Wopke Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken. © ANP
Minister Hoekstra maakt geesten rijp voor lange oorlog: ‘Er moeten offers worden gebracht’
De oorlog in Oekraïne vraagt van Nederland en Europa een ‘jarenlange vastberaden inzet’ waarin ‘offers’ gebracht moeten worden. De kans is volgens minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken, CDA) groot dat de oorlog in Oekraïne heel lang gaat duren.
Hanneke Keultjes 05-09-22, 15:46 Laatste update: 05-09-22, 17:22
Hoekstra maakt in een speech bij de opening van het academisch jaar aan de Universiteit Leiden, waar hij zelf ook studeerde, de geesten rijp voor een langdurige strijd. Hij zegt zich ‘grote zorgen’ te maken over ‘onze wereld’. De oorlog, zegt hij, is weliswaar inmiddels van de voorpagina's verdwenen, maar de hoge energieprijzen worden door veel gezinnen ‘in heel Europa keihard’ gevoeld. ,,Oorlogsmoeheid, war fatigue, ligt in zo’n situatie op de loer. En reken maar dat Poetin zal proberen deze vermoeidheid aan te wakkeren. Maar er is geen alternatief voor volhouden.”
Hoekstra wijst op andere oorlogen waar Ruslands voorloper, de Sovjet-Unie, bij betrokken was: de oorlog in Afghanistan duurde negen jaar, de Koude Oorlog duurde decennia. Volgens Hoekstra vraagt de oorlog in Oekraïne om ‘geduld, vastberadenheid en offers’. ,,Die offers zijn het waard om te brengen, omwille van de veiligheid en stabiliteit. Alleen samen kunnen we weerstand bieden aan Poetins intimidatie.” Wel wil hij dat het kabinet ‘de helpende hand’ reikt aan mensen die in de problemen komen door de hoge energieprijzen.
Koerswijziging
De Russische inval in Oekraïne, op 24 februari 2022, zorgde ook in Nederland voor een koerswijziging. De uitgaven aan Defensie stegen naar de Navo-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product, wat jarenlang onmogelijk leek. Ook andere EU-landen trokken meer geld uit voor de krijgsmacht. Dat is ‘van groot belang’, aldus Hoekstra. ,,En het is van cruciaal belang dat we samen met de VS optrekken.” Eerder werden nog vraagtekens gezet bij een te grote afhankelijkheid van de Verenigde Staten, toen het land zich onder president Donald Trump afkeerde van Europa en de Navo.
Hoekstra wil ook de geopolitieke rol van de EU vergroten. Dat is volgens hem nodig omdat ‘het Westen’ qua bevolkingsaantal en economisch gewicht verhoudingsgewijs steeds kleiner wordt. Zo hebben 141 landen van de Verenigde Naties de invasie van Rusland veroordeeld. ,,Goed nieuws, zou je zeggen. Maar als je vervolgens onder de motorkap kijkt, dan ziet het er veel minder rooskleurig uit”, zegt Hoekstra. ,,Ongeveer de helft van de wereldbevolking woont in landen die Rusland niet veroordeelden.”
De verhoudingsgewijze afkalving van het Westen en de opkomst van autocratische regimes zonder respect voor de internationale rechtsorde is, zegt Hoekstra, ‘voor Nederland een gevaarlijke samenloop van omstandigheden’. ,,Juist wij, vrij, welvarend en verbonden met alle uithoeken van de wereld, hebben belang bij stabiliteit. Bij betrouwbare handelsafspraken. Bij respect voor internationaal recht. Wat in het buitenland gebeurt, raakt ons.”
Regels van het spel
Volgens Hoekstra proberen landen als Rusland en China ‘de regels van het spel te herschrijven’ en staan zij ‘een fundamenteel ander wereldbeeld’ voor. ,,Zonder democratie of rechtsstaat.” Ook andere landen, die vinden dat het Westen te weinig oog heeft voor hun belangen, ‘voelen zich beter gehoord en bediend door onze geopolitieke rivalen China en Rusland’. ,,Dat vraagt dus om een sterkere, assertievere diplomatieke inzet.”
Volgens hem wordt Europa in de huidige crisis ‘keihard met de neus op de feiten gedrukt’. ,,Voor onze energievoorziening blijken we afhankelijk te zijn van de grillen van een dictator. Ook in de coronacrisis bleek onze kwetsbaarheid, toen op het gebied van medische hulpmiddelen. Dat mag ons geen derde keer gebeuren.” De bewindsman wil dat de EU de 'strategische afhankelijkheid’ van landen als Rusland en China afbouwt.
Chips
Hij noemt dan met name de fabricage van chips, die een cruciale rol spelen in ons leven omdat mobiele telefoons, computers en auto’s ervan afhankelijk zijn. ,,De economische basis van ons continent rust steeds zwaarder op de chipsindustrie“, stelt Hoekstra. ,,Daarom is het cruciaal de toevoer van noodzakelijke grondstoffen daarvoor veel beter veilig te stellen.”
Een deel van die grondstoffen komt uit Afrikaanse landen, een groot deel van de chipsfabrikanten zit in Azië. Nederland verlegt daarom de diplomatieke koers door een ‘intensievere dialoog en samenwerking’ aan te gaan met landen in Afrika, Azië en ook Zuid-Amerika. Hoekstra spreekt over ‘oude en nieuwe partners’ in die werelddelen.
Met name Afrikaanse landen waren binnen het kabinet lange tijd het domein van de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Door Buitenlandse Zaken werd het continent een beetje verwaarloosd, zegt een ingewijde in een toelichting. ,,Afrika is nu ook geopolitiek van belang.”
https://www.ad.nl/politiek/minister-...acht~a5ddeec0/
Bladwijzers