Wat is de kern van mijn verhaal?

[Revisor]

Civiele onderaannemers laden een voertuig gepantserd tegen landmijnen op een aanhangwagen op de luchthaven van Bagram in Afghanistan, die door het VS-leger wordt beheerd. Foto: USArmy

Analyse - William I. Robinson, ROAR Magazine, DeWereldMorgen vertaaldesk

Wat zijn de echte oorzaken van de Nieuwe Koude Oorlog?

“De VS lanceren een Nieuwe Koude Oorlog tegen Rusland en China in een poging de aandacht af te leiden van de groeiende crisis van het mondiale kapitalisme”. William I. Robinson, hoogleraar sociologie, Global Studies en Latijns-Amerika aan de Universiteit van Californië in Santa Barbara, onderbouwt zijn stelling met een solide analyse van de echte motieven achter het buitenlandbeleid van de VS.

dinsdag 8 juni 2021 11:06

Spread the love

Slechts enkele dagen nadat het Pentagon militaire oefeningen uitvoerde in de Zuid-Chinese Zee liet President Biden op 15 april weten dat zijn regering tien Kremlin-diplomaten het land zou uitzetten en nieuwe sancties zou opleggen aan Rusland voor zijn vermeende tussenkomst in de verkiezingen van 2020 – waarvoor Rusland meteen met gelijke munt terugbetaalde.

Deze acties waren slechts de meest recente opflakkering van agressieve aanstellerij terwijl Washington zijn “Nieuwe Koude Oorlog” tegen Rusland en China opvoert, wat de wereld gevaarlijk dicht bij een internationale politieke en militaire vuurzee brengt.

De meeste waarnemers schrijven deze door de VS uitgelokte oorlog toe aan rivaliteit en competitie voor hegemonie en internationale economische controle. Hoewel deze factoren zeker een rol spelen is er een groter plaatje dat vaak vergeten wordt: de crisis van het mondiale kapitalisme.

Deze crisis is economisch, of eerder structureel. Het is een crisis van chronische stagnatie in de wereldeconomie. Maar het is ook een politieke crisis: dit gaat over de legitimiteit van de staat en de kapitalistische hegemonie.

Geen enkele persoon op deze foto is een ‘VS-soldaat’, hier bij ladingswerken op Bagram Air Force Base in Afghanistan. Foto: USArmy

Het systeem gaat gestaag richting een zogenaamde “algemene crisis van kapitalistische heerschappij” nu miljarden mensen ter wereld voor een onzekere overlevingsstrijd komen te staan en een systeem in vraag stellen dat ze niet langer als legitiem erkennen.

In de VS moeten de heersende groeperingen ervoor zorgen dat deze angst voor zwakke overlevingskansen niet tegen het systeem gericht wordt, maar tegen gemeenschappen die als zondebok dienen, bijvoorbeeld immigranten of Aziaten die de schuld krijgen van de pandemie, maar ook tegen externe vijanden als Rusland of China.

Tegelijkertijd legitimeren de toenemende internationale spanningen de oplopende budgetten voor militaire doeleinden. Verder zorgt dit voor nieuwe winstkansen door middel van oorlog, politieke conflicten en onderdrukking in een voor het overige stagnerende civiele economie.

Wereldwijd ontstaat een “people’s spring” (“volkslente”). Van Chili tot Libanon, Irak tot India, Frankrijk tot de VS, Haïti tot Nigeria en Zuid-Afrika tot Colombia, overal worden stakingen en massaprotesten georganiseerd en in veel van deze gevallen hebben die een radicaal antikapitalistische ondertoon.

De heersende groepen kunnen niet anders dan schrik krijgen voor dit gerommel in de onderbuik van de maatschappij. Als er geen tegenreactie op komt zal de Nieuwe Koude Oorlog de hoeksteen worden van het arsenaal van Amerikaanse leiders en transnationale elites om de macht te behouden terwijl de crisis verergert.

De crisis van het mondiale kapitalisme

Vanuit economisch perspectief gezien staat het mondiale kapitalisme momenteel voor wat in technische termen “overaccumulatie” heet: een situatie waarin de economie enorme rijkdom heeft geproduceerd – of de capaciteit heeft om die te produceren – maar waarbij de markt deze rijkdom niet kan absorberen door de stijgende ongelijkheid.

Kapitalisme is dus van nature in staat overvloedige rijkdom te creëren, maar weet deze weelde zodanig te polariseren dat de sociale ongelijkheid sterk toeneemt, tenzij een beleid van herverdeling dit tegenwerkt. Het huidige niveau van wereldwijde sociale polarisatie en ongelijkheid is ongezien. In 2018 had de rijkste één procent in de wereld maar liefst de helft van de mondiale rijkdom in handen, terwijl de onderste tachtig procent van de bevolking het moest stellen met slechts vijf procent.

Militaire uitgaven per land (cijfers SIPRI 2019). Tabel: Zenhaus/SIPRI/CC BY-SA 4:0

Dergelijke ongelijkheden ondermijnen uiteindelijk de stabiliteit van het systeem door de stijgende kloof tussen wat geproduceerd wordt – of kan worden – en wat door de markt kan geabsorbeerd worden. De extreme concentratie van de rijkdom in handen van slechts een paar allerrijksten en de stijgende verarming van de meerderheid zorgt ervoor dat de transnationale kapitalistische klasse (de TKK) steeds meer problemen ondervindt bij het zoeken naar productieve uitlaatkleppen om de gigantische overschotten die ze vergaard heeft te lozen.

Hoe groter de wereldwijde ongelijkheden worden, hoe kleiner de wereldmarkt wordt en hoe meer het systeem een structurele crisis van overaccumulatie ondergaat. Indien dit ongehinderd door blijft gaan, zal de groter wordende sociale polarisatie leiden tot een crisis door stagnatie, recessie, depressies, sociale onrust en oorlog, precies wat we momenteel meemaken.

In tegenstelling tot de mainstream opinies heeft het coronavirus deze crisis van het globale kapitalisme niet veroorzaakt, dit hing ons immers al veel langer boven het hoofd. Op de vooravond van de pandemie was de Europese groei al tot nul geslonken, een groot deel van Latijns-Amerika en Sub-Sahara Afrika bevonden zich reeds in recessie, de groei in Zuid-Azië nam al gestaag af en Noord-Amerika kende reeds een terugval. Het kwaad was reeds geschied. Het virus was slechts de laatste vonk in de daarvoor al zeer ontvlambare globale economie die nooit echt hersteld was van de financiële instorting van 2008 en die sindsdien al op de grens van een nieuwe crisis stond.

Zelfs al zou er een tijdelijk herstel plaatsvinden nadat de wereld stilaan bekomt van de pandemie, zal het mondiale kapitalisme nog steeds verwikkeld zitten in deze structurele crisis van overaccumulatie. In de aanloop van de pandemie kon men wereldwijd een gestage stijging in ongebruikte capaciteit en een terugval van industriële productie waarnemen. Het overschot aan vergaard kapitaal zonder bestemming breidde zich snel uit.Transnationale bedrijven tekenden dan ook recordwinsten op in de jaren 2010, terwijl bedrijfsinvesteringen daalden.

Het totaalbedrag aan reserves dat in de tweeduizend grootste niet-financiële ondernemingen wereldwijd werd opgeslagen steeg van 6.600 miljard in 2010 tot 14.200 miljard dollar in 2020 – een veel groter bedrag dan de buitenlandse deviezenreserves van de wereldwijde centrale regeringen – terwijl de wereldeconomie tot stilstand kwam.

Wilde financiële speculatie en de stijgende schulden van overheden, bedrijven en consumenten dreven de groei in de eerste twee decennia van de 21^ste eeuw, maar dit zijn slechts tijdelijke en niet-duurzame oplossingen voor langetermijnstagnatie.

[Revisor]

De mondiale oorlogseconomie

Zoals ik aantoonde in mijn boek dat ik in 2020 schreef, “The Global Police State”, wordt de wereldeconomie steeds afhankelijker van de ontwikkeling en inzet van oorlogssystemen en systemen van sociale controle en onderdrukking, als methode om winst te maken en zo verder kapitaal te vergaren tegen een achtergrond van chronische stilstand en verzadiging van de globale markten.



Dit is beter bekend als “gemilitariseerde accumulatie” en verwijst naar een situatie waarin een globale oorlogseconomie steunt op eeuwigdurende oorlogsvoering door de staat, op sociale controle en onderdrukking – nu ook gedreven door nieuwe digitale technologieën – om zo de accumulatie van kapitaal in stand te houden.
De gebeurtenissen van 11 september 2001 luidden een eeuw van permanente globale oorlog in, waarin logistiek, oorlogsvoering, inlichtingen, onderdrukking, surveillance en zelfs militair personeel steeds vaker het geprivatiseerde domein van transnationaal kapitaal werden.

Het Pentagon-budget steeg 91 procent tussen 1998 en 2011, terwijl wereldwijd de totale militaire uitgaven 50 procent verhoogden tussen 2006 en 2015, van 1,4 biljoen dollar tot meer dan 2 biljoen dollar. Dit getal houdt echter geen rekening met de honderden miljarden dollars die gespendeerd werden aan inlichtingen, noodoperaties, politie, nepoorlogen tegen immigranten, terroristen, drugs en “binnenlandse veiligheid”. In diezelfde periode zijn de winsten van de militair-industriële complexen verviervoudigd.

Door enkel te focussen op de militaire staatsbudgetten zien we echter slechts een deel van het plaatje van de mondiale oorlogseconomie. De verschillende oorlogen, conflicten en campagnes voor sociale controle en onderdrukking wereldwijd houden een samensmelting in van privé-accumulatie en militarisering van de staat.

In een dergelijke relatie maakt de staat het mogelijk om privé-kapitaal te vergaren door middel van militarisering, bijvoorbeeld door het faciliteren van de wapenverkoop door militair-industriële veiligheidsfirma’s, wat momenteel dan ook een hoogtepunt bereikt heeft. De wereldwijde wapenhandel van de top honderd wapenfabrikanten en bedrijven gericht op militaire diensten steeg maar liefst 38 procent tussen 2002 en 2016.

In 2018 boden de privé- op winst gerichte militaire bedrijven werkgelegenheid aan ongeveer vijftien miljoen mensen wereldwijd, bovenop twintig miljoen mensen werkzaam in privé-veiligheidsdiensten. Politionele privé-veiligheid is een van de snelst groeiende economische sectoren in vele landen en overtreft tegenwoordig de budgetten van openbare veiligheidsdiensten wereldwijd.

Het budget dat naar privé-veiligheidsdiensten ging in 2003, het jaar van de invasie van Irak, was 73 procent hoger dan het budget voor de openbare sector, en drie keer zoveel mensen werden ingezet in privé-troepen als in de officiële instellingen voor handhaving van de wet. In de helft van alle landen wereldwijd is het aantal privé-veiligheidsagenten dan ook veel talrijker dan het aantal openbare politieagenten.


Aantal miljonairs per land. Tabel: inequality.org

Deze ‘bedrijfssoldaten en politie’ worden ingezet om bedrijfseigendommen te bewaken, persoonlijke bewaking te voorzien voor leiders van de TKK en hun families, om data te verzamelen, politie-, paramilitaire, anti-verzet- en surveillanceoperaties uit te voeren, om menigten onder controle te houden en demonstranten te onderdrukken, om privégevangenissen te onderhouden, ondervragingen uit te voeren en om deel te nemen aan oorlogen.
In 2018 liet president Trump met veel fanfare weten dat er een zesde legermacht in de maak was, de zogenaamde “ruimtetroepen”. De bedrijfsmedia namen gretig zijn slagzin over dat deze troepen noodzakelijk zouden zijn om toenemende dreigingen voor de VS tegen te gaan.

Wat minder in de media aan bod kwam, is dat een kleine groep voormalige overheidsfunctionarissen met nauwe banden met de luchtvaartindustrie achter de schermen lobbyde voor de creatie van een dergelijke legermacht om zo de verkoop te promoten van satellieten en andere ruimtetuig met militaire uitgaven.

In februari 2021 liet de “Federation of American Scientists” weten dat lobbying door militair-industriële complexen aan de basis lag van de beslissing van de Amerikaanse regering om minstens 100 miljard dollar te investeren in nieuwe nucleaire voorraden. De regering van Biden verkondigde in april dat de VS-troepen Afghanistan zouden verlaten, wat op veel bijval kon rekenen.

Hoewel er nog slechts 2.500 VS-troepen ter plaatse zijn, verbleekt dat aantal bij de meer dan 18.000 aannemers die de overheid heeft ingezet om daar Amerikaanse belangen te behartigen, inclusief minstens 5.000 privé-soldaten die wel ter plaatse blijven.

De zogenaamde oorlog tegen drugs en terreur, de officieuze oorlogen tegen immigranten, vluchtelingen en gangs en meer algemeen tegen de arme, gekleurde jeugd uit de arbeidersklasse, de bouw van grensmuren, opvangcentra voor immigranten en gevangeniscomplexen, systemen van massasurveillance en de verspreiding van particuliere veiligheidstroepen en huurlingen zijn allemaal enorme winstmachines.

Zij zullen enkel belangrijker worden, terwijl stagnatie van het systeem het nieuwe ‘normaal’ wordt. Kortom, de globale politiestaat is big business in een tijd waarin andere mogelijkheden voor transnationale winstvergaring beperkt zijn.

Als bedrijfswinsten, eerder dan een of andere externe dreiging, de reden zijn voor de uitbreiding van de Amerikaanse oorlogsmachine en de globale politiestaat, moet dit nog steeds gerechtvaardigd worden tegenover de eigen bevolking. Dit is waar het verhaal van de officiële staatspropaganda over de “Nieuwe Koude Oorlog” ten tonele verschijnt.

Externe vijanden oproepen

Er is nog een andere dynamiek aan het werk wanneer we het hebben over deze Nieuwe Koude Oorlog: een dynamiek van staatslegitimiteit en kapitalistische hegemonie. Internationale spanningen komen voort uit de acute politieke contradictie in het wereldwijde kapitalisme waarbij economische globalisatie plaatsgrijpt binnen een systeem van politieke autoriteit gebaseerd op de natiestaat.

In technische termen kunnen we stellen dat er een contradictie is tussen de functie van accumulatie en die van legitimiteit van staten. Met andere woorden, staten voor een tegenstelling waarbij ze enerzijds de nood voelen om transnationale kapitalistische accumulatie te promoten binnen de grenzen van hun individuele nationale grondgebied en anderzijds de nood om politieke legitimiteit te bereiken en de binnenlandse sociale orde te stabiliseren.

Om transnationale investeringen voor het eigen nationale grondgebied aan te trekken moet dus kapitaal voorzien worden, inclusief alle stimulansen gelinkt aan het neoliberalisme, zoals neerwaartse druk op de lonen, het bestrijden van vakbonden, liberalisaring, lage of afwezige belastingen, privatisering, investeringssubsidies, bezuinigingen en dergelijke meer.

Het resultaat hiervan is stijgende ongelijkheid, verarming en onzekerheid voor de werkende bevolking. Kortom, dit zijn de voorwaarden waardoor staten terechtkomen in crisissen van legitimiteit, waardoor nationale politieke systemen gedestabiliseerd raken en de controle door elitegroepen in gevaar komt.

Internationale wrijvingen escaleren wanneer staten, in hun poging om terug legitimiteit te verwerven, de sociale en politieke spanningen trachten te sublimeren en proberen te vermijden dat de maatschappelijke orde uit mekaar valt.

In de VS hield deze sublimatie in dat sociale onrust in de schoenen van ultieme zondebokken werd geschoven, zoals de migranten. Dit is tevens een van de sleutelfuncties van racisme, wat bovendien een kernelement was van Trumps politieke strategie. Die vermeende schuld kan echter ook bij een externe vijand gelegd worden, zoals China of Rusland, wat duidelijk een hoeksteen van Bidens strategie lijkt te worden.

Hoewel de Chinese en Russische regerende elites ook de economische en politieke nasleep van de globale crisis onder ogen moeten zien, zijn hun nationale economieën toch minder afhankelijk van gemilitariseerde accumulatie en hun mechanismes voor legitimiteit zijn niet gebaseerd op conflict met de VS.

Hoewel er nog slechts 2.500 VS-troepen ter plaatse zijn, verbleekt dat aantal bij de meer dan 18.000 aannemers die de overheid heeft ingezet om daar Amerikaanse belangen te behartigen, inclusief minstens 5.000 privé-soldaten die wel ter plaatse blijven in Afghanistan.

Het is Washington dat deze Nieuwe Koude Oorlog in het leven roept, niet op basis van een of andere politieke of militaire dreiging van China of Rusland en nog minder op basis van economische competitie – aangezien de transnationale handel tussen de VS en China sterk grensoverschrijdend is. Deze Nieuwe Koude Oorlog is eerder gebaseerd op de noodzaak om de crisis niet alleen te beheren maar vooral te doen verdwijnen.

De neiging van de kapitalistische staat om de politieke nasleep van deze crisis te externaliseren verhoogt het risico dat internationale spanningen tot oorlog zullen leiden. Historisch gezien hebben oorlogen het kapitalistische systeem steeds uit de crisis kunnen halen, omdat ze steeds weer de aandacht afleidden van politieke spanningen en legitimiteitsproblemen.

Het zogenaamde “vredesdividend” dat moest leiden tot demilitarisatie na het einde van de eerste Koude Oorlog in 1991 toen de Sovjet-Unie uit mekaar viel, verdampte plotsklaps volledig door 9/11, wat op zijn beurt de schijnvertoning van een War on Terror rechtvaardigde als nieuw voorwendsel voor militarisering en reactionair nationalisme.

Historisch gezien verwerven Amerikaanse presidenten hun hoogste populariteitsscores wanneer ze oorlogen ontketenen. Het hoogtepunt was George W. Bush met een score van maar liefst 90 procent in 2001 toen zijn regering zich gereed maakte om Afghanistan binnen te vallen. Zijn vader George Bush senior haalde in 1991 nog 89 procent toen de VS het einde van de (eerste) invasie van Irak en de “bevrijding van Koeweit” aankondigde.

[Revisor]

De strijd om de post-pandemie wereld

We zijn momenteel getuige van een radicale herstructurering en transformatie van het mondiale kapitalisme, gebaseerd op een veel verder ontwikkelde digitalisatie van de gehele wereldeconomie en van de maatschappij. Dit proces wordt gedreven door technologieën van de zogenaamde vierde industriële revolutie, waaronder artificiële intelligentie en machinaal aanleren, Big Data, zelfrijdende voertuigen ter land, ter zee en in de lucht, cloud-based quantum computing, 5G-bandbreedte, bio-en nanotechnologie en het Internet of Things (IoT).

Deze crisis is niet alleen economisch en politiek, ze is tevens existentieel omwille van de dreiging van ecologische ondergang en kernoorlog. Daarbij mogen we ook het risico op toekomstige pandemieën niet uitsluiten die misschien zelfs veel dodelijker kunnen zijn dan de coronavirussen.

Deze omstandigheden dragen bij tot een nieuw blok van transnationaal kapitaal, geleid door techbedrijven, door hun verwevenheid met financiering, farmaceutica en het militair-industrieel complex, om op die manier steeds grotere macht te verwerven en zo de controle over de sleutelsectoren van de wereldeconomie te bestendigen. Terwijl deze herstructurering doorgaat, wordt de concentratie van wereldwijd kapitaal nog vergroot en verergeren de sociale ongelijkheid en de internationale spanningen, alsook de risico’s op een militaire uitbarsting.

In 2018 beheerden nog amper zeventien globale financiële conglomeraten tezamen 41.100 miljard dollar – meer dan de helft van het wereldwijde BBP. Datzelfde jaar bezat de rijkste één procent, bestaande uit 36 miljoen miljonairs en 2 400 miljardairs, meer dan de helft van de rijkdom in de wereld, terwijl de onderste tachtig procent – bijna zes miljard mensen – het moest stellen met slechts vijf procent van deze rijkdom. Het resultaat is dan ook verwoestend voor de arme meerderheid van de mensheid.

Wereldwijd overleeft vijftig procent van de bevolking met gemiddeld 2,5 dollar per dag en tachtig procent moet het met minder dan 10 dollar per dag stellen. Eén op drie mensen lijdt aan een vorm van ondervoeding, bijna een miljard mensen gaan elke avond met honger naar bed en nog eens twee miljard leven met permanente voedselonzekerheid.

Het aantal vluchtelingen dat probeert te ontsnappen aan oorlog, klimaatverandering, politieke onderdrukking en economische ondergang loopt al op tot honderden miljoenen. De Nieuwe Koude Oorlog zal deze lagen van de bevolking enkel verder de dieperik induwen.

Kapitalistische crises staan garant voor intense sociale onrust en klassenstrijd. We zien een snelle politieke polarisatie in de globale maatschappij sinds 2008, tussen opstandig extreemrechts en opstandig links. De aanhoudende crisis heeft tevens massaprotesten in de hand gewerkt. Arbeiders, landbouwers en de arme bevolking zocht toevlucht tot stakingen en protesten wereldwijd, van Soedan tot Chili, Frankrijk tot Thailand, Zuid-Afrika tot de VS.

Overal ter wereld breekt een “people’s spring” uit. Deze crisis geeft echter ook extreemrechts en neofascistische troepen een duwtje in de rug. Die lijken furore te maken in heel wat landen en gebruiken het medische onheil en zijn nasleep voor een politieke opmars. Neofascistische bewegingen, alsook autoritaire en dictatoriale regimes breken wereldwijd door terwijl democratie stilaan uit elkaar valt.

Dergelijke woeste ongelijkheden zijn explosief. Ze voeden massaprotesten van de onderdrukten en zorgen ervoor dat de heersende groepen reageren met een meer alomtegenwoordige globale politiestaat om zo de rebellie van de werkende bevolking in de kiem te smoren.

William I.Robinson. Foto: UNU-WIDER/CC BY-SA 2:0

De tegenstellingen van het door crisissen gedreven systeem bereiken een breekpunt en brengen zo de wereld in een hachelijke situatie op het randje van een wereldwijde burgeroorlog.

De inzet kan niet hoger zijn. De strijd om de post-pandemie-wereld wordt nu gevoerd. Een deel van de strijd moet eruit bestaan de Nieuwe Koude Oorlog te ontmaskeren voor wat hij echt is: een list van de dominante elites om onze aandacht af te leiden van de escalerende crisis van het mondiale kapitalisme.

.................................................. .................................................. ..........

What are the real reasons behind the New Cold War? werd vertaald door Fleur Leysen. Roar Magazine is een “online publicatie van radicale verbeelding, die perspectieven aanbiedt vanuit de frontlijnen van de wereldwijde strijd voor echte democratie. Het wereldsysteem is in crisis. Wereldwijd kapitalisme en liberale democratie vallen uit elkaar rond ons”.

William I. Robinson is hoogleraar in Sociologie, Global Studies en Latijns-Amerika aan de Universiteit van Californië in Santa Barbara. Zijn boek, Global Civil War: Repression and Rebellion in the Post-Pandemic World, verschijnt begin 2022.


https://www.dewereldmorgen.be/artike...-koude-oorlog/

[Rob Gosseling]

Jaja een beetje spammen zodat lastige vragen en opmerkingen naar achter schuiven.

.

[Olive Yao]

(...)

De crisis van het mondiale kapitalisme

Vanuit economisch perspectief gezien staat het mondiale kapitalisme momenteel voor wat in technische termen “overaccumulatie” heet: een situatie waarin de economie enorme rijkdom heeft geproduceerd – of de capaciteit heeft om die te produceren – maar waarbij de markt deze rijkdom niet kan absorberen door de stijgende ongelijkheid.

(...)

Het een-na-laatste thema, dat 'de markt de rijkdom niet kan absorberen', is om twee samenhangende redenen van grote betekenis.

1. Ben bang dat het wel kan, namelijk als een onderklasse praktisch geheel buiten de economie wordt gezet. Deze mensen zijn dan praktisch consument noch producent. Dit is denkbaar. De economie draait dan voor degenen die er wel deel aan (kunnen of mogen) nemen.

Het eindresultaat is ongeveer hetzelfde.

2. De wet van Say (van rond 1800, door Jean-Baptiste Say) houdt in: aanbod schept zijn eigen vraag. Dit is een van de grondslagen van de ideologie van kapitalisme. Als het zo is dat de markt de rijkdom niet kan absorberen, is dat een empirische weerlegging van de wet van Say, en daarmee van deze grondslag van kapitalistische ideologie.

[Rob Gosseling]

Revisor krijgt rugdekking...dat zal hem niet helpen overigens. Een canadees blijft een westerling. Ik kan hem ook alleen wel aan.

.

[Revisor]

William Arkin: Generaals Zonder Kleren



Door: Martin Broek Gepubliceerd: 17 juli 2021

In Newsweek stond onlangs een artikel van William Arkin (1) (al een leven lang vorser naar en schrijver over Amerikaanse militaire ontwikkelingen) over het wegpoetsen van signalementen van personen van wat hij een geheim leger van 60.000 mensen noemde. Van dit leger opereert een groot deel onder een dekmantel in binnen- en buitenland, in uniform of burger tenue, in de digitale of analoge werkelijkheid.

Het gaat voor meer dan helft om speciale troepen (die bijvoorbeeld opereren achter de grenzen van Noord-Korea en Iran), gevolgd door inlichtingendiensten personeel, de derde, hard groeiende groep, zijn de mannen en vrouwen die altijd achter hun toetsenborden en monitors zitten en naar doelwitten zoeken of sociale media manipuleren. Het Amerikaanse Congres heeft er nog nooit een hoorzitting aan gewijd, terwijl het bestaan van dit omvangrijke leger implicaties heeft voor wetgeving, de Geneefse Conventies, militaire gedragscodes en aansprakelijkheid. Bovendien slorpen ze samen jaarlijks zo'n kleine € 750 miljoen aan overheidsgelden op.

Half april publiceerde, William Arkin, onder de titel Waarom kan Amerika zijn eindeloze oorlogen niet beëindigen (2) een samenvatting van het boek dat hij (met onderzoeker E.D. Cauchi) dit jaar uitbracht: The generals have no clothes; the untold story of our endless wars. Het artikel rond het geheime leger dat gebruikt maakt van signature reduction is een knap staaltje speurwerk, maar is daarnaast ook een aanvulling op dit boek dat wijst op de gevaren van een militariserende samenleving. De generaals zonder kleren is een moetje voor mensen die hun begrip van de militaire ontwikkelingen van de afgelopen jaren willen vergroten. Het boek bevat veel herkenbare opmerkingen, zoals dat: geen land in het Midden-Oosten er momenteel beter aan toe dan is dan voordat de oorlog tegen het terrorisme twintig jaar geleden begon; geen president in staat is de eindeloze oorlog te stoppen; er $ 6.500 miljard is uitgegeven aan de militaire operaties in de afgelopen twintig jaar; er alleen al 11.000 Amerikanen (militairen en van private diensten) zijn gesneuveld en 53.000 de fysieke en/of psychische vernieling in gegaan sinds 9/11; en de Amerikaanse aanwezigheid en oorlogsvoering niet leidt tot minder, maar juist een groeiend aantal terroristen, en niet minder maar juist meer gevechten. Dit is bekend, maar waarom draait dit systeem dan toch door vraagt Arkin zich af. Het boek doet verslag van de zoektocht met een zee aan verhalend beschreven informatie. Al in de inleiding vat hij het antwoord bondig samen: “dit nooit eindigende gevecht houdt zichzelf in stand.” Maar hij steekt ook de hand in eigen boezem: “We hebben dit laten gebeuren, omdat het onze levens niet zou raken.”

Netwerk

Een belangrijk deel van zijn antwoord is dat militaire operaties worden ondersteund door een veel groter leger dan slechts gevechtstroepen. Die gevechtstroepen zijn juist minder belangrijk geworden. Dit is niet alleen omdat een groot deel van de taken is verhuisd naar speciale troepen en CIA-legertje of de semi-gevechtstroepen van Drugsbestrijding (DEA), Buitenlandse Zaken en FBI, waardoor conventionele militairen afnemen in belang, maar ook omdat ondersteunende activiteiten, waarbij private diensten een voorname rol spelen, een opmars maakten. Bovendien op iedere gevechtseenheid staat een veelvoud aan eenheden voor onderhoud, logistiek, beleid, kortom de hele santenkraam. De wapens zijn zo ingewikkeld dat er een legertje aan technici uit de militaire industrie mee moet om voor de militaire infrastructuur te zorgen. Bij de Amerikaanse landmacht is 1:19 iemand die schiet, zo rekent Arkin uit. Bij de speciale troepen ligt dit op 1:12.

Naast militairen zijn inlichtingendiensten een steeds belangrijker deel van de interventies. Zij verzamelen de informatie die nodig is voor het uitschakelen van tegenstanders. Er is een netwerk aan organisaties, maar ook een technologisch netwerk. Data laat zich door de netwerken gemakkelijk verspreiden en versterken die vervolgens weer. Ter illustratie een recent bericht uit een militaire publicatie stelde dat Amerikaanse mariniers net als mobieltjes beter gekoppeld moeten worden aan dit netwerk (3).

Troepen

Als er over terugtrekken wordt gesproken dan gaat het vaak over troops en dat zijn dan de gevechtstroepen, een deel van de militaire activiteiten kan bij de aftocht blazen toch doorgaan. Als er duizend man gevechtstroepen in een land zitten, dan is er een veelvoud aan ondersteunende militairen actief waarover bij voorkeur niet wordt gesproken. Terugtrekken is binnen het Amerikaanse militaire systeem, een mogelijkheid geworden die kan betekenen dat een militaire taak niet beëindigd wordt. Terugtrekken kan 'verantwoordelijk.' Dit diffuse systeem waar terugtrekken, toch blijven, kan betekenen, wordt gebruikt om zonder politieke schade in Washington stappen te zetten die het publiek graag ziet (minder troepen in het buitenland doet het goed in de VS) en ook naar tevredenheid zijn van Pentagon en machthebbers in het buitenland die willen dat de VS hun aanwezigheid handhaven. De interventie wordt er tevens wat minder zichtbaar door.

Bases

Er zijn opleiders, die taken op zich kunnen nemen, drones worden aangestuurd vanuit veilige landen in het Midden-Oosten (het commando voor de luchtmacht zit in Qatar, dat voor de marine in Bahrein en voor de landmacht in Koeweit), Europa of de Verenigde Staten zelf. Een dronepiloot in de VS kan de ene dag een onbemand vliegtuig boven Libië en de volgende dag boven Syrië of Nigeria laten opereren, en 's avonds thuis de kinderen in bed stoppen. Maar buitenlandse aanwezigheid is ook niet altijd wat het lijkt. Een uitzending naar de Verenigde Arabische Emiraten lijkt een interventie in het Midden-Oosten, maar de 155e panterbrigade ging er niet heen als deel van de Amerikaanse strijdkrachten in de regio, maar omdat er voldoende ruimte is om tankoperaties te oefenen als voorbereiding op oorlog met de Russen of Chinezen. Bijkomstig voordeel is dat de VS laat zien aandacht te hebben voor zijn bondgenoot op het Arabische schiereiland. O ja, militairen van de 155e gingen tijdens de uitzending wel naar 22 landen van Tadzjikistan tot Egypte en Oman. Het is daarmee ook een dekmantel voor andere militaire activiteiten.

Onzichtbaar

Slachtoffers vermijden is steeds belangrijker geworden; aan eigen kant, maar ook bij de tegenstander, want teveel slachtoffers leidt tot ongewenste aandacht vanuit het Congres, media, de bevolking of lokale overheden. Ongestoord en zo onzichtbaar mogelijk oorlog voeren is een doelstelling en de mensen die de beslissingen nemen en de uitvoerders blijven dan ook zo veel mogelijk buiten beeld. Obama beloofde meer openheid, maar “de wetgevende macht zou in plaats daarvan alleen nog geïnformeerd worden operaties in speciale landen in geclassificeerde documenten.” Het is al moeilijk een beeld te krijgen van de Amerikaanse militaire politiek, maar zo wordt het vrijwel onmogelijk. Nog moeilijker werd het omdat veel operaties niet onder de legale definitie van oorlog vielen en daarom het verplicht rapporteren omzeilden (denk aan de Nederlandse artikel 100 procedure). Zo konden speciale troepen ongestoord actief zijn op 97 plekken in op zijn minst 27 landen.

[Revisor]

Informatienetwerk

Militaire operaties worden gesteund door een flexibel en betrouwbaar netwerk voor lucht, zee, land, ruimte, speciale operaties en cyber. Daarboven staan 880 admiraals en generaals. Daarvan zijn er zo'n honderd operationeel actief (de rest vecht zijn slagen in Washington met en tegen elkaar voor meer budget bijvoorbeeld). Het Amerikaanse militaire systeem heeft zich ontwikkeld sinds de oorlog van 1990-91 tegen Irak. In de afgelopen dertig jaar zijn enorme stappen gezet en heeft het zijn betrouwbaarheid meer dan eens bewezen, stelt de schrijver. Er zijn nieuwe wapens gekomen, zoals drones, er zijn autonome precisieaanvallen, een 24/7 totaalbeeld van de situatie, er is cyberoorlog en groeiend militair gebruik van de ruimte. Bommen zijn gerichter geworden en veel kleiner: dertig jaar geleden woog een vergelijkbare bom 2.000 pond, dat is nu 50 pond (er kunnen er daardoor veel meer mee met een vliegtuig of drone) en door de technologie is de efficiëntie ook gegroeid. Uitschakelen van tegenstanders is de hoofdtaak geworden binnen de wereldwijde Amerikaanse operaties.

Naaf en spaak

Er is vooral een verschuiving opgetreden naar informatie als wapen om aanvalsdoelen te bepalen, te bereiken, uit te schakelen en beslissingen te nemen. Hiertoe bestaat een wereldwijd netwerk dat weinig door het publiek wordt begrepen en onzichtbaar, veerkrachtig en efficiënt is. Een facet wat de schrijver hierbij aanhaalt is dat het Patriot luchtafweersysteem van het neutrale Zweden, niet kan werken zonder connectie met informatie uit het grote Amerikaanse systeem. Op het moment van schrijven zal Zwitserland mogelijk beslissen om hetzelfde Patriot raketsysteem van wapenreus Raytheon te kopen. Nog een onafhankelijk land in Europa dat afhankelijk wordt. Neutraliteit en soevereiniteit zijn binnen deze ontwikkeling van militaire systemen een lege huls geworden. Nog veel meer geldt die afhankelijkheid van het Amerikaanse datasysteem het leger van Saoedi Arabië. Riyad kan dan wel de grootste wapenimporteur ter wereld zijn, maar is toch niet meer dan een een knoop op een Amerikaanse jas en volledig afhankelijk van militair (technische) ondersteuning. In het boek wordt dit het naaf-en-spaak systeem genoemd dat alle losse onderdelen op aarde, in de ruimte en in cyber bij elkaar brengt.

Groter en wazig

Doorgaans gaat het bij de eindeloze oorlog, om de eindeloze oorlog tegen het terrorisme. Dat is niet wat hier gebeurt. Militairen houden zich ook steeds meer bezig met niet militaire kwesties en niet militaire organisatie maken in toenemende mate gebruik van militair ogende organisaties. Dat heeft altijd wel enigszins bestaan, maar is de afgelopen dertig jaar gegroeid. Homeland Security is een van die organisaties die gebruik maakt van een vaag legertje en dat de burgerlijke samenleving is binnengedrongen. Maar je kan ook denken aan de oorlog tegen de drugs, het CIA-lgertje e.d. Arkin toont aan dat tal van diensten en onderwerpen worden opgenomen in de grote amorfe veiligheidssector en de militaire infrastructuur nog groter maakt dan hij al is. Het zorgt er ook voor dat het vormen van een beeld van het netwerk nog moeilijker wordt, doordat het een waas legt, zelfs over wat wel en wat geen militaire taken zijn. Dat dit niet leidt tot positieve resultaten bij het bestrijden van wat het beoogt te bestrijden onderbouwt hij met cijfers.

Samenkomen

Taal is een terugkerend thema in het boek. Taal die verhullend is, of taal die als ze begrepen wordt juist onthullend werkt. Ook in de context van de verbreding van het militaire veiligheidsgebied wordt die taal gefileerd. Convergentie is het meest gehoorde toverwoord in verband met de oneindige oorlog en wordt gebruikt om het netwerk te verkopen. Zo komen opstandige en criminele dreigingen samen, en werden drugssmokkelaars in een handomdraai narco-terroristen. De dreiging bestrijden kan alleen als de betrokkenen een netwerkbewustzijn hebben. Bewust, maar wel met een taakomschrijving die zo vaag blijft dat alles er onder zou kunnen vallen en het succes of falen van de inspanningen niet te meten is. Wie anders dan de militairen hadden al een uitgebreide ervaring in het vormen van een netwerkaanpak. Dat leger is 'volhardend' in zijn strijd tegen het internationale netwerk van vijanden: van mensenhandelaar tot Chinese leger. Al met al werd zo ook wat eigenlijk binnenlands politiewerk was door het strooien met toverwoorden een militaire taak.

Diana Dean

Het hele idee om overal een veiligheidsstructuur voor op te zetten wordt eenvoudig lek geschoten met een verhaal dat Arkin verteld. De old school douanebeambte Diana Dean controleerde aan de Canadese grens een auto en de bestuurder maakte een verdachte indruk. Ze vroeg door, zocht en vond een bompakket. Ze deed wat ze moest doen. Geen speciale bevoegdheden, of middelen geen netwerk, maar ze lette op en deed haar werk. Ze wordt in De generaals zonder kleren terecht in het zonnetje gezet. Alle diensten die hun werk niet deden bij alle verdachte stappen in de aanloop naar 9/11 zouden vervolgens de sprong voorwaarts maken en zetten zichzelf in het middelpunt waarbij meer middelen en financiën nodig zouden zijn. Sterker nog niet zij, maar het Amerikaanse publiek had de fout gemaakt. Ze waren te zachtaardig, te week geworden, met teveel hang naar liberale vrijheden, en teveel beperkingen voor politie en inlichtingendiensten. Daardoor kwam het dat de aanslagen niet werden voorkomen. De Amerikanen hadden het aan zichzelf te wijten. Dat moest veranderen. Dat er te weinig Diana Deans waren die gewoon onder de geldende bevoegdheden deden wat ze moesten doen, dat verhaal lag al snel onder het tapijt. Vervolgens ging een groot deel van de vrijheden op de schop en de diensten werden er sterker van. De nabestaanden van de 911 slachtoffers werden gemarginaliseerd. “Het geld vloeide al naar de architecten van het falen,” zo stelt Arkin bondig.

Hotemetoten

Het netwerk wordt ondersteund door hotemetoten uit het wereldje van de veiligheidsexperts en voormalige generaals die vertellen hoe de Verenigd Staten verder moeten: “Zij veroorzaakten onze wereldwijde rotzooi,” stelt de schrijver, en ze “beweren dat niets moet en kan veranderen.” Dat netwerk is sterker dan de presidentiële bevoegdheid, zo hebben verschillende presidenten aan de lijve ondervonden. President Obama wilde een beperkte aanpak van de terroristen, zijn wens kon door het veiligheidsapparaat ingewilligd worden met drones en gerichte – op informatie gebaseerde informatie – en zo ging de technologie aan de loop met het beleid en werden clandestiene operaties steeds belangrijker en omvangrijker. Zijn opvolger Trump wilde weg van de oorlogen van Bush en Obama, maar hij was of niet bekwaam genoeg om een dergelijke politiek uit te voeren of had niet de steun die nodig was om de politiek van zijn voorgangers om te keren. Het terugtrekken van troepen werd zo vaak genoemd, maar was al lang niet meer waar het om ging bij de eindeloze oorlog. Ook als de gevechtstroepen werden terug getrokken dan bleven er trainingsmissies en zo behield de VS overal een militaire aanwezigheid, zelfs vanuit de Verenigde Staten zelf.

Briefing

Welke Regering – Democraat of Republikein – er ook verantwoordelijk was, voor het beleid maakte dat weinig uit. Het netwerk was gericht op uitbreiden. Elke kleine missie vroeg zijn nieuwe grote en noodzakelijke aanvullingen om hem veilig en mogelijk te maken. “Niemand overzag het geheel, en niemand staat echt aan het roer. Maar iedere onafhankelijke deelnemer draagt bij aan de grotere onderneming,” zo beschrijft Arkin dit netwerk. Het nationale establishment behartigt echt de gevestigde belangen en is “de dominante groep de macht in handen heeft en controle uitoefent over de samenleving.” De bureaucratie paste alle midden toe om zijn zin te krijgen: lekken, verbergen, overweldigen van de besluitvorming met technische informatie, vertragen van het proces en het toepassen van wisselende posities in het debat om de richting te bepalen. Maar ook het iedere dag vertellen hoe gevaarlijk de wereld is en hoe groot de bedreigingen, zijn deel van de beïnvloeding. We moeten wel doorvechten anders wordt het nog erger, stellen militaire deskundigen. Een groot deel van de vlag- en opperofficieren hebben in hun loopbaan geleerd hoe ze met Washington om moeten gaan. Zij bepalen vervolgens, meer dan diplomaten, de gang van zaken binnen de Amerikaanse buitenlandse politiek. Ze doen dat werk zo goed dat andere zaken die de veiligheid van burgers betreffen, klimaat, bestuur, voedsel en gezondheidszorg, zo goed als verdwenen zijn uit de dagelijkse briefing aan de president, zo stelde Arkin vermoedelijk al in een tekst voor het boek die voor maart 2020 was geschreven (aan het slot van het boek is een nawoord met veel aandacht voor de corona pandemie). De militaire werkelijkheid werd door de reële werkelijkheid ingehaald voor de schrijver van het boek, maar ook voor het idee over veiligheid in het algemeen.

Verschuiving

Er is wel een verschuiving gaande van oorlog tegen terrorisme naar oorlogsinspanningen richting Rusland, China, en Iran, zelfs Noord-Korea. De dreiging van Noord-Korea wordt gerelativeerd en gebruikt om te laten zien dat president Trump niet alleen maar waanzinnige dingen deed, maar dat ook hij door zijn militairen bij de haren hun kant op werd gesleept. Noord-Korea heeft een leger van ondervoede soldaten met wapens die grotendeels niet werken en die vijf kogels per jaar krijgen. De nucleaire capaciteit wordt dag en nacht in de gaten gehouden, kan niet onopgemerkt inzetbaar worden en het gevaar wordt schromelijk overdreven. Van de 21.000 stuks conventioneel geschut en raketlanceerinstallaties van Pyongyang zijn er 600 in staat Seoul te beschieten, maar bij hun eerste schot geven ze zichzelf bloot en worden vernietigd. Voor een Amerikaan misschien een overtuigend argument, denk ik dan, maar voor een bewoner van de Koreaanse hoofdstad misschien toch wat minder. Al hecht een groot deel van de Zuid-Koreaanse bevolking meer belang aan ontspanning tussen Noord en Zuid dan aan verdere opvoering van die spanningen. Het constant opvoeren van de druk kan juist wel eens tot een “use-it-or-lose-it” reactie leiden, zo wordt het hoofdstuk over Noord-Korea met een terechte waarschuwing afgesloten. De inspanningen richting China en Rusland komen in het boek herhaaldelijk aan de orde in verhalen rond andere kwesties en worden dan vooral genoemd als aangedikte gevaren om de militaire uitgaven en inspanningen te verkopen.

De burger

Aangezien oorlogen ver weg verhuld gevoerd worden, er geen dienstplicht is, en slachtoffers vooral aan de andere kant vallen, zijn er geen demonstraties tegen de eindeloze oorlog. Toch tovert de schrijver een beeld dat de kortzichtigheid hiervan laat zien. Aangezien het oorlogsnetwerk voor een groot deel naar de Verenigde Staten is gehaald, zijn daarmee ook de doelen voor (tegen)aanvallen binnen de grenzen komen te liggen. Het onderscheid tussen militair en civiel is bovendien vervaagd. De schrijver noemt een aantal mogelijk doelen: commandocentrales, maar ook datacentra. Je kan daar gemakkelijk ziekenhuizen en energiecentrales aan toe voegen. Artsen zonder Grenzen en Irakezen of Oekraïners hebben er ervaring mee. Het militaire machtsapparaat is een onderdeel van de civiele samenleving geworden. Dat is niet nieuw. Nieuw is de constatering dat dit ook in de VS werkelijkheid wordt of al is geworden. Oorlog is geen zaak van ver weg, voor de man en vrouw in uniform of private militaire dienstverlener, het wordt steeds meer een zaak voor de burger en die kan zich daar beter maar bewust van zijn en misschien zelfs in de pen klimmen, spandoeken schilderen of anderszins actief worden en militairen niet hun gang laten gaan.

[Revisor]

Voorstellen

De schrijver doet drie voorstellen om een stok te steken tussen de spaken van dit vliegwiel van de eindeloze oorlogen. Dat zijn: het creëren van een Wereldwijde Veiligheidsindex, het raadplegen van civiele deskundigheid, en een bredere kijk op veiligheid.

Het idee van de Veiligheidsindex is geënt op een al bestaande complex systeem, dat van de Amerikaanse beurs. Hier wordt actuele informatie meteen omgezet in bruikbare informatie voor de handel. Dergelijke technologie zou gegevens moeten wegen, schikken en overzichtelijk aanbieden. Daarbij wordt gedacht aan politieke, militaire en economische aspecten van veiligheid, aantallen slachtoffers van aanslagen en oorlogen, incidenten, oefeningen e.d. Die informatie kan in geabstraheerde vorm worden verwerkt, waardoor het overstelpen met informatie wordt voorkomen. De index moet daarmee leiden tot inzicht waar, hoe en waarom de veiligheid toe- of afneemt, zowel globaal als plaatselijk. Het zou daarmee een meetpunt zijn voor de effectiviteit van de politiek. Nu kan die politiek gemakkelijk opmerken dat de wereld steeds onveiliger wordt, maar is dat ook echt zo – of creëren ze slechts angst – en waardoor dan? Niet alleen moet kennis uit de maatschappij worden aangeboord om een dergelijk systeem op poten te zetten. Het moet ook gebruikt worden om maatschappelijke deskundigheid te raadplegen in zaken van veiligheid. Militairen zijn nauwelijks te controleren, zelfs een door de wol geverfde politicus Bill Gates klaagde dat hij geen greep kreeg op de eindeloze oorlogswereld. Volgens Arkin moeten militairen geen voor en tegen afwegingen maken, een soort halve diplomaten worden, maar civiele deskundigen moeten ook de militairen niet napraten, die groep moet zich tegen de verleiding van de de toverwereld van convergentie en oneindige oorlog kunnen weren om zo snel mogelijk van oorlog en conflict de weg van vrede weer op te kunnen gaan. De eerste vraag die Arkin beantwoord zou willen zien is wat veiligheid is?

Veiligheid

“De kwetsbaarheid van de Verenigde Staten wordt juist vergroot door teveel overheidsgeld en energie te besteden aan militaire systemen in plaats van aan behoeften van de burgersamenleving.” Zelfs Bernie Sanders vergeleek de corona pandemie met een oorlog, maar het was geen oorlog, zelfs niet in de verste verte. Het is een biologisch probleem, geen polemologisch. De taal van oorlog domineerde echter en het leek daarom ook logisch dat de krijgsmacht een voornaam onderdeel van de oplossing moest zijn. Er werd onder andere uitgebreid over de twee hospitaalschepen die werden ingezet. Tientallen berichten heb ik daarover ontvangen, maar de eindafrekening heb ik gemist. Die haal ik nu uit De Generaals zonder kleren. Hospitaalschip de Comfort dat in New York lag behandelde 161 patiënten in 28 dagen. Dit was nog geen druppel op de gloeiende plaat. Niet verwonderlijk, want het schip was in beginsel niet toegerust voor dergelijke ziekenhuistaken, maar voor optreden in conflict en oorlogssituatie om soldaten van het slagveld op te lappen zonder tussenkomst van het Rode Kruis om ze weer snel in te kunnen zetten. Een goed functionerende en gefinancierde gezondheidszorg zou de taak beter hebben gedaan. Het tegengaan van virussen is geen militaire taak. Dat geldt ook andere kwesties: klimaat, pandemie, het zijn wereldwijde en voor de hand liggende veiligheidsproblemen die niet militair van karakter zijn (wel met effecten op de krijgsmacht, zoals ook op andere delen van de samenleving). Bij de VS denk ik dan aan het belabberde wegennetwerk, afwezige verzekeringen en sociale voorzieningen. In Nederland bijvoorbeeld aan geld voor psychiatrische zorg die ontbreekt, maar wel naar onderzeeboten gaat.

Naïviteit

Generaals zonder kleren is een geweldig boek. Het geeft een satelliet visie op de Amerikaanse krijgsmacht en geeft een groot deel van het antwoord op de vraag die Arkin zich stelde. De organisatie en hoe ze werkt wordt duidelijk in beeld gebracht. De schrijver hamert er op dat de krijgsmacht er is om de veiligheid voor de Amerikaanse burgers en stabiliteit in de wereld te vergroten. Een positieve boodschap. Zeker nu dit niet gebeurt. “Nationale veiligheid” en “buitenlandse politieke belangen” zouden dit in een ideale wereld ook inhouden. Maar de wereld van de machtspolitiek is niet ideaal. In die context is het ook in het belang van de Verenigde Staten om op zo veel mogelijk plaatsen in de wereld een vinger in de pap te hebben om doelstellingen kracht bij te zetten of dit nu gaat om bijvoorbeeld toegang voor Amerikaanse wapens op de bijvoorbeeld de Zwitserse (4) of Saoedische markt of juist het weerhouden dat landen Chinese producten aanschaffen. De schrijver lijkt er vanuit te gaan dat er een vooral een fout in het systeem zit en zoekt niet echt naar achterliggende belangentegenstellingen die toch ook tot het politieke domein behoren.

MIC

De krijgsmacht is een netwerk dat niet meer gebonden is aan plaats noch aan laarzen op de grond. De landmacht houdt wel aan vast aan deze achterhaalde visie en dat maakt dit krijgsmachtonderdeel zo duur. De luchtmacht kan met kleine bommen veel effectiever optreden. Dat mag kloppen, maar vervolgens stelt hij dat het daarom dan ook niet meer het Militair Industrieel Complex is dat de samenleving in zijn greep houdt. Een strijd tegen MIC is onzinnig en leidt af van de werkelijkheid en maakt controle van het Pentagon zwak. Hier wordt een soort redeneer hocus pocus toegepast: de landmacht slorpt nog steeds een groot deel van het budget op en wordt daarbij in Washington, gesteund door politici met lokale belangen en waarvan een steeds groter deel naar steeds duurder wapentechnologie gaat, maar dit is achterhaald. Misschien is er in zijn ogen geen logica voor, maar dat is wat anders dan de afwezigheid van die gebundelde belangenstrijd (inderdaad met interne fricties, zoals overal). Bovendien is er voor wapengiganten ook een goed belegde boterham te verdienen aan het uitgebreide netwerk in zes dimensies en niet alleen aan de landmacht, waarbij samenwerking met politici, deskundigen en militairen dagelijkse kost is en er een draaideur beleid is waarbij generaals de industrie of denktanks ingaan en bestuurders uit de wapenindustrie de politiek ingaan. Of waar de president, ook Biden, met zijn entourage, op pad gaat om wapens aan de man te brengen.

[Revisor]

Libië

De Verenigde Staten traden in Libië op om burgers te beschermen, stelt Arkin. Dit was inderdaad de officiële visie, maar iedereen kon zien dat het bombarderen van posities van het Libische leger verder ging dan wat nodig was om de burgers te beschermen. Het is een optreden geweest dat allereerst de gevestigde macht aanviel. Het ging om het zogenaamde regime change. Het was zeker geen optreden binnen de voorwaarden die de Verenigde Naties had vastgelegd, zoals hij stelt. Arkin stelt nog wel dat er geen stabiliteit is gecreëerd. Het optreden heeft echter zowel voor de verhoudingen binnen de internationale politiek als voor de veiligheid in de noordwest hoek van Afrika – meer dan Libië alleen – tot nu voor veel ellende geleid.

Moeilijke taak

Ondanks deze kanttekeningen is het een boek dat goed geïnformeerd probeert een methode te vinden om het Amerikaanse militaire apparaat aan de ketting te leggen. Het erf bewaken is goed, maar voor andere taken zijn er civiele diensten, zo zou je zijn visie kunnen samenvatten. Om dit te onderstrepen biedt de actualiteit altijd wel een handvat: eind juni staat een groep 'gematigde democraten' op om te voorkomen dat een groep die minder aan het militaire apparaat wil uitgeven (5) het voortouw neemt. Het niet willen beknibbelen op de enorme militaire uitgaven van de Verenigde Staten een gematigde politiek kunnen noemen, geeft aan dat spelruimte zwaar bevochten moet worden.

Arkin sluit zijn boek dan ook af met: “Nu komt de moeilijke taak om de machine te ontmantelen en het land weer meer civieler te krijgen en weg van de oneindige oorlog.” Niet militair meer, maar juist minder doen is daarbij de sleutel. Het internationale terrorisme wordt niet bestreden door te vechten. Dat leidt juist tot aanwas. Hij merkt eveneens op dat het altijd de andere kant is die gezien wordt als het probleem. Dit is geen excuus voor Rusland, stelt hij, “maar laten we ook eens kijken wat we zelf doen,” en de problemen in de VS oplossen. Een frisse kijk op de zaak. Hoewel Europese landen een geringe rol spelen in zijn boek, valt daarop ook in Europa nog wel wat te winnen. Bij elkaar vormen de landen van de Europese Unie dan wel de tweede militaire macht in de wereld, maar dat is veel minder dan de omvang van de Verenigde Staten. Veel landen in Europa lopen wel achter de militaire buitenlandpolitiek van de Verenigde Staten aan, Nederland niet in de laatste plaats. Bovendien kennen wij ook gevaarlijke cyberoperaties (6), het pionieren met hacken (7) en campagnes voor steeds meer geld voor Defensie (8), omdat men zegt niet meer te kunnen schieten, terwijl er gesproken wordt over aanschaf van nieuwe grote en dure wapensystemen en de F-35 straaljagers over het land razen (9).

1) https://www.newsweek.com/exclusive-inside-militarys...
2) https://www.newsweek.com/why-america-cant-end-its-forever...
3) https://www.c4isrnet.com/.../just-like-your-iphone.../
4) https://www.latribune.fr/.../les-etats-unis-vont-ils...
5) https://www.defensenews.com/.../moderate-democrats.../
6) https://www.volkskrant.nl/.../aivd-speelde-cruciale-rol.../
7) https://www.volkskrant.nl/.../cybercompagnie-landmacht.../
8) https://psst.nl/
9) https://frieschdagblad.nl/.../Stuurgroep-doet-onderzoek...



https://www.globalinfo.nl/Recensies-...-zonder-kleren