De Geus, ‘maar ik hoop toch dat het fatsoen overwint. Als je echt voor het geld gaat, moet je niet in de publieke sector zijn.’

Steenhorst van Berenschot beaamt dat openbaarheid tot prijsopdrijving kan leiden. Sterker nog, het gebeurt al. ‘Het zogeheten haasje-over-effect speelt zeker ook in de non-profit. Wat bedenkelijker is, is dat opdrachtgevers die vinden dat ons advies te laag uitvalt er een concurrent van ons bij roepen. Meestal echter nemen ze ons advies over, ook al is het lager dan verwacht.’

Eric van Zelm van de Hay Group vindt de kritiek van De Geus op de loonadviesbureaus echter onterecht. ‘Wij beoordelen een functie grotendeels op objectieve factoren. We kijken naar de inhoud van de functie, wat voor span of control heeft de directeur? Hoeveel omzet, hoeveel personeelsleden, wat zijn de risico’s? Daarnaast kijk je natuurlijk naar de arbeidsmarkt en hoe zeldzaam iemands specifieke kwaliteiten zijn.’ Het uiteindelijke resultaat is volgens Van Zelm een stuk eerlijker, dan wanneer de raad van commissarissen met de natte vinger zelf een bedrag bepaalt. Het is volgens hem pertinent niet zo dat inschakelen van een adviesbureau automatisch tot een loonsverhoging leidt. ‘In een derde van de gevallen adviseren we zelfs een lager salaris.’

Maar moet er nu meer openheid komen of niet? ‘Natuurlijk zijn wij ook voor meer openheid’, zegt Van Zelm. ‘Er doen zich inderdaad regelmatig excessen voor, ook in de non-profitsector. Sommige verschillen zijn niet te verklaren. Laat maar duidelijk worden wat iedereen verdient, dan kunnen we erover praten.’ De Geus: ‘In Nederland wordt het als gęnant ervaren om over inkomen te praten. Dat is wel vervelend, maar daar moeten we dan maar doorheen. Het argument dat er verantwoording moet worden afgelegd over de besteding van publieke middelen, weegt zwaarder. Zeker in deze tijd, waarin we nogal wat vragen van burgers.’

Uw reactie op dit bericht:

Naam:

25 september 2003 - 15:47
Dan kan ik nu wel ZEIKERDS schrijven... 2e x verwijderen van een post...
Dit zal de 3e x worden....
Kijk anders als je ZELF wilt op:
http:||www.prijsopdrijving.nl|thread.php|4|695
Vergeet alles gewoon maar jongens.... Laatste post 3x = scheepsrecht.
HOOGOPGELEIDEN? Niet hier...
Duncan Duif...
Vrije meningsuiting.... Niet hier....
Duncan Duif

---------------------------------------------------------



01 juni 2003 - 22:46
Zelf ben ik financieel interim manager geweest binnen relatief kleine beroeporganisaties, uit de gezondheidszorg (VWS-gesubsidieerd € 2.000.000 - € 4.500.000) Schrikbarende hoge salarissen, enorme contracten met consultancy bureaus onder het mom van: wat wij doen is goed voor de achterban. Enorme Website kosten.
Vriendjes, vriendjes en nog eens vriendjes politiek. En VWS ? Ach daar sliep een ieder rustig verder.
[email protected]
---------------------------------------------------------



01 juni 2003 - 16:06
Lekker zeg - die Lodewijk de Waal (FNV).
Loopt hij in het nieuws kwaad te wezen omdat enkele ministers zich uitlaten om het salaris van minister te verdubbelen.. Ze zouden al zo veel verdienen. Ondertussen blijkt dat meneer zelf 80.000 euro verdient met 65.000 euro aan `vergoedingen` en dergelijke krijgt. Samen RUIM meer dan het salaris van Balkenende...
Lodewijk hou je mond of ga je schamen.
http:||reneeteunissen.nl|
Renee Teunissen
---------------------------------------------------------



01 juni 2003 - 12:54
Aad Veenman (NS, 458.000 Euro) verdient volgens het artikel 10x zoveel als de gemiddelde NS-werknemer. Ik denk dat de gemiddelde NS-werknemer geen reden tot klagen heeft met 45.800 Euro per jaar.
Pieter
---------------------------------------------------------



31 mei 2003 - 11:17
Leuke non-profit organisatie, zo werkt dat in Nederland, hahahah. Indien we zijn huidige salaris van 663.000 euro door 10 delen zit hij voor een non-profit nog aan de hoge kant. Tis wat !
van der does
---------------------------------------------------------



30 mei 2003 - 15:19
Het is dus niet Meeuws maar Meeus, een AEGONdochter ( kan helaas niet snel vinden met welk percentage)zie onderstaande (geknipt met Google):
Willem Vermeend (oud-minister Sociale Zaken, oud-staatssecretaris Financiën) wordt voorzitter van de Meeůs Groep, de grootste intermediaire advies- en verkooporganisatie van Nederland en Aegon-captive. Vermeend volgt in de loop van het jaar Johan Boertjes op die met pensioen gaat. Meeůs telt 125 vestigingen en 2.600 medewerkers en is actief op het gebied van verzekeringen, pensioenen, financieringen, vermogensbeheer, hypotheken, makelaardij en vastgoedmanagement.

troebel
---------------------------------------------------------




Overgenomen uit Intermediair, 28 mei 2003